آنچه زکات به آن تعلق می‎گیرد

 

 

زکات یکی از واجبات مالی و عبادی است که در نظام اسلامی از اهمّیت بالایی برخوردار است و در منابع دینی مانند کتاب و سنّت در ردیف نماز و جهاد قرار گرفته و یکی‏از پنج ستون دین اسلام به شمار می‏رود. اگر زکات اموال مطابق آنچه که در فقه اسلامی آمده مورد عمل قرار گیرد و به مرحلة اجرا درآید، اکثر کمبودهای اقتصای، فواصل طبقاتی و نیازهای مستمندان برطرف می‏شود و در جامعة اسلامی، عدالت اجتماعی به پا خواهد شد.

 

در دوران حکومت پیامبرگرامی اسلام‏(ص) و امام الموحدین علی بن‏ابی‏طالب‏(ع) اکثر گرفتاریها و کمبودها و نیازهای اقتصادی از طریق زکات تأمین می‏شد.

در اهمیت زکات و جایگاه آن و تأکید بر اینکه مردم باید زکات اموالشان را بپردازند، روایات زیادی از اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) وارد شده است. مثلاً در روایتی از امام جعفر صادق‏(ع) آمده است: «اموال خود را با دادن زکات حفظ کنید و بیماران و مریضان خود را با دادن صدقه مداوا کنید. به درستی که هیچ مالی در بیابان و در صحرا از بین نرفت، مگر آنکه زکات آن داده نشد».

در حقیقت دادن زکات اموال موجب بیمه شدن ثروت آدمی است، همان گونه که زکات فطره نیز بیمة جان و عمر انسان است.

زکات از ضروریات دین اسلام به شمار می‏رود و اگر کسی عالماً و عامداً آن‎را انکار کند در صف کافران قرار می‏گیرد.

در روایات معتبرة اسلامی آمده است بهترین مال آدمی که به عنوان ‏اندوخته و ذخیره برای او جاودانه می‏ماند صدقه است. نظیر همین مضمون نیز از پیغمبر اسلام‏(ص) منقول است.

در روایتی نیز از امام علی‏(ع) منقول است که فرمودند: «در صورتی که با مشکلات اقتصادی روبرو شده و احساس فقر و نیاز کردید، با خدای خود از طریق دادن صدقه، معامله و تجارت کنید».

بنابراین در حُسن تزکیة اموال و خوبی و ارزشمند بودن زکات در میان عقلای عالم بحثی نیست و در وجوب و لزوم آن نیز از نظر قرآن و سنّت جای بحث و تردیدی وجود ندارد. در فلسفة وجودی آن باید گفت اگر امّت اسلام و مردم توانگر و صاحبان درآمدهای کلان به‌طور کامل اموال خود را پاک کرده و زکات آن‎را پرداخت می‏کردند و نسبت به حقوق افراد کم درآمد و اقشار مستضعف بی‏توجّهی نشان نمی‏دادند، جوامع بشری به این وضع اسف‎بار چند قطبی تقسیم نمی‏شد و شاهد طبقاتی از قبیل دارا و ندار، نیازمند و بی‎نیاز نمی‏شدیم؛ امام صادق‏(ع) در این باره فرموده‏اند: «خدای متعال در اموال اغنیا برای نیازمندان سهمی واجب قرار داده است طوری که در دادن آن مسئول و موظّفند و مورد حمایت و ستایش قرار نمی‏گیرند، مگر اینکه آن‎را ادا کنند و آن همانا زکات است».

 

 

 

آنچه زکات به آن تعلق می‎گیرد‏


مسئلۀ:برابر قول فقیهان زکات در نُه چیز واجب است.

1- گندم، 2- جو، 3- خرما، 4- کشمش، 5- طلا، 6- نقره، 7- شتر، 8- گاو، 9- گوسفند.

اگر کسی یکی از موارد نه‎گانه را مالک باشد، طبق شرایطی که در مسائل بعدی گفته خواهد شد، واجب است مقداری که در شریعت اسلام معین شده را به یکی از مصارف هشت‎گانه‏ای که قرآن مجید دستور داده، برساند.

مسئلۀ :احتیاط لازم آنست که «عَلَس» که شبیه گندم و خوراک مردم صنعا در کشور یمن است و برنج و ذرّت و دیگر حبوبات و «سُلْت» که دانه‏ای به نرمی گندم و شبیه جو است نیز زکاتشان مطابق شرایط و نصاب گندم و جو پرداخت شود.

مسئلۀ :در پرداخت زکات نیت لازم است، چون زکات یک واجب مالی و عبادی است و بر زکات‎دهنده واجب است آن‎را برای قربت و امتثال فرمان خداوند(عزوجل) پرداخت کند.

مسئلۀ :در مواردی که می‏خواهد زکات بدهد اگر هم زکات مالی را بدهکار باشد و هم زکات فطره را، در هنگام پرداخت باید معین کند که زکات مال است یا فطره، امّا در مواردی که می‏خواهد زکات مال را بدهد لازم نیست معین کند که زکات گندم است یا جو و یا زکات چیزهای دیگر.

مسئلۀ:کسی که زکات بدهکار است اگر فردی را وکیل کند که از طرف او زکات پرداخت کند، مادامی که موکل از قصد خود منصرف نشده، وکیل به نیت موکل خود پرداخت کند قربۀ الی اللّه اشکال ندارد.

مسئلۀ :اگر مالک یا کسی که از طرف او وکیل است- بدون قصد و نیت زکات- مالی را در مصرف مقرّر شرعی قرار دهد- مادامی که عین مال باقی است- هر کدام از آن دو نفر می‏توانند نیت زکات کنند و در صورتی که از بین رفته باشد و تلف کننده ضامن شود، در این صورت نیز نیت مالک و وکیل هر دو کفایت می‏کند چون مال در عهده و ذمۀ ضامن است و زکات بر آن تعلّق می‏گیرد؛ امّا اگر تلف شده باشد به‌طوری که تلف کننده ضامن نشود، در این صورت نیت زکات معنا ندارد و دوباره باید زکات را با نیت تقرّب به خداوند سبحان(عزّ و جل)پرداخت کند.

مسئلۀ :اگر مالک از پرداختن زکات امتناع کند یا حاکم شرع با زور زکات را از کافر بگیرد، حاکم هنگام برداشتن مقدار زکات از مال آنها قصد زکات می‏کند، ولی اگر با اجبار و اکراه هر کدام از آنان حاضر شوند زکات را بپردازند، باید حاکم شرع این اجبار را انجام دهد و خود آنان هنگام پرداخت زکات نیت کنند.

مسئلۀ :در صورتی که ولیّ صغیر یا مجنون، زکات مال آنها را می‏پردازد، بر ولی ‏واجب است نیت کند، گرچه بهتر آنست که اگر صغیر هم می‎تواند نیت کند او هم نیت کند.

مسئلۀ :اگرکسی که مالی در جایی دارد بگوید: اگر آن مال باقی ماند زکات مال من و اگر از بین رفت صدقة مستحبّه محسوب گردد، اشکال ندارد.

شرایط واجب شدن زکات‏


مسئلۀ :شرایط واجب شدن زکات بر دو صورت است:

 

1- شرایط عمومی که مربوط به تمامی موارد نه‎گانه زکات است و عبارت است از:

الف- مالک باشد، بنابراین در موارد غلّات چهارگانه واجب است هنگام تعلّق زکات، مالک آنها باشد و در موارد انعام سه‎گانه و نقدین، واجب است یازده ماه مالک آنها باشد.

 

ب- بالغ باشد.

 

ج- عاقل باشد.

 

د- حر و آزاد باشد.

 

ه- قدرت بر تصرّف مال خود را داشته باشد، پس کسی که مالش را غصب کرده‏اند یا به گونه‏ای است که نمی‏تواند در مالش تصرّف کند، زکات بر او واجب نیست. و آن مال به مقدار نصاب رسیده باشد و مقدار نصاب هر یک از موارد نه‎گانه درمسائل آتی گفته خواهد شد.

2- شرایط خصوصی که مربوط به بعضی از موارد زکات است و احکام آن طی مسائل آتی بیان خواهد شد.

 

 

 

 

مذهبی, فروع دین, زکات, فلسفۀ زکات, آنچه زکات به آن تعلق می‎گیرد‏, گندم, جو, خرما, کشمش, طلا, نقره, شتر, گاو, گوسفند مذهبی, فروع دین, زکات, فلسفۀ زکات, آنچه زکات به آن تعلق می‎گیرد‏, گندم, جو, خرما, کشمش, طلا, نقره, شتر, گاو, گوسفند

ویدیو مرتبط :
به چند چیز زکات تعلق می گیرد

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

یارانه‌ها به همه مردم تعلق خواهد گرفت

رییس‌جمهور با بیان این‌كه " دولت قانون هدفمند كردن یارانه‌ها را با بررسی دقیق و با گام‌های محكم و همراه با مردم اجرا خواهد كرد" گفت: امیدواریم از ابتدای اجرای این قانون، مردم طعم شیرین آن را بچشند.

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) دكتر محمود احمدی‌نژاد در گفت‌وگوی مستقیم تلویزیونی با مردم، هدفمند كردن یارانه‌ها را اقدامی بسیار بزرگ، پرحجم و پیچیده دانست و اظهار كرد: این طرح به دنبال اصلاح و بهبود وضع مردم كشور است و اقدامی كاملاً مثبت به شمار می‌رود. دولت مصمم است این طرح را به اجرا درآورد.

● یارانه‌ها به همه مردم تعلق خواهد گرفت

وی با بیان این‌كه " یارانه‌ها به همه مردم تعلق خواهد گرفت" خاطرنشان كرد: یارانه‌ها به همه مردم پرداخت می‌شود مگر كسانی كه خودشان متقاضی دریافت آن نباشند، البته طبیعی است كه به برخی اقشار باید مبالغ زیادی پرداخت شود.

وی افزود: به بعضی از اقشار از جمله كسانی كه حقوق ثابت دارند و همچنین كارمندان، كارگران، كسبه جزء و كشاورزان حتماً یارانه پرداخت خواهد شد و هیچ‌گونه جای نگرانی وجود ندارد و دولت در این طرح كاملاً همراه با مردم جلو خواهد رفت و تا زمانی كه به نقطه اطمینان‌بخشی نرسد، اقدامی انجام نخواهد داد و این طرح را یك طرح بلند‌مدت می‌داند.

رییس‌جمهور همراهی مردم با این طرح را بسیار خوب و قابل ستایش دانست و گفت: امروز به واسطه همراهی بسیار خوب مردم با دولت تصویر روشنی از وضعیت عمومی مردم در اختیار دولت قرار دارد، كه می‌توان از آن برای برنامه‌ریزی‌های آینده استفاده كرد.

وی خوشه‌بندی را مدل جدیدی در طرح هدفمندكردن یارانه‌ها دانست و گفت: خوشه‌بندی‌ها مبنای پرداخت یارانه‌ها نیست؛ چراكه هنوز دسته‌بندی‌ها نهایی نشده است.

● هدفمند كردن یارانه‌ها یك طرح ملی است

وی تصریح كرد: هدفمند كردن یارانه‌ها یك طرح ملی است و صرفاً اجرای آن بر دوش دولت قرار گرفته است، این طرح به نفع همه ملت است از این‌رو باید دست به دست هم داده و آن را به بهترین نحو ممكن به اجرا در آوریم.

احمدی‌نژاد در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌كه " انقلاب اسلامی متعلق به همه بشریت بوده و از درون اندیشه و عمق جان تاریخ بشریت نشأت گرفته است" گفت: انقلاب اسلامی شعله‌ای است كه خاموش نخواهد شد.

وی با اشاره به این‌كه " حضور ملت ایران در عرصه‌های مختلف مدل زمامداری و سیاست‌ورزی در دنیا را تغییر داده است" اظهار كرد: حضور مردم در ۳۱ سال گذشته تمام معادلات سیاسی و اقتصادی و رسانه‌ای دنیا را زیر سوال برده است.

● ۲۲ بهمن امسال نقطه اوج حضور مردم است

وی ۲۲ بهمن امسال را نقطه اوج حضور مردم دانست و خاطرنشان كرد: تمام اندیشه سرمایه‌داری و نظام سلطه مجدداً نیروی خود را بسیج كردند و در مقابل ملت ایران صف‌آرایی نمودند اما به فضل الهی باز هم شكست خوردند از این رو حضور مردم در ۲۲ بهمن، اعلام مرگ رسمی اندیشه سرمایه‌داری و ضدبشری است.

رییس‌جمهور با بیان این‌كه " امسال شاهد جوشش انسانی در ایران بودیم" تصریح كرد: حضور مردم در ۲۲ بهمن موقعیت اثرگذاری ملت ایران را در دنیا و در مقابل رقبا ده‌ها پله‌ بالا خواهد برد و حضور پرشور مردم تمام معادلات جهان را زیر و رو خواهد كرد.

وی تأكید كرد: جنس صدور انقلاب اسلامی از جنس نور، فرهنگ و نسیم است و نمی‌توان با ایجاد مانع جلوی انتشار آن را گرفت.

وی در پاسخ به این‌كه " ۲۲ بهمن‌ماه یادآور چه چیزی است" گفت: این‌كه تا آخر هستیم.

احمدی‌نژاد دهه فجر را دهه تجدید حیات و ابراز وجود و بازیابی هویت ملت ایران دانست و اظهار كرد: دشمنان در تكاپو هستند كه عظمت ملت ایران را بپوشانند اما بالاخره جنس عظمت ملت ایران نور و سپیده است و تاریكی شب را در هم خواهد شكست.

● هیچ قدرتی در دنیا توان ضربه زدن به ملت بزرگ ایران را ندارد

وی در بخش دیگری از این مصاحبه درباره ارزیابی خود از استقرار سامانه‌های موشكی در برخی از كشورهای عربی، اظهار كرد: در این هیچ تردیدی وجود ندارد كه سلطه گران به دنبال تسلط در منطقه هستند، البته این‌كه بخواهند علیه ایران اقدام كنند جزء آرزوهای‌شان است، اما این آرزو را به گور خواهند برد؛ چراكه هیچ قدرتی در دنیا توان ضربه زدن به ملت بزرگ ایران را ندارد. امروز ایران بزرگترین قدرت منطقه است.

وی خاطرنشان كرد: دوره تاریخی و پایه‌های ماندگاری غرب به پایان رسیده است و با این‌گونه اقدامات می‌خواهند مشكلات داخلی خود را حل كنند ما از استقرار این موشك‌های هیچ‌گونه احساس خطری نمی‌كنیم آن‌ها جرأت، توان و امكان ضربه زدن با ایران را ندارند و می‌دانند كه اگر اقدامی انجام دادند پاسخ ایران پشیمان‌كننده خواهد بود.

رییس‌جمهور افزود: آن‌ها بیش از این‌كه به تهدید ایران نیاز داشته باشند نیازمند همراهی و تعامل با ایران هستند.

● در موضوع هسته‌یی آماده همكاری در چارچوب منافع ملت ایران هستیم

وی در پاسخ به سوالی در باره موضوع هسته‌یی اظهار كرد: مقایسه كوتاهی از وضع كنونی ما با شرایطی كه ۴ سال پیش درباره فعالیت‌های هسته‌یی داشته‌ایم به روشنی وضعیت ما را نشان می‌دهد. ۴ سال پیش غنی‌سازی در اختیار نداشتیم و امروز به جایی رسیده‌ایم كه هم غنی‌سازی را در اختیار داریم و هم فناوری‌های نوین و جدید را راه‌اندازی كرده‌ایم. امروز دیگر بحث درباره غنی‌سازی یا عدم غنی‌سازی نیست بلكه درباره نوع همكاری‌ و تعامل است.

وی افزود: امروز در چارچوب منافع ملت ایران در موضوع هسته‌یی آماده همكاری و تعامل هستیم و هیچ‌گونه مشكلی وجود ندارد.

● ایران و مصر در كنار هم باشند، صهیونیست‌ها نمی‌توانند جنایت كنند

احمدی‌نژاد در پاسخ به سوالی درباره رابطه با دولت مصر اظهار كرد: معتقدیم توسعه روابط بین كشورهای منطقه و كشورهای اسلامی به نفع همه است و چنانچه مصر و ایران در كنار یكدیگر باشند، صهیونیست‌ها نمی‌توانند به راحتی به جنایات خود ادامه دهند و امیدواریم تروئیكا فرصت خوبی باشد كه همكاری‌های ایران و مصر به نفع جهان و ملت‌های اسلامی گسترش پیدا كند.

وی درباره سرنوشت سه آمریكایی كه غیرقانونی وارد مرزهای كشورمان شده‌اند، گفت: این سه نفر به صورت غیرقانونی به مرزهای كشورمان تجاوز كردند و جرم آن‌ها محرز است البته ما از این‌كه كسی زندانی می‌شود ناراحت هستیم اما موضع‌گیری بعضی از دولتمردان آمریكا كارها را خراب می‌كند، امروز تعدادی از ایرانیان در آمریكا زندانی هستند و حتی بعضی از شهروندان كشورمان را از كشورهای دیگر به اسارت گرفته و به آمریكا برده‌اند در حالی كه جرم آن‌ها معلوم نیست. به هرحال گفت‌وگوهایی برای تعیین سرنوشت‌ آن‌ها در جریان است.