چه خطراتی بیماران مبتلا به سیروز کبدی را تهدید می‌کند

بیماران مبتلا به سیروز باید از علائم و خطراتی که آنها را تهدید می‌کند، آگاهی داشته باشند تا بتوانند از بروز آنها جلوگیری کرده و اقدامات صحیح را به عمل آوردند.

در ادامه این نوشتار به تشریح این خطرها خواهیم پرداخت:

 

خونریزی از دستگاه گوارش

یکی از مهم‌ترین خطراتی که بیماران مبتلا به سیروز را تهدید می‌کند، خونریزی گوارشی است که اغلب به دلیل پاره شدن واریس مری اتفاق می‌افتد. تقریبا تمام خونی که از روده‌ها منشا می‌گیرند از طریق یک ورید یا سیاهرگ به کبد رفته، سپس از آنجا وارد ورید اجوف تحتانی و سپس قلب شده و در نهایت به سایر نقاط بدن منتقل می‌شود.

 

در بیماران مبتلا به سیروز، خون به خوبی از کبد خارج نمی‌شود و در نتیجه، خون پس زده می‌شود. یکی از راه‌هایی که خون می‌تواند به حرکت خود ادامه داده و وارد جریان خون عمومی شود، وریدهای اطراف مری در ناحیه اتصال آن به معده است. در نتیجه افزایش فشار خون در این ناحیه، وریدها متسع می‌شوند (به اصطلاح گفته می‌شود واریس مری اتفاق افتاده است).

 

این واریس‌ها مستعد پاره شدن و خونریزی هستند. پس از پاره شدن این عروق، شخص ممکن است دچار استفراغ خونی شده و یا این‌ که پس از چند ساعت تا چند روز مدفوع سیاه قیری رنگی دفع کند. بیمار باید در صورت استفراغ خونی و یا دفع خون سیاه از مقعد به پزشک مراجعه کند.

 

سوزاندن واریس مری (اسکلروتراپی)

اسکلروتراپی با کمک آندوسکوپی و با استفاده از ماده سفت‌ کننده جدار مری صورت می‌گیرد. این کار معمولا تحت بی‌حسی گلو و استفاده از آرام بخش و استفاده از ماده اتانول آمین یا ترومبووار پنج درصد صورت می‌گیرد.

 

این کار معمولا در چند مرتبه اول در بیمارستان صورت گرفته و لازم است بیمار به مدت حداقل 24 ساعت تحت نظر قرار گیرد و در جلسات بعدی می‌توان به صورت سرپایی انجام داد. باید توجه داشت که بعد از جلسات متعدد می‌توان محل عروق برجسته (واریس) را ریشه‌کن کرد.

 

خونریزی در سایر نقاط بدن

یکی از اعمال کبد، تولید برخی از فاکتورهای دخیل در روند انعقاد خون است. در جریان سیروز، این فاکتورها به مقدار کم ساخته شده و در نتیجه این اشخاص آسان‌تر دچار خونریزی از نقاط مختلف بدن می‌شوند و این مسئله باعث بدتر شدن بیماری‌شان می‌شود.

 

برای پیشگیری از این خونریزی، رعایت نکات زیر مفید است:

- از قرار گرفتن در مکان یا موقعیت‌هایی که امکان آسیب‌ فیزیکی زیادی وجود دارد، دوری کنید.

- جهت مسواک زدن، از مسواک‌های با پرز نرم استفاده کنید.

- بینی خود را محکم و با قدرت تخلیه نکنید.

- شما نیاز بیشتری به مصرف ویتامین k دارید؛ برای این منظور روزانه حداقل 100 گرم کاهو یا اسفناج میل کنید.

- در صورت بروز خونریزی از هر نقطه‌ای از بدن و با بروز خونریزی زیر جلدی (کبود شدن خود به خودی پوست) بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.

 

عفونت

مبتلایان به سیروز، بنا به دلایلی، بیشتر از افراد سالم مستعد ابتلا به عفونت‌های خاصی هستند که این امر می‌تواند باعث بدتر شدن بیماری و وضعیتشان شود. در این رابطه باید نکات زیر را همیشه مد نظر قرار داد:

1- اصول کلی پیشگیری از بیماری‌های عفونی را رعایت کنید.

 

2- در صورت بروز تب در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید.

 

3- در صورت بروز سوزش ادرار به پزشک مراجعه کنید.

 

4- در صورت بروز بی‌اشتهایی و درد شکم به پزشک مراجعه کنید.

 

درمان زودتر عفونت مانع پیشرفت و تشدید بیماری کبدی می‌شود. در هنگام عفونت مصرف آنتی‌بیوتیک طبق نظر پزشک و در برخی شرایط بستری نمودن بیمار در بیمارستان و استفاده از آنتی‌بیوتیک تزریقی می‌تواند کمک‌کننده باشد. گاهی به دلیل عود عفونت، پزشک از داروی سیپروفلوکساسین و یا کوتریموکسازول جهت پیشگیری از عفونت استفاده می‌نماید.مصرف دقیق و منظم دارو مهم است.

 

 

اختلال هوشیاری

یکی از اعمال کبدی، خنثی کردن سموم داخلی و خارجی است. یکی از این سموم، آمونیاک است که در روده‌ها و نیز در داخل سلول‌های بدن ساخته می‌شود. اثرات مخرب آمونیاک بر روی مغز سریع‌تر و شدیدتر از سایر نقاط بدن می‌باشد و در نتیجه، وضعیت هوشیاری (به اصطلاح هوش و حواس) بیمار تغییر می‌کند. در مراحل پیشرفته‌تر، بیمار دچار اغماء می‌شود.

 

عواملی که باعث بروز چنین حالتی می‌شود، عبارتند از:

1) رژیم غذایی نامناسب: گوشت قرمز یکی از منابع اصلی تولید آمونیاک در بدن است. بنابراین در مواقعی که شخص رژیم غذایی را رعایت نکرده، اقدام به مصرف گوشت قرمز حیوانی (به مقدار زیادتر از آنچه که توسط پزشک توصیه شده است) می‌کند، ممکن است دچار اختلال هوشیاری شود. البته این امر، به این معنی نیست که از گوشت قرمز اصلا استفاده نکنید، بلکه باید مصرف آن، به مقدار مورد نیاز و بر حسب دستورات پزشکی صورت گیرد.

 

2) خونریزی: به هر دلیل که باشد، می‌تواند باعث اختلال هوشیاری و اغما شود، بنابراین باید کلیه نکات توصیه شده در رابطه با پیشگیری از آن رعایت نمود.

 

3) صدمات: هر نوع صدمه فیزیکی شدید به بدن (نظیر تصادف، زد و خورد و ...) باعث وخیم شدن حال بیمار و اختلال هوشیاری می‌شود.

 

4)عفونت: در صورت هر گونه اختلال در هوشیاری و یا یبوست باید به میزان مصرف لاکتولوز افزوده و در صورت عدم پاسخ سریعا به مرکز هپاتیت تهران و یا بیمارستان مراجعه کرد. خانواده بیمار مبتلا به سیروز باید به محض مشاهده تغییر غیرطبیعی در خلق و خوی بیمار موضوع را با پزشک معالج وی در میان بگذارند.

منبع:salamatnews.com

ویدیو مرتبط :
‫سیروز کبدی دکتر فرهاد نصر چیمه Liver Cirrhossis Dr Farhad Nasr Chimeh‬‎

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به سلیاك

 

 

 

اصول رژیم غذایی فاقد گلوتن
«مقادیر بسیار جزئی گلوتن (حتی یك مولكول) به اندازة مقادیر فراوان آن مضر است»
سلیاك نوعی بیماری گوارشی مزمن است كه در افراد حساس به گلوتن بروز می‏كند. گلوتن پرتئینی است كه در غلاتی مثل گندم، جو، جوی سیاه و چاودار پیدا می‏شود و با تأثیر بر پرزهای روده باعث كاهش جذب غذا و در نتیجه بروز علامتهای مختلف می‏شود. تنها درمان بیماری سلیاك رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام عمر می‏باشد.
مبتلایان به سلیاك لازم است بدانند كه با رعایت برنامه غذایی و حذف كامل غلات غیرمجاز ذكر شده به طور كامل بهبود می‏یابند ولیكن باید تا پایان عمر در پرهیز كامل از چنین غلاتی بوده و برنامه غذایی مناسب خویش را رعایت نمایند.
این مطالب جهت كمك به افرادی كه نیازمند به رعایت رژیم فاقد گلوتن می‏باشند تهیه شده است، در این جزوه غذاهای اصلی كه شما می‏توانید از آنها استفاده كنید و همچنین غذاهایی كه مجاز به استفاده از آنها نیستید ذكر شده است، در انتهای آن نیز طرز تهیة نان و یك نوع شیرینی فاقد گلوتن شرح داده شده است.

 

آنچه مبتلایان به سلیاك باید در مورد تغذیة خود بدانند:
رژیم غذایی در بیماران مبتلا به سلیاك بسته به شدت بیماری از لحاظ پرهیز و نحوة استفاده سایر مواد غذایی متفاوت بوده و فرد باید همواره مورد پیگیری تغذیه‏ای نزد مشاوران تغذیه قرارگرفته و از لحاظ كفایت انرژی و مواد مغذی موجود در برنامة غذایی خود توسط مشاوران تغذیه اطمینان حاصل نماید. این افراد نیاز به انرژی مناسب براساس نیازهای شخصی خود داشته و باید از برنامه غذایی با پروتئین بالا (به میزان 100 تا 120 گرم روزانه برای بالغین و 3 تا 4 گرم به ازای هر كیلوگرم وزن بدن برای كودكان) برخوردار باشند. همچنین مایع بصورت روزانه توصیه می‏شود كه مشاور تغذیه با توجه به وضعیت جسمانی بیمار به تدریج چربی رژیم غذایی به میزان بیشتری در نظر می‏گیرد.
فرد مبتلا به سلیاك لازم است بداند كه نسبت به پروتئین كلیه غلاتی كه بطور معمول از آنها نان تهیه می‏شود نظیر گندم، جو، جوی سیاه و چاودار، عدم تحمل دارد. لذا به هیچ وجه مجاز به مصرف چنین غلاتی نمی‏باشد مانند انواع نانهای معمولی، ماكارونی و اسپاگتی، انواع كیك و بیسكویت‏های معمولی و انواع كلوچه ها، همچنین مصرف كلیه محصولات غذایی كه در تهیه آنها از اینگونه غلات استفاده شده است، ممنوع می‏باشد مانند سوسیس، كالباس و سوپهای آماده، حتی اگر مشكوك به استفاده از آرد این غلات در تهیه و پخت برخی از غذاها می‏باشد، باید از آنها استفاده ننماید بنابراین سوپهای آماده و سس‏هایی كه در رستورانها عرضه می‏شوند و حتی سبزیجات پخته شده در رستورانها ممنوع می‏باشد.
بهتر است در هنگام خرید خوراكی‏ها به مواد غذایی مورد استفاده درتهیه آنها دقت نموده و آنهایی را كه شامل غلات و آردهای ممنوعه هستند، استفاده نكنید.

 

غذاهایی كه حاوی گلوتن می‏باشد و باید از آنها پرهیز كرد:
-تمام غذاهایی كه معمولاً حاوی گندم و جو، جو دوسر و گندم سیاه یا چاودار و آرد آنها.
-انواع نان‏های معمولی، نان خشك، بیسكویت، باگت، نان سفید و سیاه.
-كلیه گوشت‏های كنسرو شده، سوسیس، كالباس، كتلت، كباب كوبیده رستورانها، شنیسل گوشت و مرغ، ماكارونی، رشته‏فرنگی، غذاهای حاوی جو، شوربا، فرنی، با آردهای فوق.
-سس سفید و سس گوجه فرنگی، نشاسته گندم.
-قهوه فوری، نسكافه، شیر شكلات، نشاسته گندم.
-كلیه شیرینی‏های تهیه شده با آرد گندم، گز، سوهان، حلوا، ترحلوا، شكلات و بعضی از انواع آب نبات، كمپوت و انواع مواد غذایی كنسرو شده و كلیه غذاهایی كه با آرد غیرمجاز تهیه شود.
-چیپس سیب زمینی، كشك، مارگارین، سركه سفید، سس‏های آماده.
-شكر قهوه‏ای، آجیل بو‏داده، دارچین.
-ویفرها و انواع بیسكویت.
نكته:
بهتر است در ماههای ابتدایی رعایت رژیم فاقد گلوتن از مصرف شیر و فرآورده‏های حاوی شیر جلوگیری كرد.
هرگاه به غذایی مشكوك بودید بهتر است مصرف نكنید.

نكته:
در صورتی كه فرد مبتلا دچار اسهال می‏باشد، مصرف شیر برای دو ماه اول درمان ممنوع می‏باشد و بجای استفاده از شیر، فرد می‏تواند از ماست جهت تأمین نیازهای مواد معدنی و پروتئینی خود استفاده نماید و پس از رفع و بهبود اسهال می‏توان از شیر به تدریج در برنامه غذایی خود استفاده نماید.
چون در مبتلایان به سلیاك كمبود اسیدفولیك، آهن، ویتامین B12 و نیز كلسیم شایع می‏باشد. رژیم غذایی این افراد باید از نظر دارا بودن چنین مواد معدنی و ویتامین‏هایی غنی باشد و در صورت لزوم از قرص آهن، اسید فولیك و مولتی ویتامین استفاده شود.

 

نمونه‏ای از رژیم فاقد گلوتن كه بیمار مبتلا به سلیاك می‏تواند از آنها استفاده نماید:
آشامیدنیها: چای، آب، شیر بدون چربی و یا كم چربی، نوشابه‏های غیرالكلی
نان‏ها، غلات و حبوبات: نان ذرت یا تهیه شده با آرد ذرت، بلال، سیب‏زمینی، برنج، عدس، لوبیای قرمز و در حالت بهبود انواع حبوبات بصورت كامل (افراد مبتلابه سلیاك می‏توانند از ذرت و یا آرد برنج، انواع شیرینی‏ها و رشته را تهیه نموده و مصرف كنند كه در پایان طرز تهیه 2 مورد از آنها شرح گردیده است.)

پنیر و تخم مرغ: پنیر كم چرب و پاستوریزه، تخم مرغ به هر شكل

دسرها: میوه، بستنی خانگی، ژلاتین ساده یا با میوه، دسرهای تهیه شده با آرد ذرت

میوه و سبزی: میوه بصورت پخته و تازه در صورت تحمل و طبق توصیه مشاور تغذیه و نیز سبزی‏های پخته یا كنسرو شده (آلو، گوجه، عصارة آنها و میوه‏ها با پوست و هسته در ابتدا توصیه نمی‏شوند)

گوشت‏ها: انواع گوشت‏های بی‏چربی، كم چربی بصورت كباب شده یا بخارپز، ماهی و مرغ

سوپها: انواع سوپ‏های تهیه شده با آرد ذرت یا برنج و فرنی با آرد برنج

شیرینی‏ها: انواع شیرینی‏های تهیه شده از سیب زمینی، آرد برنج و ذرت، عسل، مربا، مارمالاد، شكر و شربت‏ها

آجیل‏جات: بادام، پسته، گردو، فندق، آفتاب‏گردان و بطور كلی تمام آنها در صورت عدم بروز اسهال و تحت نظر مشاور تغذیه

روغن: روغن ذرت، روغن زیتون، آفتاب‏گردان، روغن بادام زمینی، روغن مایع

 

نكته:

درمیان انواع تنقلاتی كه از غلات تهیه شده‏اند، برشتوك به دلیل اینكه از ذرت تهیه شده است، مجاز می‏باشد و چیپس در صورتی كه از آرد غلات ممنوعه عاری باشد نیز مجاز می‏باشد. لازم به ذكر است كه خمیردندانCrest فاقد گلوتن می‏باشد.