چرخه نیتروژن چیست؟

 

 

حدود 78 درصد از جوّ زمین را نیتروژن تشکیل داده است. مقدار معینی از این نیتروژن، به طور مداوم از جوّ گرفته و به آن بازپس داده می شود. به گردش مداوم نیتروژن بین خاک، آب، هوا و موجودات زنده «چرخه ی نیتروژن» می گویند. تمام موجودات زنده برای ادامه ی حیات به نیتروژن احتیاج دارند. در واقع نیتروژن یکی از اجزای تشکیل دهنده ی پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک است که وجود هر دو برای ادامه ی حیات ضروری است.

 

قسمتی از نیتروژن موجود در هوا هنگام رعد و برق از آن جدا می شود. تخلیه ی ناگهانی بار الکتریکی باعث می شود مقداری از اکسیژن و نیتروژن موجود در هوا با هم ترکیب شوند و اکسیدهای نیتروژن به وجود آید. اکسیدهای نیتروژن پس از حل شدن در آب با سایر عناصر ترکیب می شوند و ترکیبات نیتروژن دار تولید می کنند.

 

برخی از باکتریها و جلبکها نیز نیتروژن موجود در هوا را جذب می کنند. باکتریهای خاصیّ که در ریشه ی برخی از گیاهان مثل نخود، لوبیا، نخودفرنگی و غیره وجود دارند، نیتروژن هوا را به طور مستقیم جذب می کنند و در اختیار گیاه قرار می دهند.

 

گیاهان با استفاده از نیتروژن، پروتئین می سازند و جانوران با خوردن گیاهان، این پروتئینها را وارد بدن خود می کنند.

 

گیاهان و جانوران پس از مرگ توسط تجزیه کنندگان موجود در خاک تجزیه می شوند. به این ترتیب ترکیبات نیتروژن دار وارد خاک شده، توسط گیاهان مصرف می شوند. جانوران، ترکیبات نیتروژن دار را با خوردن گیاهان یا سایر جانوران گیاهخوار وارد بدن خود می کنند.

 

باکتریهای تجزیه کننده ی موجود در خاک مقداری از ترکیبات نیتروژن دار خاک را به نیتروژن گازی شکل تبدیل می کنند. به این ترتیب تقریباً همان اندازه نیتروژنی که از هوا گرفته و مصرف می شود، مجدداً به آن باز می گردد.

 

در واقع نیتروژن موجود در هوا از خاک، اندامهای مختلف گیاهان و بدن جانوران عبور می کند و در نهایت دوباره هوا می شود. این کار ممکن است هزاران و یا حتّی میلیونها سال طول بکشد؛ ولی هر مولکول نیتروژن سرانجام به هوا باز می گردد.

 

برگرفته از کتاب چرا،چطور،چگونه؟

ویدیو مرتبط :
چرخه نیتروژن

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

کودکان و چرخه ی بد غذایی

متخصصان تغذیه عقیده دارند کودکان باید مواد معدنی و ویتامین های موردنیاز خود را با تغذیه ای که از موادطبیعی دارند به دست بیاورند و از آن جمله می توان به موادغذایی چون شیر و سایر لبنیات,میوه و سبزیجات سبز, مواد پروتینی مانند مرغ ماهی گوشت و تخم مرغ و نان و غلات اشاره کرد.

سؤال اساسی این است که چه کودکانی به مکمل های ویتامینی نیاز دارند؟

کودکانی که به صورت معمول غذاهای سالم و تازه مصرف نمی کنند،کودکان ایرادگیری که به اندازه کافی غذا نمی خورند،کودکانی که به بیماری های مزمن از قبیل آسم یا بیماری های گوارشی مبتلا هستند به ویژه اگر در حال درمان باشند.

کودکان فعالی که به ورزش های فیزیکی سخت مشغول هستند،باید از مکمل های غذایی استفاده کنند. همچنین مصرف این مکمل ها برای کودکانی که به میزان زیاد Fast Food می خورند، کودکانی که گیاهخوار هستند و رژیم های بدون لبنیات یا رژیم های غذایی دیگر دارند و کودکانی که از نوشیدنی های کربوناتی استفاده می کنند که موجب کاهش ویتامین و دفع مواد معدنی بدن می شود، توصیه می کنند.

ویتامین و مواد معدنی مفید برای کودکان

* ویتامین A، موجب رشد و ساختن بافت ها،استخوان،پوست سالم،چشم و سیستم ایمنی می شود.بهترین منابع ویتامین A شامل شیر،پنیر،تخم مرغ و سبزیجات زرد و نارنجی مانند هویج، کدو و سیب زمینی شیرین است.

* ویتامین های خانواده B نیز به سوخت و ساز،تولید انرژی و سلامت سیستم عصبی و چرخشی کمک می کنند. منابع خوب این ویتامین ها گوشت،مرغ،ماهی،تخم مرغ،شیر، آجیل، پنیر، لوبیا و سویا است.

* ویتامین C، سلامت ماهیچه ها،بافت های متصل و پوست را تقویت می کند.مرکبات، توت فرنگی، کیوی، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز مانند کلم بروکلی از جمله منابع سرشار از ویتامین C هستند.

* ویتامین D نیز به رشد استخوانها و دندانها و همچنین جذب کلسیم کمک می کند.منابع این ویتامین شیر، پنیر و ماست، زرده تخم مرغ و روغن ماهی است.

* کلسیم به رشد کودکان و ساخت استخوان های قوی کمک می کند.منابع آن شیر،پنیر، ماست،سویا و آب پرتقال های غنی شده است.

* آهن ماهیچه را می سازد و برای سلول های خونی بسیار ضروری است.کمبود آهن در دوران بزرگسالی به ویژه در دختران بسیار زیاد است.منابع سرشار آهن،گوشت قرمز، بوقلمون،اسفناج،حبوبات و آلو بخارا هستند.

نکات مهم در ویتامین دادن به کودک

ویتامین ها را دور از دسترس کودکان قرار دهید تا آنها را مثل شکلات نخورند.همچنین از مصرف بیش از اندازه مکمل ها خودداری کنید،چرا که موجب مسمومیت می شود.

اگر فرزند شما از داروی خاصی استفاده می کند،ابتدا از پزشک درباره تداخل داروها با ویتامین ها و مواد معدنی بپرسید تا با مشکل روبه رو نشوید.در ضمن توجه کنید که حتماً مکمل ها را از داروخانه تهیه کرده و از مکمل هایی استفاده کنید که دارای برچسب تأییدیه وزارت بهداشت است.

نقش تغذیه در رشد قدی کودکان

کوتاهی قد کودکان ممکن است در دو مرحله قبل از تولد (مرحله جنینی) و پس از تولد یا در هر دو مقطع اتفاق بیفتد.

در دوران بارداری،مادر نقش مهمی در این زمینه ایفا می کند،به نحوی که مصرف ناکافی ریز مغذی ها به همراه استعمال دخانیات در دوران بارداری به رشد ناکافی و کم وزنی کودک در هنگام تولد می انجامد،بنابراین،مکمل یاری غذایی و اجتناب از سیگار برای چنین مادرانی ضروری خواهد بود.علاوه بر انرژی،وجود چندین اسید چرب ضروری به همراه اسید آمینه ضروری (که در ساختمان پروتئین ها وجود دارند) برای رشد و نمو کافی کودکان لازم است.

مصرف طولانی مدت غذاهایی که پروتئین آنها کیفیت پائینی داشته و درنتیجه همه اسیدهای آمینه ضروری را به حد کافی برای بدن کودک تأمین نمی کند، به کندی یا توقف رشد کودک می انجامد.

البته مصرف غذاهایی که چربی زیادی داشته باشند نیز موجب میشود که پروتئین ها در حد نیاز،به بدن کودکان نرسند و همین برای رشد مشکل ساز خواهد بود.علاوه بر انرژی و چربی و پروتئین دریافت کافی ریز مغذی های مختلف یعنی ویتامین ها و املاح نیز برای رشد کافی و مناسب کودکان ضروری است.

نقش چند ریز مغذی در تأمین رشد کافی کودکان شناخته شده است.اما این که کدام یک از آنها بیشترین تأثیر را در تأخیر و کندی رشد کودکان دارد،هنوز مشخص نیست.کمبود روی در کاهش رشد قدی کودکان نقش دارد. کمبود متوسط تا شدید ویتامین A، آهن، کلسیم و ید نیز در تأخیر رشد کودکان نقش مهمی دارند.

کمبود روی تا حدود زیادی به ناکافی بودن آن در رژیم غذایی، جذب ناکافی آن از رژیم غذایی با اختلال جذب و ازدست دادن روی با فعل و انفعالات، بدن (مثلاً در هنگام اسهال) بستگی دارد.

تحقیقات نشان داده است خوردن غذاهای حیوانی به همراه مکمل های غذایی دیگر در مقابله با کاهش رشد کودکان مؤثر است.در بعضی شرایط مصرف شیر (بهترین منبع کلسیم) میزان رشد کودکان را بهبود می بخشد.

کمبودهای غذایی در دوران کودکی،حتی در صورتی که مکمل های ویتامینی و غذایی در ابتدای خردسالی کودک به او داده شود بازهم نمی تواند از کوتاهی قد کودک جلوگیری کند. در کودکان «از رشد مانده»، دادن یکی یا برخی از مکمل ها تأثیر چندانی نخواهد داشت، بلکه توصیه می شود از مخلوط مکمل ها استفاده شود.

براین اساس مصرف غذا درحد متعادل، مناسب و از تمام گروه های غذایی همراه با مکملهای غذایی توصیه شده از سوی پزشک، بسیار مهم است. باید توجه داشت استفاده از مکمل های غذایی حاوی ریزمغذی ها به خصوص در کودکان باید با نظر پزشک متخصص انجام شود.

مطالب پیشنهادی:

آیا کودک نوپای شما بد غذاست؟

آنچه مادران در تغذيه کودکشان باید بدانند

رابطه بین مواد غذایي و شب ادراي كودكان

اگر نگران تغذیه کودک سرما خورده هستید!

تغذیه کودک در شش ماه اول زندگی

اشتهاي كودكان يك تا 2 ساله چگونه است؟