احتمال تشدید تنش میان ایران و عربستان

شب گذشته پادشاه عربستان سعودی امیر مقرن بن عبدالعزیز، برادر ناتنی خود را که ولیعهد و دومین نفر در سلسله پادشاهی عربستان بود را کنار گذاشته و برادرزاده‌اش، محمد بن نایف، وزیر کشور را جایگزین او کرد.

مقرن سی و پنجمین و کوچکترین فرزند ملک عبدالعزیز آل سعود است.

پادشاهان و ولیعهدهای عربستان سعودی تاکنون همگی پسران ملک عبدالعزیز، بنیانگذار پادشاهی سعودی، بوده‌اند و این اولین بار است که یکی از نوه های ملک عبدالعزیز ولیعهد و یک نوه دیگرش معاون ولیعهد شده است.

ملک سلمان همچنین پسرش، محمد بن سلمان، وزیر دفاع را به سمت نایب ولیعهد تعیین کرد.

پادشاه عربستان علاوه بر آن، استعفای امیر سعود الفیصل را که از سال‌ها قبل وزیر امور خارجه بود، پذیرفته و عادل الجبیر را به جای او وزیر خارجه کرد.

ملک سلمان که ۷۹ سال دارد، بهمن ماه سال گذشته با درگذشت برادرش، ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی شد. ملک عبدالله هنگام مرگ ۹۰ سال داشت.

از دید برخی ناظران این تغییرات هیات حاکمه عربستان را بیش از پیش ضد ایرانی کرده است.

عادل الجبیر سفیر پیشن عربستان در آمریکا یکی از چهره هایی است که در سال های گذشته بیشترین تلاش را برای تقویت جبهه ضد ایران در جامعه بین الملل صورت داده است.

او جانشین سعود الفیصل وزیر خارجه کهنه کار سعودی شده است، که نسبت به دیگر شاهزادگان عربستان رویکرد معتدلی نسبت به ایران داشت.

از سوی دیگر محمد بن سلمان نایب ولیعهد نیز مسئول عملیات علیه یمن است که از بیش از چهل روز پیش آغاز شد و هفته گذشته با با تصمیم عربستان محدود شد.

محمد بن نایف، ولیعهد نیز یکی از چهره های تندرو منتقد ایران به حساب می آید.

به این ترتیب به نظر می رسد تغییراتی که پادشاه عربستان در ترکیب حکومت خود ایجاد کرده است باعث قدرت گیری هر چه بیشتر حلقه ضد ایرانی در این کشور خواهد شد.

حسن هانی‌زاده، کار‌شناس مسائل خاورمیانه، درباره تحولات اخیر در ساختار حکومت عربستان سعودی در گفت‌و‌گو با فرارو گفت: تغییرات اساسی بر پیکره رژیم آل سعود نشان دهند وجود شکاف و اختلاف در هیات حاکمه به خصوص پس از حمله این رژیم به مردم یمن بود.

وی افزود: پس از حمله عربستان اختلافات در سطوح بالای حکومت عربستان سعودی بروز پیدا کرد به گونه‌ای که شاهزاده طلال بن عبد العزیز، یکی از برادران سلمان بن عبد العزیز پادشاه عربستان، پس از حمله رژیم آل سعود به مردم یمن، از پاکستان و مصر انتقاد و سلمان را فردی ناتوان برای اداره عربستان توصیف کرد.
 
این کار‌شناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: این انتقادات و بروز شکاف در ساختار حکومت آل سعود از یک سو و همچنین عدم مدیریت بحران از طریق رایزنی‌های سیاسی و دیپلماتیک از سوی دیگر سبب شد که عربستان نه تنها دستاوری از این حمله نداشته باشد بلکه در جهان منزوی شده و جایگاهش را در میان کشورهای عربی نیز از دست دهد.

وی تصریح کرد: بر همین اساس سلمان پادشاه عربستان که گمان می‌کند ناکامی در حمله به یمن ناشی از اختلافات درونی است تصمیم گرفته است که حکومت را از وجود مخالفان خالی کند از این تصمیم به چنین پاکسازی گرفته است.

هانی‌زاده در ادامه درباره دلایل تغییر و تحول در سطح وزیر خارجه عربستان نیز گفت: ائتلافی سیاسی و نظامی که عربستان سعودی برای حمله به یمن شکل داده بود در‌‌ همان ابتدا فروپاشید و از میان تمام کشورهایی که ابتدا اعلام کردند در این ائتلاف حضور پیدا خواهند کرد تنها عربستان باقی ماند که این شکست را پادشاه عربستان ناشی از بی‌کفایتی و ناتوانی سعود الفیصل وزیر خارجه می‌داند.

وی افزود: بر همین اساس برای نخستین بار فردی خارج از خاندان آل سعود را به عنوان وزیر خارجه انتصاب کرد تا جبران این ناکامی را کرده باشد.

هانی‌زاده با بیان اینکه عادل الجبیر فردی به مراتب افراطی‌تر از سعود الفیصل در سیاست خارجی است گفت: عادل الجبیر، که سال‌ها در آمریکا زندگی کرده است نزدیکی بسیاری به غربی‌ها به خصوص آمریکا دارد و دارای دیدگاه‌های افراطی نسبت به جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با سعود الفیصل است.

این کار‌شناس مسائل خاورمیانه افزود: بنابراین با این انتصاب به نظر نمی‌رسد که تحول جدیدی در مناسبات تهران – ریاض شاهد باشیم و با مواضعی که او پیش از این در قبال جمهوری اسلامی ایران داشته است احتمالا شاهد تشدید تنش در مواضع دو کشور هم خواهیم بود.
 
وی در خاتمه گفت: با این حال جمهوری اسلامی ایران تلاش خواهد کرد که از فضای جدید به وجود آمده در ساختار حکومت آل سعود استفاده کند روابط دو کشور را بهبود ببخشد با این حال پیام این انتصاب این است که عربستان تصمیمی برای حل مشکلات با ایران و ایجاد رابطه‌ای متعادل ندارد. 

 

اخبار سیاست خارجی - فرارو

 

ویدیو مرتبط :
احتمال حمله همزمان آمریکا, اسراییل و عربستان به ایران

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

احتمال اوج گیری تنش ها میان ایران و عربستان؛ همه چیز به کمپ دیوید بستگی دارد

به گزارش انتخاب، ایران اعلام کرد کشتی های جنگی این کشور در آبهای خلیج عدن، درپی نزدیک شدن کشتی های آمریکایی و فرانسوی به مواضع خود، به آنها هشدار داده اند. این در حالی است که ایران ظرف ساعات آینده یک فروند کشتی حامل کمک های بشردوستانه به سوی یمن اعزام می کند. ناظران معتقدند این مسئله می تواند موجب افزایش تنش ها در منطقه بشود.

عمر هواش گزارشگر شبکه در تهران در گزارشی در این زمینه گفت، هشدارهای رزم ناوهای ایرانی به ناوهای آمریکایی و فرانسوی در فاصله 30 مایلی در خلیج عدن سطح تنش ها در منطقه را افزایش می دهد. تنشی که قصد ایران برای ارسال یک فروند کشتی حامل کمک های بشردوستانه به سوی کشور محاصره شده یمن از سوی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی، آن را تشدید می کند. این کشتی ایرانی دست کم 10 روز دیگر یعنی پس از پایان مهلت 5 روزه آتش بسی که ریاض پیشنهاد کرده و حوثی ها با آن موافقت کرده اند به سواحل یمن می رسد.

حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیتی مجلس شورای اسلامی ایران گفت: «هر آتش بسی، به معنی توقف کشتار مردم یمن است و ما از آن استقبال می کنیم. ولی تجربه ثابت کرده است که عربستان سعودی به آتش بس پایبند نمی ماند زیرا این کشور پیش از این هم اعلام آتش بس کرده بود اما به حملات خود به یمن ادامه داد.»

این شبکه در ادامه افزود افزایش عملیات نظامی در یمن، پیش از برقراری آتش بس، با انتقادات شدید ایران در سخنرانی های مقامات این کشور مواجه شد. تهران عملیات ائتلاف عربی را بزدلانه توصیف کرد و حسن روحانی رئیس جمهوری این کشور، دولت عربستان را به کم تجربگی متهم کرد. ایران حتی از خاندان حاکم بر عربستان هم انتقاد کرد زیرا دریادار علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی این کشور تاکید کرد رژیم سابق بعث در عراق و رژیم آل سعود دو روی یک سکه اند.

ناظران معتقدند ورود ریاض به جنگ مستقیم ممکن است دیگر بازیگران را به دست برداشتن از جنگ های نیابتی وادار کند.

انیس نقاش کارشناس مسائل منطقه ای گفت: «اگر برای حل و فصل منطقه ای گسترده اقدامی نشود شیب منحنی درگیری احتمالی همچنان رو به افزایش خواهد بود. زیرا چیزی که بعید و تا حدی محال می نمود یعنی مداخله مستقیم عربستان سعودی، رخ داد.»

این شبکه در ادامه افزود میان برقراری آرامش و افزایش تنش، اوضاع منطقه همچنان در گرو، نشست چند روز بعد سران کاخ سفید با سران کشورهای عربی خلیج فارس باقی می ماند. نشستی که ممکن است محدوده توازن قدرت میان ایران و عربستان سعودی را که دست کم تا این پایه همچنان دست نیافتنی بوده است، ترسیم کند.

ممکن است با آغاز آتش بس، شاهد برقراری آرامش در جبهه یمن باشیم ولی به عقیده ناظران این آرامش اگر ادامه و گسترش یابد می تواند سرآغاز تغییر رویکرد عملیات طوفان قاطعیت و شعله ور کردن جبهه دیگری در منطقه باشد.

 

اخبار سیاست خارجی - انتخاب