اخبار
2 دقیقه پیش | عکس: استهلال ماه مبارک رمضانهمزمان با آغاز ماه مبارک رمضان جمعی از کارشناسان حوزه نجوم همراه با نماینده دفتر استهلال مقام معظم رهبری عصر دوشنبه هفدهم خرداد برای رصد هلال شب اول ماه مبارک رمضان بوسیله ... |
2 دقیقه پیش | تا 20 سال آینده 16 میلیون بیکار داریموزیر کشور گفت: در نظام اداری فعلی که میتواند در ۱۰ روز کاری را انجام دهد، در ۱۰۰ روز انجام میشود و روند طولانی دارد که باید این روند اصلاح شود. خبرگزاری تسنیم: عبدالرضا ... |
پیامدهای تاخیر در اجرای هدفمندی یارانهها
رئیسجمهور: مبلغ یارانهها در آینده دو برابر میشود
جام جم آنلاین: در حالی كه هنوز چشمانداز زمانی روشنی برای آغاز اجرای هدفمندی یارانهها به چشم نمیخورد، كارشناسان توجه دولت را به تبعات این تاخیر و اثرات آن بر اقتصاد ملی جلب میكنند.
به گزارش خبرنگار ما، دولت با استدلالهایی كه میآورد ظاهرا به دنبال یافتن زمان مناسب برای كلید زدن جراحی بزرگ اقتصاد ایران است و با این كه طبق قانون هدفمندی یارانهها، زمان اجرای این قانون اول امسال است، اما دولت تاكنون كه 9 ماه از سال گذشته، این زمان مناسب را به دست نیاورده است.
این در حالی است كه تقریبا تمام مقدمات لازم برای اجرای این قانون مانند واریز كامل یارانه نقدی مرحله اول، ورود و توزیع كالاهای اساسی لازم برای كنترل قیمتها در كشور، راهاندازی سیستم بازرسی و نظارت گسترده، اطلاعرسانی درباره چگونگی اصلاح قیمتها در بخشهای مختلف و سرانجام آمادهسازی تمامی بستههای سیاستی مقابله با اثرات این قانون بر بخشهای مختلف تدارك دیده شده و ظاهرا همه چیز آماده یك اعلام رسمی است.
اما در انجام همین اعلام رسمی چند وقتی است كه امروز و فردا میشود و كارشناسان پس از آن كه چندمین تاریخ پیشبینی شده برای این اعلام، در اول آذرماه با تداوم تحویل سهمیه بنزین 100 تومانی نادرست از آب درآمد، دولت را از ادامه این تاخیرها برحذر داشته و درباره برخی تبعات آن دلایل كارشناسی آوردند.
خلاصه نگرانیهای كارشناسی درباره تبعات تاخیر در اجرای هدفمندی یارانهها در محورهایی چون افزایش پلكانی تورم، رشد انتظارات تورمی، بر هم خوردن ثبات سرمایهگذاری و تولید، افزایش فشار اقتصادی بر مردم و سردرگمی اقتصاد برای حركت به سوی آینده و در نتیجه دامن زدن به ركود خلاصه میشود.
كارشناسان معتقدند اكنون شرایط زمانی طوری است كه تاخیر بیشتر در اجرای هدفمندی یارانهها به ضدش تبدیل میشود، چرا كه سردرگمی اقتصاد و نگرانی مردم و سرمایهگذاران باعث رشد بیكاری و تورم و كاهش ورود سرمایه مولد به اقتصاد خواهد شد.
فشار به مردم
محمدرضا خباز، عضو كمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی درباره تبعات تاخیر در اجرای هدفمندی یارانهها به خبرنگار ما گفت: اولین اثر این تاخیر افزایش فشار قیمتها به مردم است.
قانون هدفمندی یارانهها یك بازه زمانی 12 ماهه را برای اجرای این قانون در هر سال در نظر گرفته است تا درآمد 20 هزار میلیارد تومانی هر سال در 12ماه و بهتدریج از محل آزادسازی قیمتها از مردم دریافت شود. اما تاخیر 9 ماهه در اجرا به این معنی است كه این پول باید در 3 ماه از مردم دریافت شود و این امر باعث فشار بیشتر بر مردم خواهد شد.
وی افزود: اثر دیگر رشد تورم انتظاری است. همه میدانیم كه اجرای این طرح تورم انتظاری به دنبال خواهد داشت اما تاخیر انتظار، تورم انتظاری را با رشد پلكانی تورم همراه كرده و نرخ تورم را افزایش میدهد. شما نگاه كنید در سالجاری تاریخهای مختلفی برای اجرای هدفمندی یارانهها اعلام شده است.
فروردین، خرداد، شهریور و اكنون آذرماه. یعنی با اعلام هر تاریخ، تورم انتظاری تحریك شده و قیمتها یك پله افزایش مییابند و در همان جا باقی میمانند، اما قانون اجرا نمیشود و قیمتها هم پایین نمیآیند.
خباز تصریح كرد: مساله مهم دیگر، دغدغه مردم است كه هم باعث رشد انتظارات تورمی و هم باعث ركود در تولید و سرمایهگذاری جدید یا تداوم سرمایهگذاری جدید میشود. یعنی همانگونه كه دولت به انتظار نشسته تا زمان مناسب بیابد، تولید هم در انتظار روشن شدن شرایط جدید پس از اجرای هدفمندی یارانههاست و در نتیجه در این میان رشد اقتصادی، كاهش بیكاری و رشد سرمایهگذاری خارجی و داخلی با چالش مواجه میشود.
جهش 3 مرحلهای تورم
همچنین جواد آرینمنش، عضو هیات رئیسه كمیسیون تلفیق برنامه پنجم به خبرنگار ما گفت: قانون مصوب مجلس شیبی ملایم برای اجرای تدریجی هدفمندی یارانهها پیشبینی كرده بود؛ اما تعلل در اجرای قانون این شیب ملایم را به شیب تند تبدیل میكند و باید اصلاح شود؛ چراكه در این صورت مردم در زمانی كوتاهتر باید رقم بیشتری بپردازند.
وی افزود: اما دولت میگوید برای كنترل تورم هدفمندی یارانهها به جای 5 مرحله ـ هر سال یك بار ـ 3 مرحله در نظر گرفته تا تعداد شوكها و سكتههای تورمی این امر را به حداقل برساند، یعنی مثلا 3ماه باقیمانده از امسال به همراه كل سال 1390 به عنوان اولین مرحله هدفمندی یارانهها و سكته اول منظور شود و لذا كل بودجه 100 هزار میلیارد تومانی به جای 5 سال در 3 سال دریافت شود.
نماینده مشهد تصریح كرد: دولت برای این اقدام، مزایای زیادی قائل است؛ از جمله آن كه تعداد سكتههای تورمی را كاهش میدهد؛ اما به اعتقاد من، ایرادات این روش بمراتب از مزایای آن بیشتر است. وی تصریح كرد: بزرگترین ایراد آن انباشته شدن انتظارات تورمی مانند فشار آوردن و كج كردن بیش از حد یك فنر است كه پس از رها شدن، قیمتها را با شوك جدی مواجه خواهد ساخت.
آرینمنش افزود: اشكال دیگر خلأ اطلاعاتی است كه جامعه در آن به سر میبرد و تنظیم امور كار و زندگی اشخاص و برنامهریزی مالی آن را با مشكل مواجه میسازد. حال این خلأ وقتی به درون اقتصاد بیاید خواهیم دید كه باعث كندی سرمایهگذاری جدید و انتظار كشیدن برای شرایط جدید خواهد شد و هرقدر این انتظار طولانیتر شود، سرمایهگذاریكمتر و تولید شغل و رشد تولید ناخالص داخلی با چالش بیشتری مواجه خواهد شد. وی تصریح كرد: لذا توصیه ما به دولت این است كه به همه این انتظارها پایان دهد و هرچه سریعتر تكلیف اجرای این قانون را مشخص كند.
امید به تعیین تكلیف سریعتر
دكتر مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز به خبرنگار ما گفت: تبعات تاخیر اجرای آن بر اقتصاد كمكم دارد از مزایا بیشتر میشود. وی افزود: تاخیر ذاتا تورمزاست. حذف یارانهها فینفسه تورم ایجاد میكند، حال آن كه به آن انتظارات تورمی نیز اضافه كنید. تاخیرهای پیدرپی باعث انتظارات تورمی انباشته میشود و حین اجرا فشارش به مردم وارد میآید.
تقوی خاطرنشان كرد: دولت امسال باید 20هزار میلیارد تومان را در 12 ماه دریافت میكرد، یعنی به طور متوسط هر ماه 1.6 هزار میلیارد تومان، اما در 3 ماهه پایانی امسال باید هر ماه 6.6 هزار میلیارد تومان یعنی 6 برابر رقم استاندارد قانونی درآمد كسب كند تا بتواند تنخواهی را كه برای پرداخت یارانه نقدی از خزانه برداشته جبران كند.
به گفته وی، مقایسه 2 رقم یادشده نشان میدهد كه تاخیر تا چه حد فشار تورمی را بر مردم بیشتر میكند و حال اگر تصور كنید تاخیر اجرای این قانون به ماه دهم سال برسد، هر ماه 10هزار میلیارد تومان پول باید كسب شود و این یعنی حدود 10برابر رقم استاندارد كسب بودجه كردن..../تحلیل:جام جم
ویدیو مرتبط :
اجرای غلط طرح هدفمندی یارانه ها
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
پیامدهای اجرای فاز اول هدفمندی یارانهها
اخبار اقتصادی - پیامدهای اجرای فاز اول هدفمندی یارانهها
در حالی که یکی از اهداف اصلی اجرای طرح هدفمندی یارانه ها مقابله با رشد سرسام آور سوخت های فسیلی عنوان شد، اما نگاهی به وضعیت مصرف انرژی در کشور نشان می دهد نه تنها با اجرای این طرح، میزان مصرف کاهش نیافته بلکه مصرف برخی حامل های انرژی مانند بنزین و گازوئیل نسبت به زمان اجرای این طرح، افزایش داشته است.
به گزارش ایرنا، در شامگاه ۲۷ آذر ۱۳۸۹ محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق ایران با حضور در رسانه ملی، از آغاز جراحی بزرگ اقتصاد ایران سخن گفت و آغاز اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها را رسماً اعلام کرد و بدین ترتیب از فردای آن روز قیمت حامل های انرژی به یک باره افزایش یافت.
قرار بود با اجرای هدفمندی یارانه ها، ضمن مقابله با افزایش بی رویه مصرف حامل های انرژی، درآمد حاصل از آن به سوی تولید و اشتغالزایی سوق پیدا کرده و عدالت اجتماعی در جامعه برقرار شود.
گذشت سه سال از زمان اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، فرصت مناسبی است برای قضاوت منصفانه درباره این طرح و ارزیابی نقاط قوت و ضعف این قانون.
افزایش مصرف بنزین و گازوییل
نگاهی اجمالی به نتایج اجرای طرح هدفمندی یارانه ها در بخش انرژی نشان می دهد اهداف این طرح در مدیریت مصرف انرژی و استفاده بهینه از حامل های انرژی تحقق نیافته است به طوری که امروز مشاهده می کنیم نه تنها بنزین و سوخت های اصلی کاهش نیافته بلکه از نظر میزان مصرف در دنیا رکورددار هستیم.
آمار مصرف بنزین، گازوییل، برق، آب و گاز حاکی از آن است که پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها در مقطعی کوتاه، میزان مصرف آنها کاهش یافته، اما این کاهش دوام چندانی نداشته و روند صعودی رشد آنها دوباره آغاز شده است.
براساس گزارش شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی، در حال حاضر میزان مصرف بنزین به بیش از 70 میلیون لیتر رسیده و پیش بینی می شود که در ایام نوروز میزان مصرف به 100 تا 110 میلیون لیتر در روز برسد که مقایسه آن با دوره زمانی پیش از اجرای هدفمندی، حاکی از شکست طرح هدفمندی در کاهش مصرف این نوع سوخت است.
اگرچه در ماه های ابتدایی اجرای این طرح، میزان مصرف بنزین کاهش قابل توجهی یافت، اما با گذشت زمان و کم اثر شدن افزایش قیمت ها، بتدریج به میزان مصرف بنزین افزوده شد تا جایی که از دوره زمانی پیش از اجرای طرح هدفمندی نیز بالاتر رفت.
حسین هاشمی معاون صنایع و انرژی ستاد مدیریت حمل و نقل و مدیریت سوخت در گفت و گو با ایرنا در خصوص تاثیر هدفمندی بر میزان مصرف گازوییل نیز گفت: رسانه ها بیشتر به موضوع بنزین می پردازند و این در حالی است که وضعیت مصرف گازوییل در کشور نسبت به بنزین نامناسب تر است.
وی با بیان اینکه مصرف روزانه بنزین در کشور 70 میلیون لیتر است، افزود: اما درحال حاضر روزانه بیش از 100 میلیون لیتر گازوییل مصرف می شود.
معاون صنایع و انرژی ستاد مدیریت حمل و نقل و مدیریت سوخت ادامه داد: سهمیه بندی بنزین توانست مصرف این سوخت را در مقطعی کوتاه کاهش دهد اما سهمیه بندی تاثیری در میزان مصرف گازوییل نداشته به طوری که تا پیش از اجرای هدفمندی یارانه ها روزانه 85 میلیون لیتر گازوییل در کشور مصرف می شد اما اکنون این میزان به بیش از 100 میلیون لیتر رسیده است.
به گفته مقامات نیروی انتظامی حدود ده درصد گازوییل مصرفی در کشور به کشورهای دیگر قاچاق می شود.
آمارها نشان می دهد که تنها در سوخت های نفت سفید و نفت کوره، میزان مصرف نسبت به سال 1389 و زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه ها کاهش وجود داشته که البته علت اصلی آن نه اجرای هدفمندی بلکه به دلیل گسترش گازرسانی به روستاها، شهرهای کوچک، واحدهای صنعتی و نیروگاه ها بوده است.
تداوم قاچاق سوخت
جلوگیری از قاچاق سوخت به کشورهای همسایه از جمله اهدافی بود که در زمان اجرای فاز اول طرح هدفمندی یارانه ها، مطرح شد، اما امروز مشاهده می کنیم که اثر این طرح برای جلوگیری از قاچاق نیز به دلیل افزایش نرخ ارز و وجود اختلاف قیمت زیاد، از بین رفته و میزان قاچاق سوخت نیز پس از وقفه ای کوتاه مدت، بالا رفته است.
قیمت بنزین فروخته شده در داخل در سال 1389 معادل 16 درصد قیمت بین المللی آن بود که بلافاصله پس از اجرای قانون به 47 درصد افزایش پیدا کرد، ولی پس از گذشت سه سال، در ماه های اخیر این نرخ به همان 16 درصد قبلی کاهش یافته است.
اختلاف زیاد قیمت داخلی و بین المللی گازوییل و بنزین، قاچاق سوخت به کشورهای همسایه را به شغل پردرآمدی برای قاچاقچیان سوخت تبدیل کرده است.
انحراف طرح هدفمندی یارانه ها از اهداف اولیه
انحراف طرح هدفمندی یارانه ها از اهداف اولیه به حدی است که چندی پیش اکبر ترکان مشاور ارشد رئیس جمهوری اظهار داشت: قانون هدفمندی یارانه ها از اهداف خود به کلی فاصله گرفته و استفاده از لغت شکست برای طرح هدفمندی یارانه ها، چندان دور از ذهن نیست.
عزت الله یوسفیان ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز پیش از این خاطرنشان کرده بود: به نظر من، دولت باید شهامت داشته باشد و اعلام کند که طرح هدفمندی یارانه ها شکست خورده و بگوید، ادامه پرداخت یارانه به این شیوه امکان ندارد و طرح را شکست خورده اعلام کند.
براساس قانون، قرار بود که دولت بهای بنزین، گازوئیل، گاز، برق و سایر محصولات تحت شمول این قانون را بتدریج اضافه کند، اما با اصرار دولت دهم، سیاست افزایش یکباره قیمت ها دنبال شد که اثرات تورمی سنگینی را بر جای گذاشت.
همچنین براساس قانون هدفمندی یارانه ها، دولت مکلف بود ۳۰ درصد درآمد حاصل از افزایش قیمت ها را برای جلوگیری از تعطیلی واحدهای تولیدی و بیکاری کارگران، به آن ها اختصاص دهد، ولی درخوشبینانه ترین حالت، تنها یک هشتم این مبلغ پرداخت شد.
براساس این قانون، دولت مجاز شده بود ۲۰ درصد از درآمدهای حاصله را به بودجه عمومی دولت تخصیص دهد که این اقدام را انجام نداد و بخش عمده ای از درآمدهای ناشی از هدفمندی را به پرداخت یارانه نقدی اختصاص داد که تاثیرات تورم زایی آن قابل انکار نیست.
کارشناسان و صاحبنظران، موارد متعددی را به عنوان دلایل شکست طرح هدفمندی یارانه ها در مدیریت انرژی و کاهش مصرف سوخت بیان می کنند که از جمله آنها می توان به شتابزدگی، شیب تند اجرای طرح، رعایت نکردن الگوی مصرف انرژی، بی توجهی به بهسازی و نوسازی واحدهای انرژی بر، حمایت نکردن از بخش تولید و جولان خودروهای غیراستاندارد و پرمصرف اشاره کرد.
جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه از جمله دلایل اصلی شکست اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها را شیب تند اجرای فاز اول هدفمندسازی یارانه ها می داند و خاطرنشان می کند: بی توجهی به سهم تولید از یارانه، عدم کنترل ها و مراقبت های لازم از تولید، عدم ارائه بسته های تکمیلی برای کمک به بخش تولید، رشد نقدینگی، اعمال تحریم ها و مشکلات ارز از جمله عواملی بودند که سبب شد انتظارات ما از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها در فاز اول محقق نشود.
وی اضافه می کند: این طرح در مراحل بعدی اجرا باید مورد بازنگری قرار بگیرد و حمایت از تولید به صورت جدی تر پیگیری شده و در فاز بعدی اجرای این طرح قیمت ها باید تدریجی و متناسب با شرایط و کشش بازار تعدیل شود.
اجماع ملی در تداوم هدفمندی یارانه ها
پرداخت یارانه های انرژی توسط دولت، علاوه بر وارد کردن بار مالی سنگین به دولت، پیامدهای منفی زیست محیطی و اقتصادی به دنبال داشته و مانعی برای سرمایه گذاری در تولید و اشتغالزایی به شمار می رود.
ارزان بودن بیش از حد انرژی، باعث رشد صنایع انرژی بر شده که مشخصه اصلی آنها صرف هزینه های هنگفت و اشتغالزایی اندک است.
وجود انرژی ارزان همچنین سبب شده که توجهی به نوسازی و بهسازی خودروها نشده و ما همچنان شاهد جولان خودروهای بی کیفیت و پرمصرف در کشور باشیم.
به عقیده اغلب کارشناسان، تداوم این روند، نه تنها مصرف بنزین و سایر حامل های انرژی را در سالهای آینده به طور سرسام آوری افزایش می دهد، بلکه مشکلاتی را نیز در روند توسعه کشور ایجاد خواهد کرد.
اجرای فاز اول طرح هدفمندی یارانه ها با وجود ایرادات بزرگ و واضحی که داشت، اجماعی را در نظام سیاسی و اقتصادی کشور فراهم کرد تا به دنبال راهی برای برون رفت از وضعیت فعلی باشند؛ بنابراین استفاده از این فرصت برای جلوگیری از گسترش بحران مصرف انرژی در سالهای آینده ضروری است.
در واقع، در مورد تداوم اجرای طرح هدفمندی یارانه ها اجماع وجود دارد، اما درباره نحوه اجرای فاز دوم اختلاف نظر وجود دارد.
به عقیده کارشناسان، در فاز دوم این طرح، علاوه بر افزایش تدریجی قیمت حامل های انرژی باید برای اصلاح الگوی مصرف، بهسازی صنایع انرژی بر، ساخت خودروهای کم مصرف نیز اقدامات موثری انجام شود تا کاهش پایدار مصرف انرژی تحقق یابد.
اخبار اقتصادی - ایرنا