تفاوت قدرت خرید پزشک ایرانی با آمریکایی

روزنامه هفت صبح: دعوا بر سر درآمد پزشکان، موضوع زیرمیزی و تعرفه های غیرواقعی ادامه دارد. جامعه پزشکی در واکنش به انتشار اسامی پزشکان زیرمیزی بیگر می گوید رشد غیرواقعی تعرفه ها و در نتیجه درآمد کم پزشکان باعث گسترش پدیده زیرمیزی شده است اما نمایندگان مجلس این توجیه را غیرقابل قبول می دانند و از درآمدهای ملیاردی پزشکان حرف می زنند. عده ای از نمایندگان مجلس با اشاره به وجود گروه سه هزار نفری مالیات گزیر در کشور می گویند در این گروه 300 پزشک وجود دارد که هر کدام از آنها ماهانه یک میلیارد تومان درآمد دارند و بخشی از این درآمدها دریافت زیرمیزی است.

مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزیر اسبق بهداشت نیز پیش از این در یک برنامه تلویزیونی عنوان کرده بود که در سیستم سلامت یک عده بالای یک میلیارد تومان درآمد دارند. در این میان سایت «الف» با اشاره به برخی از سر خط های خبری روزهای اخیر درخصوص میزان تعرفه های پزشکی میزان درآمد پزشکان چند کشور منتخب جهان را با پزشکان ایرانی مقایسه کرده و نتیجه گرفته است، پزشکان ایرانی نه تنها کم درآمد نیستند، بلکه ایران بهشت پزشکان متخصص دنیاست.

این مقایسه نشان می دهد که دستمزد پزشکان متخصص شاغل در نظام سلامت کشور، به مراتب بالاتر از پزشکان مشابه اروپا است. برای انجام این مقایسه از داده های نشریه اشپیگل در مورد درآمد پزشکان در چند کشور منتخب جهان در سال 2006 استفاده شده و میانگین درآمد پزشکان یکی از بیمارستان های عمومی غیردولتی درجه یک و سطح سوم شهر تهران (2009/1388)، به عنوان معیاری برای سطح درآمد پزشکان متخصص کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.

تطبیق یافته با قدرت خرید

به علت تفاوت هزینه های زندگی در کشورهای مختلف، تبدیل مستقیم درآمد پزشکان این کشورها به دلار آمریکا از طریق نرخ ارز رسمی نمی تواند معیار صحیحی برای مقایسه درآمد آنان باشد، از این رو درآمد سالانه پزشکان متخصص با استفاده از ضریب تبدیل برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity conversion factor) که هر ساله توسط بانک جهانی اعلام می شود به معادل دلاری آن تبدیل شده است.

به عنوان مثال در سال 1388 میانگین درآ»د پزشکان متخصص بیمارستان های دولتی کشور ماهانه 15 میلیون تومان و سالانه 180 میلیون تومان در نظر گرفته شده (این درآمد با بررسی یک بیمارستان بزرگ متعلق به سازمان تامین اجتماعی به دست آمده است) و طبق آمار بانک جهانی PPP conversion factor در همان سال 4300 ریال است. بدین معنی که قدرت خرید یک دلار در آمریکا معادل قدرت خرید 430 تومان در ایران می شود.

مثلا اگر یک ایرانی با هزار تومان (یک دلار سال 88) بتواند در ایران 10 تخم مرغ بخرد یک آمریکایی با یک دلار می تواند 4 تخم مرغ در آمریکا بخرد؛ به عبارت دیگر براساس شاخص قدرت خرید 1000 تومان برابر است با تقریبا 2.3 دلار (یعنی قیمت 10 تخم مرغ در آمریکا نسبت درآمد پزشکان متخصص ایرانی با PPP conversion factor می شود 418529 دلار. این یعنی 180 میلیون تومان در ایران در سال 88 قدرت خریدی معادل 418529 دلار در ایالات متحده دارد.

حتی اگر قدرت خرید یک ایرانی دو برابر یک آمریکایی باشد ممکن است درآمد وی براساس نرخ رسمی ارز (یعنی هر 1000 تومان یک دلار) از درآمد فرد آمریکایی کمتر هم باشد؛ مثلا 180 میلیون براساس ارز رسمی سال 88 می شود 180 میلیون براساس ارز رسمی سال 88 می شود 180 هزار دلار و از درآمد پزشک آمریکایی که 267 هزار دلار است کمتر است اما براساس برابری قدرت خرید درآمد پزشک ایرانی بیشتر است.

ممکن است این ابهام در ذهن مخاطبان شکل بگیرد که در حال حاضر که نرخ رسمی ارز و تورم در جامعه افزایش شدیدی پیدا کرده است و این مقایسه درآمد سال 88 پزشکان متخصص ایرانی با سایر کشورها در حال حاضر کمی دور از واقعیت باشد اما باید ذکر کرد که با توجه به رشد بیش از دو برابری تعرفه های پزشکی از سال 88 تاکنون درآمدپزشکان نیز همین مقدار افزایش پیدا کرده است. در ضمن طبق آمار بانک جهانی شاخص برابری قدرت خرید در سال گذشته (1391) حدود 700 تومان برای هر یک دلار آمریکا بوده است. نسبت درآمد پزشکان به میانگین درآمد شهروندان آن شکور (برای این منظور نسبت درآمد سالانه پزشکان متخصص به سرانه تولید ناخالص داخلی در برابری قدرت (GDP (PPP) per capita) محاسبه شده است.

برای جلوگیری از خطا در تفسیر نتایج، اطلاعات GDP (PPP) per capita و PPP conversion factor برای ایران از داده های سال 2009 (1388) و برای سایر کشورها از داده های سال 2006 استفاده شده است. همانگونه که در نمودار مشاهده می شود درآمد یک پزشک متخصص در کشورهای منتخب 2 تا 6 برابر درآمد سرانه آن کشور است، این رقم برای ایران و با فرض درآمد سرانه حدود 5 میلیون تومانی (در سال 1388)، 37 برابر به دست آمده است.

البته با این نمودار نمی توان ادعا کرد که سطح رفاه پزشکان در ایران چند برابر پزشکان سایر کشورهاست، چرا که این نمودار وضعیت درآمد پزشکان هر کشور را با درآمد سرانههمان کشور مقایسه می کند. برای مقایسه سطح رفاه پزشکان متخصص کشورهای مختلف بهتر است درآمد آنان را که با قدرت خرید هر کشور تطبیق یافته مقایسه کنیم. طبق محاسبات انجام شده، قدرت خرید پزشک متخصص ایرانی در ایران تقریبا 1.5 برابر قدرت خرید پزشک متخصص آمریکایی در آمریکاست. همچنین این درا»د بیشتر از دو برابر پزشکان متخصص سایر کشورهاست.

به این نکته هم دقت کنید که این درآمد متعلق به پزشکان متخصص یک بیمارستان عمومی است و با توجه به اینکه تعرفه های بخش خصوصی از این بیمارستان بسیار بیشتر است. بنابراین درآمد رسمی پزشک متخصص در بخش خصوصی از این مقدار نیز بیشتر خواهد بود. این در حالی است که در نظام سلامت ایالات متحده و سایر کشورهای توسعه یافته درآمد بین پزشکان بخش دولتی و خصوصی تفاوت چندانی ندارد. این درآمد پزشکان د رایران بدون احتساب پرداخت های غیرمتعارف و به اصطلاح زیرمیزی عده ای از پزشکان محاسبه شده است.

خبرآنلاین: رشد درآمد یک کارگر آمریکایی در سال گذشته کمتر از دو درصد بوده است.
 
روزنامه یو اس ای تودی (USA Today) در گزارشی به میزان رشد دستمزد در بخش های مختلف آمریکا پرداخته است. طبق این گزارش، متوسط دستمزد یک کارگر تمام وقت آمریکایی در سال 2013 معادل 40872 دلار در سال بوده است که نسبت به سال پیش از آن رشدی 1.4 درصدی را نشان می دهد و این در حالی است که متوسط دستمزد مدیران ارشد شرکت های بزرگ آمریکایی رشدی 13 درصدی را تجربه کرده و به 10.5 میلیون دلار در سال رسیده است.

 روزنامه یو اس ای تودی هشدار داده که تفاوت چشمگیر در میزان رشد دستمزد مدیران ارشد و کارگران معمولی در اقتصاد آمریکا به بحث ها در مورد نابرابری درآمد در این کشور دامن می زند. البته این روزنامه برای محاسبه میزان درآمد مدیران ارشد آمریکایی تنها میزان حقوق آن ها را مورد توجه قرار نداده و از میزان رشد ارزش سهام این افراد را نیز در نظر گرفته است به خصوص که میزان فیش حقوقی برخی از مدیران ارشد مانند استیو جابز، مدیر سابق شرکت اپل، تنها یک دلار است و مارک زوکربرگ، موسس فیس بوک، نیز اخیرا به جمع مدیرانی پیوسته که میزان حقوق آن ها تنها یک دلار است.

 بحث های در مورد افزایش نابرابری دستمزدها در اقتصاد آمریکا در شرایطی شدت گرفته که از یک سو برخی اقتصاددانان مانند جوزف استیگلیتز اعتقاد دارند که این نابرابری درآمدی ناعادلانه است و عواقب اجتماعی بسیاری دارد در حالیکه برخی دیگر از اقتصاددانان مانند گرگوری منکیو معتقدند که اگر ثروتمندان درآمد بسیاری دارند به خاطر توانایی های ویژه ای است که از آن برخوردارند و به همین دلیل نباید تلاش کرد تا با سیاست های مالیاتی از میزان نابرابری درآمد کاست.

به این ترتیب کارگران امریکایی براساس محاسبه نرخ دلار به تومان سالیانه 122 میلیون و 616 هزار تومان حقوق می گیرند. میزان درآمد سالیانه کارگران ایرانی نیز (براساس محاسبه حداقل حقوق و مزایا در صورتی که به عدد ماهیانه 700 هزار تومان برسد.) 8 میلیون و 400 هزار تومان است که با عیدی پایان سال به 9 میلیون و 400 هزار تومان می رسد.