سلامت
2 دقیقه پیش | نشانه ها و عوارض کمبود ویتامینها در بدنویتامینها نقش مهمی را در بدن انسان ایفا میکنند. بهنحویکه کمبود ویتامین (حتی یکی از آنها) میتواند برای هر فردی مشکلات اساسی را به وجود آورد. گجت نیوز - معین ... |
2 دقیقه پیش | چرا پشه ها بعضی ها را بیشتر نیش میزنند؟فصل گرما و گزیده شدن توسط پشه ها فرا رسیده، دوست دارید بدانید پشه ها بیشتر چه کسانی را دوست دارند؟ بیشتر کجاها می پلکند؟ و از چه مواد دفع کننده ای نفرت دارند؟ وب سایت ... |
اضطراب امتحان و مقابله با آن
اضطراب امتحان چیست و چه عللی دارد و چگونه میتوان با آن مقابله کرد؟ والدین چه کمکی میتوانند برای کاهش این اضطراب انجام دهند؟
درجاتی از اضطراب امتحان در 30-20 درصد کودکان و نوجوانان دانشآموز دیده میشود. این موضوع در دختران شایعتر از پسران است.
در تعریف اضطراب امتحان در ابتدا باید اضطراب طبیعی را از اضطراب غیرطبیعی و بیمارگونه افتراق داد.
آنچه مسلم است درجاتی از اضطراب و استرس میتواند مثبت باشد و احساس تهییج و به دست آوردن یک فرصت را به فرد دست دهد. مثل استرسی که باعث میشود یک ورزشکار در موقعیت مسابقه بهتر از تمرین عمل کند، یا فردی در شغل جدید خود با انرژی و عملکرد بهتری کار کند.
و یا یک دانشآموز در زمان امتحان دچار تهییج و اضطرابی میشود که تمرکز او را روی مطالعه افزایش داده و باعث میشود برنامه خود را منظمتر نماید و زمان خود را مدیریت بیشتری کند، در نهایت این اضطراب منجر به افزایش عملکرد فرد میشود. پس درجاتی از اضطراب لازم بوده و باعث بهبودی عملکرد ما میشود. این نوع اضطراب را تکلیف محور میگوییم. ولی زمانی که استرس و اضطراب منفی میشود، ما احساس میکنیم اوضاع از کنترل ما خارج است، تحت فشار هستیم و تمرکز خود را از دست دادهایم. اضطراب فوق منجر به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنشهای فیزیولوژیک نامطلوب و افت عملکرد شخص میگردد.
اضطراب امتحان دو بعد دارد:
1. بعد جسمانی: که شامل واکنش فیزیولوژیک خودکار است مثل تپش قلب، سردرد، تعریق، لرزش دست و اندامها، آشفتگی معده، رنگپریدگی، حالت تهوع و استفراغ و غیره.
2. بعد شناختی و فکری: دلواپسی راجع به پیامد کار، دلواپسی راجع به شکست و ناکامی، افکار تحقیر و سرزنش خود، مقایسه خود با دیگران، انتظارات منفی از خود، مشکل تمرکز و توجه، فراموش کردن مطالب خوانده شده، گفتگوی منفی با خود و... که همه اینها مانع انجام تکلیف و حل مشکل میگردد.
علل اضطراب امتحان چیست؟
چرا کودکی با امتحان خود نسبتاً خونسرد و آرام برخورد میکند و کودک دیگر شب امتحان دچار بیخوابی و بیقراری میشود، تمرکز خود را از دست میدهد، میخواند اما در حافظهاش نمیماند و....
به نظر میرسد مثل تمام بیماریها و حالتهای روانپزشکی، عواملی دست به دست هم میدهند تا کودکی به حدی مضطرب شود که نتواند تواناییهای واقعی خود را نشان دهد:
1. علل شخصیتی
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، احساس خودکارآمدی پایینتری دارند، شکستها و ناکامیهای متعددی را تجربه کردهاند، یا اضطراب منتشر دارند بیشتر مستعد اضطراب امتحان هستند.
2. علل خانوادگی
الگوی خشک و غیرقابل انعطاف و پرورش کودک، انتظارات بیش از حد والدین و تفکر کمالطلبانه آنها، تنبیه وسرزنش، عدم ارائه تشویق و تقویت مناسب، وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی پایین، جزء عوامل خانوداگی محسوب میشوند. گاه والدین پیامهایی را به سوی فرزند خود میفرستند که او را دچار اضطراب میکند (همین امسال را فرصت داری. تو باید مرا سرافراز کنی، مایه سرشکستگی من در فامیل نشوی، ببینم چه میکنی؟ اگر قبول نشی همه تلاش مرا بینتیجه گذاشتی، ای خدا کاش زودتر این امتحان کنکور تمام میشد دلم مثل سیر و سرکه میجوشد، همه آینده تو در گرو همین امتحان است و...!!!)
3. علل آموزشگاهی
از علل آموزشگاهی میشود به این موارد اشاره کرد: انتظارات بیش از حد و نابجای معلم، درس و امتحان دشوار، ماهیت امتحان (مانند بعد رقابتی و مسابقهای بالا در امتحان کنکور)، ناآشنا بودن مراقبان امتحان، محدودیتهای زمانی، محیط نامناسب امتحان، وجود عوامل مزاحم مثل سروصدا، نور نامناسب، گرمای محیط و ... .
4. علل مربوط به امتحان
گاه ماهیت یک امتحان به گونهای است که نسبت به سایر امتحانات در شخص ایجاد اضطراب بیشتری میکند. مثلاً امتحان کنکور یک مسابقه است و به این شکل نیست که اگر کسی به حدّ مشخصی از توانایی رسیده باشد پذیرفته شود. یک رقابت است، رقابتی سخت و فشرده.
راههای مقابله با اضطراب امتحان
1. کاستن علائم بدنی اضطراب:
در زمان استرس و اضطراب ما علائم بدنی مثل سفتی و انقباض عضلات، رنگپریدگی، احساس خفگی، تندی تنفس، لرزش اندامها و... را تجربه میکنیم. حال اگر بیاموزیم به طریقی بدن خود را آرام کنیم نشانههای اضطراب نیز کاهش مییابد و ما احساس آرامش بیشتری میکنیم مثل:
* تکنیکهای آرامسازی
* نفس عمیق
* یکی از حسهای خودمان را درگیر کنیم (دوش گرفتن، گوش کردن به یک موسیقی آرام، حرف زدن با یک دوست، قدم زدن، تماشای یک فیلم یا یک منظره، راه رفتن، دویدن و...).
2. کاستن علائم فکری و شناختی اضطراب:
* متوقف کردن گفتگوی منفی با خود. بسیاری از اوقات ما در زمان استرس و اضطراب شروع به صحبت با خود میکنیم. صحبتهایی که همه بار منفی دارد و ذهن و جسم ما را خسته میکند. باید به فرزندان خود کمک کنیم که این گفتگوهای منفی ذهنی را شناخته و آنها را متوقف کنند و با گفتگوی مثبت جایگزین کنند. مثلآ این گفتگوی ذهنی را((من قبول نمیشم، میدونم از این امتحان رد میشم، چرا هیچ چی یاد نمیگیرم، همه چیز از ذهنم رفته، مثل خنگها شدم، اگه رد بشم مامان و بابام چی میگن؟، معلمم راجع به من چی فکر میکنه و...)) تبدیل به این گفتگو کنند: ((قبلآ هم امتحان داشتم و نمره خوبی گرفتم... این هم میگذره، من تلاش خودم را کردم و حالا هم با حواس جمع میرم سر جلسه و...))
* کمک کنیم کودک انتظارات غیرواقعی و بیش از حد از خودش را تعدیل کند (من حتماً باید در این مسابقه ورزشی نفر اول بشوم، من حتماً باید پزشکی قبول شوم، من حتماً باید تهران قبول شوم، رتبهام باید زیر 50 باشد).
* والدین انتظارات غیرواقعی و کمالطلبانه خود را تعدیل کنند و بر اساس توانایی فرزندشان از او انتظار داشته باشند. از یک کودک بیشفعال با اختلال یادگیری یا کودک مبتلا به کم توانی ذهنی چقدر باید انتظار داشت. این انتظارات غیرواقع بینانه کودک را مضطرب میکند.
* کودک را تشویق کنیم تا راجع به احساسات و نگرانیهای خود با والدین و معلمش صحبت کند.
* عجله کردن را کاهش بدهیم. مواقعی که بچهها دچار اضطراب میشوند عجله میکنند و بیقرار میشوند. صفحه اول را میخوانند، میروند روی یک فصل دیگر، یک کتاب را کنار میگذارند، سراغ کتاب دیگر میروند، همزمان چیزی میخورند و درخواست تنقلات میکنند. این مسئله نگرانی را بیشتر میکند. در این مواقع والدین باید مداخله کرده و نظمی به دروس کودک خود بدهند. مثلآ پیشنهاد دهند اول دروس سبکتر و راحتتر را شروع کند، فصلهای کوچکتری که آسانتر است و کودک تسلط بیشتری به آنها دارد. این مسئله یک بازخورد مثبت به کودک میدهد و اضطراب او را کاهش میدهد.
* تقسیمبندی و فهرست برداشتن از فصولی که باید خوانده شوند: امروز چند فصل، فردا چند فصل. بعضی از بچهها مثل بچههای بیش فعال مدیریت زمان ندارند و نمیتوانند بر اساس وقتی که دارند برنامه خود راتنظیم کنند.
3. تغییر روش زندگی و برنامهریزی و مدیریت زمان:
* نوشتن برنامهای از فعالیت روزانه و ساده کردن جدول برنامهها (گاه آنقدر برنامه درسی کودک را پیچیده میکنیم که او کلاً از خیر انجام آن میگذرد).
* نظم و سازماندهی کردن: فضای کار، مطالعه و درس کودک باید منظم و مرتب باشد، بداند چه چیزی کجاست و کجا باید دنبال وسیله مورد نظر خود بگردد. محیطهای شلوغ و نامنظم ما را آشفته و سر در گم میکنند.
* استراحت کردن: کودک باید به طور دورهای هر چند وقت یکبار زمانی را برای آرامش، قدم زدن، استراحت و یا خوردن داشته باشد.
* ورزش منظم: ورزش به تسکین تنشهای هیجانی کمک میکند، مثلآ 30 دقیقه ورزش سبک در اکثر روزهای هفته.
* خواب کافی: رفتن به رختخواب و بیدار شدن در زمانهای ثابت باعث خواب سالمتر و در نهایت توجه و تمرکز بهتر و کارایی مفیدتر در طول روز میشود.
* تغذیه خوب، مناسب و کافی (مثل خوردن صبحانه، غذای فیبردار و ویتامیندار).
* حفظ ارتباطات اجتماعی: بسیاری از دانش آموزان در زمان تحصیل و امتحان کلیه ارتباطات فامیلی و اجتماعی خود را قطع میکنند و خود را کاملآ ایزوله و منزوی میکنند، درحالیکه گذراندن زمانی با دوستان و فامیل، وقت گذاشتن و صحبت کردن با آنها میتواند انرژی، نشاط و انگیزه ما را برای انجام امور درسی و کاری بیشتر کند.
* ممکن است بچهها برای فرار از اضطراب مرتب خوراکی و تنقلات بخورند، تلویزیون تماشا کنند، پای کامپیوتر بنشینند و شروع درس را مرتب به تعویق بیندازند. این حالت یک چرخه معیوب ایجاد میکند که وضعیت را بدتر میکند.
والدین چه کمکی میتوانند برای کاهش اضطراب امتحان کودکان انجام دهند؟
* کمال طلب نباشید و به کوچکترین تلاش و موقعیت کودک ارزش قائل شود و پس از هر موفقیت و تلاش به او پاداش دهید.
* از ایجاد ترس و اضطراب در فرزند خود اجتناب کنید. (اگر قبول نشی میدونی که پدرت چی کار میکنه؟، دیگه نه من نه تو، تمام زحمات منو هدر دادی، شیرمو حلالت نمیکنم، دیگه باهات حرف نمیزنم، توی فامیل آبرومون میره).
* انتظارات غیرواقعی و بیش از حد از فرزند خود نداشته باشید. ضعفها و ناتوانیهای او را در نظر بگیرید.
* انتظارات غیرواقعبینانه فرزند خود را تعدیل کنید و خطاهای شناختی او را اصلاح کنید (من حتماً باید نفر اول بشوم، اگه نشم خودم را میکشم).
* سعی کنید فرزندتان را در وضعیتی قرار ندهید که فقط یک راه حل داشته باشد (فقط قبولی) بعد اگر قبول نشد چه؟ یعنی به احتمالات دیگر هم فکر کنید و برای آن برنامهریزی کنید.
* به کودک بیاموزید تا اشتباهات خودش را ببخشد.
* نگرانی بچهها ممکن است پنهان باشد و آنها با شکایات جسمی، متمرکز کردن خودشان روی یک کار و برنامه دیگر، اتلاف وقت بکنند و همین مسئله آنها را ناراحتتر میکند و یک چرخه معیوب ایجاد میکند. نگرانی ممکن است بخش مهمی از زندگی بچهها باشد. با شناختن علایم اضطراب و تلاش در جهت کاهش و رفع آنها میتوانیم به فرزندانمان کمک کنیم.
* کمک کنید تا گفتگوی ذهنی منفی کودک با خودش کاهش یابد: (هیچ چی یادم نیست، رد میشم.) به کودک بیاموزیم تا به خودش بگوید: یه نفس عمیق میکشم یادم میاد، قبلاً هم این احساس را داشتم ولی امتحانم خوب بود و...
* بچهها را تشویق کنید راجع به نگرانیها، ترسها و ضعفهای خود صحبت کنند. این موضوع باعث آگاهی کودک نسبت به خودش و تلاش جهت تغییر و تعدیل آنها میشود.
* کمک کنید تا کودک برای خواندن دروسش برنامهریزی کند (امروز چه فصولی را بخواند، چقدر زمان دارد و...) برنامه را بنویسید و آن را پیچیده نکنید.
* از فصول و درسهای راحتتر شروع کنید.
* کمک کنید تا کودک روشی سالم برای زندگی روزمره خود انتخاب کند (تغذیه خوب، خواب کافی، ورزش منظم).
* از تکنیکهای تنفس عمیق شکمی و آرامسازی برای کنترل اضطراب کودک استفاده کنید.
* زمانهای کوتاهی را برای آرامش، استراحت و تجدید قوا در نظر بگیرید (استراحت کوتاه، خوردن یک میوه، گوش کردن به موسیقی، یک حرکت و جنب و جوش و...).
* آماده کردن وسایل و تجهیزات امتحان از شب قبل.
* در مورد امتحان کنکور و امتحانات نهایی که حوزه امتحانی ناآشنا است، روز قبل شرایطی را فراهم کنید تا فرزند شما با آن محل آشنا شود.
بطور خلاصه برای مقابله با اضطراب امتحان روی سه حوزه باید کار کرد:
* علل شخصیتی کودک
* علل خانوداگی
* علل آموزشگاهی
منبع:seemorgh.com
ویدیو مرتبط :
درمان اضطراب امتحان
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
اضطراب امتحان
عموما اضطراب و ترس در سالهاي اوليه زندگي رايج است اما اضطراب از مدرسه و خصوصاً امتحان، بين سنين 10 تا 11 سالگي شروع مي شود و در 25% از دانشآموزان اضطراب امتحان آسيبزا بوده و با افزايش سن ميزان آن افزايش مييابد و عملكرد تحصيلي دانشآموز را تحت تأثير قرار ميدهد.اصطلاح كلي اضطراب امتحان، به نوعي از اضطراب با هراس اجتماعي خاص اشاره دارد كه فرد را درباره تواناييهايش دچار ترديد ميكند و نتيجه ن ناتوني مقابله با موقعيتهاي دشوار مانند امتحان است. موقعيتهايي كه فرد را در معرض ارزشيابي قرار داده و نيازمند حل مشكل هستند. بنابراين ميتوان گفت، فرد مضطرب، در امتحان، مواد درسي را ميداند اما شدت اضطراب مانع از آن ميشود كه او معلومات خود را نشان دهد. به اين ترتيب، اضطراب امتحان نوعي اشتغال ذهني به خود است كه به نگراني يا تحقير خود و ارزيابي شناختي منفي از خود (يادم نميآيد، بايد بيشتر ميخوندم، هميشه گيجم، چرا يادم نمياد؟...)، عدمتمركز حواس و واكنشهاي فيزيولوژيك نامطلوب مثل تپش قلب؛ پريدگي رنگ، خشكي دهان، عرق كردن كفدست، لرزش دست و صدا و .... منجر ميشود.
انواع اضطراب امتحان
الف) اضطراب تسهیل کننده یا تسریع کننده: (طبيعي)
به اضطراب کم و یا در حد معقول که موجب تلاش بیشتر برای کسب موفقیت میشود و نتیجه بهتری را عاید فرد میکند، اضطراب تسهیل یا تسریع کننده اطلاق میشود.
نشانهها یا علایم اضطراب تسهیل یا تسریع کننده:
o فرد به خاطر مرور کردن درسهایش دچار هیجان میشود.
o خودش را در اتاقش حبس میکند و مشغول درس خواندن میشود و به کوچکترین مزاحمت اعتراض میکند.
o به شیوهی خاصی درسهایش را مرور میکند، مثلاً با صدای بلند درس میخواند در اتاق راه میرود و یا دراز میکشد.
o به درخواستهای اطرافیان توجه نمیکند یا در مقابل خواستهها با اعتراض میگوید که درس دارد.
o کم غذا یا نسبت به غذایی بیمیل میشود.
ب) اضطراب ناتوان کننده (غير طبيعي)
اضطراب ناتوان کننده دلهره و تشویق شدیدی است که یا خود فرد دارد و یا اطرافیان آن را در فرد تشدید میکنند. اضطراب شدید اثر منفی روی عملکرد فرد میگذارد، زیرا با متأثر و درگیر کردن ذهن، زمینه فراموشیهای زودگذر و خطاهای ادراکی را فراهم میکند.
نشانههای اضطراب ناتوانکننده:
فرد به خاطر مرور درسهایش دچار هیجان بیش از حد میشود.
دارای دلشوره و دلبهم خوردگی (احساس پروانه در شکم) است.
هنگام مرور درسهایش دستپاچه و عجول است.
از اینکه هر چه میخواند، چیزی نمیفهمد نالان است.
از گرفتن نمرهی کمترس و وحشت دارد.
هنگام درس خواندن، ناخنهایش را میجود، پوست لب را میکند یا با موی سرش بازی میکند.
بیاشتهاست و نمیتواند غذا بخورد.
حالت تهوع دارد.
گریان است و بهانهگیریهی بیدلیل دارد.
عوامل بوجود آورنده اضطراب امتحان
عوامل فردي
عوامل خانوادگي
عوامل مربوط به مدرسه
عوامل فردي:
انتظاربيش از حد از خود و ضعف اعتماد به نفس: گاهی انتظارات فرد از خود، بیش از تواناییهای اوست. به عنوان مثال، يك دانش آموز متوسط، دائماً در پي كسب معدل 20 براي رقابت با دانشآموز ممتاز مدرسه است و چون به اين هدف نميرسد، دچار ضعف اعتماد به نفس و اضطراب ميگردد.
عدم باور مثبت نسبت به موفقيت: گاهي دانش آموزان عليرغم تلاش براي خواندن و ياد گرفتن، مرتب با خود و ديگران مطرح مي كنند كه چه فايده، انقدر سخته كه مي دونم موفق نميشم!
رقابت بيش از حد: زمانی است که دانشآموزان در مدرسه و یا فرزندان در خانه برای برتری یافتن بر یکدیگر و نه پيشرفت و موفقيت، به رقابت بپردازند.
عدم آمادگي و برنامه ريزي لازم : هنگامی که فرد به علت نداشتن برنامهریزی درسی و مطالعه ی صحیح آمادگی لازم را برای امتحان کسب نکرده باشد.
عدم تمركز بر امتحان و درس خواندن: عدم دقت و تمرکز در انجام تکالیف یا درس خواندن در طول سال باعث میشود تا یادگیری سطحی باشد و در موقع امتحان یادآوری مطالب دشوار بوده و موجب اضطراب شود.
شخصيت مضطرب و كمال گر: بخشي از اين عامل ژنتيكي و بخشي از آن حاصل يادگيري در محيط خانواده و زندگي است، والدين مضطرب و كمال گرا، بطور غير مستقيم، اضطراب و كمالگرايي را به فرزندان خود الگو ميدهند.
كم بودن انگيزه و هوش متوسط : نداشتن انگيزه پيشرفت بالا بدلايل متعدد چون محيط خانوادگي، ضعف اعتماد به نفس و همچنين پاداش بيش از حد براي قبول شدن یا گرفتن نمره بالا (معمولاً بیست) از سوي والدين و اطرافيان..
عوامل خانوادگی:
سخت گيري بيش از اندازه: زمانی که والدین با نزدیک شدن زمان امتحان، فشار مضاعفی برای آماده شدن و گرفتن نمره (معمولاً بیست) در مورد فرزند خود به کار میبرند و یا پی در پی دربارهی امتحان به او هشدار میدهند.
عدم حمايت و تشويق كودك: مواردي كه والدين و خانواده، اهميتي براي زمان امتحانات كودك و كنترل آرامش در خانه و پرهيز از سر و صدا و رفت و آمد قايل نمي شوند، دانش آموز احساس تنهايي و بيپشتوانگي نموده و مضطرب ميگردد. در ضمن نبايد به بهانه امتحان، كودك يا نوجوان درخانه تنها گذاشته شود.
والدين مضطرب وتوجه بيش از حد به مسايل تحصيلي فرزند: وجود اضطراب در والدین موجب انتقال آن به فرزند و تشدید اضطراب او میشود (مخصوصاً در ایام امتحان). برخي از والدين، هنگام امتحانات، بيش از فرزندانشان درگير درس ميشوند و حتي به مزاح ميگويند كه امتحان دارند!!! اين امر به اضطراب بيشتر دانش آموز دامن ميزند.
اختلافات خانوادگي: جو متشنج در خانواده، اختلافات والدين، تولد فرزند تازه در خانواده و ....
رقابت غيرمنطقي: وقتي ناتوانیها ی دانش آموز با تواناییهای دیگری سنجیده شود و این امر با سرزنش همراه باشد، اعتماد به نفس او کم و بر اضطراب او افزوده میشود. مثلا: پسر دوستم المپياد رياضي مدال آورده، اونوقت پسر من هنوز تقسيم سه رقمي رو بلد نيست!
تهديدهاي بيمورد: وقتی اطرافیان و مخصوصاً والدین، شرایط ویژه و سخت در ایام امتحان برقرار میکنند و فرزند خود را از گرفتن نمره کم یا عدم قبول شدن میترسانند و تهدید میکنند.
الگوهاي خشك فرزندپروري: برخي والدين: ارتباط مناسب و دوستانه اي با فرزند خود برقرار نمي كنند و از سياست چوب تر! استفاده ميكنند كه اين امر، فاصله آنها را از نظر عاطفي با فرزندشان بيشتر كرده و او را دچار مشكل ميكند.
سرزنش و تنبيه: وقتی اطرافیان فردی را با القابی مانند بیاستعداد، بیعرضه و ... مورد خطاب قرار میدهند، تصویر ذهنی ناتوانی یا تفکر منفی را در فرد بوجود میآورند. این امر اضطراب امتحان را در فرد تشدید میکند.
وضعيت اقتصادي پايين و عدم تشويق: در برخي خانواده ها، بدليل شرايط اقتصادي پايين، والدين آنقدر درگير مسائل اقتصادي و رتق و فتق امور ميشوند كه حتي نميدانند فرزند آنها كلاس چندم است! ت تشويقي در كار باشد.
عوامل مربوط به مدرسه:
انتظارات غيرواقعي آموزگاران: عليرغم تلاش معلمان زحمتكش، برخي انتظارات غير واقعي از دانشآموزان، آنها را در وضعيت بدي قرار ميدهد. در حالي كه توجه به تفاوتهاي فردي آنها از اين انتظارات ميكاهد.
محيط نامناسب امتحان و مقررات خشك: گاهی قوانین خشک، رسمی و انعطافناپذیری که بر مبنای عدماعتماد به دانشآموز از سوی مدرسه و عوامل اجرایی امتحانات وضع گردیده، میتواند بر شدت اضطراب بیفزاید.
نوع پرسشهاي امتحان: گاه بر اساس توافق قبلي امتحان از بخشي از كتاب است و سر امتحان مشخص ميشود كه از جاهاي ديگر هم سوال آمده است، اين امر نيز اضطراب زيادي در دانش آموز ايجاد ميكند.
ايجاد رقابتهاي ناسالم: بهتر است هر دانش آموز تنها با خودش مقايسه شود و مسير پيشرفت او مشخص گردد.
عوامل مزاحم مثل سر و صدا و نور و تهويه نامناسب: نور كم يا خيلي زياد، سروصداي بيرون از مدرسه و ...
بيش از حد مهم جلوه دادن برخي درسها: وقتی معلم يا والدين بعضی از درسها را به هر دلیلی خیلی مهم تلقی میکنند، در فرد ترس یا نگرش منفی نسبت به آن درسها به وجود میآید.
نشانه ها و علايم اضطراب امتحان
ناراحتيهاي گوارشي، آشفتگي معده، سرگيجه، بياشتهايي، حالت تهوع
تپش قلب، بيخوابي، تنگي و كوتاهي نفس
لرزش در صدا، ضعف، عرق كردن كف دست
لكنت زبان، خشكي دهان
عدم تمركز، آشفتگي ذهن، ارزيابي غلط از توانايي هاي خود، افت تحصيلي، بيزاري از مدرسه، خطاهاي ادراكي، حواس پرتي، هيجانات افراطي، كاهش سيستم ايمني بدن
نقش خانواده در كاهش اضطراب امتحان
ايجاد جو عاطفي دور از تنش و مشاجره در خانه
محدود نمودن ميهماني و رفت و آمدهاي مكرر
توجه به خواب، استراحت و تفريح دانشآموز
كاهش يا حذف وظايف محوله خانگي به دانشآموز در زمان امتحانات
حمايت عاطفي و اطمينان بخشي در دوران امتحانات به دانش آموز
كاهش زمان تماشاي تلويزيون تا حد امكان در زمان امتحانات
خودداري از ايجاد ترس ودلهره در دانش آموز
خودداري از فشار و توقع بيش از حد براي مطالعه از دانش آموز
خودداري از سرزنش دانش آموز به واسطه ي امتحان ناموفق
خودداري از حبس نمودن دانش آموز جهت مطالعه
پيش بيني تغذيه مناسب و قوي ويژه دانش آموز در ايام امتحانات و عدم مصرف مواد كافئين دار مانند: نوشابه، قهوه و غذاهاي ادويه دار در برنامه غذايي
عدم بروز انتظار بالا و كمال گرايي از فرزندان از سوي خانواده نسبت به نمرات بالا
عدم مقايسه فرزندان با يكديگر و با ديگران
عدم تأكيد مكرر به درس خواندن
ايجاد انگيزه، تقويت روحيه با ارايه پاداش و تقويت هاي مطلوب
مرور برگه هاي امتحاني فرزندان به منظور شناسايي و رفع نقاط ضعف درسي آنان
توصيه هائي براي والدين:
توجه داشته باشيم كه: فرد مضطرب از آينده ميهراسد و اين ترس بر فعاليت او تاثير دارد و اغلب باعث حملههاي عصبي ميشود. شخص مضطرب هميشه در شك و ترديد به سر ميبرد و نميتواند در هيچ موردي بسرعت تصميم بگيرد؛ زيرا از اشتباه كردن ميترسد و عدم تصميم را به تصميم غلط ترجيح ميدهد.
اجازه دهيم دانشآموزان بدانند كه امتحان، ارزيابي از ميزان پيشرفت تحصيلي آنان است. به وسيله امتحان مشخص ميشود دانشآموز چه مطالبي را آموخته است و از تركيب آموختههاي خود چه مسائلي را ميتواند حل كند يا به كشف چه مطالب تازهاي ميتواند برسد.
پس از همان كلاس اول ابتدايي كودكان را تشويق به امتحان دادن بكنيم. آنان را ترغيب كنيم خود را بيازمايند تا بفهمند چقدر از مطالب جديد را آموختهاند. حتي مي توانيم آنها را تشويق كنيم خودشان از خودشان امتحان بگيرند تا امتحان دادن برايشان عادي و به يك سرگرمي تبديل شود.
آنچه ميبايست بيشتر مورد توجه والدين قرار گيرد، ميزان تلاش كودكان و نوجوانان است، نه صرف نتايج حاصل از انجام آزمونهاي مختلف. همواره شايسته است با درك صحيح از ماهيت تفاوتهاي فردي و شناخت درست از ويژگيهاي ذهني، رواني و جسمي دانشآموزان، از مقايسه بيمورد كودكان با يكديگر اجتناب ورزيم و رقابتهاي فردي و گروهي را صرفا در شرايط عادلانه و با در نظر گرفتن تفاوتهاي فردي و فراهم ساختن محيطي صميمي و دوستداشتني ايجاد كرد.
براي كاهش اضطراب ناشي از امتحان، علاوه بر داشتن انتظارات معقول از كودكان و نوجوانان، تشويق نقاط مثبت و توانمنديهاي آنها، تقويت اعتماد به نفس ايشان و سرانجام فراهم كردن آرامش خاطر آنان، شايسته است بر تلاش هرچه بيشتر كودكان و نوجوانان در حد توانشان تاكيد كنيم تا تسلط بيشتري بر موضوع مورد نظر داشته باشند. بديهي است هرچه با تسلط بر موضوع درس، آمادگي ذهني و رواني بيشتري براي آزمون داشته باشند، اضطرابشان كمتر خواهد بود. همچنين بد نيست پيش از امتحانات اصلي، از امتحانات فرضي و آزمايشي به منظور آشناسازي دانشآموزان با سوالات و نحوه امتحان استفاده شود.