30 سال جشنواره موسیقی فجر چگونه گذشت؟

در حالی در آستانه سی امین جشنواره موسیقی فجر هستیم که نسبت به آینده پویا و بالنده این چنگ خوش صدای موسیقی بشدت نگرانیم.

ویدیو مرتبط :
بخشی از اجرای محمد اصفهانی در جشنواره موسیقی فجر سال 92

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تعارف‌هایی که تکه و پاره شدند/ در اختتامیه جشنواره موسیقی فجر چه گذشت؟

 

 

شامگاه یکشنبه بیست و هفتمین جشنواره موسیقی فجر با معرفی برگزیدگان بخش رقابتی و تجلیل از چهار چهره پیشکسوت هنری به پایان رسید.

با برگزاری یک مراسم اختتامیه طولانی در تالار وحدت، چهار چهره هنری کشور تجلیل و برگزیدگان بخش رقابتی جشنواره بیست و هفتم موسیقی فجر هم معرفی شدند.

اختتامیه این جشنواره که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون هنری وزیر و هنرمندان این حوزه برگزار شد، سه ساعت به درازا کشید و به دلیل نداشتن یک کارگردانی مناسب، به مراسمی کسل‌کننده و کلیشه‌ای تبدیل شده بود که اندک بخش‌های جذاب آن هم نتوانست تا پایان فضای یخ زده تالار وحدت را بشکند.

مسئولان جشنواره موسیقی فجر برای آنکه الگویی بیابند و مراسم پایانی خود را به شیوه‌های سنتی و از مد افتاده برگزار نکنند، لازم نبود تا از روی دست رویدادهای مشابه جهانی بنویسند، بلکه کافی بود تا نیم نگاهی به جشنواره سی‌ام تئا‌تر فجر بیندازند که اختتامیه‌اش همین 22 بهمن، بسیار جمع و جور، ساده و مفرح برگزار شد.

تعارف‌هایی که تکه و پاره شدند

سیدعباس سجادی از اهالی باسواد عرصه هنر و ادبیات کشور است، اما حیف که برای برگزاری مراسم اختتامیه یک جشنواره، انتخاب مناسبی نیست.

دوره اینکه مجری پشت تریبون از همه تشکر کند، مسئولان را با القاب و صفات ستایش آمیز (حتی اگر برازنده آن باشند) بنامد، کلام را کش دهد و جا و بیجا تعارف تکه و پاره کند، دیر زمانی است که گذشته است.

وقتی مسئولان و مدیران وزارت ارشاد، بنا به وظیفه خود جشنواره‌ای را برگزار کرده‌اند، حتی اگر کاری کارستان هم کرده باشند، نیازی به این همه تمجید و تشکر ندارد. جای این تعارفات در مراسم اختتامیه نیست و جز بی‌رغبتی تماشاگر، نتیجه‌ای ندارد.

زمان طولانی و بد چیده شدن برنامه‌های مراسم اختتامیه در کنار اجرای خسته کننده، سردی حاکم بر صندلی‌های تالار وحدت را به دنبال آورده بود که سجادی برای شکستن آن بار‌ها از حاضران می‌خواست تا بلند‌تر و شدید‌تر دست بزنند؛ تقاضایی که تا پایان مراسم بدون اغراق ده‌ها بار تکرار شد و اغلب بدون جواب ماند.

البته آنجا که خود مردم لازم می‌دانستند، تشویق‌هایشان را نثار هنرمندان می‌کردند که در بخش تجلیل از چهره‌های پیشکسوت به اوج خود رسید.

مشک آن است که خود ببوید، نه آنکه عطار بگوید

اگر مسئولان و مدیران دولتی در همه عرصه‌ها، ضرب المثل «مشک آن است که خود ببوید، نه آنکه عطار بگوید» را ملکه ذهن و سخن خود کنند، شاید ما هم چندان در مقام جواب بر نیاییم و خیلی از انتقادات ما فروکش کند.

در مراسم پایانی جشنواره موسیقی فجر، بیشتر سخنرانی‌ها، گزارش‌ها و بیانیه‌ها به تعریف و تمجید از دستاوردهای این رویداد هنری محدود شد.

برای مثال وقتی حسن ریاحی دبیر بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر روی صحنه رفت، از نتایج مطلوب شعار جوان‌گرایی به ویژه در بخش پایان نامه‌های دانشجویی در این جشن بزرگ هنری گفت که به نظر بسیاری از منتقدان یا اصلاً جایش در این جشنواره نیست یا نباید یه عنوان دستارد اصلی هدف گذاری شود.

او همچنین بر سطح بالای کنسرت‌ها و اجراهای موسیقی ملی، ‌محلی، ملل، پاپ، کرال، کودک و کلاسیک تاکید کرد که بی‌شک در تعدادی از این بخش‌ها نه تنها شاهد کارهای خوبی به نسبت گذشته نبودیم که حتی چند قدم عقب گرد هم داشتیم؛ توضیح مفصل این پسرفت بماند برای وقت مناسب خودش.

بیانیه هیئت داوران هم که توسط محمد سریر خوانده شد، بیشتر شامل تعریف و تمجید پیشرفت‌ها بود و کمتر در آن از نقص‌ها، کاستی‌ها و نیاز‌ها حرفی به میان آمد. چه بهتر بود در کنار تاکید بر توانایی‌های هنرمندان جوان، بر موانع، مشکلات و کمبودهای پیش روی آنان نیز انگشت گذاشته می‌شد.

اجرای بیش از حد موسیقی

یکی دیگر از برنامه‌ریزی‌های اشتباه در مراسم اختتامیه جشنواره بیست و هفتم فجر، گنجاندن تعداد زیادی برنامه موسیقی در دل آن بود.

ابتدا ارکستر سمفونیک با رهبری نادر مرتضی‌پور روی صحنه آمد و سه قطعه نواخت که دو تای آن‌ها با کلام و همراه با خوانندگی عبدالحسین مختاباد و امیر تاجیک بود. تنها اجرای یک قطعه مناسبتی با صدای تاجیک هم می‌توانست هنرنمایی و توان اعضای این ارکس‌تر را نشان دهد و هم اثری متناسب با مراسم را ارائه نماید.

در ادامه نوبت به گروه «آوازی تهران» به سرپرستی میلاد عمرانلو رسید که اگر چه سه قطعه اجرا شده از سوی آن‌ها برای مخاطب جذاب بود، اما می‌توانست به یکی محدود شود و ضمن تامین هدف برگزار کنندگان که لبخندی بر لبان تماشاگران بنشانند، وقت کمتری را هم اشغال می‌کرد.

گروه‌های موسیقی سنتی «صنم» با سرپرستی حسام اینانلو و «رومی» با سرپرستی پدرام درخشانی نیز 4 قطعه را اجرا کردند که حجم آن بیش از حوصله یک مراسم اختتامیه بود.

وقتی بزرگان تشویق می‌شوند

بهترین بخش و برنامه اختتامیه جشنواره موسیقی فجر امسال، تجلیل از بزرگان و چهره‌های پیشکسوت موسیقی کشور بود.

تجلیل از چهار چهره موسیقی سنتی، کلاسیک، عرصه آموزش و نوازندگی ساز غربی، انتخاب بسیار مناسبی بود که تشویق تماشاگران نیز به همراه آورد.

ابتدا از همه، استاد جلال ذوالفنون روی صحنه آمد. این آهنگساز و سه تار نواز چیره دست، هدیه و لوح یادبود خود را از دست وزیر ارشاد گرفت. در فیلمی که در بزرگداشت او پخش شد، حسام الدین سراج، خواننده نامی موسیقی ایرانی، ذوالفنون را چهره‌ای معرفی کرد که علاوه بر توانایی‌های هنری‌اش، حسن اخلاقش نیز زبانزد همه است.

چهره دوم، وارطان ساهاکیان بود که مورد تشویق بسیاری از حاضران در سالن که روزی شاگردی او را کرده بودند، قرار گرفت. این معلم و استاد موسیقی که در مباحث نظری کارهای تالیفی زیادی انجام داده است، در جمله‌ای کوتاه گفت: «موسیقی خوب و بد ندارد، موسیقی باید زیبا باشد.»

علی بیگلری‌پور، سومین هنرمندی بود که روی صحنه آمد. این نوازنده ترومپت که نوای سحرانگیز ساز او را در بسیاری از قطعات و آثار موسیقایی 40 سال گذشته شنیده‌ایم، در سخنانی گفت: «با ترومپت زدن است که زنده‌ام. اگر روزی دیگر نتوانم ساز بزنم، آن روز در واقع مرده‌ام.»

اگر چه تقدیر و تجلیل از این نوازنده اقدامی بسیار نیکو بود، اما جای پاسخ به این پرسش را پر نمی‌کند که چرا برای به صحنه آمدن این هنرمند، شرایط و بستر لازم فراهم نمی‌شود. بیگلری‌پور، ترومپت را به سبک و شیوه‌ای شخصی می‌نوازد که بسیار ایرانی بوده و در جهان به نام او شناخته می‌شود.

همه به احترام استاد به پا خاستند

بخش تجلیل‌های مراسم اختتامیه جشنواره موسیقی فجر، یک غافلگیری داشت؛ زمانی که مجری برنامه از زنده یاد استاد حشمت سنجری نام برد.

مرحوم حشمت سنجری از آهنگسازان بزرگ ایرانی به شمار می‌آید که آثاری در سطح جهانی آفریده است. این هنرمند که حق بزرگی بر گردن ارکستر سمفونیک تهران نیز دارد، همزمان از سوی انجمن ملی مفاخر ایران و جشنواره موسیقی فجر تجلیل شد.

همسر زنده یاد سنجری برای دریافت لوح تقدیر این هنرمند روی صحنه آمد که با تشویق‌های بی‌امان حاضران در تالار وحدت روبرو شد. به پا خاستن تماشاگران از روی صندلی‌ها و کف زدن‌های ممتد آنان بار دیگر نشان داد که با مرگ یک هنرمند، هیچ‌گاه هنر او فراموش نمی‌شود.

حاشیه‌های جذاب‌تر از متن

چوب رهبری ارکستر سمفونیک در دست که بود؟: در ابتدای مراسم اختتامیه جشنواره موسیقی فجر، زمانی که نادر مرتضی‌پور روی صحنه آمد، چوب رهبری ارکستر سمفونیک را از دستان زنی سالخوره گرفت که در پایان مراسم معلوم شد همسر زنده یاد حشمت سنجری است. این کار در واقع نمادی بود تا نقش مرحوم سنجری در شکل گیری و رشد ارکستر سمفونیک را نشان دهد.

موریکونه باید این اجرا را می‌دید: یکی از بخش‌های مفرح اختتامیه جشنواره موسیقی فجر که بسیار مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت، اجرای موسیقی متن فیلم «خوب، بد، زشت» با کارگردانی سرجیو لئونه از سوی گروه آوازی تهران بود.

گروه آوازی تهران مثل دیگر کار‌هایشان، بدون آنکه ازسازی استفاده کنند و تنها با بهره گیری از آواهای صوتی و صداهایی که بادست و پایشان در می‌آوردند، این اثر انیو موریکونه را به بهترین شکل اجرا کردند. بی‌شک اگر موریکونه این قطعه آوازی را می‌شنید یا می‌دید، آن را خیلی می‌پسندید.

پرت شدن مضراب‌های سنتور به این ور و آن ور: این موسیقی تلفیقی هم داستان عجیبی دارد. یک شنبه شب، وقتی پدرام درخشانی در اجرای گروه «رومی» می‌خواست پا به پای سازهای پر سر و صدای موسیقی پاپ چون «درام» و «گیتار الکتریک» سنتور بنوازد، بار‌ها مضراب‌هایش از دستش‌‌ رها شدند و به این ور و آن ور صحنه افتادند. آخر چه کاری است که ما از ساز نجیبی مثل سنتور بخواهیم تا نواهایی مناسب موسیقی پاپ در بیاوریم.... / khabaronline.ir