تلخ و شیرین «سیما» به روایت مجری معروف

تابناک: مدت‌هاست به دلیل مشغله ‌کاری، خیلی پیگیر برنامه‌های تلویزیون نیستم، اما می‌توانم این را بگویم که نگاه تلویزیون به برنامه‌های مناسبتی را طی 10سال گذشته خیلی نمی‌پسندم.

علی درستکار مجری صداوسیما در روزنامه شرق نوشت: به این جهت که (مثلا درباره برنامه‌های ماه رمضان) اساسا فکر می‌کنم نه فضای جشن و جشنواره‌ای که برای ماه رمضان تعریف شده به درستی فهم و منتقل شده و نه فضای معنایی رمضان. کما اینکه این موضوع در سایر مناسبت‌های سال هم قابل مشاهده است.  

این حرف‌ها اما نباید به معنی ایده‌آل‌گرایی و نادیده‌گرفتن دانش، فهم و تجربه نسبی مدیران رادیو و تلویزیون انگاشته شود. مدیران کنونی رادیو و تلویزیون با توجه به محدودیت امکانات، جهش‌های مثبت و دستاوردهای قابل‌قبولی داشته‌اند. صحبت‌هایی که در باب ارزیابی برنامه‌ها ذکر کردم، درباره زبان و محتوای برنامه‌ها هم صدق می‌کند. اینکه داریم زبان عربی را به زبان پارسی غلبه می‌دهیم. تا حدی که اصطلاحات رمضانی عرب‌ها از قبیل «رمضان کریم»، «رمضان مبارک» و ترانه‌ها و تصنیف‌هایی که به زبان عربی است در مناسبت‌های ما ترویج می‌شود، از این باب است.

با تمام احترام ویژه‌ای که برای عرب‌های ایرانی عزیز و برای زبان اسلام عزیز قایلم و با علم به اینکه آموزش و تعلیم زبان عربی به‌عنوان یکی از ارکان آموزشی ما در مدارس در قانون اساسی تکلیف شده است و درعین قبول این واقعیت‌ها، نباید طوری رفتار کنیم که فرهنگ عربی و همین‌طور رسوم عربی در ما ریشه بدواند.

در بحث برنامه‌های ویژه ماه‌رمضان سال‌هاست از طرفی با هجوم سریال‌های تلویزیونی روبه‌رو هستیم و اینطور تلقی می‌شود که این نگاه، بی‌نیاز از بازنگری است و حتما باید هر سال در ماه رمضان، سریال داشته باشیم! آیا نباید در هر مقطع، این باور، بازنگری شود و منطبق با ضرورت‌های روز شود؟ این در حالی است که علاوه بر شبکه‌های پنجگانه صداوسیما، شبکه‌های دیگری چون «آی فیلم»، «نمایش» یا «تماشا» نیز اقدام به پخش سریال می‌کنند که این اتفاقا از توفیقات قابل ستایشی است که مدیون مدیران رادیو و تلویزیونمان هست و تامین‌کننده نسبی رضایت طبقات مختلف کشور؛ حتی به نظر می‌رسد این سطح از راضی‌کردن سلیقه مخاطبان باعث شده تا اخیرا و کم‌وبیش، این احساس در میان مردم به وجود بیاید که نیاز چندانی به ماهواره نیست.

 شاید گاهی برای دستیابی به خبر و تحلیل بیشتر یا برای دریافت اقسام دیگری از برنامه‌ها همچون مستند و چند سریال که می‌توان به شبکه‌هایی خاص رجوع کرد هنوز برای گروه‌هایی این نیاز باشد، اما حس می‌کنم بازار ماهواره دیگر داغی گذشته را برای مردم ندارد و خوشحالم که در ایران مسوولان مجدانه تلاش می‌کنند که رضایت مردم را جلب کنند.  با این حال، نکته‌ای در باب برنامه‌های افطار و سحر رسانه ملی وجود دارد و آن اینکه چه کسی گفته تلویزیون باید در این ساعات پر از حرف و گفت‌وگو باشد که بعد از مدتی مجبور باشیم به تکرار بی‌خاصیت و ملال‌آور برخی برنامه‌ها دچار شویم؟

آیا نمی‌شود در این زمان‌های به‌خصوص، مخاطب را به حال خود رها کرد تا فارغ از القای رایج، از برکات پرفیض این ماه با معبود به شیوه خود ارتباط برقرار کند؟ از طرفی برخی برنامه‌سازان معتقدند که نمی‌توان زمان سحر و افطار را فقط به نقل آیات و مناجات ویژه این ماه گذراند و باید برای تفهیم این مفاهیم به طبقات مختلف جامعه، کاری انجام داد. با این حال می‌بینیم که بعضا در ساخت برنامه‌ها درجا می‌زنیم یا حتی ترقی معکوس می‌کنیم. به‌ویژه که این تلاش‌ها در شرایط سخت مالی صداوسیما می‌خواهد انجام شود.

البته به‌طور بداهه، به دنبال این نقد نمی‌توانم راهکار مشخص یا نوآورانه‌ای عرض کنم. اما شاید باید با صرف هزینه شایسته مالی، فکری و اندیشه و با راهنمایی نخبگانی که دارای اندیشه‌هایی متفاوت با ما هستند، بتوان طرحی نو درانداخت. باید در اینجا یادآور شوم که در مجموع نمره تلاش‌های صداوسیما در طی این سال‌ها در تدارک ویژه برنامه‌های مناسبتی، بالاست. با وجود همه نقدهایی که به این رسانه می‌شود، قاطعانه باید به همه مدیران این سازمان دست مریزاد گفت و به همه همکارانم خسته نباشید می‌گویم؛ چراکه تهیه و اجرای برنامه به‌ویژه در ماه‌رمضان بسیار دشوار است.

با اشاره به غمناکی بعضی برنامه‌ها در این ماه، این نکته را هم باید عرض کنم که همیشه هم نباید به دنبال شادی بود. زندگی، لحظات خوب و بد دارد که باید از تلخی‌های آن هم صحبت کرد و بد نیست که در برنامه‌ای، به طور حساب‌شده و درس‌آموز و هدف‌گذاری‌شده، به این تلخی‌ها اشاره شود تا عموم با مردمانی که زندگی‌های دشوار و متفاوت دارند آشنا شوند و اسباب نوع‌دوستی و همدلی بیشتر فراهم‌ آید؛ مگر آنکه در این راه، افراط شود!