كواكبيان در جمع دانشجويان دانشگاه آزاد تبريز

روابط غيرشفاف مجلس با دولت به خاطر شخصيت ديپلماتيك و پيچيده لاريجاني است

وضعيت فعلي مجلس فاصله زيادي با جايگاه حقيقي و حقوقي آن دارد/وزيران خيالشان از هرگونه استيضاحي راحت است كه چندان پاسخگوي مجلس نيستند/نصف عمر مجلس‌هشتم گذشت اما همچنان مشكلات‌ اساسي مردم حل نشده است.

ايلنا:دبيركل حزب مردمسالاري معتقد است روابط غيرشفاف مجلس با دولت به خاطر شخصيت ديپلماتيك و پيچيده لاريجاني است.
به گزارش ايلنا،مصطفي كواكبيان در همايش نقد عملكرد مجلس هشتم كه با شركت دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز و به دعوت انجمن اسلامي اين دانشگاه برگزار شد به تفصيل در مورد عملكرد مجلس هشتم سخن گفت.
وي در ابتدا به سه اشكال عمده نهاد پارلمان در جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد و گفت: اشكال اول در نحوه برگزاري انتخابات است كه پس از قانون مصوب مجلس چهارم همواره با حاشيه و حرف و حديث فراوان مواجه بوده و به دليل رد صلاحيت‌هاي گسترده ناشي از همان قانون يعني مبحث نظارت استصوابي عده‌اي از نخبگان و متخصصان دلسوز از حضور در خانه ملت باز مي‌مانند كه اميدواريم با قانونمند شدن سياست‌هاي ارجاعي مقام معظم رهبري به مجمع تشخيص مصلحت اين مشكل به صورت كلي حل شود البته در اين سياست‌ها هيچگاه نظارت شوراي نگهبان بر اجراي انتخابات حذف نمي‌شود؛ اما موضوع تائيد صلاحيت‌ها به كميسيون خاصي واگذار مي‌شود كه قطعا تا حدود زيادي اين اشكال مرتفع خواهد شد.
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در ادامه افزود: اشكال دوم به وضعيت نابهنجار و مشغول شدن بسياري از نمايندگان به امور حوزه انتخابيه است كه آنان را از وظيفه ملي و اصلي مصرح در قانون اساسي باز مي‌دارد. اين وضعيت را متاسفانه دولت‌هاي پس از انقلاب هم دامن‌ زده‌اند و مخصوص دولت كنوني نيست. زيرا به جاي آنكه وزرا به دنبال كسب نظر منتخبان مستقيم مردم باشند؛ نمايندگان را وادار مي‌كنند مثلا براي آسفالت فلان روستا حتي پشت در اطاق نه فقط وزير يا معاون وي و نه حتي مديركل، گاهي نمايندگاني را ديده‌ام براي ملاقات با معاون مديركل فلان وزارتخانه هم تحقير شده‌اند البته من نمي‌گويم نماينده مجلس نبايد پيگير حل مشكلات حوزه انتخابيه خود باشد؛ اما بحث اين است كه بايد پيگير امور كلان و مبنايي و اساسي باشد نه امور جزئي و اموري كه جزو وظايف دهياري‌ها و شوراها و ادارات است.
نماينده مردم سمنان در مجلس ادامه داد: نماينده مجلس به جاي آن‌كه بخواهد براي مسائل كلان كشور چاره‌انديشي كند متاسفانه بايد تمام فكر و وقت نمايندگان را همان امور جزيي به خود مشغول سازد و او را از جايگاه اصلي خودش تنزل دهد. البته طرح استاني شدن انتخابات مي‌تواند تا حدود زيادي اين مشكل را حل كند كه اميدواريم هر چه زودتر به تصويب برسد.
مديرمسوول روزنامه مردم‌سالاري در ادامه اشكال سوم را در بعد نظارت دانست و گفت: متاسفانه به دليل همان ترس از ردصلاحيت‌ها و روانداختن‌ها به مسوولان اجرايي براي پيگيري و حل مشكلات منطقه‌اي، ناخواسته شجاعت بسياري از نمايندگان در بعد نظارت كاهش مي‌يابد و البته اين هم خواسته برخي دولتمردان است كه هرگز در مقابل عملكرد خود پاسخگوي مجلس نباشند.
وي تصريح كرد: شايد از ده‌ها تذكر كتبي و شفاهي فقط يكي دو مورد آن هم در مورد برخي امور جزيي شاهد پاسخگويي برخي وزارتخانه‌ها هستيم و الا مسوولان اجرايي چندان رغبتي به پاسخگويي ندارند. تذكر كه بماند؛ گاهي برخي وزيران حتي در كميسيون‌ها هم براي پاسخگويي قانوني حاضر نمي‌شوند و با توجيهات مختلف همواره اين پاسخگوئي به تاخير مي‌افتد. حال شما مي‌توانيد وقتي نتيجه تذكر و سوال با چنين وضعيتي روبه‌روست سرانجام و پيامدهاي استيضاح را خودبه‌خود حدس بزنيد. اصلاح آئين‌نامه در مجلس هشتم هم نتوانست موجب تقويت بعد نظارت مجلس شود كه اميدواريم با اصلاحات بعدي انضباط بهتري در اين زمينه ايجاد شود.
البته اشكالات سه‌گانه مذكور اختصاص به مجلس هشتم ندارد بلكه اشكالاتي است كه كم‌كم در طول سه دهه پس از انقلاب نهاد پارلمان را به سمت كاهش نفوذ و تاثيرگذاري سوق داده است.
رئيس فراكسيون دانشگاهيان مجلس در ادامه به چهار ويژگي مثبت مجلس هشتم اشاره كرد و گفت: سطح تحصيلات نمايندگان مجلس كه بالاي 80 نفر داراي مدرك دكتري هستند و حدود 50 نفر از آنان از اعضاي هيات‌هاي علمي مي‌باشند از ويژگي‌هاي مثبت مجلس هشتم محسوب شده و موجب آن مي‌گردد كه طرح‌ها و لوايح با پختگي و تخصص مطلوب‌تر به تصويب برسد.
وي با بيان اينكه ميزان استقلال مجلس نسبت به دولت در مقايسه با مجلس هفتم به صورت نسبي بيشتر شده است، نمونه آن را در نحوه تصويب مبلغ ناشي از هدفمندسازي يارانه‌ها را در بودجه 89 دانست.
دبيركل حزب مردم‌سالاري سومين ويژگي مجلس هشتم را تنوع سلايق و آرايش مختلف سياسي در ميان نمايندگان مجلس هشتم دانست. وي علاوه بر فراكسيون اقليت خط امام(ره) و نمايندگان مستقل، فراكسيون اكثريت اصولگرايان با بيش از 200 عضو را داراي 5 بخش راست معتدل نوگرا، راست معتدل سنتي، منتقدان جدي دولت، حاميان جدي احمدي‌نژاد و حاميان فصلي دولت قلمداد كرده و در مورد هركدام از آنان توضيحاتي ارائه كرد و گفت :اين نوع آرايش سياسي را كمتر در تاريخ مجالس پس از انقلاب شاهد بوديم.البته شايد فعالتر شدن در ديپلماسي پارلماني را نيز بتوان ويژگي مثبت ديگر مجلس هشتم بدانيم.
كواكبيان در ادامه نيز به سه اشكال عمده مجلس هشتم پرداخت و گفت: مهمترين و عمده‌ترين مشكل مجلس هشتم اين است كه در روابط خود با دولت همواره با احتياط و محافظه‌كاري فراوان و غيرشفاف برخورد مي‌كند و هيچ‌وقت نخواسته است با شفافيت لازم سخن بگويد. البته اين موضوع تا حدود زيادي به شخصيت ديپلماتيك و پيچيده رياست مجلس هشتم نيز باز مي‌گردد و بدون شك مديريت ايشان چنين وضعيتي را براي مجلس هشتم رقم زده است و قطعا اين پيچيدگي را در افرادي همچون ناطق نوري در مجلس پنجم و كروبي در مجلس ششم و حداد عادل در مجلس هفتم نديده بوديم.
عضو فراكسيون خط امام(ره) در ادامه خاطر نشان كرد: اشكال دوم در شرايط فعلي بي‌توجهي دولت به جايگاه مجلس است نمونه آن را در گزارش تفريغ بودجه مي‌بينيم. نمونه ديگر آن را در انحلال سازمان برنامه و بودجه و ساير شوراهاي تخصصي مي‌بينيم .ولي به دليل همان محافظه كاري مذكور، رئيس مجلس هشتم مانع هرگونه برخورد جدي نمايندگان با وزيران هستند و بجز استيضاح مرحوم كردان ايشان هيچگاه اجازه نداده‌اند هيچ يك از وزيران استيضاح شوند و شما مي دانيد كه حتي استيضاح وزيرجهاد كشاورزي را در همان روز خودش از دستور كار خارج ساخت به همين دليل احتمالا وزيران خيالشان از هرگونه استيضاحي راحت است كه چندان پاسخگوي مجلس نيستند.
دبيركل حزب مردم سالاري با اشاره به اين كه نيمي از عمر مجلس هشتم گذشته است سومين اشكال مجلس كنوني را نپرداختن به طرح‌هاي ضروري و حل نكردن مشكلات اساسي مردم دانست و گفت: اگر بگوئيم مشكل بيكاري و مشكل تورم اساسي‌ترين و مهمترين و مبنائي‌ترين مشكلات مردم تلقي مي‌شود سخني به گزاف نگفته‌ايم اما شما ببينيد كه ما نمايندگان نشسته‌ايم تا ببينيم دولت براي ما چه لايحه‌اي براي حل جدي مشكلات مي‌آورد. پرسش اكنون اين است آيا ما با تصويب بودجه 89 مي‌توانيم مدعي باشيم كه اين دو مشكل اساسي مردم، با مصوبه ما كمتر مي شود يا متاسفانه تورم بيشتري را در پيش داريم و با نگراني جدي بايد اشتغال كمتري را در حالت ركود تورمي تجربه كنيم به همين دليل مي‌توان گفت در بخش اشتغال همين وضعيت فعلي و نرخ بيكاري موجود حفظ خواهد شد.
گفتني است كواكبيان در پايان به پرسش‌هاي متعدد دانشجويان پاسخ گفت و در پاسخ دانشجويي كه پرسيد چرا فراكسيون اقليت از خودش حركت جدي و ويژه‌اي نشان نمي دهد اظهار داشت:البته ما به قدر استطاعت و به صورت جدي فعاليت داريم اما اگر از ما انتظار اقدامات افراطي مانند مجلس ششم داريد اصلا ما چنين باوري نداريم زيرا ما در برابر كلام الله مجيد سوگند ياد كرده‌ايم كه به قانون اساسي وفادار باشيم. ما به رهنمودهاي مقام معظم رهبري پايبند بوده و هرگز به خزعبلاتي كه رسانه‌هاي ضد انقلاب خارجي منتشر مي‌كنند اعتقادي نداريم. بنده بارها گفته‌ام كه هيچ آلترناتيوي بهتر از نظام جمهوري اسلامي وجود ندارد و متاسفانه برخي افراط كاري‌هاي دو جناح ما را به برخي مشكلات كنوني رسانده است.
وي خطاب به دانشجويان گفت :شما دانشجويان عزيز بايداز افراط كاري‌ها پرهيز نمائيد و هيچگاه نبايد امثال اكبر گنجي كه منكر اساس مهدويت مي شوند الگوي شما باشند هر چند ما معتقديم كه بايد در برابر انحرافات ايستاد و مسير اصلاحات صحيح و مردمي را به صورت جدي پيگيري نمائيم.

میرزاده: «دانشگاه آزاد» جمع اضداد است

اخبار دانشگاه - میرزاده: «دانشگاه آزاد» جمع اضداد است

رییس کنونی دانشگاه آزاد اسلامی در دوران جدید دانشگاه آزاد با چالش‌های متفاوت‌تری نسبت به عبدالله جاسبی، رییس 30ساله و پیشین این دانشگاه مواجه است؛ دانشگاهی که یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ارگان غیردولتی و آموزشی در ایران و شاید در منطقه است و طی سال‌های اخیر بیش از پیش طعمه تمامیت‌خواهی برخی سیاسیون شد.

همین مساله به‌همراه وابستگی شدید بودجه دانشگاه آزاد اسلامی به شهریه‌های دریافتی از سوی دانشجویان، بی‌نظمی اداری حاکم در مجموعه این دانشگاه، ضرر‌های مالی ناشی از توقف پروژه‌های عمرانی در دوران مدیریتی فرهاد دانشجو و توسعه بیش از حد واحد‌های دانشگاهی در شهر‌های کشور حالا جزو مهم‌ترین چالش‌های اوست.

علاوه‌بر این وابستگی حکم ریاست این دانشگاه به تغییر دولت‌ها و دو رای تعیین‌کننده وزرای علوم و بهداشت در هیات امنای این دانشگاه از سال1389 کاری کرده که حاشیه امنیت ریاست بر دانشگاه آزاد اسلامی چهارساله باشد.

میرزاده به شرق می‌گوید: «قصد داریم، در چهارسال، به اندازه هشت‌سال کار کنیم»سال1386، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، رییس هیات موسس دانشگاه آزاد به فکر تغییر در ریاست جاسبی و پایان ریاست 30ساله او بر دانشگاه آزاد افتاد و میرزاده از گزینه‌های ریاست بود. در همان سال میرزاده که مورد وثوق هاشمی‌رفسنجانی بود به پیشنهاد رییس هیات موسس وارد هیات امنای دانشگاه آزاد و هیات موسس شد و ماموریت خود برای تدوین برنامه‌ها و اسناد بالادستی توسعه هرچه‌بیشتر دانشگاه آزاد را آغاز کرد. اما این تحرک در هیات موسس و هیات امنا با توجه به آغاز پروژه دولتی‌شدن دانشگاه آزاد اسلامی در دولت نهم و تشدید آن در دولت دهم، تا حد زیادی رنگ باخت.

در آخر هم با تغییر ریاست جاسبی و جایگزینی فرهاد دانشجو از سوی دولتی‌ها - به تعبیر هاشمی «غصب دانشگاه آزاد»- همراه شد. این دوره شش‌ساله یعنی از سال1386 تا 1392 را می‌توان مثلثی از خروج تحمیلی جاسبی از دانشگاه آزاد، ورود تحمیلی فرهاد دانشجو به دانشگاه آزاد و تاخیر تحمیلی در ورود میرزاده به دانشگاه آزاد خواند. پس از آن میرزاده خیلی زودتر از آنکه دولت تدبیر و امید روی کار سوار شود، با ابتکار عمل و تعجیل آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در شهریورماه1392 با دو رای تعیین‌کننده قاضی‌زاده‌هاشمی و جعفر توفیقی - وزیر بهداشت و سرپرست وزارت علوم در دولت تدبیر و امید - رییس دانشگاه آزاد اسلامی شد.

حالا میرزاده در گفت‌وگو با «شرق» از مهم‌ترین اقدامات خود طی یک‌سال گذشته و مهم‌ترین برنامه‌هایش برای سال‌های آینده سخن گفته. در این مصاحبه به شکل صریح برخی ابهامات پیرامون دانشگاه آزاد و مدیریت آن طی یک‌سال اخیر با او در میان گذاشته شد.

‌رزومه علمی و اجرایی شما، رزومه قابل‌توجهی است، اما تجربه نشان داده مدیریت در دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به گستردگی آن شرایط خاص خود را می‌طلبد و علاوه‌بر‌ ویژگی‌های اجرایی نیاز به توانمندی‌های علمی نیز دارد، در حال حاضر پس از یک‌سال ریاست بر این مجموعه چقدر ذهنیت شما نسبت به این دانشگاه تغییر کرده است؟
وقتی وارد دانشگاه شدم اطلاعات دانشگاه را از طریق هیات موسس در اختیار و تسلط کافی‌ای روی فعالیت‌های دانشگاه آزاداسلامی داشتم. من وضعیت دانشگاه را از سال۱۳۸۶ به‌طور مستمر پایش می‌کردم و حتی برنامه پنج‌ساله دانشگاه آزاداسلامی را بنده خودم نوشتم. بنابراین اطلاعاتم نسبت به دانشگاه جامع بود. اما وقتی بالاخره وارد فاز اجرایی می‌شویم، جزییات بیشتری دستمان می‌آید.

‌مهم‌ترین چالش‌هایی که در دانشگاه با آنها برخورد داشتید چه بود؟
مهم‌ترین چالش دانشگاه آزاد یکی بحث‌های مالی است که مشکلات زیادی در این رابطه احساس می‌شود. روزی که من وارد دانشگاه شدم تعداد واحد‌های زیانده بسیار زیاد بودند البته حالا کاهش پیدا کرده‌اند و دیگر اینکه مساله کیفیت و توسعه کیفی در دانشگاه آزاد یکی از مهم‌ترین چالش‌ها بود و حالا توسعه کیفی دانشگاه آزاد اسلامی به یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما تبدیل‌ شده است. در دانشگاه آزاد من چهارکار اصلی را به‌عنوان محور برنامه شروع کردم، یکی توسعه کیفی دانشگاه در تمامی زمینه‌ها که تنها مربوط به مسایل آموزشی نیست. پس از آن توسعه تحصیلات‌تکمیلی دیگر برنامه مهم ما در دانشگاه آزاد اسلامی است چراکه توسعه تحصیلات‌تکمیلی در ذات خودش کیفیت دارد و به عبارت دیگر وقتی تحصیلات‌تکمیلی را توسعه می‌دهیم و این توسعه منجر به تولید علم می‌شود می‌توان گفت حرکتی به سمت کیفیت‌سازی است.

پایه سوم کار ما اجرای طرح‌های اقتصادی دانش‌بنیان است و چهارمین پایه فعالیت ما در دانشگاه آزاد اسلامی اجرای طرح‌های فرهنگی ماندگار در دانشگاه آزاد اسلامی است. این موارد محورهای اصلی فعالیت ماست که در هر محوری جزییاتی وجود دارد که در حال حاضر مبنای فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفته است.

‌سازوکار اجرایی شما برای اجرای این طرح‌ها چیست؟
من برای اجرای این طرح‌ها به این نتیجه رسیده‌ام که از خردجمعی و از مشورت با صاحبنظران که در امور علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تجربه دارند استفاده کنم و امروز که با شما صحبت می‌کنم در تمامی اموری که مربوط به دانشگاه آزاد می‌شود نزدیک به ۱۴شورای راهبردی و ۳۱هیات امنای استانی داریم.

نکته مهم دیگر این است که در شورا‌هایی که در مرکز تشکیل شده است، به همان صورت در استان‌ها هم شوراهایی با همین تشکیلات و ماموریت‌ها تشکیل شده است. برای مثال هم‌اکنون در تمامی استان‌ها اقتصاد دانش‌بنیان تشکیل شده است و بیش از هزارو200نفر صاحبنظر علمی و اقتصادی با ما همکاری می‌کنند و همین حالت را در مسایل آموزشی، پژوهشی و فرهنگی نیز داریم. این شورا‌ها در حقیقت نقش کمیسیون‌های تخصصی شوراهای دانشگاه را دارند و شورای دانشگاه یکی از ارکان‌ اصلی دانشگاه است که برنامه‌های دانشگاه را تصویب می‌کنند و بعد از تصویب این موارد ارجاع می‌شود به شوراهای بالادستی و پس از آن در دانشگاه‌ها اجرایی می‌شود.

‌اگر بخواهیم مدیریت در دانشگاه آزاد اسلامی را به دو دوره تقسیم کنیم، می‌توان گفت دوره دکتر جاسبی دوره‌ای بود که زیرساخت‌های زیادی برای دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد شد و این دانشگاه شاهد رشد کمی کم‌نظیری بود، حالا شما تاکید زیادی بر توسعه کیفی دارید، این تاکیدات زیاد از چه عاملی نشات می‌گیرد؟
آقای‌دکترجاسبی هر کاری لازم بود برای توسعه کمی‌و‌کیفی دانشگاه آزاد اسلامی انجام دادند ولی ما الان به‌دنبال توسعه کمی نیستیم. رسالت اصلی ما در حال حاضر این است که روش‌ها و منش‌ها را برای توسعه کیفی مشخص کنیم و دیگر اصلا به‌دنبال توسعه کمی نیستیم. همچنین یکی از دلایل تاکید ما بر توسعه تحصیلات‌تکمیلی، بحث توسعه کیفی است چراکه توسعه تحصیلات‌تکمیلی در ذات خود دارای کیفیت است و در حال حاضر یکی از ضروریات کشور به حساب می‌آید. البته آن موقع که دانشگاه توسعه کمی پیدا کرد هم بسیار شایان تقدیر است، چراکه آن موقع تقاضای اجتماعی و افزایش جمعیت جوانان می‌طلبید که دانشگاه آزاد اسلامی در این راه قدم بردارد و در کنار این مساله رقبای دانشگاه آزاد نیز افزایش پیدا کرده بودند.

‌در دوران مدیریت آقای‌دکترجاسبی بحث‌هایی به‌صورت غیرمستقیم از جانب او مطرح می‌شد که جاسبی به‌دنبال ایجاد«دانشگاه آکسفورد اسلامی» است. برخی هم می‌گویند اگر دوران جاسبی در دانشگاه آزاد ادامه پیدا می‌کرد او نمی‌توانست به این هدف بلندپروازانه برسد، شما حالا در دوران جدید این دانشگاه از این قبیل اهداف بلندپروازانه در دانشگاه آزاد اسلامی دارید؟
فکر می‌کنم اگر کسی برنامه هدفمند داشته باشد و اهداف کلان کمی‌وکیفی مشخص شده باشد و توانایی‌های دانشگاه با امکانات دانشگاه سنجیده شود، می‌تواند به اهداف خود برسد. من نه از مشکلات تخمین حداقلی دارم و نه از توان خودم و همکارانم تخمین حداکثری.

بدترین مدیر کسی است که از مشکلات تخمین حداقلی داشته باشد و از توان خود و همکارانش تخمین حداکثری، و این آفتی بود که در دودولت قبل روی داد و اوضاع آشفته اقتصادی امروز حاصل و نتیجه همین رویکرد و منش در هشت‌سال گذشته بود. مسوولان وقت تصورشان این بود که مشکلات کوچک است و توان آنان بسیار زیاد و نتیجه آن شد که کشوری که بیش از ۸۰۰میلیاردتومان ذخیره ارزی داشت، الان همه شاخص‌های اقتصادی‌اش افت کرده است.

ما دوست نداریم که حرف‌های نشدنی بزنیم برای هر کاری توانایی‌ها و امکانات معینی است و در آن ظرف باید برنامه‌ریزی کرد و حرکت ما به‌سمت جلوست. بنا داریم در این چهارسال به اندازه هشت‌سال کار کنیم و فکر می‌کنم، می‌شود ظرف چهارسال دانشگاه آزاد را جزو برند‌های معتبر و برتر ملی و منطقه‌ای بالا برد و این خیلی بلندپروازانه نیست.

‌یکی از مهم‌ترین چهره‌هایی که از دانشگاه آزاد اسلامی طی سال‌های اخیر دیده می‌شود، سازمانی با نظم اداری پایین است. شما بی‌نظمی اداری در دانشگاه آزاداسلامی را قبول دارید و آن را چالشی بر سر راه خود می‌دانید؟
دانشگاه آزاداسلامی جمع اضداد است؛ یعنی دانشگاه آزاد هم در آن دستاوردهای بسیار غرورآفرین سطح‌بالاست و در عین حال شاهد نارسایی‌های غیرقابل‌قبول هستیم.

‌خب علت چیست؟
یکی از علت‌ها این است که این دانشگاه بیش از حد بزرگ است. واقعیت این است که این مدل دانشگاه در دنیا بی‌نظیر است؛ این به‌عنوان تعریف نیست، این مدل در دنیا وجود ندارد. کنترل یک مجموعه بزرگ با این همه زیرمجموعه کار بسیار سختی است. بخش مهمی از این سختی این است که مدیر دانشگاه باید در تمامی زمینه‌های علمی، آموزشی، پژوهشی و اداری و مالی، افراد و مدیران همراه و همگام و همفکر داشته باشد و این کار بسیار سختی است. این دانشگاه 30سال با یک روش خاصی کار خود را پیش برده و موفقیت‌هایی نیز داشته است، حالا اگر بخواهد رویکرد تحول‌خواهانه را پیش بگیرد، ممکن است روش‌ها و منش‌های جدیدی را بطلبد و آن مدیران قبلی با این روش‌ها و منش‌ها تفاهمی نداشته باشند. این مهم‌ترین چالش ماست.

به‌نظر من آیین‌نامه‌ها تا حد زیادی برای ایجاد نظم کافی است اما مشکل ما مدیریتی است. بی‌نظمی وقتی حاصل می‌شود که مدیری جزییات بخشنامه را متوجه نشود یا با آن سلیقه‌ای رفتار کند و من همیشه می‌گویم کارکردن با مدیرانی که همگام، همفکر و همراه شما نیستند، مانند شناکردن در «قیر» است. به عبارت دیگر دانشگاه آزاد اسلامی به اندازه کافی برنامه و بخشنامه برای اجرای اهدافش دارد، اما مشکل مفاهمه مدیریتی است. بی‌نظمی و بوروکراسی بیش از حد یکی از امراض در دانشگاه آزاد اسلامی و به‌طور اعم در آموزش‌عالی ایران است و ما در حال تمرکززدایی هستیم و از روزی که آمدیم این کار را شروع کرده‌ایم.

‌این تمرکزگرایی چگونه صورت می‌گیرد؟
واگذاری اختیارات از مرکز به استان‌ها و اصلاح آیین‌نامه‌ها برای واگذاری ماموریت‌ها به استان را به این خاطر انجام دادیم که فعالیت‌ها بیشتر در استان‌ها صورت گیرد و این یکی از برنامه‌های اصلی ماست که خوشبختانه در هراستانی هیات‌امناها شکل گرفته و این یک تحول مدیریتی در دانشگاه آزاد اسلامی است که خداراشکر شکل گرفته است.

‌طی ماه‌های اخیر اقلیتی سیاسی در مجلس و سایر بخش‌ها انتقادات زیادی به افزایش سطح تحصیلات‌تکمیلی به دانشگاه آزاد وارد کردند، اما همزمان شما اصرار بر افزایش سطح تحصیلات‌تکمیلی دارید و عقب‌نشینی نکرده‌اید؟ دلیل این اصرار و کوتاه‌نیامدن چیست؟
ایران تنها کشوری است که اقلیت آن تمامیت‌خواه هستند. حالا منتقدان تحصیلات‌تکمیلی جوابگوی تقاضای اجتماعی نیستند. طبق قانون‌اساسی کسی نمی‌تواند کشور را از ادامه تحصیل منع کند. چون قانون‌اساسی براساس سیر کمال انسان‌ها نوشته شده و اصولا انسان‌ها میل به تکامل دارند. اما در حال حاضر برخی‌ها می‌گویند حالا چرا اینقدر کارشناسی‌ارشد و دکترا تربیت شود، مگر ما دنبال این مساله هستیم؟ نه مردم این تقاضا را دارند و دانشگاه وظیفه دارد ظرفیت ایجاد کند.

الان در کاردانی به کارشناسی دانشگاه ظرفیت دارد اما تقاضا وجود ندارد در حالی که در زمان دکترجاسبی هریک‌میلیون ظرفیت کارشناسی پر می‌شد چون‌که ظرفیت وجود داشت اما الان این تقاضا با توجه به کاهش جمعیت جوانان در سن کارشناسی وجود ندارد و ما در کارشناسی ۵۰۰هزارظرفیت خالی داریم و رقبای ما هم زیاد شده‌اند. بالاخره منتقدان دانشگاه آزاد برای تقاضای مردم چه راه‌حلی دارند؟ چون دانشگاه‌های آزاد و دولتی هشت‌درصد متقاضیان دکترا و ۲۸درصد متقاضیان کارشناسی‌ارشد را سالانه می‌توانند پاسخگو باشند و باقی تقاضا‌ها چه می‌شود؟ باید به خارج از کشور برود؟ اگر به خارج از کشور برود تبعات فرهنگی و اقتصادی ناشی از خروج جوانان به خارج از کشور را منتقدان می‌پذیرند؟ اتفاقا آن جناح فکری و سیاسی مخالف افزایش تحصیلات‌تکمیلی در دانشگاه آزاد، کسانی هستند که معتقد به تعامل علمی و فرهنگی ایران با خارج از کشور هم نیستند.

وقتی این دانشجو از کشور خارج می‌شود و چون اقتصاد ایران طی هشت‌سال اخیر بسیار آسیب ‌دید و ریال افت کرد، دیگر دانشجویان ایرانی به کشور‌های توسعه‌یافته نمی‌توانند بروند و معمولا به کشور‌های درجه‌دو و سه می‌روند که کیفیت این دانشگاه‌ها از دانشگاه‌های داخل به‌مراتب بدتر است. واقعیت دردناک دیگر این است که به ازای هردانشجویی که از کشور خارج می‌شود، سالانه بین ۲۰تا۴۰هزاردلار ارز از کشور خارج می‌شود و اگر به کشور برنگردد نیز به‌مراتب بدتر است چراکه شما یک‌فرد را از هفت‌سالگی تا ۲۵سالگی در کشور تربیت و از هزینه‌های ملی برای او خرج کرده‌اید و به‌دلیل سیاست‌های غلط‌، او را تحویل کشور‌های خارجی داده‌اید. آمریکایی‌ها برنامه جذب پنج‌ساله‌ای داشتند که تا سال۲۰۱۵ به پایان می‌رسد که براساس آن، صدهزاردانشجوی phd از کشور‌های جهان‌سوم جذب می‌کنند. چرا؟ به دلیل اینکه اگر آنها بخواهند یک دانشجوی phd را از مدرسه تا بالاترین سطح آموزش‌عالی تربیت کنند، باید پنج‌میلیون‌دلار هزینه کنند اما وقتی یک دانشجوی phd را از کشوری دیگری بگیرند که تربیت‌شده باشد و آماده تحویل بگیرند، پنج‌میلیون‌دلار در اقتصاد آمریکا ذخیره شده است. بنابراین اگر کسی کارشناسی‌ارشد در ایران بگیرد و پس از آن به آمریکا برود، آن هزینه‌ای که از کودکستان تا کارشناسی‌ارشدش از اقتصاد ملی ما هزینه شده است، دیگر در ایران ذخیره نمی‌شود و آمریکا آن را ذخیره می‌کند.

‌و چرا این اتفاق در ایران رخ نمی‌دهد؟
در ایران هم‌اکنون سیاستگذاران با پول‌های مردم ایران از اقتصاد ملی افراد را از کودکستان تا کارشناسی‌ارشد تربیت می‌کنند اما به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب تحصیلات‌تکمیلی دانشگاه‌های اطراف ایران ‌آباد می‌شود. مانند اتفاقی که در دوبی افتاد، آدم‌های تنگ‌نظر نگذاشتند بنادری مانند بندرعباس و... آباد شود و پول‌های ایرانی‌ها رفت و دوبی‌ آباد شد.

‌شما در دانشگاه آزاد زیرساخت‌های کافی برای توسعه تحصیلات‌تکمیلی را دارید؟
ما امسال ۱۲هزاردانشجوی دکترا گرفته‌ایم که نسبت به سال گذشته 1/7برابر شده و همین ۱۲هزارنفر اگر به خارج از کشور مهاجرت می‌کردند، دومیلیارددلار ارز از کشور خارج می‌شد. ممکن است کسی ایراد بگیرد این‌همه فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد و دکترا را می‌خواهیم چه‌کار کنیم؟ بله اولا دانشگاه‌های مسوول اشتغال دانشجویان نیستند، دانشگاه موظف به ظرفیت‌سازی است اما این فارغ‌التحصیل اگر شد دکترا، می‌تواند مانند کشور‌های چین و ژاپن خدمات علمی و مهندسی را صادر کنند و اتفاقا یکی از بهترین زمینه‌های صدور تجربه‌های علمی به کشور‌های دنیاست و می‌تواند برای کشور ما تا حد زیادی نیز ارزآوری داشته باشد.

الان بسیاری از کشور‌های پرجمعیت استراتژی‌شان این است که شروع  به تربیت نیروهای متخصص می‌کنند و توان آنان را به کشور‌های دیگر صادر می‌کنند. حالا بحث دیگر این است که ما برای تحصیلات‌تکمیلی چه ضرورت‌هایی داریم. در بحث تحصیلات‌تکمیلی دوعامل خیلی مهم است. نخست اینکه داشتن استاد و داشتن فضای آموزشی کافی است. ما با توجه به برنامه چهارساله‌ای که تدوین کردیم و یک‌سال از اجرای آن گذشته است، قصد داریم سالی پنج‌هزارعضو هیات علمی به دانشگاه آزاد اسلامی معرفی کنیم. الان ما ۱۲هزارعضو هیات علمی داریم که امسال پنج‌هزارنفر به آنان اضافه می‌شود و به رقمی حدود ۱۷هزارنفر می‌رسد و هفت‌هزارنفر مربی داریم که در حال تحصیل در دوره دکترا هستند و طی سه‌سال اخیر به این ۱۷هزارنفر اضافه می‌شوند و در مجموع می‌توان گفت تا پایان برنامه چهارساله ما، بیش از ۴۰هزارنفر استادیار به بالا جذب دانشگاه آزاد می‌شود.

‌شاخص استاد به دانشجوی شما هم‌اکنون چگونه است؟
شاخص ما هم‌اکنون ۴۳دانشجو به یک استاد است  که به ۳۵دانشجو یک استاد می‌رسد. اگر ما بخواهیم بحث کیفی کنیم، از نظر اعضای هیات‌علمی در وضعیت خوبی هستیم و روبه‌ارتقاست. همچنین از نظر فضای آموزشی نیز ما هم‌اکنون در مقاطع کارشناسی فضاهای آموزشی خالی زیادی داشته و سعی در تجهیز آنان داریم. بنابراین برای توسعه تحصیلات‌تکمیلی در دانشگاه آزاد اسلامی ما طبق یک برنامه چهارساله تا پایان سال۱۳۹۶ به نرم معادل با دانشگاه‌های دولتی می‌رسیم.

در مورد تحصیلات‌تکمیلی باید گفت یک ضرورت ملی برای کشور است و در برنامه‌پنجم هم نوشته شده تا پایان برنامه ۲۰درصد دانشجویان باید تحصیلات‌تکمیلی باشند که الان زیر ۲۰درصد و کمتر از ۱۵درصد است. اما خوشحالم که اعلام کنم هم‌اکنون دانشگاه آزاد اسلامی پرچمدار تحصیلات‌تکمیلی است و ما و همه دولتی‌ها و غیرانتفاعی‌ها سهم برابری داریم.

‌در حال‌حاضر تمامی بودجه دانشگاه آزاداسلامی به شهریه دانشجویان این دانشگاه وابسته است و این وابستگی را صراحتا می‌توان دور از شأن یک محیط آکادمیک دانست. شما برنامه‌ای برای کاهش وابستگی به شهریه‌ها دارید اما هنوز سازوکار اجرایی آن مشخص نشده است. سازوکار اجرایی شما در این رابطه چیست؟
ما از ابتدای ورودمان دانشگاه آزادی که تحویل گرفته‌ایم، صددرصد بودجه‌اش وابسته به شهریه است. ما از سال گذشته کارهایی انجام دادیم که سهم بودجه از شهریه‌های دانشجویان کاهش پیدا کند. این نیاز به فعالیت‌های اقتصادی دارد و کارهایی را آغاز کردیم که با روح حاکم بر دانشگاه سنخیت داشته باشد. ما طی یک‌برنامه چهارساله سعی داریم دانشگاه را به جایی برسانیم که وابستگی آن به شهریه به ۶۰درصد برسد. هم‌اکنون دانشگاه‌های برتر دنیا تا ۲۵درصد به شهریه‌ها وابستگی دارند و ما الان روی حدود ۹۲درصد هستیم و طی یک‌سالی که ما آمدیم هفت‌درصد وابستگی‌هایمان را به شهریه کاهش دادیم.

این برنامه ما برای کاهش ۴۰درصدی وابستگی بودجه به شهریه‌های دریافتی دانشجویان مستلزم اجرای برنامه‌های تدوین‌شده ماست. مهم‌ترین برنامه‌های ما در این حوزه فعالیت‌های اقتصادی دانش‌بنیان از طریق راه‌اندازی و فعال‌کردن پارک‌های علم‌وفناوری و مراکز رشد و فعالیت‌های اقتصادی دانشگاه است که از طریق تبدیل به احسن‌کردن فضا‌های دانشگاه است. برای مثال ما ساختمان‌هایی را داریم که اینها فرسوده شده‌اند اما محل وقوع‌شان از نظر تغییر کاربری از آموزشی به تجاری خیلی مناسب است و می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.

‌تجمیع واحد‌ها در تهران نیز با این هدف صورت می‌گیرد؟
تهران مرکز ما ۵۵هزار دانشجو دارد و آنقدر پراکنده است که دیده نمی‌شود و سعی در تجمیع آن داریم ما از شهریه این واحد‌ها را تجمیع نمی‌کنیم بلکه از محل تبدیل به احسن کردن اموال این اقدامات را انجام می‌دهیم. البته دانشگاه یکسری اموال مازاد دارد که می‌تواند آنها را بفروشد. اینها جزو برنامه‌هایی است که می‌تواند بودجه دانشگاه را از وابستگی صددرصدی به شهریه‌های دانشجویان به ۶۰درصد کاهش دهد.

‌درآمد دانشگاه آزاد در حال حاضر چقدر است؟
درآمد دانشگاه آزاد در بودجه سال۱۳۹۳، چهارهزارو۴۰۰میلیاردتومان برآورد شده است.

‌این درآمد نسبت به سال قبل چقدر افزایش پیدا کرده است؟
حدود ۳۰درصد، اما به همان اندازه هزینه‌های ما افزایش پیدا کرده است.

‌شما گزینه وزارت علوم هستید؟
نه، من گزینه وزارت علوم نیستم.

‌حتی به شما پیشنهاد نشده است؟
خیر، اما اگر هم پیشنهاد شود من دانشگاه آزاد اسلامی را به وزارت علوم ترجیح می‌دهم.
اخبار دانشگاه - شرق