شلختگی ارثی است؟!

اگر کمی به اطراف خود نگاه کنید افرادی را می‌بینیدکه با بی‌نظمی‌های‌شان با اعصاب شما بازی می‌کنند.

نامرتب لباس می‌پوشند، منزل یا اتاق شخصی‌شان بسیار کثیف و نامرتب است عده‌ای هم پا را فراتر از این می‌گذارند و این ریخت و پاش و بهم ریختگی را به زندگی دیگران هم راه می‌دهند. در این شماره زبان بدن با کمک سیدعلی دربانی، روانشناس از علل بروز این مشکل و ریشه‌های آن همچنین طریقه شناخت زبان بدن این افراد می‌گوییم.

به چه کسانی شلخته می‌گوییم ؟
نامرتب بودن یا در زبان عامیانه همان شلخته بودن می‌تواند دلایل بسیار و انواع و اقسام داشته باشد که برمی‌گردد به ویژگی‌های شخصیتی و خلقی فرد یا به الگویی که در آموزش شلختگی به او نقش داشته است. شلختگی تقریبا مساوی است با بی‌نظمی، البته با درجه شدت بیشتر. این اختلال رفتاری اتفاقا در جامعه ما بسیار شایع است به عنوان نمونه بعضی‌ها ظاهرشان مرتب و آراسته است ولی اتاق‌شان به هم ریخته و نامنظم است.

عده‌ای اتاق‌شان مرتب ولی ظاهری نامرتب دارند، عده‌ای هم اتاق نامرتب هم پوشش نامرتب و عده‌ای دیگر اگر چه پوشش و اتاقی مرتب دارنداما در زندگی اطرافیان خراب کاری می‌کنند.گاه این بی‌نظمی در بعد اجتماعی‌تر کسانی هستند که بیخود خرج می‌کنند و مصرف آنها زیاد از حد است و موجودی جامعه را به لحاظ امکانات اقتصادی رعایت نمی‌کنند، آنها بی‌انضباط اقتصادی و مالی‌اند. بسیاری از مسائل اخلاقی مانند وفای به عهد و پیمان و احترام به اموال عمومی و دولتی و رعایت بهداشت اجتماعی و حسن خلق و احترام به ناموس مردم و پرداخت حقوق دیگران و ... در اجتماع در موضوع شلختگی مفهوم پیدا می‌کند.

شناخت زبان بدن یک فرد شلخته  کار دشواری نیست
یک فرد شلخته را قبل از هر چیز می‌توان از روی پوشش و میزان رسیدگی به وضعیت‌اش شناخت. لباس‌ها با هم همخوانی ندارد وآرایش و اصلاح نامرتب و به هم ریخته‌ای دارد. در بعد رفتاری اینگونه افراد معمولا حواس پرت و بد قول هستند و اگر از آنها علت بد قولی یا حواس‌پرتی را جویا شوید خواهید دید با دست بر پیشانی می‌کوبند که یکی از علائم زبان بدن افراد فراموش‌کار و معمولا دروغگو است. نحوه نشستن این افراد نیز از افراد دیگر متفاوت است و خیلی اوقات وارد اماکن عمومی که می‌شوید فرد شلخته در گوشه‌ای در جای نامناسب و اغلب آلوده نشسته است. یکی از شیرین‌کاری‌های این عده ریختن چای و شربت یا کاسه آش و سوپ روی پیراهن و لباس خود  یا اطرافیان یا گاهی در حوزه آکادمیک‌تر با ریختن آش و مواد غذایی روی جزوه خود و دوستان است، علائم فوق همه یا هر یک به تنهایی ما را در شناخت یک شلخته کمک می‌کند.

شلختگی می‌تواند ارثی باشد
افراد شلخته معمولا در خانواده خودشان یک فرد شلخته داشته‌اند. پس یک دلیل می‌تواند مشاهده باشد؛ یعنی به عنوان نمونه پدر شلخته است و کودک رفتارهای او را مشاهده می‌کند و از آنجا که بیشتر انسان‌ها متمایل به راحت‌طلبی‌اند، کودک ترجیح می‌دهد از پدرش الگوبرداری کند تا از مادرش که منظم‌تر است، بنابراین مسواک نمی‌زند، لباس‌هایش را جمع نمی‌کند.یادگیری هم یکی دیگر از عوامل موثر است یعنی رفتار شلختگی بر اثر تکرار اتفاق می‌افتد. به عنوان نمونه بچه از اول لباس‌هایش را می‌ریزد و جمع نمی‌کند و کسی هم به او چیزی نمی‌گوید. همین رفتار به تدریج تبدیل به عادت می‌شود اما به وجود آمدن رفتار شلختگی علت‌های دیگری هم می‌تواند داشته باشد.

شلختگی وارونه
گاهی اوقات فرزندان خانواده‌های منظم و سختگیر هم شلخته می‌شوند. اسم این نوع بی‌نظمی شلختگی وارونه است. در بعضی خانواده‌ها تحکم و زورگویی پدر و مادر برای رعایت نظم و تکرار پیام‌های کلامی‌ متوالی فرد را وادار به مقاومت می‌کند و در او نوعی شلختگی به وجود می‌آورد. در بعضی از موارد هم فرد از ابتدا شلخته نیست ولی به خاطر شرایطی خاص دچار این رفتار می‌شود. بعضی‌ها در بحران بلوغ به دلیل میل به استقلال در مقابل نظمی که خانواده روی آن تاکید دارد، مقاومت می‌کنند. به عنوان نمونه نوجوان نمی‌گذارد مادرش اتاقش را منظم کند و می‌گوید این طور راحت‌تر است. سپس این رفتار به شکل عادت درمی‌آید و فرد در باقی زندگی‌اش شلخته می‌شود.

شلختگی در لباس پوشیدن
شلختگانی که پوشش را رعایت نمی‌کنند به راحتی می‌توان شناخت، البته این شلخته بودن را با مد نیز باید متفاوت دانست چراکه هرازگاهی لباس‌ها و پوشش‌های خاصی مد می‌شود که این کار را برای شناخت افراد شلخته سخت می‌کند همانند دوره‌ای که لباس‌هایی چروک مد شده بود. گروه دیگر افرادی که با پوشش مرتب یا نامرتب ماشین، محل زندگی یا محل کار نامرتبی دارند؛ در این مورد نقش آموزش و مشاهده و حضور یک فرد شلخته در خانواده بسیار موثر است. زبان بدن این افراد بستگی به این دارد که از چه منبعی شکل گرفته باشد اگر در جهت گرفتن توجه منفی باشد بیشتر و شدیدتر خواهد بود به طوری که باعث خشم و ناراحتی بیشتر اطرافیان می‌شود به طوری که صدای اطرافیان درمی‌آید.

شلخته‌ها درمان می‌شوند
بهترین راه حل آن است که از سوی خود فرد راهکار‌های مناسب پیدا شود. از طریق خودآگاهی، ترجیحات و عیب‌های کوچک افراد مشخص می‌شود. ما برای راه حل خود بیشتر مایه می‌گذاریم.
شلختگی فقط درپوشش نیست؛ در موارد دیگری نیز هست به عنوان مثال:  حواس پرتی.

شاید این چیزها حواس‌پرتی را از بین ببرد: میز کارتان را به جایی ببرید که چیزهای کمتری حواس‌تان را پرت کند، دور میزتان دیوار بکشید، ساعاتی کار کنید که حواس‌پرتی شما در آن ساعات کمتر است. فقط برای زمان‌هایی کوتاه و جهت استراحت به آن حواس‌پرتی‌ها بپردازید.
از یک فرد منظم بخواهید به شما کمک کند که سیستمی برای خودتان درست کنید و به تدریج با این سیستم جلو بروید و آن را پیاده کنید؛  این موضوع در بلند مدت به زندگی شما شکل می‌دهد.

نفرت از اداره امور: شما انتخاب‌های خودتان را دارید، باید عواقب آنها را هم بپذیرید. این تصمیم با شماست.

رشد نخواهید کرد: آیا زمان بیشتری نیاز دارید که بچه و بی‌مسئولیت بمانید؟ یا وقت آن رسیده که بزرگ شوید؟ این تصمیم هم با شماست.

کمبود سیستم سازماندهی رسمی: راه‌های مختلف را امتحان کنید، تقویم داشته باشید یا با قلم و کاغذ تقویم کاری خود را بنویسید. فهرستی از کارهایی که باید انجام دهید در فایل word یا ... بنویسید. حتی می‌توانید روی تکه کاغذهای کوچکی آنها را بنویسید و روی میز کارتان بچسبانید.

عدم استفاده دائم از سیستم سازماندهی: اگر از آن استفاده نکنید آن را از دست خواهید داد. آن را تبدیل به یک عادت کنید و همیشه همه کارها را روی کاغذ فهرست کنید و در طول روز آنها را بررسی کنید.

اعتقاد به اینکه نظم داشتن فرقی ایجاد نمی‌کند: زندگی شما از هم پاشیده و فکر می‌کنید که نظم یافتن در چنین موقعیتی درست مانند مرتب کردن صندلی‌های کشتی تایتانیک در حال غرق شدن است ولی بدانید که اگر سرطان درجه پنج نداشته باشید، این کار بی‌تاثیر نیست. بهبود زندگی شما مانند بالا رفتن از یک تپه است. اگر بالا را نگاه کنید، آنقدر می‌ترسید که ترجیح می‌دهید از همانجا به سمت پایین برگردید. ولی اگر سرتان را پایین بیندازید و فقط روی قدمی که به جلو برمی‌دارید تمرکز کنید، زمانی می‌رسد که وقتی به عقب نگاه می‌کنید از مسیری که آمده اید تعجب خواهید کرد.

افسردگی: افسردگی ملایم تا متوسط اغلب با جایگزینی خوداندیشی و درونگرایی با بهره‌وری و تمرکز بیشتر بر نیازهای دیگران و نه نیازهای خود برطرف می‌شود. ورزش هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر اینها کافی نبودند، چند جلسه درمان شناختی برای افسردگی جدی (یعنی نوعی از افسردگی که اصلا از جای‌تان نمی‌توانید بلند شوید) می‌تواند کمک حرفه‌ای بدهد.

اگر هیچ‌کدام از اینها نتیجه نداشت، شاید شما دلیل بی‌نظمی خود را درست نفهمیده‌اید. بهتر است از یک مشاور دوره دیده و مورد تایید سازمان نظام روانشناسی کمک بخواهیدتاضمن پیدا کردن ریشه‌های بروز شلختگی به درمان این مشکل شما کمک کند.

منبع:مجله زندگی ایده آل

 

ویدیو مرتبط :
زندگی ارثی ما

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تالاسمی یک بیماری ارثی-ژنتیکی

 

HGbA2: هموگلوبین A2 از 2 زنجیره آلفا و 2زنجیره بتا تشکیل می‌شود.(α2δ2) که بطور طبیعی 2-1% هموگلوبین در بالغین را تشکیل می‌دهد.

 

HGbF: هموگلوبین F که هموگلوبین اصلی دوران جنینی است و کمتر از 1% هموگلوبین در بالغین را نیز شامل می‌شود،از زنجیره 4 تایی 2 تا آلفا و 2 تا گاما (α2δ2) تشکیل گردیده است و هموگلوبین های C , H و ... که در بعضی بیماریها بوجود می‌آید.

 

برای ساخت زنجیره بتا هر فرد از هر والد خود (پدر و مادر) یک ژن سازنده این زنجیره را دریافت می‌کند و برای زنجیره‌های δ,α از هر والد 2 ژن دریافت می‌کند. و بر اساس جهش یا حذف هر کدام از این ژنها ساخت و زنجیره مربوطه مختل شده و انواع بیماری تالاسمی را خواهیم داشت.

 

هموگلوبین نه تنها برای حمل و تحویل طبیعی اکسیژن لازم است، بلکه در شکل و اندازه و بدشکلی گلبول قرمز دخالت دارد. مقدار کل هموگلوبین خون بطور طبیعی در خانمها 2±12 و در آقایان 2±14 گرم در دسی‌لیتر می‌باشد.

 

انواع تالاسمی

تالاسمی به دو نوع آلفا تالاسمی و بتا تالاسمی است که خود بتا تالاسمی هم شامل تالاسمی ماژور (تالاسمی شدید) و تالاسمی مینور یا تالاسمی خفیف می‌باشد. افراد مبتلا به تالاسمی مینور در واقع کم خونی مشکل‌سازی ندارندریا، ولی اگر دو فرد تالاسمی مینور با هم ازدواج کنند به احتمال 25% فرزندنشان دچار تالاسمی شدید ماژور خواهد بود و 25% فرزندشان سالم و 50% تالاسمی مینور خواهند داشت.

 

تالاسمی ماژور

تالاسمی ماژور یا آنمی کولی به علت حذف یا جهش در هر دو ژن سازنده زنجیره بتا ایجاد می‌شود و به این ترتیب یا هیچ زنجیره بتایی ساخته نمی‌شود و یا به مقدار کمی ساخته می‌شود. در نتیجه بدن کمبود این زنجیره‌ها را با ساخت زنجیره‌های آلفا جبران می‌کند که این زنجیره‌های آلفای اضافی برای گلبولهای قرمز سمی هستند و با رسوب بر روی سلولهای گلبول قرمز باعث می‌شوند که گلبولهای قرمز در مغز استخوان و در داخل خون تخریب شده و زنجیره‌های آلفا در مغز استخوان رسوب می‌کنند. از طرفی به علت خونسازی غیر موثر ، مراکز خونساز خارج مغز استخوان ، ار جمله کبد و طحال شروع به خونسازی می‌کنند و بزرگ می‌شوند.

 

بیماری معمولا بصورت کم خونی شدید در 6 ماهه اول زندگی کودک تظاهر می‌کند و درصورت عدم شروع تزریق خون ، بافت مغز استخوان و مکانهای خونساز خارج مغز استخوان فعال و بزرگ شده و باعث بزرگی مغز استخوانها بخصوص استخوانهای پهن (صورت و جمجمه) و بزرگی کبد و طحال می‌شوند.

 

علایم بیماری

کم خونی شدید طوریکه برای بقاء بیمار تزریق مکرر خون لازم است.

 

افزایش حجم شدید مغز استخ

 

وان بخصوص در استخوانهای صورت و جمجمه ، چهره خاص افراد تالاسمی را ایجاد می‌کند (چهره موش خرمایی).

 

اختلال رشد دربچه‌های بزرگتر

 

رنگ پریدگی ، زردی و گاهی پوست ممکن است به دلیل رنگ پریدگی و یرقان و رسوب ملانین به رنگ مس در آید.

 

بزرگی کبد و طحال ، در سنین بالاتر گاهی طحال به حدی بزرگ می‌شود که باعث تخریب بیشتر گلبولهای قرمز می‌شود.

 

علایم ناشی از رسوب آهن در بافتهای مختلف از جمله پانکراس و قلب و غدد جنسی و ایجاد دیابت و نارسایی قلبی و تاخیر در بلوغ.

 

استخوانها نازک شده و مستعد شکستگی می‌شوند.

 

 

تشخیص

در آزمایش خون تالاسمی ماژور گلبولهای قرمز خون کوچک و کم رنگ خواهد بود (کم خونی هیپوکروم میکروسیتر). افت شدید هموگلوبین به مقادیر کمتر از 5 گرم در دسی لیتر وجود دارد. بیلی روبین سرم به علت تخریب سلولها افزایش می‌یابد و سایر آزمایشات که لزومی برای گفتن همه آنها نیست. تشخیص قطعی با الکتروفورز هموگلوبین انجام می‌شود که در تالاسمی ماژور هموگلوبین A طبیعی ساخته نمی‌شود و 98% هموگلوبین‌ها را هموگلوبین F تشکیل می‌دهد و هموگلوبین A2 نیز تا 5% افزایش پیدا می‌کند.

 

عوارض

از عوارض تالاسمی یک سری از عوارض از جمله اختلال رشد و تغییر قیافه بیمار و بزرگی کبد و طحال که به علت خود بیماری است و یکسری عوارض دیگر ناشی از درمان تالاسمی است. اصلی‌ترین این عارضه هموسیدوز یا هموکروماتوز است.

 

هموسیدروز به رسوب آهن در بافتها گفته می‌شود که نتیجه غیر قابل اجتناب تزریق طولانی مدت خون است. در هم نیم لیتر خونی که به بیمار تزریق می‌شود، حدود 200mg آهن به بافتها منتقل می‌کند که این مقدار آهن نمی‌تواند از بدن دفع شود و در بافتها رسوب می‌کند و باعث نارسایی در بافتها می‌گردد. بخصوص رسوب آهن در قلب و پانکراس و غدد ، مشکل اصلی این بیماران خواهد بود که باعث نارسایی پانکراس و دیابت ، نارسایی قلبی و نارسایی غدد جنسی و تیروئید و ... می‌شود.

 

درمان

تالاسمی شدید و درمان نشده همیشه باعث مرگ در دوران کودکی می‌گردد. در صورت تزریق مکرر خون و حفظ سطح مناسبی از خون می‌توان طول عمر ا افزایش داد و تا حد زیادی مانع از تغییرات استخوانی و اختلال رشد گردید. پس درمان تالاسمی عبارتند از:

تزریق دراز مدت خون: هدف از تزریق خون مکرر برای بیمار حفظ هموگلوبین بیمار در سطح بالای 10 است.

 

دفروکسامین: مشکل اصلی بیماران تالاسمی بعد از سالها ، هموسیدروز و اضافه بار آهن است، که می‌توان آن را به کمک تزریق مرتب دفروکسامین به صورت زیر جلدی یا وریدی تخفیف داد. این دارو با آهن ترکیب شده و از ادرار دفع می‌شود. البته مقدار زیاد این دارو ممکن است باعث واکنش پوستی در محل تزریق و یا عوارض عصبی به ویژه در دستگاه بینایی و شنوایی شود. بنابراین این دارو به تنهایی برای پیشگیری دراز مدت از مسمومیت با آهن کافی نیست.

 

برداشتن طحال: اگر بزرگی طحال ، نیاز به تزریق خون را بیشتر کند طحال برداشته می‌شود تا نیاز به خون کاهش یابد.

 

پیوند مغز استخوان: درمان قطعی بیماری با پیوند مغز استخوان است. البته این عمل با مرگ ومیر بالایی همراه است. و در برخی بیماران نیز سلولهای تالاسمی مجددا رشد می‌کنند.

 

روند بیماری

امروزه با توجه به درمانهای موجود بیماران تا 30 سالگی هم زنده می‌مانند. و اینها بچه‌هایی با رشد ناقص هستند و شایعترین علت مرگ آنها نارسایی قلبی به علت هموسیدروز و همچنین به علت تزریق خون و افزایش بار قلب می‌باشد.

 

تالاسمی مینور

تالاسمی مینور معمولا بدون علامت بوده و علایم بالینی واضح ندارند و بطور عمده در تست‌های چکاپ به صورت اتفاقی تشخیص داده می‌شوند. این افراد کم خونی مختصر (هموگلوبین بیش از 10) با سلولهای گلبول قرمز کوچک و کم رنگ (هیپوکروم میکروسیتر) دارند که معمولا مشکل‌ساز نمی‌باشد.

 

تالاسمی مینور در نتیجه اختلال یکی از دو ژن سازنده زنجیره گلوبین بتا به وجود می‌آید که این ژن ناقص یا از پدر و یا از مادر به فرد به ارث رسیده است، در نتیجه کاهش یا فقدان ساخت زنجیره بتا از یک ژن اتفاق می‌افتد و به دنبال آن هموگلوبین A2 تا حدود %8-4 افزایش می‌یابد و گاهی افزایش هموگلوبین F در حدود %1-5 دیده می‌شود.

 

تنها نکته‌ای که در تالاسمی خفیف یا مینور جالب توجه است، این است که این افراد موقع ازدواج نباید با یک فرد شبیه خود (تالاسمی مینور) ازدواج کنند.

 

آلفا تالاسمی

علت آلفا تالاسمی حذف یک یا چند ژن از 4 ژن سازنده زنجیره آلفاست، هر چه تعداد ژنهای حذف شده بیشتر باشد بیماری شدیدتر می‌شود و براساس تعداد ژنهای حذف شده به 4 گروه تقسیم می‌شوند.

هیدروپس فتالیس: که حذف هر 4 ژن آلفا را دارند و هموگلوبین ساخته شده فقط از زنجیره‌های گاما تشکیل شده است که هموگلوبین بارتز گفته می‌شود و وخیم‌ترین نوع آلفا تالاسمی است و با حیات خارج رحمی منافات دارد و جنین هنگام تولد مرده است و یا مدت کوتاهی پس از تولد می‌میرد. این جنین‌ها دچار ادم شدید هستند.

 

بیماری هموگلوبین H: که در اثر حذف 3 ژن آلفا گلوبین بوجود می‌آید. بیماران دچار کم خونی هیپوکروم میکروسیتیک بوده و بزرگی طحال در آنها دیده می‌شود. در بعضی مواقع ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشند و در صورت کم خونی شدید و نیاز به انتقال خون باید طحال برداشته شود.

 

صفت آلفا تالاسمی 1: که 2 ژن آلفا حذف شده و از هر لحاظ شبیه بتا تالاسمی مینور است.

 

صفت آلفا تالاسمی 2: که فقط یک ژن از 4 ژن حذف شده و یک حالت ناقل ژن ، خاموش و بدون علامت است.