دولت برای تامین نان شب مردم چقدر هزینه می کند؟

 

 اخبار اقتصادی - دولت برای تامین نان شب مردم چقدر هزینه می کند؟

 تا پایان دولت هشتم نه تنها نیاز آرد و گندم کشور تامین می شد بلکه امكان صادرات آرد و گندم از محل گندم‌های داخلی نیز وجود داشت. اما بر اساس آمار گمرک ایران میزان واردات گندم در فصل بهار سال جاری2 میلیون و 143 هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از صددرصدی داشته است.

سال‌ها است كه نگرانی‌های غیراقتصادی بی‌شماری به‌خصوص در دهك‌های اول و دوم و مناطق حاشیه‌یی شهرهای كشور برای تامین سبد غذایی به وجود آمده است. گزارش های رسمی مرکز آمار ایران تایید می کند میزان مصرف محصولاتی مانند گوشت در کشور کاهش داشته است. به طور متوسط سالیانه 3 میلیون تن آرد گندم در کشور اتلاف می شود. بررسی ها نشان می دهد سرانه مصرف نام در ایران سالیانه 160 کیلوگرم برای هر ایرانی است. تمامی دولت های پس از انقلاب در مورد تامین نان مورد نیاز مردم و افزایش قیمت آن با نگرانی هایی مواجه بوده اند.

بررسی سرانه درآمد خانوارهای ایرانی نشان می دهد که آنها در آستانه شکننده ای قرار دارند. تا سال 89 میزان کسری بودجه ماهیانه خانوارها 748 هزار تومان بود که این عدد در سال 92 به رقمی کمتر از 400 هزار تومان رسیده بود. در حال حاضر حدود 7دهم درصد جمعیت كشور را زاغه‌نشینانی تشكیل می‌دهند كه «نان شب» دغدغه شب و روزشان است.

 ایران در تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از نظر مصرف گندم در جهان رتبه چهارم را در اختیار دارد.

سیدمحمدرضا مرتضوی، رییس خانه صنعت و معدن تهران بر این باور است كه دخالت‌های دولت كه بیشتر از منظر كنترل قیمت نان اعمال می‌شود نه تنها موفق نبوده كه قیمت را كنترل كند بلكه در بهبود كیفیت نان هم تاثیر آنچنانی نداشته است. وی براین باور است كه آزاد‌سازی صنعت آرد و ایجاد زیرساخت‌های مناسب می‌تواند كشور را در آینده به یكی از قطب‌های بزرگ صادركننده آرد و گندم دنیا تبدیل كند.

با وجود اینكه دولت طی 35 سال گذشته بر صنعت نان نظارت داشته و در بعضی مواقع نیز نگاه انحصاری داشته است اما درحال حاضر صنعت آرد در انحصار دولت نیست. بخش صنف و صنعت، مصارفی مثل صنایع ماكارونی، بیسكویت یا كیك و كلوچه كه خیلی هم بزرگ شده است دیگر در انحصار دولت نیست. اما در بخش خبازی كه بزرگ‌ترین قسمت مصارف صنعت آرد به حساب می‌آید این انحصار هنوز هم وجود دارد.

به گفته برخی از تحلیلگران اقتصادی دولت به دلیل اینکه علاقه دارد قیمت نان را كنترل كند، نظارت بر صنعت آرد، گندم و نان به صورت یك نظارت مستمر وجود داشته است. اما آیا این نظارت مستمر فایده‌یی هم داشته است یا در بهبود كیفیت گندم یا در توسعه كشت گندم یا در بهبود وضعیت صنعت آرد كشور و نان كشور اثری داشته است بحث‌های دیگر را به میان خواهد آورد.

صنعت آرد از قدیمی‌ترین صنایع كشور است و 100درصد این صنعت خصوصی است. یعنی در برهه‌یی از زمان، دولت تلاش كرد كه بخشی از صنعت آرد را در اختیار خود بگیرد و حتی كارخانه‌هایی را تاسیس كرد. اما این كارخانه‌ها به دلیل غیراقتصادی بودن تعطیل شدند.

در حال حاضر 300 كارخانه آردسازی با ظرفیت 20 میلیون تن در کشور وجود دارد که حدودا این عدد بین 12 تا 13میلیون تن متغیر است. این در حالی است که 87 درصد صنعت نان برای بخش خبازی است که هنوز هم در انحصار دولت است.

از دیدگاه رییس خانه صنعت و معدن تهران انحصار دولت به غیر از اینكه برای دولت ایجاد درگیری‌های اضافه كند هیچ تاثیر دیگری ندارد و روی بهبود كیفیت نان هم تاثیرگذار نبوده است.وی بر این باور است که دخالت، اصرار بر كنترل قیمت‌ها دارد و با توجه به رشد تورم هزینه‌های تولید مخصوصا در 10 ساله گذشته، اصرار به كنترل قیمت، آسیب‌های جدی بر كیفیت نان وارد كرده است.

مرتضویی همچنین در سخنانش تاکید کرد که نان برای اقتصاد كشور بسیار گران‌تر از آن چیزی است كه باید تمام شود. به این دلیل كه دولت كیلویی 800 تومان روی گندم زیان می‌دهد و 500 تومان در كیلو بابت نان سوبسید مستقیم به مردم پرداخت می‌كند.

 

مردم هم حدودا نان را از نانوایی‌ها سنتی كیلویی 2هزار تومان خریداری می‌كنند و این قیمت تمام شده نان برای اقتصاد ایران گران‌تر از نرخ معمولی آن است. اگر همه مراحل و سیكل تولید گندم، آرد و نان آزاد شود، قیمت نان كاهش پیدا خواهد كرد. نه اینكه از 2هزار تومان كمتر شود اما برای اقتصاد كشور ارزان‌تر تمام می‌شود و عرصه رقابت شكل خواهد گرفت و كیفیت نان هم بهتر خواهد شد.

كسانی كه در بخش صنعت نان و آرد فعالیت دارند همگی بر این باورند كه دخالت‌های دولت نه تنها تاکنون موفق نبوده که قیمت را کنترل کند بلکه تاثیری در بهبود كیفیت نان هم نداشته است.

به گفته رئیس خانه صنعت اگر دولت پای خود را از صنعت گندم، آرد و نان بیرون بكشد شاید اتفاقات بزرگی بیفتد. مرتضوی بر این باور است که یكی از این اتفاقات این است كه دولت گندم‌های كشور را به یك قیمت می‌خرد یعنی هم گندم‌های مرغوب استان‌های خوزستان، گلستان و فارس را با همان قیمتی می‌خرد كه گندم‌های ضعیف استان‌های دیگر را خریداری می‌كند كه این امر در دنیا بی‌سابقه است. اختلاف قیمت گندم مرغوب با قیمت گندم معمولی یا با گندم پروتئین پایین در همه جای دنیا حدودا 30درصد قیمت است. اما در كشورمان دولت همه گندم‌ها را حدود یك قیمت خریداری می‌كند و این نشان می‌دهد كه فرقی بین كاشت مرغوب یا نامرغوب گندم وجود ندارد و این یك آسیب جدی محسوب می‌شود.

بررسی ها نشان می دهد چند سال آینده سرمایه‌گذاری برای بهبود و توسعه كارخانه‌های آرد شکل نخواهد گرفت. ثابت نگه داشتن قیمت آرد فضای رقابتی که در كارخانه‌ها باعث بهبود كیفیت آرد شده بود را كاملا از میان برداشته و امروزه کارخانه داران بیشتر به‌دنبال این موضوع هستند كه چه كسی سهمیه بیشتری از دولت بگیرد.

مرتضوی تاکید دارد، زمانی كه دولت با پرداخت سوبسید قیمت یك كالا را پایین نگه می‌دارد آن كالا آسیب‌پذیر می‌شود و در واقع فضای رانت به وجود می‌آید و كسانی كه همیشه منتظر هستند كه ببینند كجا می‌توانند از اشتباه اقتصادی دولت سوءاستفاده كنند آنجا متمركز می‌شوند. قطعا صنعت آرد و قیمت تمام شده آن محلی برای رشد تخلفات افراد فرصت‌طلب شده است. این افراد فرصت‌طلب در همه قسمت‌ها وجود دارند. برخی ممكن است اقدام به قاچاق آرد كنند، برخی اقدام به قاچاق گندم می‌كنند و عده‌یی دیگر مثل نانواها سهمیه آرد خود را بگیرند و پخت نكنند و به سایر صنوف كه می‌خواهند آرد گران بخرند به فروش برسانند.

 

این مشكلات در مردم و این افراد نیست، مشكل در اصرار به سیاستی است كه در گذشته هم نشان داده كه كاملا سیاست غلطی است. اگر همین الان نان را آزاد كنند قیمت نان كیلویی 2500 تومان تمام می‌شود. اما همین نان در حال حاضر برای اقتصاد كشور حدود 3300 تومان تمام می‌شود. یعنی دولت 1300 تومان در كیلو سوبسید پرداخت می‌كند و از جیب خودش پول می‌دهد و مردم هم نان را كیلویی 2000 تومان خریداری می‌كنند و همین موضوع نشان می‌دهد كه درصد بسیار كمی از قیمت نان كاهش پیدا می‌كند. اگر قیمت نان آزاد شود نان كیفیتش بالا می‌رود و دور‌ریز آن كاهش پیدا می‌كند و این تفاوت قیمت از محل بهبود كیفیت در اقتصاد خانوار تامین می‌شود.كما اینكه در آن دوره كوتاهی كه دولت پای خود را از آرد و نان بیرون كشید به گواهی آمار و اظهارات خود مقامات دولتی مصرف كاهش بسیاری داشت. یعنی میزان مصرف گندم برای نان حدود 2میلیون 500 تن كاهش داشت. چرا كاهش پیدا كرد؟ به این دلیل كه كیفیت نان‌ها بهتر شد و مردم نان كمتری خریدند و به تبع آن گندم كمتری مصرف شد و به همان نسبت آرد كمتری تولید شد. این موضوع هم به اقتصاد كشور و هم به اقتصاد خانوار كمك شایانی كرد. درست است كه نان را با قیمت 2هزار تومان خریداری می‌كنیم اما 30درصد آن دور ریخته می‌شود.

نسخه که بسیاری از تحلیل گران اقتصادی برای صنعت آرد و مشکلات آن پیچیده اند این است که دولت قیمت گندم را آزاد کند و كشت مرغوب در كشور توسعه پیدا كند. كارخانه‌های آرد زمانی كه قیمت گندم آزاد باشد رقابت بیشتری با هم خواهند داشت هم در پایین آوردن قیمت‌ها و هم در كیفیت آرد تولیدی و نانواها هم نان باكیفیت‌تری برای مردم می‌پزند و مردم هم دیگر در این اسراف ملی سهمی نخواهند داشت.

در حال حاضر در بخش صنعت نان، دولت پول هنگفتی را هزینه می‌كند. دولت به هر فرد ایرانی سالیانه 50‌هزار تومان یارانه نان می‌دهد كه با نرخ فعلی 20دلار می‌شود. در مجموع دولت 1.4میلیارد دلار فقط بابت خرید نان مردم هزینه می‌كند و حدود 3میلیارد دلار زیان می‌دهد. بابت پایین نگه داشتن قیمت نان. 4.2میلیارد دلار هر سال هزینه می شود و این در حالی است كه نه مردم و نه کشاورزان راضی هستند نه نانواها و نه كارخانه‌داران.

 اخبار  اقتصادی - خبر انلاین
 

ویدیو مرتبط :
هزینه های جنگ تحمیلی عراق چقدر بودواز کجا تامین میشد؟

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آقای احمدی نژاد،می دانید تهیه سبزی پلو ماهی و آجیل شب عید چقدر هزینه دارد؟

آقای احمدی‌نژاد و وعده‌هایی با عیدانه

تهیه سبزی پلو ماهی و آجیل شب عید چقدر هزینه دارد؟ 

محمود احمدی‌نژاد در آخرین گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود، از پرداخت عیدانه 85 هزار تومانی به مردم خبر داد، اما به راستی این عیدانه چه فایده‌ای به حال مردم دارد؟

به گزارش پایگاه خبری فریادگر، احمدی‌نژاد در این گفت‌و‌گوی تلویزیونی در شرایطی که هنوز مجلس شورای اسلامی، مجوز پرداخت عیدانه به مردم را صادر نکرده بود و هنوز در مورد مبلغ عیدانه هم خبرهای ضد و نقیضی از 70 هزار تومان تا 100 هزار تومان برای هر نفر به گوش می‌رسید، ناگهان از واریز عیدانه 85 هزار تومانی برای هر نفر خبر داد تا مردم از آن برای خرید آجیل و سبزی‌پلو با ماهی استفاده کنند.

اما به نظر می‌رسد با توجه به گرانی‌های اخیر و رشد بی‌رویه تورم که موجب شده ایران از نظر نرخ تورم رتبه اول منطقه را از آن خود کند و در جهان نیز جزو 5 کشور دارای بالاترین نرخ تورم باشد، مبلغ عیدانه کفاف نیاز مردم را نمی‌دهد! ضمن اینکه اصل پرداخت عیدانه به مردم، جای ابهام و پرسش دارد.

آیا پرداخت عیدانه صحیح است؟

واقعیت آن است که رشد تورم و افزایش گرانی در کشور به حدی است که اغلب مردم نیازمند افزایش درآمد هستند تا بتوانند بخشی از افزایش هزینه‌های زندگی را جبران کنند. اما این هزینه‌های سرسام‌آور، از طریق یارانه و عیدانه جبران نمی‌شود.

وقتی نرخ تورم رسمی بیش از 30 درصد اعلام شده است و نرخ تورم غیر رسمی به مراتب بیش از این میزان است و در عین حال، میزان افزایش درآمد مردم در سال بیش از 15 درصد نیست، طبیعی است که عیدانه 85 هزار تومانی نمی‌تواند کمک چندانی به خانواده‌ها کند.

پرداخت عیدانه، در شرایطی که مردم با مشکلات مالی مواجه هستند و مجبورند با تزریق این پول به بازار، بخشی از نیازهای مالی خود را جبران کنند، تنها باعث افزایش میزان نقدینگی و به تبع آن تورم می‌شود و این درحالی است که دولت مدعی است نقدینگی در دولت فعلی کنترل شده است. اما با این اوصاف به نظر می‌رسد باز هم شاهد افزایش نقدینگی و تورم در جامعه باشیم.

سبزی‌پلو ماهی با عیدانه

آقای احمدی‌نژاد در گفت‌وگوی اخیر تلویزیونی خود گفت که برای عموم مردم رقم 85 هزار تومان و برای افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی 100 هزار تومان به عنوان عیدانه واریز کرده‌ایم و هزینه‌های آجیل و خورد و خوراک و سبزی پلو با ماهی مردم را جور کردیم. اما سوال اینجاست که با 85 هزار تومان چه چیزی می‌شود خرید و آیا در یک خانواده چهار نفره، با مبلغ عیدانه، واقعا می‌توان «هزینه‌های آجیل و خورد و خوراک و سبزی‌پلو با ماهی» را جور کرد؟ شواهد که خلاف این امر را ثابت می‌کند.

قیمت آجیل:

براساس قیمت بازار، قیمت هرکیلو پسته و هرکیلو بادام به طور میانگین، هرکدام 50 هزار تومان است. قیمت سایر اقلام کمتر از پسته و بادام است ولی یک خانواده که رفت‌وآمد چندان زیادی هم ندارند، برای خرید 2 کیلوگرم آجیل، حداقل باید 100 تا 150 هزار تومان هزینه کند. این هزینه برای خانواده‌های پرجمعیت‌تر بیشتر است. ضمن اینکه قیمت پسته و بادام و سایر اقلام مورد نیاز برای آجیل، در فروشگاه‌های مجلل‌تر و دارای آجیل با کیفیت‌ بالاتر، بیشتر است.

هزینه ماهی: 

قیمت هر کیلوگرم ماهی شیر و ماهی سفید هر کیلو 30 تا 35 هزار تومان است. قیمت ماهی به حدی بالا رفته که برخی ماهی‌فروشان در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما گفتند به دلیل گرانی ماهی، مشتریان از آنها خرید نمی‌کنند و به همین دلیل ماهی برای فروش عرضه نمی‌کنند. قیمت هر کیلو برنج ایرانی هم در پایین‌ترین قیمت ممکن به مرز 6 هزار تومان رسیده و در برخی موارد، از این میزان هم بیشتر شده است. با این حساب، یک خانواده چهار نفره برای تهیه سبزی پلو با ماهی شب عید، باید حداقل40 هزار تومان هزینه کند.

خورد و خوراک:

اگر با عیدانه بتوان هزینه آجیل و هزینه سبزی پلو با ماهی را تامین کرد ولی هزینه خورد و خوراک را نمی‌توان تامین کرد. اولا مشخص نیست منظور از هزینه خورد و خوراک چیست؟ اگر منظور گوشت و مرغ است که قطعا با عیدانه 3 یا 4 نفر، نمی‌توان هم آجیل و سبزی پلو با ماهی خریداری کرد و هم گوشت و مرغ.

عیدانه، آنقدر نیست که پاسخگوی هزینه‌های پذیرایی از 4 نفر میهمان با یک وعده شام آبرومند هم باشد. کارشناسان اقتصادی معتقدند بهتر آن است که دولت به جای پرداخت گاه وبی‌گاه عیدانه و امثال آن برای تقویت ساختارهای اقتصادی کشور و توانمند کردن مردم از لحاظ مالی و اقتصادی تلاش کند./فریادگر