مشاور اقتصادی رئیس جمهور خبر داد: ۶ عامل رکود تورمی در کشور/ چشم‌‌انداز کاهش تورم و خروج از رکود در سال ۹۳

مشاور اقتصادی رئیس جمهور خبر داد: ۶ عامل رکود تورمی در کشور/ چشم‌‌انداز کاهش تورم و خروج از رکود در سال ۹۳

مسعود نیلی امروز در نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گزارشی از مطالعه‌ای که در مورد مسائل اقتصاد کلان کشور انجام داده بود، ارائه کرد.

وی در خصوص این مطالعه گفت: این گزارش و مطالعه به صورتی انجام شده که چالش‌های میان مدت اقتصاد ایران را در دوران سالهای 92 تا 96 مورد بررسی قرار دهد و راه حل‌هایی برای آن ارائه کند.

نیلی افزود: این مطالعه را می‌توان جامع‌ترین مطالعه در سطح اقتصاد کلان کشور دانست، همه مسائل را مورد شناسایی قرار داده و تجربیات جهانی و چالش‌های اقتصاد را بررسی کرده است و یک تصویر کمی از آینده اقتصاد ایران ارائه کرده است.

استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: ارائه و تجویز مشخص سیاستگذاری از مهمترین ویژگی‌های این مطالعه است که توالی سیاست را نیز مورد توجه قرار داده است.

نیلی تصریح کرد: این مطالعه و توضیحاتی که ارائه می‌دهد صرفاً از نتایج مطالعه انجام شده است و به هیچ عنوان موضع و سند رسمی دولت نیست.

وی در خصوص مهمترین مسائل مطرح شده در مطالعه آینده میان مدت اقتصاد ایران، گفت: مهمترین مسئله پیش‌روی کشور اشتغال است که راه‌حل آن رشد اقتصادی است،زیرا نگاه پروژه‌ای به اشتغال راه‌گشا نخواهد بود.

نیلی ادامه داد: ما گرفتار مشکل رکود تورمی هستیم که رکود ناشی از محدودیت تقاضا است اما رکود فعلی غیر متعارف و تورم ما متعارف است، بنابراین سیاستهای خروج از رکود با رویکرد افزایش تقاضا تورم را افزایش می‌دهد و سیاستهای مبارزه با تورم رکورد را تشدید می‌کند.

وی گفت: رکود عمدتاً ناشی از اتفاقاتی است که در سمت عرضه رخ می‌دهد و تورم ناشی از بی انضباطی پولی و مالی است.

در ادامه به 6 مسئله مهم اشاره کرد که اولین نکته این است که کسری بودجه در کنار ضعف خدمات دولت است.

به گفته وی مشکلات بخش پولی و بانکی و ضعف بانکها در تجهیز منابع و جمع‌آوری پس‌انداز‌های مردم است،همچنین عدم بازگشت مطالبات بانکی نقش مسلط بدهی بانکها به بانک مرکزی و نقش مسکن مهر در ایجاد بدهی بانکی به بانک مرکزی عامل مهمی در رشد نقدینگی و تورم بوده است.

نیلی مسئله دوم را محیط نامناسب کسب و کار عنوان کرد و افزود: مداخلات تاریخی دولت در اقتصاد و نبود یک چهارچوب قابل پیش‌بینی از سوی دولت منجر به این مسئله شده است.

وی نظام ناکارآمد یارانه و بروز خطاهای بزرگ در شیوه اصلاح آن را مسئله بعدی دانست و گفت: تحت‌الشعاع قرار گرفتن بنگاه‌های بخش انرژی به دلیل پرداخت نقدی یارانه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

وی گفت: هدفمند نبودن پرداختها در فاز اول و بررسی وضع رفاهی خانوارهای شهری و روستایی در این مطالعه انجام شده است.

نیلی شرایط نامساعد ارزی وهمچنین مسائل تحریم و محدودیتهای بین‌المللی را دیگر مسائلی دانست که اقتصاد ایران در میان مدت با آن روبرو است.

این استاد دانشگاه افزود: این 6 مسئله موجب رکورد تورمی شده‌اند و خروج از این وضعیت مستلزم رفع این مشکلات است.

وی گفت: برای خروج از رکود تورمی باید در یک سیر زمانی از این حالت خارج شویم، یعنی تورمی که رو به افزایش است ابتدا متوقف شود و بعد از آن در مسیر نزولی قرار گیرد.

نیلی تصریح کرد: در 6 ماهه دوم سال 92 باید آهنگ صعودی تورم متوقف و نرخ رشد اقتصادی منفی سال گذشته کاهش یابد، در سال 93 تورم از امسال پایین‌تر و نرخ رشد اقتصادی مثبت و از حالت رکود خارج شود.

وی اضافه کرد: در سال 94 این رشد افزایش پیدا می‌کند و شرایطی حاصل می‌شود که در سال‌های 95 و 96 به رشد اقتصادی پایدار و تورم پایین برسیم.

وی با اشاره به اهمیت مدیریت انتظارات و امیدهایی که برای رفع تحریم‌ها با اقدامات مثبت انجام شده است، گفت: باید به سمت رفع این مشکلات برویم.

نیلی بهبود رابطه بین بانک و بنگاه‌های اقتصادی را از جمله مهمترین مسائلی دانست و گفت: اصلاحات زیادی باید در سیستم بانکی برای جذب بیشتر منابع و افزایش قدرت رقابت بانکها با سایر دارائیها انجام شود.

این استاد اقتصاد تصریح کرد: یکی از وظایف بانک مرکزی ایجاد رفاقت بین بانک‌ها است،زیرا به خاطر تعارضات سیاستی بانک مرکزی در حال حاضر هیچ رفاقتی بین این بانک‌ها وجود ندارد و برعکس با هم شورای هماهنگی دارند.

نیلی گفت: بنابراین دو موضوع رقابتی کردن سیستم بانکی و ایجاد جذابیت برای جذب منافع بیشتر باید در دستور کار قرار گیرد.

وی افزود: تاثیرپذیری سیاست پولی از سیاستهای مالی باید گرفته شود و این به معنای استقلال بانک مرکزی است.

وی گفت: با توجه به اینکه عامل اصلی تورم در کشور رشد پایه پولی است، باید بیشتر مواظب رفتار دولت باشیم تا حجم پول افزایش پیدا نکند.

نیلی با بیان اینکه هم‌اکنون فشار تامین مالی روی سیستم بانکی است، گفت: بنگاه‌های بزرگ دولتی از منابع بانکی استفاده می‌کنند و بازار سرمایه فقط بازار مبادله است.

وی ادامه داد: بنابراین باید نقش بازار سرمایه در تامین مالی پررنگ‌تر شود و بانک‌ها فقط در تامین سرمایه در گردش فعال شوند.

نیلی گفت: همچنین بازار اوراق مشارکت باید فعال شود و بنگاه‌های اقتصادی بتوانند از این طریق منابع جمع‌آوری کنند.

وی گفت: 4 مسئله مهم در بهبود محیط کسب و کار نقش اساسی دارد که این مسائل توانمند‌سازی بخش خصوصی، توجه به خصوصی‌سازی‌های جدید، شبه دولتی‌ها و اصلاح قوانین ورشکستگی است.

نیلی در مورد اصلاح بازار ارز اظهارداشت: رفتار دولت در بازار ارز باید قابل پیش‌بینی باشد و دولت باید مشخص کند که در سال به چه میزان ارز نیاز دارد.

استاد اقتصاد دانشگاه شریف تصریح کرد: رابطه بین بازار انرژی و بازار ارز باید در هدفمند‌سازی یارانه‌ها اصلاح شود و برای انجام این اصلاح باید قیمت انرژی به صورت یکباره یا ظرف چند سال افزایش یابد.

وی ادامه داد: پرداخت‌های نقدی یارانه‌ها در حال حاضر غیرمتناسب با درآمد حاصل شده از اجرای این قانون است و همچنین در مرحله بعدی یارانه‌ها باید به گروه‌های هدف پرداخت شود چون با ادامه این شیوه بار تورمی ادامه پیدا می‌کند.

نیلی تصریح کرد: همانطور که گفتم اصلی‌ترین مسئله کشور در سال‌های پیش رو مسئله اشتغال است اما باید به این نکته توجه کرد که اصلاحاتی که در بازار ارز، یارانه، خصوصی‌سازی و سیستم بانکی انجام می‌شود در مرحله اول افتی در فعالیتهای اقتصادی ایجاد می‌کند و سپس موجب رونق می‌شود، بنابراین با توجه به اینکه با تراکم زیادی از اصلاحات اقتصادی روبرو هستیم، همه این مسائل در ایجاد اشتغال وقفه ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: دو عامل تعامل با دنیا و بهره‌وری می‌تواند این مسئله را جبران کند./فارس

 

ویدیو مرتبط :
تاکید رئیس جمهور بر خروج اقتصاد از رکود

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تحلیل سقوط نرخ ارز/ تورم کنترل شد/کاهش سود سپرده‌ها محرک خروج از رکود

تحلیل سقوط نرخ ارز/ تورم کنترل شد/کاهش سود سپرده‌ها محرک خروج از رکود

 محمد حسین ادیب در تحلیل علل سقوط نرخ ارز از عوامل مختلفی یاد کرده که مهمترین آنها خوش بینی رو به گسترش ایجاد شده به موفقیت روحانی در لغو تحریمها و راهی شدن بخشی از دارایی 250 میلیارد دلاری مردم به بازار می داند.

دیگر نظرات این تحلیلگر اقتصادی را بخوانید.

 سقوط نرخ ارز را چگونه ارزیابی می کنید ؟
ادیب: نرخ ارز به دو عامل بستگی دارد عرضه و تقاضا، طرف تقاضا به میزان وصولی درآمد نفت بستگی دارد درآمد نفت از کانال بودجه دولت در کشور تقاضا یا  قدرت خرید ایجاد می کند، به اظهار وزیر بهداشت و درمان، بودجه تزریقی به این وزارتخانه در حد 50 درصد عملکرد سال قبل است.

 

در وزارتخانه های دیگر نیز روند تخصیص بودجه شبیه وزارت بهداشت و درمان است. نصف شدن بودجه دولت به نصف شدن قدرت خرید مردم انجامیده، اگر دولت خرج نکند، تقاضا برای دلار کاهش می یابد.

• مردم ایران 250 میلیارد دلار دارایی با منشأ ارزی دارند

 طرف عرضه ارز چه نوساناتی دارد؟
ادیب: اگر هر خانواده ایرانی 200 گرم طلا داشته باشد، خانواده های ایرانی 200 میلیارد دلار طلا دارند ، بانک مرکزی دو سال قبل  19میلیارد دلار به بازار فروخت و احتمالا طی سه سال گذشته مردم 30 میلیارد دلار مازاد بر 19 میلیارد دلار ، ارز خریداری کرده اند، مردم مجموعا نزدیک به 250 میلیارد دلار دارائی با منشاء ارزی دارند.

 

در جامعه خوش بینی رو به گسترشی ایجاد شده که روحانی در لغو تحریم موفق خواهد شد و این خوش بینی باعث شد تا بخشی از 250 میلیارد دلار راهی بازار شود و قدرت خرید بازار برای جذب دلار و طلای ارائه شده بسیار کمتر از عرضه بود لذا دلار سقوط کرد.

• تشدید روند فعلی با سقوط قیمت طلا در بازارهای جهانی

عامل دیگری موثر نبود ؟
سقوط قیمت طلا در بازار جهانی این روند را تشدید کرد.

• آثار کاهش نرخ ارز

کاهش نرخ ارز چه اثراتی خواهد داشت؟
ادیب: با نرخ جدید ارز  صادرات به غیر از مواد خام و یا کالاهایی که یارانه انرژی قابل ملاحظه دریافت می کنند غیر اقتصادی شده است. در سال گذشته صادرات بسیاری از محصولات کشاورزی و  صنعتی ایران اقتصادی شد، با نرخ جدید، صادرات غیر نفتی که انرژی بر نیستند به شدت کاهش می یابد. با کاهش صادرات، پس از مدتی  عرضه ارز کاهش می یابد با کاهش عرضه ارز ، قیمت آن مجددا افزایش می یابد اما این نیاز به زمان دارد تا آثار کاهش صادرات غیر نفتی بر عرضه ارز در اقتصاد ظاهر شود.

• 80 درصد وام گیرندگان زیان کرده اند

 کاهش نرخ ارز چه تاثیری بر نظام بانکی دارد؟
ادیب: همه کسانی که از مهر سال 1391 تا کنون به نوسان گیری از ارز و طلا پرداخته اند با حداقل 15 درصد زیان مواجه اند اگر نوسان گیری از ارز و طلا با وام بانکی انجام شده باشد 25 درصد نیز نرخ بهره  پرداخت شده است، زیان تا کنون 40 درصد است.  80 درصد کسانی که از بانکها تسهیلات دریافت می کردند با سود ناشی از تورم می توانستند تسهیلات را بازپس دهند و با سود عملیاتی در کمتر از 20 درصد موارد بهره بانکی قابل بازپرداخت بود لذا در مجموع 80 درصد وام گیرندگان زیان کرده اند.

• دولت می تواند موفق به مهار تورم شود

 چه باید کرد؟
ادیب: تورم نقطه به نقطه در تیر ماه سال 92 نسبت به تیر ماه 91 حدود 45 درصد بود.  تورم در 12 ماه آینده بر اساس تورم تیر ماه نسبت به ماه قبل فقط 17 درصد است و تورم در مرداد 93 نسبت به مرداد 92 بر اساس تورم مرداد نسبت به تیرماه 92 فقط 15 درصد خواهد بود، با تحقق این مسأله در عمل دولت موفق به مهار تورم شده است.

• مهار تورم در ایران از عوض کردن یک کدخدا هم آسان تر است

• اگر دولت به اندازه درآمدش خرج کند تورم به آسانی مهار می شود

 مبنای این دلیل شما چیست؟
ادیب: دولت فقط به اندازه درآمدش خرج می کند اگر دولت به اندازه درآمدش خرج کند تورم به آسانی مهار می شود مهار تورم در ایران از عوض کردن یک کدخدا هم آسان تر است.

مهار تورم چه پیامدهایی دارد؟
ادیب: همه کسانی که بر اساس تورم بالا سرمایه گذاری کرده اند با زیان قابل ملاحظه مواجه می شوند، آمار دقیقی وجود ندارد، ولی  احتمالا حدود  80 درصد فعالان اقتصادی بر اساس تورم سالهای قبل سرمایه گذاری را سودآور ارزیابی می کردند و با تورم موجود بسیاری از سرمایه گذاری ها غیر اقتصادی شده است .

• دولت در عمل درست عمل می کند و قول غیرواقعی می دهد

 

•مهار رکود فعلا عملی نیست

 راه حل چیست؟
ادیب: در همه دنیا مهار تورم به رکود می انجامد و راه حل دیگری نیست در آمریکا نیر در اوائل دهه 1980 میلادی مهار تورم به رکود سنگین انجامید در همه دنیا تجارب مشابه به استثنای آمریکا در اوائل دهه نود مهار شوک درمانی تورم به رکود انجامید، در تابستان 87 نیز سیاست مشابه بوسیله مظاهری به رکود سنگین انجامید.

برای مهار تورم باید دولت به اندازه درآمدش خرج کند و از اوائل سال جدید، دولت به اندازه جیبیش خرج می کند و حالا آثار رکودی آن ظاهر شده است. برای مهار تورم باید دولت از همین مسیر می رفت و خطایی صورت نگرفته است. اشتباه آنجاست که دولت قول مهار رکود را می دهد که عملی نیست دولت در عمل درست عمل می کند اما قول غیر واقعی می دهد

مسیر بعدی چه خواهد بود؟
ادیب: دوران رکود تا سرکوب انتظارات تورمی تداوم می یابد و پس از سرکوب انتظارات تورمی ، دوران رونق با سیاست بسط پولی مفید خواهد بود.

• زمان وارد کردن یک شوک به بازار سپرده است
• بانکها به حال خود رها شده اند.
 تغییر در سود سپرده چه تاثیری بر بازار خواهد  داشت؟
ادیب: بالابودن سود سپرده به بازار علامت می دهد که باید انتظار تورمی بالا در آینده داشت و این باعث می شود تا انتظارات تورمی با وجود سیاست انقباضی سرکوب نشود و این علامت بدی است. در این نقطه، زمان وارد کردن یک شوک به بازار سپرده است.

 

در شرایطی که دولت معادل 50 درصد سال قبل خرج می کند در جامعه قدرت خرید نیست و طرف تقاضا بی جان است. اتفاقا اگر با کاهش سود سپرده  بخشی از سپرده ها به امور دیگر هدایت شود، باعث کاهش رکود می شود.

 

سیاست های بانکی متناسب با بخش های دیگر حرکت نمی کند در حالی که تورم به شدت رو به کاهش است و سود سپرده و بهره بانکی باید کاهش یابد.  بین بانکها مسابقه ای برای افزایش سود سپرده ایجاد شده که قابل درک نیست بانکها مدیریت نمی شوند بانکها به حال خود رها شده اند.

• بین نرخ بهره و بازده اقتصاد سازگاری وجود ندارد
 چه راه حلی وجود دارد ؟
ادیب: بین نرخ بهره و بازده اقتصاد سازگاری وجود ندارد، با کاهش تورم، سرمایه گذاری با نرخ های بهره موجود اقتصادی نیست اگر نرخ بهره کاهش نیابد رکود تشدید می شود.

• در لحظه موجود مشکل رکود است

• تورم مهار شده است

• کاهش تورم بیش از این به صلاح نیست

• لزوم سرکوب انتظارات تورمی با کاهش سود سپرده

• سیاستهای پولی و مالی هماهنگ شود

 بزرگترین مشکل اقتصاد در لحظه موجود کدام است؟
ادیب: در لحظه موجود مشکل رکود است. تورم مهار شده و کاهش بیش از این تورم به صلاح نیست، اما نظر به بالا بودن انتظارات تورمی ، برای ورود به فاز رونق باید انتظارات تورمی کاملا سرکوب شود و انتظارات تورمی تا سود سپرده کاهش نیابد سرکوب نخواهد شد. براین اساس نیاز است که دولت دارای راهبرد برای مهار انتظارات تورمی و سود سپرده باشد و  سیاستهای پولی و مالی را هماهنگ کند.  /فارس