کم خونی در بارداری

در بارداری مادر به صورت فیزیولوژیک دچار کم خونی می‌شود. افزایش نیاز بدن مادر به آهن در بارداری به دلیل سوخت وساز بدن است. در دوران باردرای همه خانم‌ها مولتی ویتامین مصرف می‌کنند که خوردن مولتی ویتامین ممکن است لازم نباشد. در رژیم‌های غذایی دوره بارداری، فرد معمولا همه انواع مواد غذایی مورد نیاز بدن را مصرف می‌کند و نیازی به خوردن مولتی ویتامین ندارد، به جز درشرایط خاص مانند بارداری دوقلو وسوء تغذیه و مواردی که خیلی شایع نیستند. به طور کلی مصرف مولتی ویتامین به این شکل که همه می‌خورند صحیح نیست و جنبه علمی ندارد.
همه خانم‌های باردار طی بارداری به ویژه درسه ماهه دوم، به طور فیزیولوژیک دچار کم خونی می‌شوند و باید قرص آهن مصرف کنند. در 3 ماهه اول بارداری نیاز به مصرف قرص آهن نیست و تهوع در بارداری هم مانع استفاده از قرص آهن می‌شود. حتی بعضی از افراد فکر می‌کنند مصرف فولیک اسید کافی است و آن را با قرص آهن اشتباه می‌گیرند. فولیک اسید هیچ ترکیب آهنی ندارد و فقط فولیک است. فرد بعد از 3 ماهه اول بارداری حتما باید به خاطر نیاز بدن و افزایش متابولیسم روزی یک قرص مکمل آهن را دریافت کند. همانطور که می‌دانیم در 3 ماهه دوم بارداری آنمی در بارداران را داریم. به همین دلیل پزشک فرد را از نظر دیابت و کم خونی بررسی می‌کند و آزمایش‌های لازم انجام می‌شود. متاسفانه بیشتر خانم‌های باردار مصرف آهن را جدی نمی‌گیرند یا آن را با فولیک اسید اشتباه می‌گیرند و به جای دریافت آهن، مولتی ویتامین می‌خورند که مولتی ویتامین هم اگردر ترکیبش آهن داشته باشد مقدارش خیلی کم است و نیاز خانم باردار را برطرف نمی‌کند. قرص مکمل آهن به جز 3 ماهه اول بارداری تا آخر بارداری باید مصرف شود. طی بارداری به ویژه در 3 ماهه دوم، به طور فیزیولوژیک مادر دچار کم خونی می‌شود که با تجویز مکمل آهن از ماه چهارم این مسئله قابل پیشگیری است. در افراد مبتلا به کم خونی مصرف مواد غذایی از جمله گوشت قرمز، جگر، عدس، اسفناج، پسته توصیه می‌شود. در مورد کم خونی‌های شدید تشخیص علت کم خونی بسیار مهم است. در صورتی که کم خونی شما از نوع فقر آهن باشد با تجویز مکمل قابل جبران است. بهتر است قبل از موعد زایمان کم خونی اصلاح شود تا عوارض ناشی از آن به وجود نیاید.

 
منبع:shahrzadpress.com

ویدیو مرتبط :
‫کم خونی‬‎

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

فقر آهن در بارداری خطر کم خونی در نوزاد را افزایش می دهد

 در دوران بـارداری نیـاز بدن شـما به آهن به نحو شـگرفی افزایش می یابد. آهن برای تشكیل هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبولهای قرمز كه اكسیژن را به سایر سلولها می برد) ضروری است. در دوران بارداری میزان خون بدن شما رفته رفته تا 50% حد طبیعی افزایش می یابد. برای اینكه هموگلوبین كافی برای این میزان حجم خون ساخته شود آهن اضافی لازم است. بدن شما مقداری آهن اضافی نیز برای جنین و جفت نیاز دارد.

متاسفانه اكثر خانمها، بارداری را بدون ذخائر كافی آهن آغاز می كنند و بنابرین نیاز روز افزون به این عنصر، بخصوص در سه ماهه دوم و سوم تامین نخواهد شد. اگر به مرحله ای برسید كه بدنتان آهن كافی برای ساخت هموگلوبین در اختیار نداشته باشد دچار كم خونی خواهید شد.

احتمال ایجاد كم خونی در شریطی نظیر تهوع و استفراغ صبحگاهی، پشت سر گذاشتن دو یا سه بارداری بدون فاصله، بارداری چند قلو، مصرف غذاهای فاقد آهن كافی، و خونریزی زیاد قاعدگی قبل از بارداری، افزایش می یابد.

به همین علت است كه میزان آهن مورد نیاز شما از 18 میلی گرم در روز بالا رفته به 27 میلی گرم در روز می رسد و از آنجایی كه تامین این میزان آهن از طریق رژیم غذایی مشكل است متخصصین توصیه می كنند كه خانمهای باردار روزانه 30 میلی گرم عنصر آهن به عنوان دوز پیشگیری كننده دریافت دارند. بسیاری از مكمل های دوران بارداری حاوی این میزان آهن هستند.

فقر آهن شایعترین علت كم خونی است ولی تنها علت آن نیست. ممكن است در اثر عدم دریافت اسیدفولیك یا ویتامین B12، از دست رفتن حجم وسیعی از خون، و یا در اثر بعضی بیماریهای خاص یا اختلالات ارثی نظیر "كم خونی سلول داسی شكل" نیز كم خونی به وجود آید. درمان كم خونی بستگی به علت ایجاد كننده آن دارد و مصرف آهن، درمان تمام انواع كم خونی ها نیست.

چطور می توانم بفهمم كه به كم خونی مبتلا شده ام
پزشك در اولین معاینه دوران بارداری با كمك آزمایشهای مختلف كم خونی را بررسی می كند. یكی از این آزمایشات (هماتوكریت) درصد گلبولهای قرمز را در پلاسما می‌سنجد. آزمایش دیگر (هموگلوبین) وزن هموگلوبین خون را می سنجد. با این حال با پیشرفت بارداری، احتمال ایجاد كم خونی افزایش می یابد. بنابراین در اواخر سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم باید آزمایش تكرار شود. ممكن است به طور طبیعی هماتوكریت و هموگلوبین تا حدی در نیمه دوم بارداری افت كند. علت این امر افزایش چشمگیر حجم خون و پلاسما (پلاسما بخش مایع خون است) با سرعتی بیش از افزایش گلبولهای قرمز است ولی این افت نباید شدید باشد.

كم خونی ممكن است بدون علامت باشد بخصوص در موارد خفیف. علائم كم خونی عبارتند از خستگی، تب و سرگیجه. (البته این علائم را بسیاری از خانمهای باردار تجربه می كنند خواه مبتلا به كم خونی باشند یا خیر). همچنین ممكن است شما متوجه رنگ پریدگی شوید (بخصوص در ناخنها، سطح درونی پلك ها و لب ها) و ضربان قلبتان تشدید شده و دچار تپش قلب، تنگی نفس و یا اختلال در تمركز حواس شوید. نهایتاً بعضی از مطالعات نشان داده اند كه بین كم خونی فقر آهن شدید و تمایل زیاد برای خوردن مواد غیر خوراكی نظیر یخ، كاغذ و یا گِل (حالتی كه به نام ویار خوانده می شود) ارتباط شدیدی وجود دارد. اگر چنین ویاری دارید آنرا ندیده نگیرید و حتماَ به پزشك اطلاع دهید.

كم خونی را چطور باید درمان كرد
اگر آزمایش نشان دهد كه شما كم خون هستید پزشك برایتان روازنه مكمل محتوای 60 تا 120 میلی گرم آهن و یا حتی بیشتر تجویز می‌كند. برای آنكه آهن بهتر در روده جذب شود آهن را با شكم خالی بخورید و میزان كافی آب یا آب پرتقال بنوشید (ویتامین C جذب آهن را تشدید می كند) ولی همراه قرص محتوای آهن شیر ننوشید (كلسیم از جذب آهن جلو گیری می كند).

دقت كنید كه این دوز مربوط به عنصر آهن یا آهن خالص است. بعضی از مكمل ها به جای عنصر آهن یا علاوه بر آن میزان "سولفات آهن" موجود را می نویسند (یكی از املاح آهن). مكملی كه محتوی 324 میلی گرم سولفات آهن باشد حدود 60 میلی گرم آهن در اختیار بدن شما قرار می دهد. بعضی دیگر محتوی گلوكونات آهن هستند كه مصرف 300 میلی گرم آن به جذب 34 میلی گرم آهن می انجامد.

نكته بسیار مهم آن است كه بخاطر داشته باشید قرصهای محتوای هر نوع آهن را از دسترس كودكان دور نگهدارید. تعداد كودكانی كه همه ساله در اثر مصرف بیش از حد قرصهای آهن می میرند بیش از تعداد كودكانی است كه در اثر مسمومیت با سایر داروها می میرند. در حقیقت تنها یك قرص بالغین كافی است كه یك كودك را دچار مسمومیت داروئی سازد.

آیا مصرف زیاد آهن عوارض دارد
مصرف مقادیر زیاد آهن به صورت قرصهای مكمل می تواند موجب اختلالات گوارشی شود. در اكثر موارد مصرف بیش از حد آهن منجر به یبوست می شود كه خود یكی از مشكلات دوران بارداری است. اگر شما از یبوست رنج می برید، آب آلو بنوشید زیرا سیستم گوارشی را به حالت طبیعی برمی‌گرداند (و خود یكی از منابع غنی آهن است). تهوع و به ندرت اسهال از سایر عوارض آهن محسوب می شوند. اگر مصرف آهن شما را دچار تهوع می كند سعی كنید هنگام خواب آنرا مصرف كنید.

اگر عوارض بیش از حد شما را می آزارد، با پزشك خود مشورت كنید. بری اجتناب از مشكلات گوارشی می توانید از دوزهای كم شروع كنید و رفته رفته میزان آن را بالا برده به حد مورد نیاز برسانید و یا دارو را در دوزهای منقسم مصرف كنید. در بعضی خانـم ها عـوارض دارو با مصـرف قرص هایی كه به آهستگی آهن را آزاد می كند كاهش می یابد. و بالاخره اگر مدفوع شما به رنگ سیاه درآمد نگران نشوید. این تغییر كاملاً طبیعی است.

  

  كم خونی چه خطراتی برای سلامت من و كودك من دارد
كودك شما به خوبی می تـواند نیاز آهن خود را برطرف سـازد؛ او سهم خود را قبل از شما برداشت می كند. اگر شما در سه ماهه اول و دوم بارداری به كم خونی مبتلا باشید احتمال آنكه دچار زایمان زودرس شوید یا نوزادتان با وزن كم به دنیا آید بیشتر خواهد شد. بنابراین این امر را جدی بگیرید. اگر فقر آهن بسیار شدید باشد ذخائر آهن نوزاد هنگام تولد پائین خواهد بود و او را در دوران كودكی در معرض خطر كم خونی قرار خواهد داد.

كم خونی فقر آهن به سلامت شما نیز لطمه می زند. انرژی شما كاهش خواهد یافت و بدنتان نخواهد توانست بخوبی با عفونت مبارزه كند. در صورت ابتلا به كم خونی در اواخر بارداری، اگر هنگام زایمان دچار خونریزی شوید احتمال بروز مشكلات جدی بیشتر خواهد بود؛ ممكن است به سرگیجه، افزایش ضربان قلب یا علائم دیگر دچار شوید كه باعث شود یك یا دو روز اضافی در بیمارستان بمانید. حتی ممكن است نیاز به تزریق خون داشته باشید.

چگونه می‌توان از فقر آن پیشگیری كرد
ویتامین های دوران بارداری را به طور منظم مصرف كنید و از رژیم غذایی سالمی كه شامل مقادیر زیاد مواد غنی از آهن باشد پیروی كنید. گوشت قرمز بهترین منبع است. البته خوراك مرغ و سایر گوشت ها و حتی صدف دریایی نیز سرشار از آن است.

احتیاط
برای برطرف ساختن نیاز خود به آهن از جگر استفاده نكنید. در دوران بارداری باید از مصرف جگر خودداری كرد. زیرا حاوی ویتامین A در حدی زیان آور است كه منجر به ناهنجاریهای مادرزادی می شود.

غذاهای غیرگوشتی حاوی آهن عبارتند از لوبیا، كشمش، خرما، آلو، انجیر، زردآلو، سیب‌زمینی (با پوست)، كلم بروكلی، چغندر، سبزیجات دارای برگهای سبز، نانهای سبوس دار، شیرۀ قند سیاه، و غلات غنی شده با آهن. به خاطر داشته باشید كه آهن موجود در منابع حیوانی (آهن به صورت Heme) خیلی راحت تر از آهن موجود در منابع غیرحیوانی جذب می شوند.

چه چیزی به جذب آهن در بدن كمك می كند
خوردن یا نوشیدن مواد سرشار از ویتامین C همزمان با مصرف قرص آهن یا مواد غذایی حاوی عنصر آهن كمك می كند كه جذب این ماده از منابع غیر حیوانی بالا رود. یك لیوان آب پرتقال یا آب گوجه فرنگی، یك مشت پُر توت فرنگی، فلفل شیرین، یا نصف یك عدد گریپ فروت داری میزان كافی ویتامین C برای جذب آهن خواهد بود. گوشت و ماهی (منابع آهن heme كه بهتر جذب میشود) نیز جذب این ماده از منابع غیر حیوانی را بالا می برند. بعنوان مثال قرار دادن یك قطعه گوشت گوساله در یك ظرف محتوای سبزیجات به جذب آهن سبزیجات كمك می كند.

چه عواملی با جذب آهن تداخل دارند
كلسیم با جذب آهن تداخل دارد. بنابرین اگر مكمل های حاوی كلسیم و یا تركیبات ضد اسید حاوی كلسیم دریافت می كنید دقت كنید كه مصرف آنها با مصرف غذا های غنی از آهن و یا قرص آهن همزمان نباشد. به همین دلیل نباید قرص آهن را با شیر مصرف كنید زیرا شیر سرشار از كلسیم است. شیر را در فاصله بین دو وعده غذا مصرف كنید. از آنجاییكه پلی فنل موجود در چای و قهوه با جذب آهن موجود در مكمل ها و آهن منابع گیاهی تداخل دارد، نباید بطور همزمان مصرف شوند.

منبع:ninisite.com