سنگسار دختری به جرم عضویت در فیس‌بوک

روزنامه ایران: فیس‌بوك شبكه اجتماعی رایگانی است كه از سال 2004 میلادی راه‌اندازی شد و خیلی زود توانست در حوزه ارتباطات دنیا، انقلابی به راه بیندازد. گفته می‌شود بیش از یك میلیارد نفر در سراسر جهان عضو این شبكه اینترنتی هستند. این شبكه در حال حاضر برای بسیاری از كاربران منبع كسب و كار و درآمد است و برای برخی هم حكم خانواده و زندگی‌ دارد.

با وجود این فیلتر شدن فیس‌بوك و استفاده میلیون‌ها ایرانی از این شبكه و البته حضور برخی مقامات بلندپایه در فیس‌بوك امروزه به چالشی جدی در كشور مبدل شده است به‌گونه‌ای كه سردار احمدی‌مقدم – فرمانده نیروی انتظامی- به استفاده كاربران ایرانی از فیس‌بوك و به خصوص برخی دولتمردان واكنش نشان داد و رسیدگی به بحث فیلتر بودن فیس‌بوك یا عضویت برخی وزرا در این شبكه اجتماعی را در صلاحیت شورای عالی فضای مجازی دانسته است.

اما حمید شهریاری – عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی- در واكنش این اظهارات، به خبرنگار ما گفت: این شورا به امور جزئی نمی‌پردازد و كارهای كلی را مدنظر قرار می‌دهد. پس ضرورتی ندارد كه شورای عالی فضای مجازی برای این مسائل تشكیل جلسه دهد.این درحالی است كه بسیاری از مقامات سیاسی و قضایی كشور بر این باورند عضویت در فیس‌بوك منع قانونی ندارد و تا زمانی كه فعالیت فرد موردنظر از مصادیق مجرمانه نباشد و امنیت ملی را به خطر نیندازد جرم محسوب نمی‌شود.

عضویت در فیس بوك جرم نیست

مهدی دواتگری – رئیس كمیته مطالبات ملی مجلس و عضو كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی- در این باره به خبرنگار ایران می‌گوید: درباره فیس‌بوك هیچ قانونی نداریم و در هیچ جای قانون هم نیامده كه عضویت در فیس بوك جرم است. حال آن كه كمیته تشخیص مصادیق مجرمانه كه دادستان كل كشور رئیس این كارگروه بوده و وزرای اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی، دادگستری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش و نمایندگانی از صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و 2 تن از نمایندگان مجلس از اعضای آن هستند، وظیفه دارند با تعریف تك تك مصادیق مجرمانه مربوط به جرایم رایانه‌ای و فضای مجازی درباره موضوع فیس‌بوك نظر دهند.

نماینده مردم مراغه در مجلس می‌افزاید: براساس اصل 36 قانون اساسی، هرگونه فعل یا ترك فعلی كه در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم تلقی می‌شود حال اگر در محیط فیس بوك این مصادیق مجرمانه تهدیدی برای امنیت ملی، تشویش اذهان عمومی و ارائه فساد و فحشا باشد، باید با آن برخورد كرد.

ارتكاب جرم در فیس بوك قابل پیگیری است

محمد علی اسفنانی – سخنگوی كمیسیون قضایی و حقوقی مجلس و از اعضای فعال كارگروه تعیین مصادیق مجرمانه- نیز به خبرنگار ایران می‌گوید: صرف حضور در فیس‌بوك جرم نیست. اما اگر افراد، اعم از حقوقی یا حقیقی در این محیط یعنی در صفحه فیس‌بوك خود مرتكب جرم شوند مجرم شناخته شده و مستحق مجازات هستند.

نماینده مردم فریدن، فریدون شهر و چالگان در مجلس اظهار كرد: مصادیق مجرمانه تعریف خاصی دارد. نخست باید بگویم طبق قانون موجود در بحث جرایم رایانه‌ای و اینترنت، تعریف مشخصی از مصادیق مجرمانه داریم. اما اینكه جرم از سوی فرد حقیقی رخ دهد یا حقوقی تفاوت‌هایی دارد. در مورد قرار دادن عكس‌های مستهجن، مبتذل، افشای عكس‌های خصوصی و اسرار مردم، اشاعه فحشا و فساد كه همگی جرم محسوب می‌شود با فرد برخورد قانونی صورت می‌گیرد. اما گاهی برخی رفتارها در قانون مورد تردید است.

یعنی به عنوان مثال اگر یك مقام مسئول یا یكی از دولتمردان اطلاعاتی درباره كار خود برروی صفحه‌اش در فیس‌بوك منتشر كند با آن كه طبق قانون جرم نیست اما از آنجا كه این اطلاعات می‌تواند امنیت كشور را به خطر بیندازد یا مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد از سوی كمیته موردنظر جرم تلقی می‌شود و می‌توان بلافاصله سایت، وبلاگ یا صفحه موردنظر را فیلتر كرد، تذكر داد یا برخورد قانونی با او داشت.اهانت به مذاهب، اشخاص دینی و افراد مقدس نیز ازجمله مصادیق مجرمانه محسوب می‌شود.

ورود فیس‌بوك به كشور ما به 3 یا 4 سال قبل برمی‌گردد اما به محض ورود از آنجا كه یك شبكه اجتماعی با انواع خدمات مختلف و قابل استفاده برای همه افراد به خصوص جوان‌ها بود به شدت مورد توجه و اقبال مردم كشورمان قرار گرفت. خیلی از افراد با استفاده از فیس‌بوك توانستند با مردم دیگر كشورها ارتباط برقرار كرده، دوست پیدا كنند یا به دوستان قدیمی‌شان پس از سال‌ها برسند. اما از همان نخستین روزها حساسیت‌های برخی مسئولان نسبت به این شبكه اجتماعی ملموس و عینی شد و آن‌ها این پرسش‌ها را مطرح كردند كه پدیدآورندگان فیس‌بوك چه اهدافی را دنبال می‌كنند و مقصودشان از ارائه این همه خدمات به استفاده كنندگان آن چیست؟ و...

فیس بوك ابزار جاسوسی است

عبدالرضا طرزی، قاضی ویژه جرایم رایانه‌ای- می‌گوید: فیس بوك بدون شك یك ابزار جاسوسی است كه این موضوع تأیید هم شده. چرا كه هرگونه اطلاعاتی كه اعضا در پروفایل و صفحات خود بگذارند به راحتی از طریق سرویس دهنده قابل برداشت است. به همین خاطر تأكید می‌شود كه از قراردادن هرگونه عكس و اطلاعات شخصی در صفحه خودداری شود.

 به گفته وی، طبق قانون، ایجاد صفحه در شبكه فیس‌بوك جرم نیست اما تبعاتی دارد كه باید نسبت به آن هوشیار بود. نخست این كه فیس‌بوك یك شبكه اجتماعی است كه تمام اطلاعات آن قابل ردیابی است پس ممكن است از اطلاعات فرد علیه خودش یا كشور استفاده شود. دوم این كه جرایم متعددی در این شبكه صورت می‌گیرد از جمله انتشار اكاذیب، آثار مستهجن و جعل صفحه بخصوص برای افراد سرشناس، چهره‌های سیاسی، هنری و فرهنگی كه اینها در زمره جرایم فردی تلقی می‌شود اما برخی جرایم نیز سازمان‌یافته است از جمله فراخوان‌هایی كه در مقاطع حساس سیاسی اتفاق می‌افتد اعلام همایش‌های مختلف، گردهمایی‌های سیاسی و اجتماعی از جمله فراخوان برای جشن آب‌بازی، اردوهایی كه اعمال غیراخلاقی در آن‌ها رخ می‌دهد، همه اینها در فیس‌بوك انجام می‌شود.

 اهانت به مقدسات، كمپینگ‌های مختلف كه تهدیدی علیه نظام و حكومت است به راحتی در فیس‌بوك قابل اجراست و متأسفانه هر تخلفی كه در ایران در فیس‌بوك رخ دهد از سوی سرویس‌دهندگان آن در خارج كشور پیگیری و برخورد نمی‌شود. یعنی از سوی ایران هر چقدر ریپورت وقوع تخلف در این شبكه اجتماعی ارسال شود آن‌ها به بهانه این كه ایران تحریم است ترتیب اثر نمی‌دهند. بنابر این ما هم مجبور می‌شویم خودمان با متخلف برخورد و آن را فیلتر كنیم.

معایب و محاسن فیس‌بوك

به گفته قاضی طرزی، فیس‌بوك همانند سایر فناوری های جدید نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. از آنجا كه خدمات مفیدی ارائه می‌دهد و امنیت آن كامل و قابل هك شدن نیست از مزایای فنی شبكه محسوب می‌شود اما فیس‌بوك هم مانند سایر پدیده‌ها مضرات و معایبی هم دارد.

 از جمله این كه متأسفانه بستری مناسب برای نقض حریم خصوصی افراد است و به راحتی با آبروی افراد بازی می‌شود و جرایم مختلفی در آن رخ می‌دهد. البته منظور از جرایم، اتفاقاتی است كه طبق قوانین كشور ما جرم محسوب می‌شود و طبق كنوانسیون بوداپست جرم نیست اما به بهانه ارتكاب جرم هم نمی‌شود همه مردم را از استفاده از فیس‌بوك منع كرد.

ورود مجلس به قانون «فیس‌بوك»

اللهیار ملكشاهی رئیس كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز به <ایران> می‌گوید: یكی از معضلات كنونی كشور در مواجهه با فیس‌بوك نداشتن قانون مشخصی در این باره است. وی به خبرنگار ما می‌گوید: بزودی با همكارانمان در مجلس شورای اسلامی صحبت كرده و درباره فیس‌بوك قانونی را وضع خواهیم كرد كه این قانون باید برای اشخاص حقیقی و حقوقی و نوع رفتارشان در فیس بوك و برخوردهایی كه با هركدام باید صورت گیرد متفاوت باشد.

به گفته وی، این طبیعی است افرادی كه در كشور مسئولیتی می‌پذیرند باید یك سری محدودیت‌ها را نیز بپذیرند، به طور قطع یك مقام ارشد كشوری و لشكری نمی‌تواند همانند یك فرد عادی كه پست و مقامی ندارد هر رفتاری را كه دلش می‌خواهد انجام دهد و این شامل مسأله فیس بوك هم می‌شود. اگر قانونی وضع شود باید به طور مشخص و برای اشخاص خاص ممنوعیت‌هایی را ایجاد كند اما برای افراد عادی این ممنوعیت‌ها متفاوت خواهد بود.»

از سوی دیگر مهدی دواتگری – نماینده مجلس – برخوردهای بازدارنده و سلبی با فیس بوك را چاره كار ندانسته و می‌گوید: «فرهنگ‌سازی در این زمینه مهمترین عامل است، یعنی اگر با رفتارهای كارشناسانه جنبه‌های مثبت فیس‌بوك را به مردم معرفی كنیم دیگر كسی به دنبال معایب آن نمی‌رود. پس باید از این وسیله ارتباط جمعی به نحوی استفاده كنیم كه صدای ملت ایران، فرهنگ و تاریخ ایران و نمای واقعی كشورمان را به گوش جهانیان برسانیم و برای برقراری ارتباط مبتنی بر هنجارهای اجتماعی از آن استفاده كنیم. ما امروزه با واقعیتی به نام فیس بوك روبه‌رو هستیم و چاره‌ای جز تدبیر و مدیریت در برخورد با آن نداریم.»

محمدعلی اسفنانی سخنگوی كمیسیون حقوقی مجلس نیز «فیس‌بوك» را یك كارد دولبه دانسته و می‌گوید: «برخورد دفعی با این موضوع چاره‌ساز نیست، چرا كه این شبكه اجتماعی مثل كارد جراحی می‌ماند هم می‌تواند نجات‌بخش باشد هم مرگبار، پس این وظیفه مسئولان است كه با فرهنگ سازی و برجسته كردن محاسن آن و به كارگیری جنبه‌های مثبت فیس‌بوك زمینه را برای ارتكاب جرم سلب كنند و مردم نیز با عنوان یك شبكه اجتماعی گسترده برای برقراری ارتباط مثبت با یكدیگر به آن نگاه كنند. به واقع نحوه استفاده مفید و مثبت از فیس‌بوك را به مردم آموزش دهیم نه این كه به كلی صورت مسأله را پاك كنیم.