با سمی‌ترین حیوان جهان بیشتر آشنا شوید

وبسایت  عصرایران - محمد مهدی حیدرپور: حلزون مخروطی به عنوان یکی از مرگبارترین حیوانات جهان شناخته می شود که دارای نیزه ای سمی است که از آن برای شکار طعمه خود استفاده می کند. حلزون های مخروطی یک گروه از حلزون های دریایی هستند که در اقیانوس ها و دریاهای گرمسیری سراسر جهان یافت می شوند. برخی از این جانداران خطرناک در زیستگاه های معتدل‌تر مانند آب های اطراف کالیفرنیای جنوبی، دریای مدیترانه و اطراف دماغه جنوبی آفریقای جنوبی نیز ساکن هستند.


حلزون مخروطی دارای دندان هایی بسیار تخصصی به نام سوهانک (Radula) است که همانند ترکیب یک سوزن تزریق زیرپوستی و یک نیزه بوده و برای حمله و مسموم کردن شکار عمل می کند. سم این حلزون سیستم عصبی را هدف قرار می دهد و با فلج ساختن شکار این امکان را برای شکارچی کند فراهم می کند تا وعده غذایی خود را به راحتی بخورد. سوهانک حلزون مخروطی به طور مداوم رشد مجدد دارد و بر همین اساس این حیوان به ندرت فاقد نیزه کشنده خود است.

به گفته رونالد جنر از موزه تاریخ طبیعی لندن، برای گونه های حلزون مخروطی که ماهی شکار می کنند بهره‌مندی از سمی قدرتمند و تاثیر سریع از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا در غیر این صورت ماهی به راحتی از چنگ شکارچی کندرو خود فرار می کند. برخی حلزون های مخروطی در شکاف سنگ ها و صخره های مرجانی پناه می گیرند و برخی دیگر از آنها خود را در شن دفن می کنند و در انتظار شکار از همه جا بی خبر باقی می مانند.

شکل زیبای صدف حلزون مخروطی نیز همانند یک یادگاری جذاب به نظر می رسد که می تواند غواصان ناآگاه را در معرض خطر نیش این جاندار قرار دهد زیرا حلزون های مخروطی بزرگ دارای سوهانکی هستند که به اندازه کافی برا نفوذ به لباس غواصی بزرگ است.

ار لحاظ تاریخی، حدود 65 درصد از افرادی که مورد گزش حلزون مخروطی قرار گرفته اند در صورت عدم درمان به موقع جان خود را از دست می دهند. در حال حاضر، دارویی برای خنثی کردن سم کونوتوکسین این حلزون وجود ندارد. تنها کاری که می توان انجام داد به درمان علائم و تلاش برای زنده نگه داشتن قربانی تا زمان دفع سم محدود می شود.


اگرچه حلزون های مخروطی کند هستند و تنها تعداد اندکی از انسان ها با نیش این حیوان از پای در می آیند اما دلایلی وجود دارد که آن را به عنوان سمی‌ترین حیوان جهان در نظر می گیرند. دوز سم در یک حمله عاملی کلیدی محسوب می شود. برخی جانداران مانند شاه کبری مقدار زیادی سم را از طریق دندان های نیش توخالی خود وارد بدن شکار می کنند. برخی حیوانات دیگر مانند عقرب زرد بیابانی خاورمیانه (DeathStalker) به میزان اندکی سم برای ایجاد آسیبی مشابه نیاز دارند. اما تنها یک دهم از سم حلزون مخروطی می تواند آسیبی مشابه را ایجاد کند.

عامل کلیدی دیگر برای در نظر گرفتن خطرناک بودن به نوع رفتار حیوان باز می گردد. برخی مارهای بسیار سمی مانند تایپان خاکی به واسطه رفتار آرام و انزواطلب خود کمتر خطرناک هستند. در مقابل، تایپان ساحلی دارای سمی ضعیف‌تر است اما به واسطه تقابل بیشتر با انسان ها موجودی خطرناک‌تر محسوب می شود. طبیعت درنده‌خو حلزون مخروطی و تمایل این حیوان به حمله نیز خطر این حیوان را افزایش می دهد.

در شرایطی که حلزون مخروطی حیوانی ترسناک است اما سم آن می تواند از نظر پزشکی مفید باشد. صدها مولفه زهر این حیوان برای انسان بسیار سمی هستند اما یکی از آنها تاثیر فوق العاده ای به عنوان مسکن درد دارد. هنگامی که دانشمندان ساختاری مشابه را در آزمایشگاه کپی کردند دریافتند که هزار برابر قدرتمندتر از مرفین است و همچنین می تواند کمتر اعتیادآور باشد.

وبسایت نوچه - آرزو مقدس: چندین دهه از زمانی که زیست‌شناسان به وجود قورباغه‌های سمی پی بردند می‌گذرد اما آن‌ها به تازگی دریافته‌اند که نه تنها در بدن بعضی از انواع قورباغه‌ها سم ترشح می‌شود بلکه برخی از آن‌ها از این سم به عنوان سلاح و وسیله‌ی دفاعی نیز استفاده می‌کنند. بسیاری از انواع دوزیستان مانند قورباغه‌ها، سمندرک و سمندر برای دور نگاه داشتن درندگان روی سطح پوست خود سم ترشح می‌کنند اما حالا گروهی از محققین به قیمت تجربه‌ی شخصی با دوگونه از قورباغه‌های برزیلی آشنا شده‌اند که از سم ترشح شده به عنوان یک مکانیسم دفاعی استفاده می‌کنند:


یکی از آن‌ها به هنگام بررسی قورباغه‌ای به نام Corythomantis Greeningi که با نام قورباغه‌ی سبز نیز شناخته می‌شود توسط تیغه‌های روی گردن این قورباغه مصدوم شد و تا پنج ساعت درد شدیدی را در دست خود احساس می‌کرد. او بسیار خوش‌شانس بود چرا که بعداً مشخص شد زهر این قورباغه کمتر از نوع دیگر خطرناک بوده است و اعضای این تیم تحقیقاتی امیدوارند از اثرات و کارکرد زهر قورباغه‌ی دیگر همچنان بی‌اطلاع بمانند!

تنها یک گرم از زهر قورباغه‌ی سمی‌تر به نام Aparasphenodon Brunoi می‌تواند بیش از ۳۰۰۰۰۰ موش یا ۸۰ مرد بزرگسال را از بین ببرد در حالی که یک گرم از زهر قورباغه‌ی سبز تنها به اندازه‌ی کشتن ۲۴۰۰۰ موش یا ۶ انسان قدرت دارد. زهر افعی روزن‌دار برزیلی که ماری بسیار مرگبار است نصف زهر قورباغه‌ی سبز و ۲۵ برابر کمتر از Aparasphenodon Brunoi قدرت دارد و گفته می‌شود در گذشته بومیان آمریکای جنوبی از زهر این قورباغه‌ها برای مسموم کردن تیرها و دارت‌های خود استفاده می‌کرده‌اند.


گرچه سمی بودن انواع مختلف قورباغه‌ها مدت‌هاست کشف شده اما این نخستین بار است که این جانوران از لحاظ زیست‌شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرند. تا کنون حیوان خاصی که این قورباغه‌ها را شکار کند شناخته نشده که کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد چرا که این قورباغه‌ها در صورت لمس شدن زهر ترشح می‌کنند و تیغه‌های قرار گرفته بر پشت گردنشان این زهر را به بدن موجودی که لمسشان کرده وارد می‌کنند. محققین گمان می‌کنند این قورباغه‌ها نسبت به زهر خودشان ایمن باشند گرچه هنوز این نظریه را آزمایش نکرده‌اند و همچنین فکر می‌کنند که این سم تنها برای دفاع در برابر شکارچیان کاربرد داشته باشد و از آن برای شکار طعمه استفاده نشود.