با کپک غذاها چه کنيم ؟

 

 

 

 

براي خيلي از ما پيش آمده که حتي وقتي غذا يا ميوه‌اي را در يخچال نگهداري مي کنيم، باز هم کپک زده و مجبور شده ايم آن را دور بريزيم. خيلي از ما نمي‌دانيم چه کنيم که موادغذايي در يخچال و يا محيط آشپزخانه کپک نرنند.

 

با دکتر ابوالفتح شجاعي، فوق‌تخصص ميکروبيولوژي مواد غذايي، در همين رابطه گفتگويي انجام شده است.

 

 

کپک چيست؟ چگونه و چرا ايجاد مي‌شود؟

 

عوامل قارچي فساد مواد غذايي به عوامل کپکي و مخمري تقسيم مي‌شوند. کپک‌ها آن دسته از قارچ‌ها هستند که غالبا بيماري خطرناکي ايجاد نمي‌کنند، اما گاهي در مواقع ضعف سيستم ايمني بدن مي‌توانند بسيار خطرناک باشند.

 

عاملي که باعث گسترش و افزايش آنها مي‌گردد، مقدار بيش از حد رطوبت است و پخت غذاها نيز نمي تواند سموم آنها را از بين ببرد. بنابراين براي امنيت و سلامت بيشتر، بهتر است که آنها را دور بريزيد.

 

 

120هزار جنس از گونه کپک ها وجود دارند که روي مواد غذايي قادرند رشد کنند. 40 نوع آنها بيماري‌زا هستند و مابقي مي‌توانند مسموميت غذايي ايجاد کنند. حتي بعضي‌ها مي‌توانند سرطان‌زا باشند. اما عده‌اي از آنها مفيد هم هستند و در صنايع لبني کاربرد دارند.

 

کپک‌ها در صورت مناسب بودن شرايط رشد، يعني‌ رطوبت و حرارت به سرعت رشد مي‌کنند و مي‌توانند سبب تخريب و غيرقابل مصرف شدن ميوه‌ها و غذاها شوند.

 

کپک‌ها داراي رنگ‌هاي مختلفي بوده و کرکي شکل و پنبه مانند هستند و با توليد آنزيم‌هاي زياد سبب فساد غذاها مي‌شوند. براي فاسد شدن غذا و ميوه، کپک بايد رشد کند و تغييرات فيزيکي و شيميايي ايجاد کند تا با ترشح آنزيم اولا سفتي غذاها و رنگ آنها را به هم بزند و ثانيا طعم‌شان را تغيير دهد و آنها را ترش‌مزه کند.

 

 

آيا کپک‌ها با هم فرق دارند؟

 

بله. کپکي که روي ميوه‌ها از جمله گلابي و سيب رشد مي‌کند، روي ترشي‌ها رشد نمي‌کند. کپکي که روي مربا تشکيل مي‌شود، از ويژگي‌هاي بيشتري برخوردار است، چون مي‌تواند قند را تجزيه کند. کپک‌هايي که روي نان رشد مي‌کنند، مي‌توانند بسيار خطرناک باشند. کپک‌هايي که روي گردو، پسته و انواع مغزها رشد مي‌کنند، بسيار خطرناک‌تر از کپک‌هاي ميوه‌ها هستند، چون از خود ماده‌اي ترشح مي‌کنند که گاه منجر به نقايص تولد و دگرگوني‌هاي ژنتيکي مي‌شود و يا سرطان‌زا هستند.

 

 

چگونه مي‌توان مانع کپک زدن نان شد؟

 

 

از آنجايي که کپک‌ها قادرند در نان ريشه‌دار شده و در بافت نان فرو روند، بسيار خطرناک‌تر هستند، بنابراين زماني که نان‌ها لايه لايه روي هم قرار گرفته‌اند و يکي از لايه‌ها کپک‌ زده است، بايد تمام نان‌ها دور ريخته شوند، زيرا کپک به قسمت‌هاي ديگر هم نفوذ کرده است.

 

پيش از سرد شدن کامل نان‌ها، نبايد آنها را روي هم بچينيد، زيرا حرارت نان موجب کپک‌زدگي زودرس مي‌شود.

 

انباشته شدن نان داغ پيش از سرد شدن موجب تغيير حالت ظاهري، بيات شدن زودرس، تسريع در کپک‌زدگي و بيماري‌هاي گوارشي مي‌شود.

 

براي جلوگيري از کپک زدن نان بايد آنها را در پلاستيک‌هاي دربسته و در فريزر نگهداري کنيد. حتي يخچال موجب بيات شدن و کپک زدن نان مي‌شود.

 

پيچيدن نان در پارچه‌هاي سفيد و بي‌رنگ بهتر از سفره‌هاي پلاستيکي است، زيرا رطوبت در پارچه وجود ندارد و ماندگاري نان بيشتر مي‌شود.

 

 

درباره ميوه‌ها چه بايد کرد؟

 

ميوه‌ها حتي با وجود شستن، در يخچال کپک مي‌زنند و علت آن هم آبي است که به تدريج در جا ميوه‌اي جمع مي‌شود و نيز رطوبت دايمي يخچال.

 

 

 

چنانچه يک قطعه اسفنج در جاميوه‌اي قرار دهيد، رطوبت و آب را جذب کرده و مانع کپک‌زدگي مي‌شود.

 

بنابراين نبايد براي مدت طولاني ميوه‌ها را نگهداري کرد. پس از شستن ميوه‌ها در جاي خنک آنها را کاملا خشک کنيد، درون يک ظرف دربسته قرار دهيد تا هم ماندگاري آنها بيشتر شود و هم کپک نزنند.

 

در صورتي که ميوه‌اي بسيار رسيده و لک‌دار است، بايد از ساير ميوه‌ها جدا شود.

 

همچنين زماني که ميوه‌اي کپک زد، بايد آن را از ساير ميوه‌ها جدا کرد و کل ميوه‌ را دور انداخت. جدا کردن بخشي از ميوه‌ که کپک زده است و مصرف ساير قسمت‌ها دليل بر سلامت آن بخش نيست. بنابراين در صورت کپک‌زدگي ميوه، همه ميوه را دور بيندازيد.

 

پوره کردن ميوه‌ها يکي ديگر از روش‌هاي نگهداري ميوه براي زماني طولاني است.

 

 

آيا برداشتن بخشي از پنير و کره کپک زده و مصرف مابقي اشکالي دارد؟

 

پنير کپک زده خطرناک است، چون ميکروب‌هاي ديگري دارد که ممکن است سبب زخم معده شوند. درباره پنير مي‌توان بخش کپک زده را جدا کرد و مابقي را مصرف کرد.

 

اما کره کپک زده بسيار خطرناک‌تر است، زيرا کپک‌ها کره را تجزيه مي‌کنند و کره اکــسيد(فاسد) مي شود و حتي خطر سکته را به دنبال دارد. به‌ طور کلي چربي‌هاي اکــسيد شده بسيار خطرناک هستند.

 

 

با کپک رب و مربا چه بايد کرد؟

 

 

يکي از دلايل کپک زدن مربا آن است که کاملا پخته نشده است، يعني وقتي مربا شل و آبکي باشد. همچنين اگر قند مربا زير 27 درصد باشد، به ‌‌طور ‌معمول کپک مي‌زند.

 

استفاده از ظروف مناسب دردار که هوا به آنها وارد نمي‌شود، در نگهداري مربا بسيار موثر است و مانع تشکيل کپک روي آن مي شود. اگر مربا کپک زده باشد، مي‌توان يک لايه از روي آن برداشت و بقيه مربا را دوباره پخت. بهتر است هنگام تهيه مربا از قاشق چوبي استفاده کنيد.

 

 

رب کپک زده

 

روش ديگري که مانع از کپک زدن مي شود، استفاده از کاغذ پرگامان يا همان کاغذ روغني است که مي‌توان در سطح مربا قرار داد. با اين کار مانع از رسيدن هوا به مربا مي‌شويم و از کپک زدن آن جلوگيري مي‌شود.

 

براي پيشگيري از کپک رب‌ها نيز مي‌توان يک لايه روغن در سطح آنها ماليد که عمل اکــسيژن‌رساني را متوقف کرده و از تشکيل کپک جلوگيري مي‌کند. در اين صورت حتي لازم نيست رب در يخچال گذاشته شود و مي‌توان در محيط خارج هم از آن نگهداري کرد.

 

براي پيشگيري از کپک آب‌غوره و سرکه هم بايد توجه کنيد که تا سر شيشه از اين مواد پُر شود و هوا نداشته باشد. اين شيشه‌ها را درون ظرف بزرگي پر از آب قرار دهيد و روي شعله بگذاريد تا آب جوش بيايد. به مدت 6 دقيقه اين شيشه‌ها را بجوشانيد تا تمام سلول‌هاي رويشي کپک درون آب‌غوره و سرکه از بين برود.

 

 

 

ویدیو مرتبط :

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

چگونه به ورزش کردن عادت کنيم؟

 

ورزش براي داشتن يک عمر طولاني و حفظ سلامتي واجب است . ورزش نه تنها بر طول عمر مي افزايد ، بلکه باعث مي شود کيفيت زندگي بهتر شود و احساس بهتري در طول دوران زندگي داشته باشيم .60 درصد از مردم اضافه وزن دارند . اين امر حاکي از آن است که انجام حرکات ورزشي براي ما مشکل است . مطالعات نشان داده اند کساني که به ورزش علاقه دارند ، خيلي راحت و بدون مشکل مي توانند حرکات ورزشي را انجام دهند . بنابراين قدم اول براي ورزش کردن اين است که چگونه آن را دوست بداريم .

 

 

تعيين وقت براي ورزش :

سخت ترين کار در ورزش ، برنامه ريزي براي آن است . در زندگي ما هميشه کار بر ورزش اولويت دارد ورزش فقط براي اوقات فراغت است . اما چه کسي در اين زمانه اوقات فراغت و بيکاري دارد ؟ پس با ورزش هم بايد به عنوان يک کار مثل بقيه کارهاي روزمره برخورد کرد و براي آن برنامه ريزي نمود. قدم اول اين است که 30 دقيقه از وقت تان را سه بار در هفته فقط به ورزش اختصاص دهيد . در جلسات اول وقتي زمان مورد نظر فرا رسيد ، تمام کارهاي خود را کنار بگذاريد . حتي به تلفن جواب ندهيد ، ننويسيد و فقط و فقط به ورزشي که دوست داريد انجام دهيد ، فکر کنيد . با اين کار احساس بهتري نسبت به ورزش پيدا مي کنيد و به اين نتيجه مي رسيد که اين زمان فقط به ورزش کردن اختصاص دارد و نه به چيز ديگري . عبور از اين مرحله به خود فرد بستگي دارد و حداقل يک هفته بايد براي آن در نظر گرفته شود .

 

شروع ورزش :

در مرحله ي بعدي ، ورزشي را که دوست داريد ، شروع کنيد . بعضي افراد ورزش هاي گروهي را ترجيح مي دهند و بعضي ديگر از ورزش هاي انفرادي لذت مي برند . عده اي هم هستند که ورزش کردن در خانه را مي پسندند . شما مي توانيد آنچه را دوست داريد انتخاب کنيد . در اين مرحله بايد يک حداقل زمان را براي ورزش تعيين کنيد . مثلاً شما بايد خود را موظف کنيد سه بار در هفته و هر بار نيم ساعت ورزش کنيد . حتي اگر بيمار شديد ، مسافرت رفتيد يا به شدت گرفتار بوديد ، مي توانيد در اين ساعات تعيين شده حرکات سبک کششي را انجام دهيد يا قدم بزنيد ، اما اين وقت را به کار ديگري اختصاص ندهيد ، به هر حال از حداقل زماني که براي ورزش در هفته تعيين کرده ايد ، کمتر ورزش نکنيد .

 

افزايش شدت ورزش :

بعد از مدتي که ورزش کرديد ، حتماً از يک مربي ورزشي کمک بگيريد تا حرکات بهتري به شما بياموزد . يادآوري مي کنيم که در تمام اين مراحل مهمترين چيز اين است که از حداقل ميزان زماني که براي ورزش خود در نظر گرفته ايد ، کمتر ورزش نکنيد .

 

 

به اثرات مفيد ورزش دقت کنيد :

توجه داشته باشيد که ورزش اثرات بسيار مفيدي در زندگي روزمره شما خواهد داشت . شما مي توانيد با استرس ها به راحتي مقابله کنيد ، مشکلات خود را راحت تر حل کنيد ، از خوردن غذا لذت بيشتري ببريد و تمايل بيشتري نسبت به غذاهاي گوناگون پيدا مي کنيد . به اين ترتيب کيفيت زندگي شما به مراتب بهتر مي شود .

 

 

هدف خود را عوض کنيد :

بيشتر ما ورزش مي کنيم تا لاغر شويم يا مي خواهيم بدن خود را عضلاني کنيم . متاسفانه اين اهداف در دراز مدت حاصل مي شوند و ممکن است شما را از ورزش کردن مايوس کنند . هميشه فکر کنيد که ورزش را براي حفظ سلامتي و افزايش انرژي در انجام کارهاي روزمره انجام مي دهيد . اينها اهدافي هستند که خيلي زود به آنها دست مي يابيد .

 

 

از تغييرات ايجاد شده لذت ببريد :

 

اگر مرتب ورزش کنيد ، تغييرات ايجاد شده در جريان شما براي تان لذت بخش خواهد بود . مثلاً وزن شما کاهش مي يابد ، عضلات شما شکل مناسبي به خود مي گيرد و انعطاف پذيري تان زياد مي شود .