سوالات شرعی راجع به نماز

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود

 

سوال: اگر كسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟

جواب) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب كند و بخواند، اشكال ندارد ولى اگر فراموش كرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال ركوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از ركوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند. (آیة الله خامنه ای دام ظله)

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود، و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمیشود. و همان‌طور که اگر انسان شبانه‌روزی پنج نوبت در نهر آبی شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند.

 

و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند، و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمیخواند، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است. روزی حضرت در مسجد تشریف داشتند، مردی وارد و مشغول نماز شد، و رکوع و سجودش را خوب بجا نیاورد، حضرت فرمودند: اگر این مرد در حالی که نمازش این‌طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است.

پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتاب‌زدگی نماز نخواند، و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد که با چه کسی سخن میگوید، و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند عالم بسیار پست و ناچیز ببیند، و اگر انسان در موقع نماز کاملاً به این مطلب توجه کند، از خود بی‌خبر می‌شود، چنانکه در حال نماز تیر را از پای مبارک امیر المومنین علی علیه السلام بیرون کشیدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نیز باید نمازگزار توبه و استغفار نماید و گناهانی را که مانع قبول شدن نماز است، مانند حسد، کبر، غیبت، خوردن حرام، آشامیدن مسکرات، ندادن خمس و زکات، و بلکه هر معصیتی را ترک کند. و همچنین سزاوار است کارهایی را که ثواب نماز را کم میکند بجا نیاورد، مثلاً در حال خواب‌آلودگی، و خودداری از بول به نماز نایستد، و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند، و کارهایی را که ثواب نماز را زیاد میکند بجا آورد، مثلاً انگشتر عقیق به دست کند، و لباس پاکیزه بپوشد، و شانه و مسواک کند، و خود را خوشبو نماید.

سوال: آیا می‌توانیم بخشی از یک سوره مانند آیه الکرسی را در نماز بخوانیم؟با بسم الله و اعوذ بالله و یا بدون آن؟
برخی از مراجں خواندن ایت الکرسی را در نماز، خلاف احتیاط دانسته و یک سوره کامل را بعد از حمد شرط دانسته‌اند (آیة الله سیستانی دام ظله) لذا به اصل این سوال پاسخ نداده‌اند. اما دیگر مراجع معظم خواندن این ایات را به قصد مطلق ذکر و دعا بدون اشکال دانسته‌اند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):
اگر به قصد ذکر مطلق و دعا باشد، اشکالی ندارد.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
بهتر است گفته نشود، البته این در نماز مستحبی است و اما در نماز واجب به احتیاط واجب باید یک سوره کامل بخوانید.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
گفتن بسم الله قبل از آیه الکرسی اشکالی ندارد. 

کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است

 
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: اگر ذكرى در نماز در حالت خمیازه گفته شود قبول است؟
ج) اگر ذكر بطور صحیح ادا شود، اشكال ندارد.
 
سوال: در مورد آرام بودن بدن در نماز توضیح دهید.
ج) موقع گفتن اذکار واجب و مستحب، بدن باید حرکت نداشته باشد، ولى حرکت دست و انگشتان اشکال ندارد.
 
سوال: اداى یک بار ذكر ركعت سوم و چهارم نماز به جاى سه بار در حالت عادى چگونه است این كار در مواقع اضطرار مثلاً سرعت بخشیدن به نماز فرادا براى رسیدن به نماز جماعت چه حالتى دارد؟
ج) ذکر یک بار تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نمازها حتى در حال اختیار مجزى است اگر چه مستحب، تکرار سه بار است.

 سوال: اگر كسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟
ج) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب كند و بخواند، اشكال ندارد ولى اگر فراموش كرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال ركوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از ركوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند.

 سوال: گفتن ذکر "بحول الله وقوته..." در هنگام بلند شدن درست است یا باید بدن آرام باشد؟
ج) صحیح است و آرامش بدن لازم نیست.
 
سوال 1: تكرار كدام یك از اذكار، نماز را باطل مى‌كند؟ مثلاً ذكر تسبیحات اربعه یا ذكر ركوع و سجود را تا چند بار مجازیم تكرار كنیم؟

ج) تکرار ذکر به قصد مطلق ذکر اشکال ندارد.

 

سوال 2: ذكر قرائت حمد و سوره را چطور؟ مثلاً اگر ایاك نعبد وایاك نستعین را بد تلفظ كنیم مى‌توانیم تكرار كنیم؟
ج) در فرض سوال تکرار به قصد احتیاط اگر منجر به وسواس نباشد، اشکال ندارد.

منابع:
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله سیستانی دام ظله
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله

ویدیو مرتبط :
سوالات شرعی(قسمت پنجم)

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

سوالات شرعی راجع به وضو

خشك كردن دست‌ و صورت قبل از وضو لازم نیست

 

سوال: آیا خشك بودن دست و صورت قبل از وضو لازم است؟

جواب: خشك كردن دست‌ها و صورت لازم نیست و چنانچه آب وضو بر رطوبت صورت و دست غلبه كند كفایت می‌كند. .(استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, س37 و38)

 

سوال: در هنگام وضو گرفتن اگر خود فرد در كمال سلامت باشد ولی آب را كسی دیگر بریزد و وی وضو بگیرد، آیا وضوی وی باطل است؟

جواب: اگر دیگری دست و صورت او را شتسشو دهد وضو باطل است. اما اگر دیگری آب می‌ریزد و خود شخص شستشو می‌دهد و وضو می گیرد اشكال ندارد و وضو صحیح می باشد.(توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, ص185, شرط یازدهم)

 

سوال: در دین اسلام آمده مستحب است فرد مسلمان قبل از خواب با وضو باشد تا بستر او حکم معبد را داشته باشد، در حالی‌که در رساله‌ی احکام آمده است که خواب ، وضو را باطل می‌کند. آیا با وضو رفتن به بستر با مبطل وضو بودن خواب تناقض ندارد؟!

اگرچه خواب در ظاهر وضو را باطل می‌کند و دیگر نمی‌توان با آن نماز خواند و ...، اما آثار معنوی باطنی وضو همچنان ادامه خواهد یافت؛ زیرا خواب از ضروریات طبیعت انسان است و هر آنچه انسان در زمان هوشیاری و قدرت بدان اقدام می‌کند، هنگام ناهشیاری و ناتوانی نیز پاداش آن لحاظ خواهد شد؛ از این‌رو است که در مورد شخص روزه‌دار در ماه رمضان می‌فرماید: «... نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَة»؛[1] خواب روزه‌دار عبادت است، در حالی روزه‌دار هنگام خواب کاری در ارتباط با روزه انجام نمی‌دهد، اما از آن‌جا که شخص روزه‌دار در حال بیداری به عبادت مشغول است و دستورات الهی را اطاعت می‌کند، آن حالت در زمان خواب نیز برایش محاسبه می‌شود.

  

  وضو یکی از مقدمات نماز است

 

یا بیماری که نمی‌تواند عباداتی را که در دوران سلامت بدن انجام می‌داد به جا آورد، خداوند پاداش زمان صحت را برای او لحاظ می‌کند: «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام): عَنِ النَّبِیِّ(صلی الله علیه و آله) فِی حَدِیثٍ قَالَ: إِذَا مَرِضَ الْمُوْمِنُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکاً یَکْتُبُ لَهُ فِی سُقْمِهِ مَا کَانَ یَعْمَلُ مِنَ الْخَیْرِ فِی صِحَّتِهِ حَتَّى یَرْفَعَهُ اللَّهُ وَ یَقْبِضَه»؛‏[2]

امام باقر (علیه السلام) می‌فرماید: انسان با ایمان، وقتی به بیماری دچار می‌شود، خداوند فرشته‌ای را بر او می‌گمارد تا هرآنچه را که در حال صحت و سلامتی انجام می‌داد، در حال بیماری نیز برایش محاسبه کند تا هنگامی که از دنیا برود.

یا در روایت دیگر از امام کاظم (علیه السلام) آمده است: «إِذَا مَرِضَ الْمُوْمِنُ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ... إِلَى صَاحِبِ الْیَمِینِ أَنِ اکْتُبْ لِعَبْدِی مَا کُنْتَ تَکْتُبُهُ فِی صِحَّتِهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ»؛[3] مومن وقتی بیمار می‌شود خداوند به فرشته سمت راستش دستور می‌دهد، همان‌طور که در زمان سلامت برایش حسنات را می‌نوشتی در زمان بیماری او نیز همان خوبی‌ها را برایش محاسبه کن.

بنابر این، چون با وضو بودن ملازم طهارت روحی و معنوی است، انسان مومن قبل از خواب این طهارت را همراه دارد و با این طهارت روحی به بستر می‌رود و حتی اگر وضویش در ظاهر، باطل شود اما پاداش باوضو بودن برای او همچنان نگاشته خواهد شد.

 

===================================

 پی نوشت:
[1]. شیخ صدوق، امالی، ص 93
[2]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، الفصول المهمة فی أصول الأئمة(تکملة الوسائل)، محقق، مصحح، القائینى، محمد بن محمد الحسین،‏ ج ‏3، ص 292
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏3، ص 114

منابع:
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله سیستانی دام ظله
سایت اندیشه قم