ایرانیان پولدار 5 برابر فقیران یارانه می‌گیرند

خبرگزاری تسنیم: صندوق بین‌المللی پول با اشاره به توزیع نامتوازن و غیرعادلانه یارانه‌ها در ایران اعلام کرد ۲۰درصد ثروتمند جامعه پنج‌برابر ۲۰درصد فقیر جامعه یارانه انرژی و کمی بیشتر از این گروه، یارانه مواد غذایی می‌گیرد. آمارهای ارایه‌شده از سوی صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد توزیع یارانه انرژی و مواد غذایی در ایران به شکلی نامتوازن انجام می‌گیرد. در حالی که اقشار فقیر و کم‌درآمد باید بیشترین بهره را از یارانه‌های اختصاص‌داده‌شده ببرند این اقشار پردرآمد و ثروتمند جامعه هستند که سهم بیشتری را از یارانه‌های اعطایی دولت به خود اختصاص می‌دهند.

بر اساس این گزارش 40درصد جمعیت ایران که در انتهای هرم درآمدی قرار دارند تنها 19درصد یارانه پرداختی به بنزین و گازوییل را دریافت می‌کنند. صندوق بین‌المللی پول همچنین با مقایسه 20درصد جمعیت ایران که در بالای هرم درآمدی قرار دارند با 20درصد پایین این هرم اعلام کرده است گروه اول 41درصد کل یارانه پرداختی به بخش انرژی را جذب می‌کند در حالی که تنها هشت‌درصد یارانه پرداختی به بخش انرژی توسط گروه دوم جذب می‌شود.

این گزارش سهم 20درصد ثروتمند جامعه ایران از یارانه نفت سفید را 28درصد و این رقم برای 20درصد فقیر جامعه را 11درصد اعلام کرده است. به همین ترتیب در حالی که گروه اول 31درصد یارانه پرداختی به بخش برق را به خود اختصاص داده است گروه دوم تنها سهم 11درصدی در این زمینه داشته است.

آنچه آثار مثبت هدفمندی در ایران را از بین برد

صندوق بین‌المللی پول با ارزیابی اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران نوشت: موفقیت اولیه طرح در کاهش مصرف کالاهای یارانه‌ای و بهبود توزیع ثروت به‌دلیل افزایش شدید تورم و نبود سیاست‌های کلان حمایتی از بین رفت. پس از اجرای فاز اول، رشد اقتصادی کاهش و نرخ تورم افزایش یافت. طرح هدفمندی یارانه‌ها که پیش‌بینی شده بود بار مالی‌ای برای دولت نداشته باشد، با عدم توازن جریان وجوه نقد مواجه شد، زیرا سهم بزرگی از درآمدهایی که انتظار می‌رفت از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی به دست‌ آید، محقق نشد و درآمدهای اینچنینی کفاف پرداخت یارانه نقدی خانوارها را نکرد. افزایش تحریم‌ها و کاهش ارزش پول منجر به ازدست‌رفتن دستاوردهای اجرای طرح و تاخیر در اجرای اصلاحات شد. موفقیت اولیه طرح در کاهش مصرف کالاهای یارانه‌ای و بهبود توزیع ثروت به‌دلیل افزایش شدید تورم و نبود سیاست‌های کلان حمایتی، از بین رفت.

پرداخت یارانه نقدی به خانوارها موجب بهبود توزیع درآمد شد. نرخ فقر به‌میزان نیم درصد در سه‌ماهه نخست اجرای طرح کاهش یافت. پرداخت یارانه‌های نقدی، درآمد بسیاری از خانواده‌های فقیر و پرجمعیت را دو برابر کرد و درآمد سرانه را به بالای آستانه فقر دودلار در روز رساند. در نتیجه، ضریب جینی به‌دلیل کاهش قابل‌توجه نابرابری در مناطق روستایی، بر اساس برآوردها از 41/0 در سال 2010 به 37/0 در سال 2011 رسید. هرچند هیچ آمار رسمی‌ای وجود ندارد، اما کوچک‌شدن اقتصاد، رشد سریع نرخ تورم و کاهش ارزش واقعی دستمزدها و یارانه‌های پرداختی در سال 2012 ظاهرا بخشی از دستاوردهای اجرای این طرح در بخش توزیع درآمد را خنثی کرده است.