اگر می دانستم چه می خواهم!...کمال‌گرایی از دیدگاه روانشناسی

کمال گرایی، درواقع باوری غیرمنطقی است که اشخاص نسبت به خود و محیط اطراف خود دارند.افرادی که کمال گرا هستند، معتقدند که خود و محیط اطرافشان باید کامل بوده و...........

گاهی بعضی از افراد احساس می کنند کارها را باید صددرصد درست انجام دهند و در غیر اینصورت بازنده هستند و یا احساس می کنند کاری را که به انجام رسانده اند به اندازه کافی خوب نیستند و یا اینکه نوشتن مقالات و طرحهای خود را به بهانه اینکه بایستی آنها را دقیق و بی عیب انجام دهند،به تعویق می اندازند. در چنین صورتی شخص بجای حرکت در مسیر موفقیّت سعی در کامل بودن دارد.
 
کمال گرایی چیست؟
کمال گرایی، درواقع باوری غیرمنطقی است که اشخاص نسبت به خود و محیط اطراف خود دارند. افرادی که کمال گرا هستند، معتقدند که خود و محیط اطرافشان باید کامل بوده و هرگونه تلاشی در زندگی باید بدون اشتباه و خطا باشد.
 
علل و عوامل مۆثر بر کمال گرایی

- وراثت و عوامل زیست شیمیایی
شواهد واضح و مستقیمی در مورد اینکه کمال گرایی علت ژنتیکی و زیست شیمیایی دارد، وجود ندارد.

-  یادگیری
اگر شما کمال گرا هستید، احتمالاً در کودکی یادگرفته ایدکه دیگران با توجه به کارایی شما در انجام کارها به شما بها می دهند، درنتیجه احتمالاً شما یادگرفته اید درصورتی به خود بها دهید که مورد قبول دیگران واقع شوید. این امر می‌تواند شما را نسبت به نقطه نظرها و انتقادات دیگران ، آسیب پذیر و به شدت حساس سازد. تلاش برای حمایت از خودتان و رهایی از این گونه انتقادات ، سبب می‌گردد کامل بودن را تنها راه دفاع از خود بدانید.

اگر چنین باشد در آن صورت شما بجای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارید. کمال گرایی به افکار و رفتارهای خود تخریب گرانه‌ای اشاره می‌کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع گرایانه است. در جامعه امروزی ، به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می‌شود. به هر حال مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نگرش کمال گرایانه موجب اخلال در موفقیت می‌شود. آرزوی کامل بودن هم احساس رضایت از خودتان را از شما می‌گیرد و هم شما را بیش از سایر مردم (کسانی که اهداف واقع گرایانه‌ای دارند) ، در معرض ناکامی قرار می‌دهد.

 

 

دور معیوب (سیکل معیوب) در روند کمال گرایی
نگرش کمال گرایانه ، یک دور معیوب را بوجود می‌آورد. افراد کمال گرا ، نخست مجموعه‌ای از اهداف غیر قابل دسترس را ردیف می‌کنند. در گام بعدی در رسیدن به این اهداف شکست می‌خورند، زیرا دسترسی به آن اهداف غیر ممکن می‌باشد. در گام بعدی ، زیر فشار میل به کمال و ناکامی مزمن غیر قابل اجتناب ناشی از آن ، خلاقیت و کارآمدی آنها کاهش می‌یابد. و بالاخره این روند ، افراد کمال گرا را به انتقاد از خود و سرزنش خود هدایت می‌کند، که نتیجه این روند نیز عزت نفس پایین می‌باشد. این مسایل ، احتمالا اضطراب و افسردگی نیز به همراه خواهد داشت. در این موقعیت افراد کمال گرا بطور کامل در این لحظه ، تنها ، اگر سختتر کار کنم، موفق خواهم شد. چنین افکاری ، مجددا منجر به یک دور کامل معیوب می‌گردد. چنین دور معیوبی با نگاهی به نحوه روابط بین فردی افراد کمال گرا ، می‌تواند بهتر ، قابل تشریح باشد.

افراد کمال گرا معمولا عدم پذیرش و طرد شدن از سوی دیگران را پیش بینی و از آن می‌ترسند. با این ترس ، آنها در مقابل انتقاد دیگران حالت دفاعی به خود می‌گیرند و از این طریق دیگران را ناکام و از خود دور می‌سازند. کمال گراها بدون اینکه متوجه این موضوع باشند، همچنین معیارهای به شدت غیر واقع گرای خود را از دیگران نیز انتظار داشته و در نتیجه نسبت به دیگران متوقع و منتقد می‌گردند. در نهایت ، ممکن است، افراد کمال گرا ، به دیگران اجازه ندهند که شاهد اشتباهاتشان باشند. آنها این نکته را در نظر نمی‌گیرند که خود افشایی این فرصت را به آنها می‌دهد که دیگران به چشم یک انسان به آن نگاه کرده و دوستشان بدارند. بدلیل وجود این دور (سیکل) معیوب ، افراد کمال گرا ، غالبا در داشتن روابط نزدیک با افراد دچار مشکل هستند و به همین خاطر رضایت کمتری از روابط بین فردی خود دارند.

تلاش (پشتکار) سالم
انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرآیند خود تخریبگر کمال گرایی کاملا تفاوت دارد. تلاش سالم (سازنده) ، منجر به انتخاب اهداف ، برپایه خواسته‌های شخصی و آرزوها و نه براساس پاسخگویی به انتظارات خارجی ، می‌گردد. اهداف این افراد ، همیشه تنها یک قدم از آنچه همزمان به پایان برده‌اند، فراتر است. به عبارتی اهداف آنها ، واقعی ، خود جوش (درونی) و ذاتا قابل حصول است. افراد کوشای سالم از انجام کار در دست اجرا بیشتر از تفکر در مورد نتیجه پایانی آن لذت می‌برند. وقتی این افراد یا تجاربی چون نارضایتی یا شکست مواجه می‌شوند، واکنشهای آنها عموما به موقعیت ویژه موجود محدود می‌شود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمی‌دهند.

در مورد کمال گرایی چه باید کرد؟
اولین گام در تغییر نگرشهای کمال گرایانه به تلاشهای سالم ، داشتن عدم رضایت از کمال گرایی است، بی‌نقص بودن یک خطای غیر قابل حصول است. گام بعدی چالش با افکار و رفتارهای خود تخریب گرانه‌ای است که بی‌نقص گرایی را تغذیه می‌کنند.

 

 

احتمالا برخی از دستورالعملهای زیر می‌توانند کمک کننده باشند:
*اهداف واقعی و قابل دسترسی را برپایه خواسته‌های شخصی ، نیازها و عملکردهای قبلی خود هماهنگ نمایید. این امر شما را قادر خواهد ساخت، تا به خواسته‌های خود برسید و نیز احساس ارزشمندی شما را افزایش خواهد داد.

*  اهداف بعدی را به ترتیب ارزش آنها مرتب نمایید. به محض آنکه به یک هدف می‌رسید، هدف بعدی را یک سطح فراتر از سطح قبلی عملکردتان تعیین نمایید.

* با معیارهای خودتان برای رسیدن به موفقیت تلاش نمایید. هر گونه فعالیت و هدفی را که انتخاب می‌کنید، با 100 % ، 90 %، 80 % یا حتی 60 % موفقیت بپذیرید. این امر به شما کمک خواهد کرد، تشخیص دهید که کامل نبودن شما به معنی پایان دنیا نیست.

* طی مراحل انجام کار در فعالیت ، تنها بر روی نتیجه پایانی تمرکز نکنید. موفقیت خود را تنها بر اساس اینکه چه چیزی را به پایان رسانیده‌اید، ارزیابی ننمایید، بلکه به این مساله نیز تنها دهید که انجام این کار چقدر موجب احساس لذت در شما شده است. به این موضوع دقت کنید که ، مراحل به انجام رسانیدن یک هدف نیز می‌تواند ارزشمند باشد.

* احساس اضطراب و افسردگی را همچون فرصتی جهت ارزیابی خویش مغتنم شمارید و با خود این پرسش را مطرح سازید که آیا من انتظارات غیر ممکن را در چنین موقعیتی برای خود فراهم کرده‌ام؟

* با طرح سوالاتی از خود از قبیل از چه چیزی در هراسم؟ بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیافتد چیست؟ با ترسی که در پشت کمال گرایی شما نهفته است، رویارو شوید.

* به این نکته دقت کنید که بسیاری از چیزهای مثبت تنها با اشتباه کردن ، قابل یادگیری هستند. بطور مشخص به آخرین اشتباه خود فکر کرده و عبرتهایی را که از آن گرفته‌اید، برای خود فهرست کنید.

* از تفکر همه یا هیچ در ارتباط با اهدافتان اجتناب نمایید. بیاموزید که بین کارهای که اولویت بالایی برای شما دارند و کارهایی که اهمیت کمتری دارند، تفاوت بگذارید و نسبت به کارهایی که اهمیت تلاش کمتری داشته باشند کوشش کمی به عمل آورید.

وقتی این پیشنهادات را بکار ببندید، احتمالا تشخیص می‌دهید که کمال گرایی در زندگی شما مسئله مفید ، ضروری و موثر نمی‌باشد. با استفاده از این روشها نه تنها بدون نیاز به کمال گرایی به اهدافتان خواهید رسید، بلکه احساس بهتری نیز در مورد خود خواهید داشت.

تلاش سالم یا کمال گرایی بهنجار
انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرآیند خودتخریبگر کمال گرایی کاملاً تفاوت دارد. تلاش سالم(سازنده)،منجر به انتخاب اهداف برپایه خواسته های شخصی و آرزوها و نه براساس پاسخگویی به انتظارات خارجی می گردد.به عبارت دیگر اهداف آنها، واقعی، خودجوش(درونی) و ذاتاً قابل حصول است. افراد تلاشگر سالم، از انجام کار در دست اجراء بیشتر از تفکر درمورد نتیجه پایانی آن لذت می برند. وقتی این افراد با تجاربی چون نارضایتی و شکست مواجه می شوند، واکنشهای آنها عموماً به موقعیّت ویژه موجود محدود می شود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمی دهند.

منابع: سایت رشد، سایت سلامتکده همراه با تغییرات و اضافات/تبیان

 

ویدیو مرتبط :
دام کمال‌گرایی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تعبیر رنگ ها در خواب از دیدگاه روانشناسی

 

 

تعبیر رنگ ها در خواب از دیدگاه روانشناسی

هر گاه چهار رنگ قرمز ، زرد ، آبی و سبز با هم دیده شوند نشانه‌ی تعادل در شخصیت هستند.

اگر یكی از این چهار رنگ وجود نداشته باشد ، فرد برای رسیدن به شخصیتی كامل باید خصوصیات آن رنگ گم‌شده را در خود به وجود آورد.

اگر در خواب ، رنگی با رنگ‌‌های دیگر تركیب شده باشد ، مفهوم آن نیز متفاوت می‌شود. مثلا رنگ صورتی كه تركیب قرمز و سفید سات ، نشانه‌ی تولدی دوباره است.

هم چنین رنگ سیاه و سفید نشان دهنده‌ی وحدت نیروها و هماهنگی است.

 

• رنگ سفید

رنگ سفید نشانه‌ی طراوت ، آغازی دوباره و هوشیاری است ، صفحه‌ای دست نخورده و آماده برای نوشتن داستانی جدید و دلخواه است.

رنگ سفید در خواب به معنی تجربه‌ای تازه و رضایت بخش ، آگاهی از احساساتی جدید و دل نشین و چشم‌اندازی متفاوت ، حس بی گناهی و پذیرش اوضاع و حس عدم آگاهی برای كاری است.

 

•رنگ سبز

دیدن این رنگ در خواب نشان می‌دهد كه فرد در پی استقلال و عزت نفس بوده و از طریق تلاش‌های شخصی ، به دنبال بالا بردن ارزش‌های خویش است.

رنگ سبز در خواب نشانه‌ی سلامت جسمی و روحی و احساس امنیت است.

رنگ سبز نشانه‌ی این سات كه فرد علاقه‌ای به برداشتن گام‌های تازه در جهت رفع مشكل خود ندارد و مدام دیگران را سرزنش می‌كند.

 

• رنگ قرمز

فعالیت ، شادابی ، اراده و قدرت ، خلاقیت ، امید به زندگی ، خواستار پیروزی و موفقیت و به دنبال لذت بردن از زندگی و عصبانیت مفاهیمی هستند كه در رنگ قرمز پنهان شده‌اند.

گاه دیدن رنگ قرمز در خواب ، احساس عدم پیشرفت مطابق با تلاش را نشان می‌دهد و فرد محیط اطراف خود را خطرناك و خارج از كنترل می‌بیند و احساس درماندگی می‌كند.

 

• رنگ آبی

رنگ آبی در خواب احساس آرامش و صلح ، وابستگی ، هماهنگی با محیط اطراف و فرار از روابط عاشقانه به دلیل احساس ناكامی و شكست را نشان می‌دهد.

 

• رنگ زرد

رنگ زرد نشان می‌دهد فرد در جست و جوی راهی برای رسیدن به آرزوهای خود است و حس می‌كند راهی را كه در پیش گرفته در نهایت او را به سعادتمندی می‌رساند.

دیدن رنگ زرد در خواب نشانه‌ی امیدواری ، جست و جوی آرامش و نیاز به تغییر و تحول است.

هم چنین این رنگ نشانه‌ی احساس پوچی ، نا امیدی ، بدبینی ، بدگمانی ، و گوشه‌گیری نیز می‌باشد.

 

• رنگ نارنجی

دیدن این رنگ در خواب نشان می‌دهد كه فرد می‌خواهد فعالیت بیشتری داشته باشد و روابط بیشتری با دیگران برقرار كند.

فرد به دلیل خواسته‌ها و آرزوهایش احساس بی قراری می‌كند و به دنبال تقویت اعتماد به نفس خویش است.

 

• رنگ بنفش

فردی كه رنگ بنفش را در خواب می‌بیند ، دوست دارد زیبایی خود را به رخ دیگران بكشد.

دیدن رنگ بنفش در خواب ، از عدم تعهد فرد نسبت به مسائل مختلف حكایت دارد.

رنگ بنفش نشانه‌ی دوستی و صمیمیت بوده و نشان می‌دهد فرد به دنبال رابطه‌ای عاشقانه است و تمایل زیادی به شناخت ویژگی‌های روحی و روانی خود دارد.

گاه رنگ بنفش نشان دهنده‌ی ناتوانی فرد در برقراری رابطه‌ی صمیمی و عاشقانه می‌باشد.

هم چنین بنفش روشن ، نشان دهنده‌ی دوستی و صمیمیت رشد نیافته و بی ثبات است.

 

• رنگ قهوه‌ای

فردی كه رنگ قهوه‌ای را در خواب می‌بیند ، در جست و جوی آرامش و آسایش است و از طرفی به دنبال نیازهای مادی خود مانند غذا و تجملات و .... می‌باشد.

رنگ قهوه‌ای در خواب نشان می‌دهد كه فرد در مورد مسائل خانوادگی خود ، مخصوصا فرزندانش نگران است.

هم چنین این رنگ بیان می‌كند كه فرد در جست و جوی حقیقت خویش است.

 

• رنگ خاكستری

دیدن رنگ خاكستری در خواب نشان می‌دهد كه فرد از لحاظ روحی خود را از دیگران دور می‌بیند و از آن‌ها فاصله می‌گیرد.

رنگ خاكستری بیانگر این سات كه فرد هیچ اراده‌ای از خود نداشته و فقط حضوری فیزیكی در محیطاطراف خود دارد.

دیدن این رنگ در خواب نشان می‌دهد كه فرد نمی‌خواهد هیچ مسئولیتی را بپذیرد و از حضور در موقعیت‌های پر اضطراب می‌ترسد و نمی‌تواند به تنهایی تصمیم بگیرید.

 

• رنگ سیاه

رنگ سیاه نشانه‌ی پوچی است ، مرزی كه فراتر از آن چیزی وجود ندارد.

رنگ سیاه در خواب معمولا نشان‌دهنده‌ی عدم هوشیاری است و گاهی نشان می‌دهد كه فرد به دنبال شناخت اسرار درونی خویش است.

هم چنین رنگ سیاه ، حس تنهایی و گوشه‌گیری و تمایل به برخورد قاطع با شرایط حال را نشان می‌دهد.

منبع:پرداد