میهمان‌های چینی صاحبخانه می‌شوند؟

 

اخبار اقتصادی - بررسی چرایی رشد حضور خودروسازان چینی در ایران
میهمان‌های چینی صاحبخانه می‌شوند؟

حالا با گذشت یك دهه از آغاز نخستین فعالیت‌های جدی یكی از خودروسازان چینی در ایران، محصولات دیگری به آن خودروی كوچك كه همچنان در كرمان مونتاژ می‌شود، اضافه شده است.

 

البته حضور چینی‌ها در ایران تنها به یك شركت ختم نشد و طی سال‌های گذشته نام‌های جدیدی به فهرست چینی‌های فعال در خودروسازی ایران اضافه شد. در حال حاضر نزدیك به 10 شركت فعال و نیمه فعال خودروساز چینی در ایران حضور دارند و محصولات تولیدی آنها نیز شامل چندین مدل سواری، وانت و خودروی سنگین می‌شود.

اگرچه با وجود رشدی كه تولیدات چینی طی 10سال گذشته در كشور داشته‌اند، آنها تنها نزدیك به 8 درصد از بازار خودروی كشور را پوشش می‌دهند، اما با این حال هر بار با انتشار آمار تولیدات خودروسازان، حساسیت‌ها و انتقادها نسبت به تیراژ تولیدات چینی‌ها و رشد نسبی آنها برانگیخته می‌شود. آخرین آمار از تولیدات خودروسازان چینی در 4 ماه گذشته نشان می‌دهد خودروهای سواری چینی مونتاژی، ركوددار افزایش تولید خودروهای سواری در كشور بوده‌اند.

انتقاد به حضور چینی‌ها در كشور و رشد فعالیت آنها در سال‌های اخیر همواره در حالی مطرح شده است كه در كنار این انتقادها، اشاره‌ای به چرایی «رشد حضور چینی‌ها در صنعت خودروی كشور» نشده است. 

 

‌چرایی حضور چینی‌ها در كشور از آنجا اهمیت پیدا می‌كند كه به‌نظر می‌رسد صرفا با «مخالفت» یا «انتقاد» نمی‌توان به مقابله با جریان یا پدیده‌ای خاص رفت. بر همین اساس با وجود تمام انتقادها و نگاه‌های منفی كه در سال‌های گذشته نسبت به حضور چینی‌ها در كشور وجود داشته است، آنها توانستند برای محصولات خود در بازار ایران جایگاهی به دست بیاورند.

با این تفاسیر سوال اصلی در رابطه با فعالیت چینی‌ها در صنعت خودروی كشور این است كه دلیل افزایش خودروهای چینی در ایران چیست این سوال در شرایطی مطرح است که خبرگزاری فرانسه طی هفته جاری اعلام کرد که در چین تنها یک چهارم خریداران خودروهای داخلی را انتخاب می‌کنند.

 

سوال دیگری كه  در این رابطه  مهم به‌نظر می‌رسد این است که با توجه به نگاه منفی كه همواره نسبت به كالاهای چینی در میان مشتریان وجود داشته، شركت‌های خودروساز چینی چگونه توانستند بر این نگاه منفی غلبه كنند و محصولات خود را در میان مشتریان ایرانی توسعه دهند؟ 

سوالاتی كه در بالا عنوان شد، در حالی مطرح است كه خودروسازان چینی نه تنها در بخش خصوصی كشور حضور پررنگی دارند بلكه رد پای آنها در شركت‌های خودروسازی بزرگ كشور نیز به وضوح مشاهده می‌شود. اگرچه حضور همه‌جانبه چینی‌ها در صنعت خودروی كشور تا میزان زیادی مدیون تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت خودروی كشور از سوی غرب است، اما نمی‌توان تنها عوامل بیرونی را دلیلی بر رشد چینی‌ها در بازار و صنعت خودروی كشور دانست.

كارشناسان عقیده دارند عوامل داخلی متعدد دیگری در كنار تحریم‌های غرب علیه صنعت خودروی كشور، باعث رو آوردن بخشی از مشتریان بازار خودرو به محصولات چشم‌بادامی‌ها و در نهایت رشد آنها در كشور شده است.

با نگاهی به رفتار مشتریان در برخورد با چینی‌های بازار، می‌توان متوجه شد كه گرایش به این محصولات كه زمانی به‌دلیل «چینی» بودن از اقبال خاصی برخوردار نبودند، تا حدود زیادی به نوع برخورد خودروسازان با مشتریان طی سال‌های اخیر نیز بازمی‌گردد.

به عقیده كارشناسان تسلط بی‌چون ‌و چرای خودروسازان بزرگ كشور بر بازار داخلی و عرضه محصولاتی بدون تنوع، یكی از دلایل اصلی استقبال مشتریان از هر خودروی جدید است؛ فرقی ندارد این محصول چینی باشد یا از كشوری دیگر. اما در این میان عوامل متعددی دست ‌به دست هم دادند تا اقبال حضور در بازاری مانند بازار خودروی كشورمان، نصیب خودروسازان «چینی» شود تا به این ترتیب پس از سال‌ها، انحصار موجود در بازار خودرو به‌واسطه محصولات چشم‌بادامی‌ها  اندكی به چالش كشیده شود.

بلیت دیگری نبود جز پكن-تهران
كارشناسان حوزه خودرو در رابطه با چرایی رشد خودروسازان چینی در ایران طی سال‌های اخیر، این موضوع را از چند زاویه بررسی می‌كنند. در نظر گرفتن مسائل بین‌المللی، داخلی و همچنین شرایط خودروسازی چین دلیل رشد چینی‌ها در بازار خودرو كشور از نظر این كارشناسان ضروری است.

یك مدیر ارشد در صنعت خودرو، یكی از دلایل رشد فعالیت چینی‌ها در كشور را «حركت موازی آنها با شرایط تحریم» ارزیابی می‌كند.

این مدیر ارشد به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «علاوه‌بر استراتژی چینی‌ها كه تسلط بر بازار به‌واسطه ارزان‌فروشی است، در واقع چین از شرایط تحریم حاكم بر صنعت خودروی كشور استفاده كرد و پس از خروج خودروسازان غربی از ایران، وارد صنعت خودرو كشور شد.»

طی سال‌های گذشته خودروسازان اروپایی یا كره‌ای حاضر در بخش خصوصی، به دلایل مختلف از جمله اعمال تحریم‌های بین‌المللی فعالیت خود در ایران را رها كردند. در چنین شرایطی این شركت‌های خودروساز چینی بودند كه از سوی فعالان بخش خصوصی جایگزین شركای سابق شدند؛ زیرا همكاری با خودروسازان چینی به‌عنوان متحد ایران در شرایط تحریم، برای خودروسازان بخش خصوصی بهتر از تعطیلی خطوط تولید بود. این اتفاق در رابطه با خودروسازان بزرگی كه در واقع نیمه دولتی هستند هم رخ داد.

یكی از مدیران ارشد در صنعت خودروسازی در همین زمینه عقیده دارد: «پس از اعمال تحریم‌ها علیه صنعت خودروی كشور، چین با كمال میل وارد بازار ایران شد و در همكاری با خودروسازان بخش خصوصی و همچنین دو خودروساز بزرگ، جای پای خود را در بازار خودروی ایران محكم كرد.»  اما در این زمینه امیرحسن امیری، مدیر فروش و بازاریابی شرکت مدیران خودرو عنوان می‌کند یكی از زوایایی كه در رابطه با چرایی رشد حضور چینی‌ها در ایران باید مورد توجه قرار گیرد، این است كه «چین بزرگترین خودروساز دنیاست كه سالانه حدود 20 میلیون دستگاه خودرو تولید می‌كند، از سویی باید توجه داشت كه دولت چین برای فروش بخشی از این میزان تولید، برنامه‌های تشویقی فراوانی برای صادرات دارد و ایران نیز می‌تواند یكی از مقاصد خودروهای چینی باشد.»

در این زمینه یك فعال حوزه واردات خودرو نیز با اشاره به اینکه «با توجه به شرایط تحریم عملا راه دیگری جز برقراری ارتباط با چین وجود نداشته»، می‌گوید: «یكی از دلایل اصلی رشد واردات خودروهای چینی به كشور یا رشد تیراژ مونتاژی‌ها این است كه چینی‌ها بر ورود یا تولید محصولاتی در ایران تمركز كرده‌اند كه جای خالی آنها احساس می‌شود، برای مثال شاسی‌بلندهای ارزان‌قیمت.» 

 

فربد زاوه كه با تاكید بر اینكه «برخلاف رشد چینی‌ها در بازار مردم همچنان به ایران‌خودرو و سایپا اطمینان بیشتری دارند»، می‌گوید: «سواری‌های چینی توانستند آن بخشی از مشتریان بازار را جذب كنند كه از محصولات تكراری داخلی به معنای واقعی خسته شده بودند.» به عقیده زاوه «مشتریان بازار خودرو از سر ناچاری محصولات چینی را انتخاب می‌كنند زیرا خودروسازان داخلی برای چند سال محصول جدیدی به بازار ارائه نكرده بودند.»
 
حضور چینی‌ها، تهدید یا فرصت؟
هرچند دلیل اصلی انتقادها نسبت به حضور خودروسازان چینی در كشور، بی‌كیفیت بودن محصولات آنها است، اما با توجه به این انتقادها این سوال مطرح می‌شود كه اگر محصولات چینی آنطور كه گفته می‌شود بی‌كیفیت هستند، پس چرا مصرف‌كنندگان به سراغ آنها می‌روند؟

امیری در پاسخ به این سوال می‌گوید: «در حال حاضر خریداران اصلی بازار خودرو را رده سنی 19 تا 35 سال تشكیل می‌دهند؛ یعنی قشری كه به لحاظ موقعیت سنی و تحصیلی كه دارند با آگاهی كامل به سراغ خرید این محصولات می‌روند، وقتی این رده سنی كالایی را انتخاب و برای خرید آن اقدام می‌كند به این معناست كه آن را از زوایای گوناگون بررسی كرده و بعد آن را خریداری می‌كند.»

 این كارشناس فروش در ادامه می‌گوید: «از سویی در حال حاضر ذهنیت مردم نسبت به كالاهای چینی از محصولاتی بی‌كیفیت در حال تغییر است درست مانند اتفاقی كه 30 سال قبل برای كالاهای ژاپنی و كره‌ای رخ داد، امروز چینی‌ها مانند 30 سال قبل ژاپن در حال تلاش برای تولید خودروهایی هستند كه از نظر آپشن‌ها یا كیفیت قابل قبول باشند و مردم هم این موضوع را دریافته‌اند.»

امیری در نهایت بر این موضوع تاكید دارد كه «خودروسازان داخلی طی سال‌های گذشته به‌دلیل وجود مسائلی مانند تحریم‌های بین‌المللی، افزایش هزینه‌های تولید، قیمت‌گذاری دولتی و ... نتوانستند برای توسعه محصول اقدام كنند، در نتیجه علاوه‌بر خودروسازان خصوصی خودروسازان بزرگ كشور نیز برای توسعه محصول به چینی‌ها روی آوردند.»
در این میان با توجه به رشد تیراژ خودروهای چینی در كشور كه نشانه‌ای از استقبال مشتریان از محصولات چینی است، این سوال مطرح می‌شود كه این اتفاقات حامل چه پیام‌هایی برای خودروسازان است؟  در این زمینه می‌توان گفت که حضور خودروسازان چینی به منزله فرصتی برای مشتریان بازار خودرو است زیرا حق انتخاب آنها از چند مدل خودروی همیشگی داخلی، فراتر می‌رود. در چنین شرایطی امیری عقیده دارد حضور چینی‌ها بر خلاف انتقادهای موجود می‌تواند فرصتی برای مشتری‌ها باشد تا مدل‌هایی متنوع‌تر را در رده‌های قیمتی مختلف انتخاب كنند.

نبود تنوع تولید در محصولات، خصوصا نبود تنوع قیمتی در میان محصولات داخلی، موضوعی است كه خودروسازان نیز به آن اشاره دارند.

عبدالله بابایی، مدیر فروش ایران‌خودرو در رابطه با چرایی رشد محصولات چینی در بازار كشور عقیده دارد «خودروسازان نتوانستند در برخی حوزه‌های بازار ورود پیدا كنند، برای مثال خودروسازها نتوانستند تنوع قیمتی را رعایت كنند و محصولاتی را عرضه كنند كه علاوه‌بر قیمت‌های متنوع، آپشن‌ها و امكانات متنوعی نیز داشته باشند.»  به این ترتیب می‌توان گفت یكی از بارزترین دلایل یكه‌تازی خودروهای چینی در بازار خودرو، ضعف خودروسازان داخلی در زمینه تنوع تولید و حوزه‌های محدود قیمتی است.

در چنین شرایطی پیش‌بینی كارشناسان این است كه چنانچه خودروسازان برای برطرف كردن این ضعف‌ها اقدام نكنند، در آینده‌ای نه چندان دور سهم چینی‌ها از بازار خودروی كشور  فراتر خواهد رفت؛ زیرا كارشناسان عقیده دارند در حال حاضر تعداد مشتری‌هایی كه از تنوع و قیمت‌های خودروسازان رضایت ندارند رو به فزونی است.

 

به عقیده كارشناسان این مشتری‌ها در صورت نیافتن خودروی موردنظر خود در میان محصولات خودروسازان، محصولات چشم‌بادامی‌ها را جایگزین خواهند كرد، در این صورت می‌توان انتظار داشت پیش‌بینی چینی‌ها از سهم 15 درصدی بازار ایران برای خودشان تحقق پیدا كند.
اخبار اقتصادی - دنیای اقتصاد

 

ویدیو مرتبط :
شعر طنز اقتصادچینی افتابه چینی,کارگر چینی,شاعر چینی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

30مدل خودرو چینی میهمان خیابان‌های ایران

 

 اخبار اقتصادی - «پکن» برای فتح جاده‌های جهان خیز برداشته است
30مدل خودرو چینی میهمان خیابان‌های ایران

ارزش این میزان تولید زمانی مشخص خواهد شد که بدانیم کشور ایالات‌متحده با تولید 11میلیون رتبه دوم و ژاپن با تولید 9میلیون‌و600هزار دستگاه رتبه سوم جهان را به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس همین آمار؛ مجموع تولید خودرو در کل جهان معادل83میلیون دستگاه بوده و به این ترتیب، سهم چین از کل تولید جهان؛ بیش از یک‌چهارم بوده است.  این میزان خودرو توسط 170شرکت خودروساز چینی تولید می‌شود. البته بیش از 44درصد تولید خودرو در چین توسط 12شرکت پرتیراژ چینی تولید می‌شود که عبارتند از: بی‌وای‌دی، دانگ فنگ، گروه فاو، بایک، لیفان، چانگان، جیلی، چری، هافی موتور، گریت وال، جیانگ هوای و رووی. وزارت صنعت و اطلاعات چین اذعان می‌کند که برخی از خودروسازان چینی طی دوسال فقط هزاردستگاه خودرو تولید کرده‌اند. برای مثال شرکت Tianqi Meiya در سال2012 فقط 77دستگاه خودرو سواری فروخته است و با این حال به بقا امیدوار است. 

 

روند رو به رشد صنعت خودرو چین، نتیجه حمایت‌های دولت چین از این صنعت است، صنعت خودروسازی چین به‌عنوان ستون فقرات اقتصاد ملی، نقش غیرقابل انکاری را در توسعه صنعتی و ارتقای استاندارد زندگی و سطح رفاه مردم این کشور بازی می‌کند. به همین دلیل همواره این صنعت در سایه حمایت همه‌جانبه دولت قرار داشته است.  بر اساس گزارشات موجود، میزان کمک‌های دولتی چین در سال2013 نسبت به 2012 حدود 16درصد افزایش یافت و نسبت به سال2011 دوبرابر بود. به بیان دیگر در سال 2013 کمک‌های دولتی چین به برندهای داخلی 59/5میلیاردیوآن (معادل 736میلیون‌دلار) در سال2012 حدود 97/3میلیاردیوآن و در سال2011 حدود 61/2میلیاردیوآن بوده است. سوبسیدهای دولت چین به خودروسازان در قالب پول نقد، وام کم‌بهره و معافیت از مالیات تخصیص پیدا می‌کند. اما خودروسازان هم این پول به‌دست‌آمده را صرف تحقیق و توسعه و ساخت کارخانه می‌کنند.  اما رشد پایدار صنعت خودرو چین فقط منوط به این حمایت‌ها نبود، پس از شروع اصلاحات اقتصادی دنگ ژیائوپنگ، رهبران چین به‌درستی دریافتند که تنها راه ایجاد رشد پایدار در صنعت خودروسازی در عین بسته‌نگه‌داشتن درهای بازار روی محصولات خارجی، بهره‌برداری از امکان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است.

 

بنابراین ترغیب خودروسازان مطرح بین‌المللی به سرمایه‌گذاری در این کشور از طریق سیاست‌های تشویقی در دستور کار دولت مرکزی و نهادهای حکومتی اداره‌کننده مناطق آزاد اقتصادی قرار گرفت. اما آنچه که بیش از هر عاملی موجب ترغیب غول‌های صنعتی دنیا به سرمایه‌گذاری در چین شد، بازار جذاب این کشور بوده است و دولت چین با درک این جذابیت و پذیرش لزوم ایجاد فضای برد- برد برای سرمایه‌گذاران خارجی، آن را وسیله‌ای برای پیشبرد سیاست‌های صنعتی خود کرد.  شرکت‌های ریزودرشتی که در عرصه تولید خودرو چین فعالیت می‌کنند هر یک راهی را برای عرضه تولیدات خود یافته‌اند. اگرچه بیشتر متکی به بازار داخلی‌اند، اما این بازار دیگر تکاپوی این میزان تولید را نخواهد داشت؛ به همین جهت چندسالی است که باریک‌چشمان چینی رو به بازارهای صادراتی آورده‌اند. به‌طوری که در سال2012 چینی‌ها موفق شدند بیش از یک‌میلیون خودرو خود را به کشورهای الجزایر، برزیل، شیلی، مصر، عراق، ایران، روسیه، عربستان، آفریقای‌جنوبی و سوریه صادر کنند. در این بین آمارهای موجود بیانگر افزایش صادرات چین به پنج‌بازار بزرگ صادراتی این کشور یعنی: روسیه، الجزایر، ونزوئلا، ایران و عراق است. بر اساس گزارش موجود بیشترین رشد صادرات مربوط به ونزوئلا با 293درصد بوده است.

 

صادرات به روسیه، الجزایر و عراق نیز به‌ترتیب 41، 58 و 140درصد افزایش یافت و صادرات به ایران 29درصد رشد داشته است.  چینی‌ها طی یک‌دهه گذشته و با استفاده از فرصتی تاریخی که تحریم‌های بین‌المللی به آنها داد، تا حد امکان در بازار خودرو ایران نفوذ کردند. آنها کار خود را با خودروهای کوچک و کم‌مصرف و ارزان آغاز کردند و از آنجا که ابتدا مجوز ورود به حریم خودروسازان دولتی را نیافتند، به سراغ بخش خصوصی رفته و از همان‌جا استارت تجارت پرسود خود در بازار ایران را زدند. اوایل تنها یک خودروساز چینی به نام چری در ایران حضور داشت، اما رفته‌رفته پای دیگرچشم‌بادامی‌های خودروساز نیز به کشور باز شد، تا جایی که هم‌اکنون بیش از 10خودروساز چینی در ایران حضور دارند که طی یک‌دهه گذشته روانه ایران شده و سهمی از بازار کشور را به خود اختصاص داده‌اند. حاصل کار آنها عرضه بیش از 30مدل خودرو در بازار ایران است که در محدوده‌های قیمتی مختلفی میهمان خیابان‌های کشور شده‌اند. آنها حالا دیگر مانند 10سال پیش که تازه به ایران آمده بودند، ارزان‌فروشی نمی‌کنند و در بازار خودرو کشور می‌توان محصولاتی از آنها را یافت که بالای صدمیلیون‌تومان قیمت دارند.  صنعت خودرو ایران و چین از نظر دولتی‌بودن شباهت‌های بسیار با هم دارند اما با تمام این شباهت‌ها نتیجه در دو کشور یکسان نبوده است.

 

بنابراین می‌توان گفت دولتی‌بودن به خودی‌خود نمی‌تواند بهانه کافی از ناکارآمدی و عدم‌رشد سریع شرکت‌ها باشد. باید در پس دولتی‌بودن یا نبودن شرکت‌ها در پی چیز مهم‌تری باشیم!  آنچه توانست صنعت خودرو چین را با وجود ساختار دولتی آن، نجات دهد و شرکت‌های معتبر خودروساز را به سرمایه‌گذاری در آن سرزمین مجاب کند؛ بازار پرمتقاضی چین بود. ایران هم با داشتن بازاری بزرگ مزیت مناسبی برای ترغیب سرمایه‌گذاران معتبر جهانی در صنعت خودرو دارد به شرط آنکه این مزیت به‌صورت خام در اختیار خودروسازان قرار نگیرد. شروع همکاری‌های مشترک و ترغیب شرکت‌های تراز اول دنیا به سرمایه‌گذاری یا حتی خرید بخشی از سهام خودروسازان ایرانی؛ می‌تواند ما را در مسیر خودروسازشدن کمک کند. البته به‌کارگیری تدبیر و بسترسازی لازم برای جلب و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در سطوح کلان مدیریتی اقدامی است که پیش از هر اقدامی، ضروری به‌نظر می‌رسد.
اخبار اقتصادی - شرق