سلامت
2 دقیقه پیش | نشانه ها و عوارض کمبود ویتامینها در بدنویتامینها نقش مهمی را در بدن انسان ایفا میکنند. بهنحویکه کمبود ویتامین (حتی یکی از آنها) میتواند برای هر فردی مشکلات اساسی را به وجود آورد. گجت نیوز - معین ... |
2 دقیقه پیش | چرا پشه ها بعضی ها را بیشتر نیش میزنند؟فصل گرما و گزیده شدن توسط پشه ها فرا رسیده، دوست دارید بدانید پشه ها بیشتر چه کسانی را دوست دارند؟ بیشتر کجاها می پلکند؟ و از چه مواد دفع کننده ای نفرت دارند؟ وب سایت ... |
ارزش و کاربردهای خونِ بند ناف
خون بند ناف که به عنوان خون جفتی شناخته می شود، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد. پس از تولد نوزاد، خون باقیمانده در بند ناف و جفت که غنی از سلولهای بنیادی است، دور ریخته میشود.
بانک خون کشور با هماهنگی مراکز تحقیقاتی قرار است در آینده برای اطفال مبتلا به فلج مغزی و بیماران سی پی از سلولهای خون بند ناف استفاده کند.
خون بند ناف چیست؟
خون بند ناف که به عنوان خون جفتی شناخته می شود، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد. پس از تولد نوزاد، خون باقیمانده در بند ناف و جفت که غنی از سلولهای بنیادی است، دور ریخته میشود.
سلولهای بنیادی که از بند ناف گرفته میشود، بسیار پر توان و نامیرا هستند. همچنین در اثر تکثیرهای پی در پی دچار پیری نمیشوند، به طوری که با تزریق یا جایگزینی آنها در مناطقی از بدن که به صورت جدی آسیب دیدهاند میتوانیم به بهبودی کامل دست یابیم.
هر فرد، تعداد سلولهای خون بند ناف متفاوتی دارد که در زایمان طبیعی، حجم خون بند ناف بیشتر از زایمان سزارین است. همچنین با توجه به سن مادر و زایمان اول، تعداد سلولهای خون بند ناف افزایش مییابد.
هم اکنون هر خانوادهای برحسب تمایلش با پرداخت هزینهای، خون بند ناف نوزاد خود را در بانک خون نگهداری میکند تا در صورت نیاز برای عمل پیوند بتواند از آن استفاده کند.
ایجاد بانک عمومی خون بند ناف به منظور اهدا برای افرادی که نیاز به عمل پیوند دارند از دیگر برنامههای بانک خون است که در آینده امیدواریم به مرحله اجرا برسد.
در آینده ای نزدیک، نوزادان مبتلا به فلح مغزی با خون بند ناف درمان میشوند
استفاده از خون بند ناف برای عمل پیوند در صورتی امکانپذیر است که فرد گیرنده و دهنده خون بند ناف با هم خصوصیات ژنتیکی یکسانی داشته باشند. استفاده از خون بند ناف نوزاد برای والدین تا 50 درصد شانسموفقیت دارد و این در حالی است که برای خواهر و برادر این موفقیت به 25 درصد میرسد.
استفاده از خون بند ناف تنها برای درمان بیماران خونی مورد استفاده است. در کشورهای اروپایی از خون بند ناف برای بیمارانی که مبتلا به اختلال عصبی و فلج مغزی هستند، نیز استفاده میشود.
با توجه به اینکه سیستم ایمنی کودکان تکامل نیافته و هنوز این سیستم، بدن را به خوبی نمیشناسد، استفاده از سلولهای بنیادی خون بند ناف نسبت به سلولهای بنیادی مغز و استخوان برای انجام عمل پیوند، از عارضه کمتر و شانس بیشتری برخوردار است.
برای انجام هر عمل پیوند به طور متوسط به ازای هر کیلو گرم وزن بدن به 20 تا 30 میلیون سلول خون بند ناف نیاز داریم. به طور مثال اگر 400 میلیون سلول خون بند ناف نگهداری کنیم برای فردی که دارای وزن 20 کیلوگرم است امکان پیوند وجود دارد و اگر یک میلیارد سلول ذخیره کنیم، حداکثر برای یک فرد با وزن 30 تا 40 کیلو گرم عمل پیوند امکانپذیر است.
بر اساس استانداردهای جهانی یک خون بند ناف را میتوان تا 20 سال در بانک خون نگهداری کرد، این در حالی است که امکان نگهداری خون بند ناف در 30 تا 35 سال هم امکانپذیر است.
در صورتی که بتوانیم علاوه بر ذخیره سازی، کار نگهداری از سلولهای خون بند ناف را در استانها ایجاد کنیم، عمل پیوند با سرعت بیشتری انجام خواهد گرفت.
ذخیره سازی خون بند ناف در کمتر از 24 ساعت باید انجام شود.
نگهداری سلولهای بنیادی بند ناف به دو صورت ممکن است:
یکی بانک خصوصی خون بند ناف که سلولهای بنیادی بند ناف هر نوزاد را با دریافت مبلغی از والدین، برای آینده کودک آنها نگهداری میکند.
دیگری بانک عمومی خون بند ناف که سلولهای بنیادی، برای استفاده همگانی در آن نگهداری میشود و معمولا دولتها یا سازمانهای پزشکی به صورت غیرانتفاعی آن را به وجود میآورند. این بانکها از خون بند ناف اهدایی استفاده میکنند.
ویدیو مرتبط :
برادران بند ناف 2
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
پیچیدن بند ناف دور گردن جنین
چندی پیش مادر بارداری به من مراجعه کرد و نگران بود مبادا به دلیل رفتارهایی که داشته، جنینش آسیبدیده باشد. گفت که در سونوگرافی دیده شده بندناف دور گردن جنین پیچیده و با آنکه به او گفتهاند موضوع اصلا مهم نیست، میترسد خطری جان فرزندش را تهدید کند.
بعد از معاینه به او اطمینان دادم که مخصوصا در اواسط بارداری این موضوع اهمیت چندانی ندارد و جای نگرانی نیست.
قبل از خداحافظی سوالهایی پرسید که باور اشتباه بسیاری از خانمها در دوران بارداری است. اینکه میتواند پا روی پایش بیندازد یا دستانش را بالا ببرد یا خوابیده پهلو به پهلو شود. او میترسید این حرکات دوباره باعث پیچیدن بندناف دور گردن جنین شود. اگر شما هم چنین سوالهایی در ذهن دارید، این مطلب را بخوانید.
بندناف، نواری است بسیار باریک که درون آن، دو سرخرگ (شریان) و یک سیاهرگ (ورید) وجود دارد که جنین را به جفت متصل میکند. طول بندناف در 9 ماه بارداری به حدود 50 سانتیمتر میرسد. البته ممکن است کوتاه یا بلندتر شود. ضخامت آن هم در جنینهای مختلف تفاوت دارد. هر چه جنین بزرگتر شود، قطر بندناف بیشتر میشود و قطر آن در جنین 9 ماهه تا حدی از یک جنین تا جنین دیگر متفاوت است.
بندناف، خون مملو از موادغذایی را از جفت به جنین میرساند و مواد زائد جنین را به جفت منتقل میکند تا دفع شود. بندناف در مایع آمنیوتیکی شناور است و بین اندامها و بدن جنین و دیواره رحم قرار دارد. بندناف امروزه به عنوان یک عضو داخل رحم قابل رویت است و در سونوگرافی محل جفت، بندناف و مقطع بندناف بررسی میشود.
یکی دیگر از مسایلی که در دوران بارداری احتمال بررسی آن وجود دارد، وضعیت جریان خون در رگهای بندناف است. در موارد خاصی از جمله در دوقلوها، در شرایطی که اختلال رشد جنین داخل رحم دیده شود و جنین لاغر و کموزن باشد، انجام نوع خاصی از سونوگرافی به نام «داپلر» الزامی است. این سونوگرافی نشان میدهد خونرسانی به جنین کافی است و یا جنین داخل رحم با اشکالهایی در خونرسانی مواجه است یا نه؟
چرا بندناف دور جنین میپیچد؟
در شرایط خاصی که قابل پیشبینی و پیشگیری نیست، بندناف به دور اندامها یا دورگردن جنین میپیچد.
برخی خانمها معتقدند پا روی پا انداختن باعث پیچش بندناف دور گردن جنین میشود، اما این باور کاملا اشتباه است و ارتباطی بین این دو وجود ندارد.
برخی دیگر میگویند خانم باردار باید به پهلو بخواهد و طاقباز (به پشت) خوابیدن باعث پیچش بندناف دور گردن جنین میشود، واقعیت این است که از نیمه دوم بارداری، یعنی از هفته 20 تا 24 به بعد، به دلیل بزرگشدن رحم، اگر خانم باردار به پشت بخوابد، بندناف دور گردن جنین نمیپیچد، اما به دلیل فشار رحم روی عروق بزرگ شکمی (رگ آئورت و سیاهرگ بزرگی که خون را به طرف قلب میبرد)، برگشت خون از اندامها به قلب مختل میشود و خونرسانی به جنین تحت تاثیر قرار میگیرد.
برخی مادرها در ماه هشتم و نهم بهخصوص اگر جنین درشت یا دوقلو باشد، به محض آنکه چند دقیقه طاقباز میخوابند، دچار افتفشار، شوک و نامرتبشدن ضربان قلب میشوند، بنابراین بهتر است از نیمهدوم بارداری، خانمهای باردار به پهلوی چپ بخوابند و اگر نمیتوانند کامل به پهلو بخوابند، حداقل 30 تا 40 درجه به سمت چپ زاویه داشته باشند و یک بالش، سمت راست کمر بگذارند که حداقل کمی به سمت چپ چرخیده باشند. به این ترتیب فشار از روی عروق بزرگ برداشته میشود و خون راحتتر به جنین میرسد.
یکی دیگر از باورهای قدیمی این است که وقتی خانم باردار میخواهد در خواب از این پهلو به آن پهلو شود، باید بنشیند و بچرخد، اما پیچش بندناف دور جنین ربطی به وضعیت قرارگیری مادر ندارد و فقط در اثر حرکتهای خود جنین داخل مایع آمنیوتیکی اتفاق میافتد.
پیچیدن بندناف دور گردن جنین چه زمانی خطرناک است؟
چون بندناف به اندازه کافی بلند است، معمولا پیچیدن آن دور گردن جنین باعث فشار زیادی نمیشود و خطر جدیای برای جنین ایجاد نمیکند، اما در برخی موارد، بندناف خیلی محکم دور گردن جنین پیچیده میشود و در موارد نادر، گره واقعی ایجاد میکند که مانع خونرسانی به جنین میشود و مرگ جنین را در رحم به دنبال دارد.
پیچش بندناف دور گردن جنین در اواسط بارداری خیلی نگرانکننده نیست و به بررسی نیاز ندارد، اما در اواخر بارداری، بهخصوص اگر قرار باشد زایمان طبیعی باشد و بندناف چند مرتبه دور گردن جنین پیچیده و کوتاه شده باشد، باعث فشار روی بندناف، کمشدن و قطع جریان خون مادر به جنین و نامرتبشدن قلب جنین و در برخی موارد مرگ جنین خواهد شد.
اگر در سونوگرافی تشخیص داده شود بندناف دور گردن جنین است، باید در تمام طول زایمان طبیعی، یعنی از زمانی که دردها شروع میشود تا زمان تولد نوزاد، دقیق و با فواصل کوتاه، ضربان قلب جنین کنترل و از دستگاه مانیتورینگ برای ثبت ضربان قلب جنین استفاده شود.
گاهی با خروج جنین از کانال زایمانی، بندناف تحتفشار قرار میگیرد و لحظات آخر زایمان و قبل از تولد نوزاد، تعداد ضربان قلب او کاهش قابلملاحظهای پیدا میکند.
برخی جنینها را در این شرایط نمیتوان با زایمان طبیعی به دنیا آورد و با نامرتبشدن تعداد ضربان قلب آنها، به سزارین فوری نیاز است.
پایینافتادن بندناف نیز از اورژانسهای جدی مامایی است. در طی زایمان، اول سر و بعد تنه و اندامهای نوزاد از بدن مادر خارج میشوند و بعد از خروج جنین، بندناف او قطع میشود و بعد از مدتی جفت خارج خواهد شد.
اگر مشکل به موقع تشخیص داده نشود، میتواند طی 10 تا 15 دقیقه باعث مرگ جنین شود. به محض تشخیص، سزارین فوری ضروری است.
این موارد در جنینهای نارس، زمانی که سر جنین کاملا حفره لگن را پر نکرده، جنین با پا وارد حفره لگنی شده یا مادر دچار تنگی لگن باشد و این امر مانع ورود کامل سر جنین به داخل لگن شود، دیده میشود.
طی این روند، بعد از پاره شدن کیسه آب، نواری از بندناف از کنار اندامهای جنین به داخل لگن میافتد و حتی گاهی وارد واژن میشود و از اندام تناسلی بیرون میافتد.
منبع : هفته نامه سلامت - دکتر شیرین نیرومنش