عزت نفس در كودكان

لحظه ای به عزت نفس خود فكر كنید. شما غیر از ارزیابی كلی از ارزش خودتان به عنوان یك انسان ارزیابی های متعددی نیز از خود دارید. برای مثال شاید خودتان را از دید دیگران بسیار دوست داشتنی بدانید یا درتكالیف دانشگاه خود را بسیار خوب بدانید، اما در زمینه ورزش تا اندازه ای شایسته بدانید.

 

عزت نفس كودكان پیش دبستانی به اندازه كودكان بزرگ تر و بزرگسالان چندان مشخص نیست و معمولا توانایی خود را خیلی زیاد و دشواری تكالیف را كمتر از حد ارزیابی می كنند.

 

در دوره ای كه كودكان پیش دبستانی باید درمهارت های جدید تسلط یابند، عزت نفس زیاد به كمك آنها می آید. اغلب كودكان پیش دبستانی می دانند كه بزرگ تر و قوی تر می شوند و می فهمند كه شكست در یك موقعیت، اغلب به موفقیت در موقعیت دیگر تبدیل می شود.

 

شكیبایی و ترغیب بزرگ ترها كه می داننداگر كودكی دردوچرخه سواری مشكل دارد یا نمی تواند با قیچی چیزی را ببرد می تواند پس ازمدتی آن كار را انجام دهد اعتقاد كودك را به توانایی هایش تقویت می كند.

 

برای پرورش خود انگاره سالم دركودكان پیش دبستانی راهكارهای زیركمك كننده است:

 

۱) رابطه سازنده برقرار كنید

 

با فراهم كردن فرصت های مناسب نشان دهید كه می خواهید باكودك باشید.

بدون قضاوت كردن، فقط گوش كنید و برخی از افكار و احساسات خود را ابراز كنید.

مشاركت متقابل به كودكان كمك می كند احساس با ارزش بودن كنند.

 

 

۲) فراهم كردن زمینه های موفقیت

 

انتظارات خود را درست تنظیم كنید و وقتی از كودك می خواهید كاری را انجام دهد كه از توانایی های او فراتر است، او را یاری كنید و بركار یا رفتار سازنده كودك تاكید كنید.

با تاكید بر تحسین به جای پاداش های مادی خودانگیزی را تقویت كنید.

به جای این صرفا بگویید «خوب است»،به تلاش ها و دستاوردهای خاص او اشاره كنید.

كار هنری و سایر دستاوردهای كودك رانمایش دهید و افزایش مهارت او را یادآوری كنید.

 

 

۳) زمینه آزادی انتخاب را فراهم كنید

 

- حق انتخاب، به كودكان احساس مسئولیت و كنترل بر زندگی می دهد.در صورتی كه كودكان هنوز قادر به تصمیم گیری نباشند، آنها را درگیر انتخاب های آسان كنید، مثلا اجازه دهید آنها تصمیم بگیرند چه موقعی و به چه شكلی تكلیف خود را انجام دهند.

- هیجان های كودك را تایید كنید

- احساس های نیرومند كودك را بپذیرید و راه های موثری برای برخورد با آنها پیشنهاد كنید.

-در صورتی كه هیجان منفی كودك ناشی از اهانت به عزت نفس او باشد، او را تسلی دهید و در عین حال موقعیت را به صورت معقول ارزیابی كنید تا كودك احساس كند مورد حمایت قرار دارد.

منبع: آموزش و پرورش خراسان

ویدیو مرتبط :
جلسه سوم رایگان عزت نفس و اعتماد به نفس: مسئولیت پذیری

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

روش‌های ایجاد اعتماد به نفس در ‌كودكان

اعتماد به نفس مناسب، سلاح كودك در برابر چالش‌های دنیاست. كودكانی كه احساس خوبی در مورد خود دارند، راحت‌تر می‌توانند با مشكلات محیط اطراف و فشارهای موجود در جهان مقابله كنند. آنها تمایل بیشتری به شادی و لذت از زندگی دارند. این كودكان واقع‌بین بوده و معمولا خوشبین هستند.

در مقابل، چالش‌های محیط زندگی برای كودكانی كه اعتماد به نفس پایین‌تری دارند، می‌تواند به منزله یك منبع عظیم اضطراب و عصبانیت باشد. كسانی كه تفكر منفی راجع به خود دارند، سخت‌تر می‌توانند برای مشكلات خود راه‌حل پیدا كنند. اگر كودك دچار افكاری همچون «من خوب نیستم» یا «نمی‌توانم كاری را درست انجام دهم» باشد، ممكن است در آینده تبدیل به فردی مطیع، افسرده یا منزوی شود و هنگام رویارویی با یك چالش جدید، سریع پاسخ دهد كه «من نمی‌توانم».

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس مجموعه‌ای از باورها و احساساتی است كه ما در مورد خود داریم و در واقع درك ما از خودمان است. این كه ما چگونه خود را تعریف می‌كنیم روی انگیزه‌ها، نظرات و رفتارهای ما تاثیرگذار بوده و در احساسات ما موثر است.

شكل‌گیری الگوی اعتماد به نفس، خیلی زود در زندگی آغاز می‌شود. مثلا یك كودك نوپا كه راه رفتن را برای اولین بار تجربه می‌كند، دچار حس انجام یك كار می‌شود كه باعث تقویت اعتماد به نفس می‌شود. یادگیری برخاستن پس از تلاش‌های ناموفق قبلی به كودك می‌آموزد كه او می‌تواند.

مفهوم موفقیت در قبال پافشاری در یك كار، خیلی زود در ذهن كودك شكل می‌گیرد. همین طور كه كودك تلاش می‌كند، شكست می‌خورد، دوباره تلاش می‌كند و بار دیگر شكست‌خورده و سرانجام پیروز می‌شود، احساس خوبی درمورد توانایی‌هایش به وی می‌دهد. در همین زمان، كودك مشغول خلق یك خودپنداری براساس ارتباط با دیگر افراد است. به همین دلیل است كه نقش والدین، كمك به كودك برای شكل‌گیری یك وضعیت دقیق و سالم از خودآگاهی است.

كودكی كه با یك موفقیت شاد می‌شود اما احساس می‌كند كه مورد عشق و علاقه قرار نگرفته است، اعتماد به نفس پایینی را تجربه خواهد كرد. همچنین كودكی كه دوست داشته می‌شود اما در مورد توانمندی‌های خود تردید دارد، او نیز در آینده اعتماد به نفسش پایین می‌آید. اعتماد به نفس مناسب از تعادل صحیح این دو موضوع با یكدیگر ناشی می‌شود.

نشانه‌های داشتن اعتماد به نفس

اعتماد به نفس با رشد كودك تغییر می‌كند، چرا كه تحت تاثیر تجربیات كودك و درك و احساسات جدید او قرار می‌گیرد. پس آگاهی از اعتماد به نفس سالم یا ناسالم می‌تواند بسیار مهم و موثر باشد و به والدین كمك كند.

كودكی كه اعتماد به نفس پایینی دارد، دوست ندارد كارهای جدید را امتحان كند و ممكن است به صورت منفی در مورد خود صحبت كند مثلا «من خنگم»، «من هرگز یاد نمی‌گیرم كه چطور این كار را انجام بدهم»، یا «چه فایده، هیچ كس به من توجه نمی‌كند.» او ممكن است سطح پایینی از عصبانیت را از خود به نمایش بگذارد، به آسانی كاری را رها كند یا منتظر فرد دیگری باشد تا آن كار را برایش انجام دهد. او تمایل دارد بسرعت از خود ناامید شود. كودكانی با اعتماد به نفس پایین، اغلب در شرایط ناملایم عقب‌نشینی می‌كنند.

اما كودكانی با اعتماد به نفس مناسب، از ایجاد ارتباط با دیگران لذت می‌برند. آنها در مناسبات اجتماعی راحت هستند و از فعالیت‌های گروهی لذت می‌برند و در عین حال از استقلال برخوردارند. وقتی چالش‌های اطراف زیاد می‌شود، آنها برای یافتن راه‌حل مناسب تلاش می‌كنند و به جای آن‌كه به خود بگویند «من یك احمق هستم» می‌گویند «من این مطلب را متوجه نمی‌شوم.» بچه‌ها نقاط ضعف و قوت خود را می‌دانند و آنها را می‌پذیرند و مثبت‌اندیش و خوشبین هستند.

اما والدین چگونه می‌توانند به تربیت كودكی با اعتماد به نفس مناسب كمك كنند؟ نكات زیر می‌تواند راهگشا باشد:

به آنچه می‌گویید دقت كنید: كودكان بشدت نسبت به آنچه والدینشان می‌گویند، حساس هستند. به یاد داشته باشید همواره كودك خود را تشویق كنید نه تنها به این خاطر كه او كار خوبی انجام داده است بلكه به خاطر تلاشش نیز از او قدردانی كنید.

مثلا اگر كودك شما در تیم فوتبال مدرسه انتخاب نشده، به جای گفتن این مطلب كه «خوب، بار دیگه بیشتر سعی خواهی كرد و موفق خواهی شد» بهتر است بگویید «تو نتوانستی در تیم انتخاب شوی اما من واقعا به تلاش تو در این راه افتخار می‌كنم.» به جای نتیجه، به تلاش كودك بها دهید.

یك مدل مثبت باشید: اگر شما در مورد توانایی‌ها و محدودیت‌های خود بی‌نهایت خشن، بدبین یا غیرواقع بین هستید، كودك هم همچون آینه از شما الگو می‌گیرد. سعی كنید اعتماد به نفس خود را بهبود دهید تا یك مدل مناسب برای كودك خود باشید.

باورهای غلط فرزند خود را شناسایی و به سمت درست هدایت كنید: برای والدین بسیار مهم است كه باورهای غیرمنطقی كودك خود را شناسایی كنند، باورهایی در مورد توانایی‌ها، جذابیت، خوب بودن و... به كودكان كمك كنید كه استانداردهای دقیق‌تری برای خود وضع كنند و در ارزیابی خود واقع‌بین‌تر باشند، این كار به آنها كمك می‌كند تصور بهتر و سالم‌تری از خود داشته باشند. درك نادرست از خود می‌تواند ریشه بدواند و برای كودك به یك واقعیت تبدیل شود. مثلا كودكی كه در مدرسه خیلی خوب است، اما با ریاضی مشكل دارد، ممكن است تصور كند كه من در ریاضی ضعیفم پس دانش‌آموز بدی هستم. این نه تنها یك نتیجه‌گیری غلط است بلكه باوری است كه باعث حركت كودك به سمت خطا و شكست می‌شود. كودك خود را تشویق كنید تا موقعیت خود را به طور منطقی درك كند. یك پاسخ مفید ممكن است این باشد: «تو دانش‌آموز خوبی در مدرسه هستی. ریاضی تنها یكی از درس‌های توست كه باید وقت بیشتری برای آن صرف كنی. ما دو تایی روی آن كار خواهیم كرد».

مهربان باشید: عشق شما می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس كودكتان شود. كودك را در آغوش بگیرید و به او بگویید كه به وی افتخار می‌كنید. حتی در كیف مدرسه او یادداشت‌هایی مثل این بگذارید: «فكر می‌كنم تو فوق‌العاده‌ای». او را به طور مداوم و با صداقت تشویق كنید، البته مراقب باشید در این زمینه افراط نكنید.

بازخورد مثبت و دقیقی ارائه كنید: حرف‌هایی مثل «تو مثل دیوانه‌ها رفتار می‌كنی.» می‌تواند باعث شود كودكتان حس كند كنترلی روی كارهای خود ندارد. جمله بهتر این است «تو با برادرت خیلی بد رفتار می‌كنی. اما من خوشحالم كه سر او فریاد نمی‌كشی یا او را نمی‌زنی.» این جمله باعث تایید احساسات كودك می‌شود و او را تشویق می‌كند بار دیگر بهتر رفتار كند و انتخاب بهتری داشته باشد.

یك محیط دوستانه و امن برای كودك خود فراهم كنید:كودكانی كه احساس امنیت نمی‌كنند یا در خانه در معرض سوءاستفاده هستند، دچار اعتماد به نفس پایین‌تری می‌شوند. كودكی كه دائم شاهد دعوا و جر و بحث والدین باشد، افسردگی می‌گیرد. همچنین در مدرسه دچار مشكل شده و با دوستانش نمی‌تواند ارتباط خوبی برقرار كند و همین عوامل باعث تحت تاثیر قرار گرفتن اعتماد به نفسش می‌شود.

به كودكان خود كمك كنید در تجربیات سازنده، مشاركت كنند: فعالیت‌هایی كه كودك را به جای رقابت به همكاری تشویق كند، باعث پرورش اعتماد به نفس او می‌شود. مثلا وقتی یك كودك بزرگ‌تر به كودك كوچك‌تر خواندن را می‌آموزد، اعتماد به نفس او شكل می‌گیرد.

اگر شما در مورد پایین بودن اعتماد به نفس كودكتان شك دارید، می‌توانید از كمك متخصصان و مشاوران در این زمینه استفاده كنید. مشاوران كودك و خانواده می‌توانند عوامل پنهانی را كه موجب شده كودك راجع به خود احساس خوبی نداشته باشد، بیابند.

با درمان مناسب و بموقع می‌توان به كودك یاد داد كه راجع به خود و دنیای اطراف، دیدگاه مثبتی پیدا كند. وقتی كودك خود را از دید واقع‌بینانه‌ای نگاه می‌كند، می‌تواند بپذیرد كه واقعا كیست.

با كمی كمك، كودك می‌تواند اعتماد به نفس خود را افزایش دهد و شادتر باشد و زندگی بهتری را تجربه كند.

 

منبع: shahrzadpress.com