گردشگری


2 دقیقه پیش

مناظر بی نظیر زمین‌های گلف در آمریکا

در زندگی چیزهای کمی بهتر از بازی گلف در میان رشته کوه های باشکوه، بیابان های بی ثمر یا اقیانوس های خروشان وجود دارد. هر ایالت آمریکایی حداقل یک زمین گلف با مناظر بی نظیر ...
2 دقیقه پیش

باشکوه‌ترین مراکز خرید در جهان

برای اغلب مردم، خرید کردن بخشی از تفریح آن‌ها و برای‌شان مهم است! برای برخی دیگر، تاریخ و فرهنگ مهمتر است اما در صورتی که دو مورد بالا را باهم ترکیب کنید می‌توانید علاوه ...

موقعیت جغرافیایی و تاریخی كوفه



كوفه,اماكن مذهبی عراق,مكانهای زیارتی عراق

موقعیت جغرافیایی و تاریخی كوفه
كوفه پایتخت دوران خلافت امام علی(علیه السلام) در هشت كیلومتری شرق نجف اشرف بركرانه رود فرات قرار دارد. این سرزمین 22 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در شرق آن رود فرات، در غرب آن صحرا، در جنوب غربی آن شهر باستانی حیره(شش كیلومتری آن) و در شمال شرقی آن ذی الكفل واقع شده است.

به سبب همین نزدیكی به فرات، كه در سه كیلومتری شرق آن قرار دارد، و نیز جاری بودن یكی از شاخه های فرات در شرق آن،1 زمین های اطراف شهر حاصل خیز است و به گفته اصطخری «به همین سبب آب و هوای كوفه از بصره خوش تر است».2

در شش كیلومتری كوفه، شهر باستانی حیره قرار دارد كه در فصل های پیشین در مورد سابقه تاریخی آن سخن گفتیم.
به هنگام هجوم سپاه اسلام به ایران و تسخیر مدائن، این شهر آب و هوای مطلوبی برای حضور دائمی نیروهای جنگ جو و غازیان نداشت وچون فتح سایر قسمت های ایران وابسته به ماندگاری نیروی نظامی یا ایجاد اردوگاهی برای حضور مستمر نیروهای جنگ جو بود خلیفه دوم دستور داد تا سرزمینی مناسب پیدا كنند و سلمان فارسی محل كوفه را برای این منظور انتخاب كرد.3 در آن هنگام كوفه را به سبب وجود ریگ زاری از شن سرخ «سهله» می گفتند.

سعد بن ابی وقاص كه این مكان را برای ایجاد اردوگاه مناسب دید، به احداث آن اقدام كرد.4 در سال انتخاب این منطقه به عنوان اردوگاه اختلاف نظر وجود دارد. تاریخ آن را از پانزدهم تا هجدهم هجری گفته اند، امّا اتفاق منابع تاریخی برهفدهم هجری است.5 جایی كه بعدها در آن شهر كوفه ساخته شد، ریگ زار و صحرای شن بود و به نظر می رسد تا قبل از اسلام منطقه مسكونی نبود.

اما با استناد به برخی از روایت های ایرانی، این جا شهری بود كه هوشنگ پیشدادی، از پادشاهان افسانه ای ایران باستان، آن را ساخت و سعد آن جا را تجدید بنا كرد.6 آن چه كه روشن است در این مكان به هنگام حكومت ساسانیان قلعه و دژ وجود داشت و بدان سبب آن را قبل از اسلام «سورستان» می نامیدند و سور در فارسی به معنای دیوار و حصار است.7 به هر حال، سعد بن ابی وقاص این مكان را محل تمركز و تجمع سپاهیان اسلام قرار داد.

هدف اصلی از هم زمانی ساخت كوفه و بصره این بود كه در جانب غربی شط فرات اردوگاهی ثابت برای سپاهیان باشد.8 ابتدا مسجد بزرگی در آن ساختند سپس بازارها و خانه ها در كنار آن بنا كردند و كم كم این منطقه به شهر بزرگی تبدیل شد و محله هایی در آن ایجاد شد كه هریك به قبیله ای خاص اختصاص داشت.9
برای شهر كوفه حاكمانی از سوی خلیفه تعیین می شد كه نخستین آن سعد بن ابی وقاص، فاتح ایران، بود. پس از آن، خلیفه، عمار بن یاسر و چندی بعد ابوموسی اشعری را والی این شهر كرد تا این كه در 36 ق، پس از جنگ جمل و شكست سپاه ناكثین، امام علی(علیه السلام) پایتخت را از مدینه به كوفه انتقال داد و از آن پس، مركز خلافت اسلامی حدود پنج سال به این شهر منتقل شد.

كوفه پس از صلح امام حسن، برای همیشه از پایتختی افتاد. ولی موقعیت استراتژیكی خویش را به سبب حضور نیروهای جنگ جو حفظ كرد و در میان شهرهای عراق هم چنان به عنوان مركزیتی در برابر شام قرار داشت و آبستن حوادث زیادی شد. یاران و صحابه امام علی(علیه السلام) ندای حق طلبانه خویش را از این شهر به گوش دمشق و معاویه رساندند.

كسانی چون حجر بن عدی، میثم تمار، كمیل بن زیاد، عمروبن حمق خزاعی و... تا پای جان در دفاع از علی(علیه السلام) و اهل بیت ایستادند. امروزه مزار باشكوه برخی از آنان حاكی از آن ایثارها و جان فشانی ها است.
با این حال، كوفه در تاریخ خویش كارنامه ای درخشان برجای نگذاشته است، مزاج رنگانگ مردم این شهر، عهدشكنی ها و پیمان شكنی های آنان در دوره های متعدد، سست عنصری و جهالت آن ها، كه در عصر امام علی(علیه السلام) باعث ظهور جریان انحرافی خوارج و نیز واگذاری خلافت به بنی امیه شد، مدعای این سخن است.

و بالاتر از آن، دعوت نامه های فراوان مردم این شهر و سپس بیوفایی به عهد خود به هنگام قیام امام حسین(علیه السلام) و عدم حمایت جدی از نماینده ایشان، مسلم بن عقیل، و سرانجام اهل بیت رسول الله، چهره ای نه چندان مطلوب از این سرزمین و مردم آن ترسیم كرده است. با وجود این، برخی از شیعیان و دوست داران اهل بیت در این شهر كوشیدند تا وفاداری خود را به آرمان هایشان نشان دهند. توابین افرادی بودند كه خود برای امام حسین(علیه السلام) نامه نوشتند و او را به كوفه دعوت كردند ولی نتوانستند به او بپیوندند و در كربلا حضور یابند.

لذا در سال 65 ق در یك قیام، جان خود را با خدای خویش معامله كردند و برای قبولی توبه خود از این كوتاهی بزرگ، آن را با خون خود مُهر كردند. یك سال بعد، مختار ابن ابی عبیدة ثقفی، كه یكی از هدف های قیام خود را گرفتن انتقام خون شهیدان كربلا اعلام كرده بود، كوفه را تسخیر كرد. مردم این شهر و دوست داران اهل بیت جوان مردانه در كنار او ایستادند.

بیشتر آنان از موالی و یا عجم بودند و بیست هزار تن از آنان در سپاه مختار حضور یافتند. گفته اند كه در سپاه او كسی جز به فارسی صحبت نمی كرد. مختار موفق شد با تلاش ابراهیم بن مالك اشتر، فرمانده سپاهش، سپاه عبیدالله بن زیاد را در نزدیكی كوفه شكست دهد و همه مسببان و عاملان شهادت امام حسین(علیه السلام) و اهل بیت او را به قتل برساند؛ اگرچه یك سال بعد، با شكست مختار، مصعب بن زبیر، انتقام سختی از مردم كوفه گرفت و بسیاری را قتل عام كرد.
در آغاز دعوت عباسی، كوفه یكی از مراكز استراتژیك و مهم دعوت بود و سفاح، نخستین خلیفه عباسی، مدت كوتاهی در آن جا اقامت گزید تا این كه شهر هاشمیه را به عنوان پایتخت خلافت اسلامی انتخاب كرد.

از آن به بعد كوفه اهمیت خود را از دست داد و تنها در ابتدای این دوران به سبب آشكار شدن قبر مطهر امام علی(علیه السلام) در پشت شهر، رونق گذشته خود را بازیافت و به سبب توجه حاكمان و پادشاهان شیعی یا برخی از خلیفه ها به مرقد امام علی(علیه السلام)، به كوفه نیز توجه خاصی شد و این شهر نیز همانند سایر شهرهای عراق محل حضور، سكونت و زیارت شیعیان گردید. امروزه، كوفه شهری نسبتاً آباد است و موقعیت تجاری و اقتصادی قابل توجهی دارد. محصولات این شهر عبارت است از خرما، برنج، گندم و جو.
پی نوشت ها:
1. اصطخری، المسالك والممالك، 83؛ ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمد علی موحد، 1/270.
2. یاقوت حموی، معجم البلدان 4/490.
3. طبری، تاریخ الطبری 3/145؛ ابن خلدون، العبر، 1/535.
4. بلاذری، فتوح البلدان، 38؛ طبری، همان، 14؛ یاقوت حموی، همان، 4/491.
5. مقدسی، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، 161.
6. مصاحب، دایرة المعارف فارسی، 2/2358؛ ژان اوتر، سفرنامه ژان اوتر، 255.
7. یاقوت حموی، همان، 4/490؛ بلاذری، همان، 388.
8. لسترنج، جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی، 81.
9. طبری، همان، 3/148، 149؛ یاقوت حموی، همان، 4/491.

منبع:دكتر اصغر قائدان
hadj.ir

   


ویدیو مرتبط :
موقعیت جغرافیایی فدک (دکتر مجد فقیهی)

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

چگونگی تعیین موقعیت با طول و عرض جغرافیایی



طول و عرض جغرافیایی چیست،طول و عرض جغرافیایی،خط استوا

فاصله بین خطوط طول جغرافیایی در استوا از همه بیشتر است

 

 طول و عرض جغرافیایی
می دانیم که نیمکره نیمی از زمین است. خط استوا خطی فرضی است که حول زمین کشیده شده و زمین را به دو نیمه برابر تقسیم می کند. نیمکره شمالی در شمال خط استوا و نیمکره جنوبی در جنوب خط استوا است.
ما همچنین می توانیم زمین را طوری به دو نیمه تقسیم کنیم، که با خطی فرضی به نام نصف النهار مبدأ، شرق زمین از غرب جدا شود. سمت چپ یا غرب نصف النهار مبدأ نیمکره غربی و راست یا شرق نصف النهار مبدأ نیمکره شرقی است.

 

طول و عرض جغرافیایی چیست؟
اگر به نقشه هایی که از زمین تهیه می شوند نگاه کنیم، می توانیم خطوط زیادی را ببینیم که از بالا به پایین و یا از چپ به راست کشیده شده اند. این خطوط واقعی نیستند بلکه شبکه ای از خط ها هستند که رسم می شوند تا به ما کمک کنند مکانی را در زمین پیدا کنیم.

 

خطوطی که از چپ به راست و یا غرب به شرق کشیده شده اند و به عبارتی افقی هستند خطوط عرض جغرافیایی نامیده می شوند. خط استوا درست در وسط خطوط عرض جغرافیایی قرار دارد. این خطوط همیشه با فاصله ای مساوی از هم قرار دارند و هیچ وقت همدیگر را قطع نمی کنند. به همین دلیل به آنها موازی ها گفته می شود. خطوط عرض جغرافیایی موازی با خط استوا هستند.


همچنین خطوطی را می بینیم که از قطب شمال به قطب جنوب کشیده شده اند و به عبارتی عمودی هستند. این خطوط طول جغرافیایی نامیده می شوند. فاصله بین خطوط طول جغرافیایی در استوا از همه بیشتر است و هنگامی که به طرف قطب ها می رود کمتر می شود. تا جایی که در قطب ها خطوط یکدیگر را لمس می کنند. این به آن معنا است که خطوط طول جغرافیایی با هم موازی نیستند. گاهی اوقات خطوط طول جغرافیایی خطوط نصف النهار نیز نامیده می شوند. نصف النهار مبدأ نیمکره شرقی را از نیمکره غربی جدا می کند.

 

بر روی خطوط عرض جغرافیایی و خطوط طول جغرافیایی شماره هایی وجود دارد. این اعداد به ما کمک می کنند تا محل دقیق قرارگیری یک مکان را بر روی نقشه پیدا کنیم. این مکان ها با درجه و به طور دقیق تر با درجه، دقیقه و ثانیه اندازه گیری می شوند. هر مکانی در جهان دارای درجه مشخصی از عرض جغرافیایی و طول جغرافیایی است. می دانیم که خط استوا خط عرض جغرافیایی است که شمال زمین را از جنوب آن جدا می کند. اعداد روی خطوط عرض جغرافیایی به ما می گویند که در چه فاصه ای از شمال و جنوب خط استوا قرار دارند. خط استوا عرض جغرافیایی صفر درجه است.

 

هنگامی که به شمال و به جنوب استوا سفر می کنیم شماره ها بالا می روند. خطوط طول جغرافیایی نیز شماره دارند. می دانیم که نصف النهار مبدأ شرق را از غرب جدا می کند. نصف النهار مبدأ طول جغرافیایی صفر درجه است. اعداد روی خطوط دیگر طول جغرافیایی به ما می گویند که تا چه حد در شرق یا غربیم و یا چه قدر از نصف النهار مبدأ فاصله داریم. به عنوان مثال می خواهیم جای ایران را در نقشه پیدا کنیم. ایران در قاره آسیا و در نیمکره های شمالی و شرقی واقع است.

 

برای پیدا کردن ایران از خط استوا به شمال می رویم و در خطوط عرض جغرافیایی به خطی که از همه به ایران نزدیک تر است می رسیم. می بینیم که ایران در محدوده بین 20 تا 40 درجه قرار دارد. در واقع ایران به طور دقیق در محدوده 25 درجه و 3 دقیقه الی 39 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. درواقع ایران در عرض های جغرافیایی بالا قرار دارد.

 

حالا از نصف النهار مبدأ شروع می کنیم و به شرق می رویم. می بینیم که ایران در محدوده بین 40 و 80 درجه واقع است. درواقع ایران به طور دقیق در 44 درجه و 5 دقیقه الی 63 درجه و 18 دقیقه طول شرقی واقع شده است.

 

خط استوا،طول و عرض جغرافیایی چیست،طول و عرض جغرافیایی

فاصله هر درجه عرض جغرافیایی با درجه دیگر بر روی سطح زمین بیش 111 کیلومتر می شود

 

فاصله بین خطوط
اگر ما دور زمین (حدود 25،000 مایل یا 40234 کیلومتر) را به 360 درجه تقسیم کنیم، فاصله هر درجه عرض جغرافیایی یا طول جغرافیایی با درجه دیگر بر روی سطح زمین بیش از 69 مایل یا 111 کیلومتر می شود. البته هنگامی که به شمال یا جنوب خط استوا حرکت می کنیم، فاصله بین خطوط طول جغرافیایی کوتاه تر می شود تا زمانی که آنها در واقع در قطب با هم تماس پیدا می کنند. در 45 درجه شمال یا جنوب خط استوا، یک درجه طول جغرافیایی حدود 49 مایل (حدود 79 کیلومتر) است.

 

دقیقه و ثانیه
برای اهداف دقیق تر، درجات طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی به دقیقه (') و ثانیه (") تقسیم شده اند. هر درجه 60 دقیقه است. هر دقیقه به 60 ثانیه تقسیم شده است. ثانیه ها می توانند بیشتر تقسیم شوند و به دهم، صدم، و یا حتی هزارم تقسیم شوند. می توانیم بار دیگر به مثال موقعیت جغرافیایی ایران توجه کنیم.

 

مکان های نسبی
می توانیم موقعیت یک شهرستان و یا مکان را بر روی زمین را بر مبنای ارتباطش با جای دیگر و یا مکان های نزدیک پیدا کنیم. به عنوان مثال می گوییم قله دماوند در ۷۵ کیلومتری شمال شرق تهران است و این موقعیت نسبی قله دماوند است.
منبع: www.020.ir