غروب یک زن

 

افسردگی در زنان

 

همه آن چه که در این یادداشت خواهید خواند چیزی نیست جز شرح کلی از دسته ای از زنان که از افسردگی رنج برده و در دل خود از لحظه های تلخ و طویل و کشنده افسردگی در رنج اند و نیز هشداری برای آنان که افسرده نیستند اما افسردگی - این سرماخوردگی دردناک روان پزشکی - در کمین آنهاست. با این که به کرات پیرامون افسردگی گفته ایم و نوشته ایم و شنیده ایم ولی این بار می خواهیم نگاه دقیق تری به آن بیندازیم.

 

آمارها نشان می دهد که حدود 75 درصد موارد بستری در بیمارستان های روانی را انواع افسردگی ها تشکیل می دهند و به دلا یلی افسردگی در زنان دو برابر مردان است. عوامل زیستی و وراثتی، شخصیت فرد و عوامل محیطی در بروز افسردگی دخیل هستند و شیوه زندگی، شرایط بیولوژیک و عوامل خاصی مانند تولید مثل، هورمون‌های ژنتیک، بارداری، زایمان و یائسگی در افسردگی تاثیر دارند.

 

زنان به ‌علت حساسیت‌های بالا، زود ‌رنج ‌بودن، عاطفه شدید و توجه زیاد به جزئیات ، بیشتر درمعرض احساسات و هیجانات منفی و بالاخره افسردگی هستند.

 

همچنین از دیگر عواملی که زنان را به سمت افسردگی سوق می‌دهد، می‌توان به استرس و فشارهاییکه در بیرون از محیط خانه تحمل می‌کنند، اشاره کرد. زیرا امروزه به‌ علت هماهنگ نبودن وظایف همسری با وظایف مادری از یک سو و اشتغال زنان از سوی دیگر، فشار روحی مضاعفی به آنها وارد می‌شود. استرس‌های ناشی از عوامل محیطی، مشکلات اجتماعی و خانوادگی، تعصبات خاص فرهنگی و نبود شرایط تفریحی مناسب را از دیگر عوامل تشدید کننده افسردگی زنان و حتی مردان می توان برشمرد .

 

افسردگی های فصلی نیز گاهی به صورت غمگینی، ناامیدی و در خود فرورفتگی گروهی از زنان را به خود مبتلا می کند

 

به طور کلی درست است که زنان دو برابر مردان مبتلا به افسردگی می گردند اما این افسردگی به شکل واحدی ایجاد نمی گردد و به انحا مختلف و علل گوناگون می تواند در یک زن ظهور پیدا کند برای مثال:

 

افسردگی پس از زایمان یکی از رایج ترین احساس هایی است که اغلب زنان بعد از تولد نوزاد در خود حس می کنند. اختلالات افسردگی، نوسانات خلقی و هیجان های مکرر و استرس آور این دوران کاملاً طبیعی و عادی و البته موقت است. هر چند برای برخی از زنان علایم قدری پایدارتر، جدی تر و طولانی تر است، اما معمولاً بین 6 - 3 هفته بعد از زایمان به تدریج کاهش می یابد و به ندرت طولانی مدت (برای مثال یک سال) می شود.

 

سندرم پیش از قاعدگی و یا همان افسردگی ناشی از پریودهای ماهیانه نیز یکی دیگر از افسردگی های رایج در بین زنان است که معمولاً در بین روزهای 10- 7 پریود به طور کوتاه مدت ظاهر می شود. علت اصلی این نوسان خلقی ترشح هورمون های زنانه است که موجب برهم خوردن تعادل خلق و خوی آنها می شود.

 

این سندرم در 7 - 5 درصد زنان مشاهده می شود و دارای علایم بسیار گوناگونی است. در برخی به صورت بی حوصلگی، خلق پایین و گرفتگی و در برخی دیگر همراه با دردهای جسمانی (مثل سردردهای شدید میگرنی) گزارش می شود.

افسردگی های فصلی نیز گاهی به صورت غمگینی، ناامیدی و در خود فرورفتگی گروهی از زنان را به خود مبتلا می کند.

 

اختلال افسردگی دو قطبی نیز یکی دیگر از انواع اختلالات افسردگی است که علایمی از شیدایی - افسردگی حاد در طول دوره ای مشخص دارد. زمانی که فردی در چرخه افسردگی به سر می برد، تمامی علایم خلق پایین (مثل کمبود اشتها، بی خوابی، احساس درماندگی و عدم لذت) را دارد و زمانی که در چرخه شیدایی به سر می برد، تمامی علایم شیدایی را (مثل پرحرفی، هجوم افکار، افزایش توان جسمی، فعالیت زیاد و پرانرژی بودن) از خود نشان می دهد.

 

در هر حال افسردگی به هر دلیلی که در یک زن یا دختر ایجاد می شود دارای  تأثیراتی در بعد خانواده و اجتماع خواهد بود.

 

پژوهشگران بر این باورند که تغییرات هورمونی و بیوشیمیایی مغز در بدن برخی زنان در فصل زمستان موجب بروز اختلال افسردگی در آنان می شود که به تدریج نیز با پایان فصل زمستان و آغاز فصل بهار از بین می رود. این افراد بیش از سایرین در معرض ابتلا به افسردگی بالینی هستند.

 

باید توجه داشت که  یک زن افسرده نمی‌تواند فعالیت‌های زندگی خود را بخوبی انجام دهد و با فرزندان و همسر خود ارتباط مناسب داشته باشد. از طرفی فرزندان نیز تحت تأثیر این حالات روحی مادر، تفکر منفی پیدا می‌کنند و نظام فکری آنها مبتنی بر بدبینی رشد می‌یابد و این امر بر فعالیتهای مدرسه ای، رفتار و بازی با همسالان تأثیر منفی بر جای خواهد گذاشت. ضمن آنکه منشأ بسیاری از اختلافات خانوادگی و جدایی‌ها به افسردگی زنان و دختران بر می‌گردد.

 

از دگر سو افسردگی ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد و در طرز تفکر افراد به جهات مختلف اثر می‌گذارد. ممکن است بسیاری از رفتارها از فرد سر بزند اما احساس نکنیم که ناشی از افسردگی است، چه بسیار دختران افسرده ای که از خانه و مدرسه فرار می‌کنند یا دست به اعمال خلاف شئون اجتماع، خشونت، قتل و خودکشی می‌زنند. در این زمینه مطالعات نشان داده که پدر، همسر و بطورکلی افرادی که نقش جنس مخالف را در زندگی افراد دارند، در ایجاد افسردگی مؤثر هستند و ازدواج ها و زندگی‌های تحمیلی و ظلم به زنان در محیط خانواده نیز زنان را افسرده خواهد کرد.

 

استرس‌های ناشی از عوامل محیطی، مشکلات اجتماعی و خانوادگی، تعصبات خاص فرهنگی و نبود شرایط تفریحی مناسب را از دیگر عوامل تشدید کننده افسردگی زنان و حتی مردان می توان برشمرد

 

ناهماهنگی بین ارزش‌های اجتماعی و ارزش‌های حرفه‌ای زنان شاغل می‌تواند عامل دیگری در تشدید افسردگی آنها باشد. همچنین بی‌اعتنایی به ارزش‌های اخلاقی در خانواده در افزایش ابتلای زنان به افسردگی موثر است چرا که اگر در  محیط خانواده آرامش، صمیمیت و تفاهم بیشتری بین زن و مرد باشد و به ارزش‌های اخلاقی بی‌اعتنایی نشود، میزان ابتلا به افسردگی کاهش می یابد.

 

افسردگی زنان را نباید نادیده گرفت، چرا که فرزند سالم از خانواده سالم زاییده می‌شود و با توجه به اینکه زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند و بدون آنها نهاد خانواده در معرض آسیب قرار می‌گیرد، پس توجه به سلامتی آنان مقوله مهمی است که باید به آن توجه شود.

 

درمان

 

با توجه به اهمیتی که بهداشت روان زنان و دختران در جامعه دارد و با توجه به شیوع زیاد این اختلال در سطح جامعه، پرداختن به درمان افسردگی مقوله ای مهم  و حتی سرنوشت ساز به نظر می رسد. لذا از جمله روش های موثر مقابله با بروز افسردگی و حفظ بهداشت روانی افراد به خصوص زنان، شیوه های خودیاری هستند که عبارتند از:

 

ورزش

 

انجام ورزش های ایروبیک (هوازی) مثل قدم زدن، آهسته دویدن، کوهنوردی و... که می تواند خلق و خوی فرد را تا حد چشمگیری افزایش دهد. انجام این ورزش ها به ویژه به زنانی که از افسردگی خفیف و ملایمی در رنج هستند، توصیه می شود.

 

ورزش های دیگری مثل برداشتن وزنه های یک کیلوگرمی موجب تنفس بهتر، افزایش اشتها، خواب، کاهش خلق گرفته و احیای احساسات و هیجانات شادی بخش در فرد می شود. لازم به توضیح است که قبل از آغاز هر گونه ورزش جدیدی بهتر است با پزشک معالج تان مشورتی انجام دهید.

 

مشورت کردن

 

مشکلات عادی و روزمره خود را با کمک یک دوست، همسر و یا مشاور بررسی کنید. سعی کنید منابع استرس آور خود را بشناسید و درصدد رفع آنها برآیید. چنانچه احساسات و هیجان های درونی خود را مورد موشکافی قرار دادید و توانستید عامل اصلی نگرانی ها و ناراحتی های خود را شناسایی کنید، از شیوه های مختلفی که برای کاهش خلق و خوی افسرده پیشنهاد می شود، استفاده کنید.

 

صحبت کردن با خود

 

در برخی موارد گفت وگوهای درونی فرد با خودش می تواند به او در شناخت مشکل اصلی کمک کند (تنها باید توجه داشته باشید که لحنی انتقادآمیز، غیرواقع بینانه و منفی نسبت به خود و رفتارهایتان نداشته باشید). سعی کنید بر نقاط قوت خود، توانایی ها و اهدافی که قصد دارید به آنها برسید تمرکز داشته باشید.

 

از دیگر عواملی که زنان را به سمت افسردگی سوق می‌دهد، می‌توان به استرس و فشارهاییکه در بیرون از محیط خانه تحمل می‌کنند، اشاره کرد

 

اگر فردی از بودن شرایط و موقعیت خاصی دچار علائم آشکار افسردگی می شود، می تواند قبل از آنکه اوضاع وخیم تر شود، درباره مشکلش با یک مشاور و یا روانشناس صحبت کند

 

نوشتن و به تحریر درآوردن

 

درباره مشکلات و آنچه که موجب ناراحتی تان می شود، بنویسید. در خیلی از موارد نوشتن احساسات دردناک و آزرده کننده موجب آرامش روحی افراد می شود. برای شروع می توانید ابتدا وقایعی را که در طول روز و یا هفته شما را افسرده و غمگین می کند، بنویسید. اگر تجربه احساسی منفی و یا مثبتی داشته اید، سعی کنید جزئیات مختلف آن را و تاثیری که بر شما گذاشته است بررسی کنید و سپس با تجزیه و تحلیل نوشته های خود و مفاهیمی که به کار برده اید، علت اصلی ناراحتی و یا شادی خود را تشخیص کنید.

 

خودیاری و کمک گرفتن از گروه های حمایتی

 

درباره مشکل خود با دیگر افرادی که مشابه شما هستند صحبت کنید. در این گونه گروه های حمایتی سعی می شود با صحبت کردن با افراد و بررسی دقیق مشکل شان، شرایطی را که موجب ناراحتی و افسردگی آنان می شود شناسایی و موجب کاهش تاثیرات آن بر فرد را فراهم آورد.

 

مراجعه به مشاور

 

اگر فردی از بودن شرایط و موقعیت خاصی دچار علائم آشکار افسردگی می شود، می تواند قبل از آنکه اوضاع وخیم تر شود، درباره مشکلش با یک مشاور و یا روانشناس صحبت کند.

ویدیو مرتبط :
تنگ غروب تنگ غروب - مجیدرضانژاد

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ویار،یکی ازمشکلات زن باردار

بي‌دليل نيست که مي‌گويند بهشت زير پاي مادران است؛ چون از همان لحظات اول، يعني از زمان بسته شدن نطفه کودک، دردسرهاي مادر شروع مي‌شود و دوران سخت بارداري و محدوديت‌ها و مشکلات آن اولين مرحله گرفتاري مادر است. اگرچه همه اين گرفتاري‌ها در نهايت براي مادر شيرين و لذت‌بخش است ولي خب، از سرگذراندن‌شان هم کار راحتي نيست.

ويار داشتن، يکي از مشکلات شايع دوران بارداري است که بيشتر مادران تجربه‌اش مي‌کنند. البته ويار انواع مختلفي دارد ولي معمولا از الگوي خاصي پيروي مي‌کند و راه‌حل‌هاي مشخصي هم دارد. در گفتگو با دکتر سيدعلي کشاورز، متخصص تغذيه و رژيم درماني، کوشيده‌ايم نحوه برخورد با اين عارضه طبيعي دوران بارداري را جويا شويم.

منظور از ويار در اين جا، دو نوع حالت مختلف در دوران بارداري است. مفهوم اولي که دکتر کشاورز، برايمان شرح مي‌دهد، همان تمايلات مادر به خوردن مواد غذايي و غيرغذايي در دوران بارداري است که همه تا حدي با اين حالت از ويار آشنا هستند: «مثلا مادر گاهي ميل زيادي به خوردن ترشي، قره‌قوروت و لواشک دارد و گاهي تمايل به خوراکي‌هاي شيرين. البته خوردن اين مواد غذايي در حدي که تعادل تغذيه‌اي زن باردار را به هم نزند، اشکالي ندارد. اما بعضي اوقات مادران باردار همين مواد غذايي بي‌‌ضرر را آن‌قدر زياد مصرف مي‌کنند که تعادل غذايي‌شان به هم مي‌خورد و اين رفتار مضري است که اصلا توصيه نمي‌شود.»

البته دکتر کشاورز به خانواده زنان باردار توصيه مي‌کند که مواد غذايي طبيعي و سالم را که زن باردار هوس خوردن‌شان را دارد، تهيه کنند و در اختيارش قرار دهند چون: «تأمين ماده غذايي که زن باردار به آن تمايل دارد توسط خانواده، به‌خصوص همسر، از نظر روحي و رواني اهميت زيادي دارد و نشانه حمايت عاطفي اطرافيان است ولي به اين شرط که حتما حواس‌شان باشد که مادر باردار بيش از اندازه از اين مواد مصرف نکند و برنامه غذايي‌اش مختل نشود.»

گاهي هم زنان باردار به خوردن موادي تمايل پيدا مي‌کنند که خوراکي نيستند. دکتر کشاورز درباره اين نوع ويار مي‌گويد: «گاهي تمايل مادر به خوردن گچ، خاک، مهر و نشاسته خياطي است که اين ويارها اغلب نشانه کمبود غذايي در بدن مادر است. کمبود موادي مثل آهن، کلسيم و روي مي‌تواند دليل اين مشکل باشد. درنتيجه متعادل کردن رژيم غذايي با غذاهايي که منبع اين مواد هستند يا تجويز مکمل‌هاي غذايي مثل مکمل آهن و کلسيم، مي‌تواند اين مشکل را کم کند. در اين‌گونه موارد نبايد اجازه داد که زن باردار به خوردن موادي از قبيل مهر و زغال اقدام کند چون نه تنها اين مواد عوارض دارند بلکه باعث تشديد کمبود غذايي مادر هم مي‌شوند.»

دل به‌هم‌خوردگي در اوايل صبح

تعريف ديگر ويار، تهوع صبحگاهي است که خيلي‌ها با آن آشنايي دارند و در بيشتر فيلم‌ها و سريال‌ها اولين نشانه عاميانه بارداري به حساب مي‌آيد. البته تعدادي از خانم‌هاي باردار اين تهوع را تجربه نمي‌کنند ولي کم نيستند کساني که چند هفته از دوران بارداري‌شان را با حالت تهوع مي‌گذرانند. دکتر کشاورز درباره اين نوع ويار مي‌گويد: «70 درصد مادران باردار، به خصوص در اولين بارداري‌شان اين تهوع را تجربه مي‌کنند. تهوع صبحگاهي اغلب در هفته چهارم بارداري شروع مي‌شود و در هفته چهاردهم پايان مي‌يابد. علت اين تهوع تغييرات هورموني است که در بدن مادر ايجاد مي‌شود و نهايتا اختلالي است که در متابوليسم چربي‌ به وجود مي‌آيد. لذا پزشک و متخصص تغذيه بايد با ايجاد تغييراتي در برنامه غذايي اين حالت را فرو نشانند.» اما دکتر کشاورز توصيه‌هايي براي کاهش تهوع صبحگاهي دارد، از جمله اينکه خانم‌هاي باردار، صبح به محض بيدار شدن و ترک رختخواب، کمي نان خشک يا بيسکويت بخورند. توصيه ديگر اين که نيم ساعت قبل و نيم‌ساعت بعد از صبحانه و حتي در حين خوردن صبحانه، مايعات ننوشند چون نوشيدن مايعات تهوع را تشديد مي‌کند. ضمن اينکه بهتر است تعداد وعده‌هاي غذايي را زياد و مقدار غذاي مصرفي در هر وعده را کم کنند يعني به جاي 3 وعده، 5 تا 6 وعده کوچک غذا بخورند تا معده‌شان هيچ‌وقت خالي نماند چون خالي ماندن معده دستگاه گوارش را تحريک مي‌کند. در ضمن زنان باردار بايد از مصرف سير، پياز و کلم که ترکيبات گوگردي بودار و محرک دارند خودداري کنند. غذاهاي سرخ کرده و چرب و سس‌دار هم به علت تشديد اسيد معده، مي‌توانند باعث تشديد حالت تهوع شوند. دکتر کشاورز مي‌گويد: «ما به خانم‌هاي بارداري که ويار دارند توصيه مي‌کنيم که موقع آشپزي پنجره‌ها را باز کنند که بوي حاصل از طبخ غذا بيرون برود تا معده‌شان را تحريک نکند. ضمن اينکه از عطرهاي تند و محرک استفاده نکنند.» براي بعضي از خانم‌هاي باردارخوردن شيريني‌ها و مواد نشاسته‌اي باعث کاهش حالت تهوع مي‌شود، دکتر کشاورز در اين‌باره مي‌گويد: «گرچه ما مصرف مواد نشاسته‌اي و شيريني‌جات را براي همه گروه‌هاي سني محدود مي‌کنيم ولي در مورد خانم‌هاي باردار چون مصرف‌شان کاهنده تهوع است، مصرف اين مواد را آزادتر مي‌گذاريم.»

گوشت با چاشني

بعضي از خانم‌هاي باردار هم در خوردن يک سري مواد غذايي مثل گوشت، شير و مرغ مشکل دارند و با خوردن اين موادغذايي دچار تهوع مي‌شوند. دکتر کشاورز در اين‌باره مي‌گويد: «اگر شير چرب باشد طبيعي است که زن باردار دچار تهوع شود پس بهتر است شير کم‌چرب مصرف شود. علاوه بر آن، خوردن شير در قالب شير موز و شير کاکائو مي‌تواند بوي آن را از بين ببرد. در مورد گوشت‌هايي هم که ممکن است خانم‌هاي باردار را اذيت کنند بايد براي طبخ‌شان ترفندهايي را به کار برد که بويش گرفته شود مثل اضافه کردن چاشني‌هاي بي‌‌ضرر از قبيل آب‌ليمو و آب نارنج. ضمن اينکه مي‌شود به جاي گوشت، مرغ و ماهي را جايگزين کرد ولي اگر حساسيت فرد در دوران بارداري به اين خوراکي‌ها شديد باشد و نتواند هيچ کدام از آنها را مصرف کند به ناچار، بايد از مکمل‌هاي آهن، کلسيم و روي استفاده کرد.»