تاثیر انسان بر تشکیل الگوی انرژی جدید

zoomit.ir - بابک قهرمانی: بر پایه‌ی پژوهشی که گروهی در دانشگاه لیستر انجام داده‌اند، مشخص شده است تاثیری که انسان‌ها به واسطه‌ی تولیدات و همچنین مصرف منابع انرژی روی کره‌ی زمین گذاشته‌اند، به طرز چشمگیری روی جریان انرژی کره‌ی زمین تاثیر گذاشته است.


گروهی از پژوهشگران به تازگی تحقیقی انجام داده‌اند و بر پایه‌ی گزارش این گروه گفته می‌شود که زمین تحت تاثیر یک الگوی زودرس از جریان انرژی است و این امر به طور گسترده‌ای توسط انسان‌ها تحت تاثیر قرار گرفته است و از سویی هم برای حفظ پیچیدگی جامعه‌های انسانی مدرن لازم است.

گزارش این بررسی جدید در ژورنال ارث فیوچر منتشر شده است و سرپرستی آن را هم پروفسور مارک ویلیامز (Mark Williams) و پروفسور ژان زالاسویچز (Jan Zalasiewicz) هر دو از دپارتمان زمین‌شناسی دانشگاه لیستر بر عهده داشته‌ و با همکاری گروهی بین‌المللی از دانش‌آموختگان این پژوهش را به اتمام رسانده‌اند.

گروه پژوهشی در هنگام بررسی دوره‌ی آنتروپوسین توانستند الگوهای تولید و مصرف انسان‌ها را در این دوره مورد بررسی قرار دهند و به این نتیجه رسیدند که این الگوها در شکل‌دهی دوره‌ی اخیر بسیار کلیدی بوده‌اند و در قیاس با الگوهای یک میلیارد ساله‌ی مربوط به سیاره‌ی زمین به این نکته می‌رسیم که الگوهای اخیر در حال تغییر و دگرگونی چشمگیری بوده‌اند و در واقع در حال شکل‌دهی یک الگوی جدید هستند. دوره‌ی آتروپوسین به دوره‌ای گفته می‌شود که انسان‌ها در آن روی پدیده‌های زمین‌شناختی کره‌ی زمین تاثیر گذاشته‌اند. پروفسور زالاسویچز در این باره می‌گوید:

    دگرگونی‌های بسیار بزرگ معمولا در الگوهای تولید زیستی و مصرفی سیاره‌ی ما رخ نمی‌دهد. در بیش از ۲.۵ میلیارد سال گذشته، شکل کلی روند فتوسنتزی روی کره‌ی زمین ثابت مانده است. پس از آن و در طی تقریبا ۵۰۰ میلیون سال اخیر، حیواناتی مانند تریبولیت‌ها ( از بندپایان منقرض شده) پا به عرصه‌ی وجود گذاشته‌اند تا باعث پیچیده‌تر شدن ساختار حیوانات شکارگر و لاشخورها شده و از سویی باعث افزوده شدن آنها به یک شبکه‌ی غذایی پیچیده‌تر شوند.

از آن زمان بوده که رفته رفته سایر رویدادهای اصلی هم اتفاق افتاده‌اند که از آنها می‌توان به پنج انقراض گسترده‌ی اصلی اشاره کرد. اما حتی اگر این دگرگونی‌های طول تاریخ کره‌ی زمین را هم یادآوری کنیم، باز هم باید بپذیریم که تغییرات انسانی اعمال شده روی کره‌ی زمین در زمینه‌ی تولید و مصرف کاملا متمایز و جدید هستند. دکتر کاریس بنت (Carys Bennett) یکی از نویسندگان گزارش از دپارتمان زمین‌شناسی لیستر می‌گوید:

    پیش از این سابقه نداشته که یک گونه‌ی منفرد بتواند به گونه‌ای تاثیر بگذارد که بیش از یک‌چهارم تولید اولیه‌ی زیستی روی سیاره‌ را به تصاحب خود در آورده و به یکی از شکارگرها و مصرف‌کننده‌های اصلی هم روی خشکی و هم روی دریا بدل شود.

علاوه بر آن، با حفاری‌های صورت گرفته و استخراج فسفات از زیر زمین و با دریافت نیتروژن از هوا به منظور تولید کودهای شیمیایی، استخراج منابع انرژی کربنی زیر زمین که در صدها میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند و همچنین روند رو به رشد این استخراج در عصر حاضر، می‌توانیم بگوییم که انسان‌ها در حال افزایش رویه‌ی مصرف خود به مقداری بسیار بیشتر از حد نرمال آن هستند و از سویی هم مقدار زیادی از پیامدهای این اتفاق رو معطوف به حیواناتی داشته‌اند که برای تحقق بخشیدن به اهداف ما دچار جهش و دگرگونی شده‌اند. پروفسور زالاسویچز افزود:

    این شکل‌گیری مجدد در همبستگی و روابط میان تولیدات زمین و مصرف آنها در واقع حاکی از این است که یک لایه‌ی جدید در حال شکل‌گیری است و همه‌ی این عوامل کمک می‌کنند تا ما در نهایت بتوانیم دوره‌ی آنتروپوسین را به عنوان یک واحد زمانی در زمین‌شناسی در نظر داشته باشیم.

از سویی دیگر این پدیده دارای اهمیت گسترده‌تر و اساسی‌تری در نمایان ساختن یک مرحله‌ی زیست‌شناختی جدید در روندهای فرگشتی روی این سیاره است. دکتر متیو اج‌ورث (Matthew Edgeworth) مردم‌شناسی که به طور افتخاری با دانشگاه لیستر همکاری می‌کرد در این باره گفت:

    تغییرات اخیر در بیوسفر زمین باعث شده است تا حدودی به واسطه‌ی فعالیت‌های انسانی، رفته رفته تاثیرات جدید روی لایه‌های صخره‌ها و خاک‌ها نمایان شوند. نشانه‌های پیش‌بینی نشده در الگوهای چنیش سنگ‌ها، در واقع دیسیپلین‌ها و ترتیب‌های گذشته در زمین‌شناسی و باستان‌شناسی را به چالش کشیده است و در نهایت هم هدف این خواهد بود که به ارزیابی دقیقی از این دگرگونی‌ها دست یابیم آنها را در بافت‌ها مربوط به تغییرات زمینی قرار دهیم؛ هم‌رده و خویشاوند با تغییرات عمده‌ی رخ داده در تاریخ زمین.

دکتر کالین واترز (Colin Waters) از مرکز بررسی زمین‌شناسی بریتانیا در این باره گفت:

    تاریخ جامعه‌ی مدرن بشری بر شالوده‌ی تولید اقتصادی و مصرف بنا شده است و نگرانی اخیر ما هم درباره‌ی تعادل میان این دو است. این موضوع از اواسط قرن بیستم نمود بیشتری یافته است و ما علنا در حال بر جای گذاشتن سیگنال‌هایی هستیم که تا زمان‌های بسیاری به عنوان میراثی از حضور ما روی این سیاره ماندگار خواهد بود.

در سال جاری، کارگروه آنتروپوسین به سرپرستی پروفسور زالاسویچز، اطلاعات و شواهد بیشتری را درباره‌ی آنتروپوسین جمع خواهند کرد. این یافته‌ها در اطلاع‌رسانی و هشداردهی در مورد اینکه این دوره باید به عنوان یک واحد زمانی جدید به ثبت برسد بسیار مفید خواهد بود و در صورت ثبت این واحد هم می‌تواند در مورد تعیین ویژگی‌های آنها مفید باشد.