گلایه مردم از افزایش اسكناس‌های تقلبی

در حالی‌كه گلایه‌های مردمی از رشد اسكناس‌های تقلبی در گردش در روزهای اخیر افزایش یافته، بانك مركزی ترجیح داده است در این باره سكوت اختیار كند.

علاوه بر انتشار گزارش‌های رسانه‌ای، تماس‌های مردمی متعددی با «جام‌جم» برقرار شده كه حكایت از افزایش شمار اسكناس‌های تقلبی در گردش دارد. براساس این تماس‌ها، شهروندان از تحویل گرفتن اسكناس‌های تقلبی از شعب بانك‌ها گلایه و اظهار می‌كنند كه در برخی موارد خودپردازهای بانكی اسكناس‌های تقلبی به آنان تحویل داده یا در میان بسته‌های باندرول شده اسكناس كه از شعب بانك‌ها تحویل گرفته‌اند، چندین برگ اسكناس تقلبی یافت شده است.

مساله دیگر مورد گلایه، افزایش رواج اسكناس‌های تقلبی در گردش پولی كشور و رسیدن آن به دست شهروندان است. به عنوان مثال هنگام پس گرفتن باقیمانده پول یا تحویل پول نقد از دست شهروندان گاهی مشاهده شده كه چند برگ اسكناس تقلبی به طور خواسته یا ناخواسته تحویل شده است. این در حالی است كه طبق عرف و قانون بانك‌ها یا هر مرجع دیگری از تحویل گرفتن اسكناس تقلبی یا تعویض آن معذور است. این مساله در حالت عادی یعنی هنگامی كه شخص اسكناس تقلبی را از گردش پول خارج از بانك به دست آورده باشد، توجیه‌پذیرتر است اما اگر اشخاص اسكناس تقلبی را از دستگاه‌های خودپرداز یا شعب بانك‌ها دریافت كنند و بعد بانك‌ها زیر بار تعویض یا پذیرش آن نروند، چنین توجیهی پذیرفته نیست.

مساله قابل تاسف درباره اسكناس‌های تقلبی آن است كه بانك‌ها در برخورد با این پدیده هیچ‌گونه مسوولیتی را نمی‌پذیرند و بجز ارجاع دادن اشخاص به نیروی انتظامی یا دادگاه، چاره‌اندیشی دیگری نمی‌كنند. به گفته شهروندان، بارها مشاهده شده كه پس از دریافت اسكناس از خودپرداز و مشاهده اسكناس تقلبی در آن، بلافاصله برای تحویل اسكناس به درون شعبه مراجعه شده اما شعبه حاضر به تعویض اسكناس نشده و تنها اسكناس را به مشتری بازگردانده است.

استدلال شعبه نیز این است كه بانك‌ها هیچ دستورالعملی را برای تعویض، پذیرش یا نحوه برخورد با اسكناس تقلبی ندارند و لذا ۲ راه باقی می‌ماند: نخست آن كه اسكناس را دریافت و سوراخ كنند و البته روشن است در قبال آن اسكناس سالم به مشتری تحویل داده نخواهد شد و راه دوم آن است كه اسكناس را عینا به مشتری بازگردانند تا خود فكری برای آن بكند. در این صورت روشن است كه برخی اشخاص برای جلوگیری از ضرر شخصی، اسكناس را معدوم نمی‌كنند، بلكه احتمالا به نحو دیگری آن را به جریان می‌اندازند و این‌چنین است كه شمار اسكناس‌های تقلبی در گردش كشور چندان كاهش نمی‌یابد.طهماسب مظاهری، رئیس كل سابق بانك مركزی به خبرنگار ما می‌گوید: براساس آخرین آمار، هم‌اكنون حدود ۷۰۰ میلیارد برگ اسكناس در كشور در حال گردش است كه بانك مركزی سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون برگ از آن را امحا می‌كند.

وی افزود: با این حال هیچ‌كس نمی‌داند مقدار اسكناس‌های تقلبی در گردش چقدر است، چرا كه تخمین آن به طور دقیق غیرممكن است، مانند آمار قاچاق كالا. هرگونه آماری هم كه در این زمینه ارائه می‌شود، بیشتر برآوردی است.

وی اظهار كرد: اما در برخورد با پدیده اسكناس تقلبی، بانك یكی از عوامل گردش پول در سراسر كشور است و نمی‌تواند ضرر ناشی از پذیرش اسكناس‌های تقلبی در چرخه را بپذیرد. اما اگر این اسكناس‌ها از خود بانك بیرون آمده باشد، باید تذكر داد كه كارمندان صندوق هنگام پذیرش یا شمارش اسكناس‌ها یا قرار دادن آن در خودپردازها دقت بیشتری بكنند.

همچنین حمید پورمحمدی، قائم‌مقام بانك مركزی در گفتگوی كوتاهی با خبرنگار ما درباره مشاهده شدن نمونه‌هایی از تحویل اسكناس تقلبی توسط خودپردازها به مردم گفت: بعید است چنین چیزی اتفاق افتاده باشد و مقدار آن هم زیاد نیست. حالا ممكن است در میان دسته‌ای از اسكناس‌ها چند برگ اسكناس تقلبی موجود باشد، اما این به معنای فراگیر بودن این مساله نیست، لذا باید به مسوولان امر تذكر داد كه بیشتر دراین‌باره دقت كنند.

● حقوق مردم

با این وجود، فقدان هر گونه دستورالعملی درباره نحوه رفتار با اسكناس‌های تقلبی در گردش به ضایع شدن حقوق مردم منجر می‌شود، چرا كه بانك‌ها بویژه در زمینه اسكناس‌هایی كه ناخواسته تحویل مردم می‌دهند، مسوولیتی را نمی‌پذیرند.

به نظر می‌رسد اكنون كه شمار این اسكناس‌ها و تعداد مشاهدات آن در كشور افزایش یافته، بانك مركزی باید سكوت خود را در این زمینه شكسته، از كلی‌گویی دست بردارد و تدابیر قاطعی را در درون سیستم بانكی برای جلوگیری از ضایع شدن حقوق مردم به كار بندد، چرا كه در هر حال مردم نباید و نمی‌توانند تاوان وجود اسكناس‌های تقلبی را با وجود مشكلات عدیده اقتصادی كه دارند، پس دهند.

گلایه امام‌جمعه تبریز از افزایش قیمت‌ ها

آیت‌الله مجتهد شبستری ضمن قدردانی از اجرای موفق قانون هدفمندی یارانه‌های توسط دولت، در حضور رئیس جمهور از برخی افزایش قیمت‌ها در زمینه قبوض گاز و برق گلایه كرد.