فرهنگ و هنر


2 دقیقه پیش

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ...
2 دقیقه پیش

خواندنی ها با برترین ها (81)

در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ...

نکاتی خواندنی درباره «روز واقعه» عاشورایی‌ترین فیلم ایرانی



اخبار فرهنگی -  اسم مستعار بهرام بیضایی و امدادهای غیبی سر صحنه
نکاتی خواندنی درباره «روز واقعه» عاشورایی‌ترین فیلم ایرانی

سالها بعد از ساخت «روز واقعه» همچنان این فیلم عاشورایی ترین اثر سینمای ایران است؛ اثری که نه از درون که از نگاه یکی از شخصیتهای حاشیه ای به مرور و واکاوی آنچه می پردازد که در روز عاشورا بر امام حسین(ع) و 72 تن از یاران خالصش رفت.

ویژگی اصلی «روز واقعه» این استکه هیچ گاه قصد ندارد آنچه شیعیان درباره امام حسین(ع) و قیامش بارها شنیده اند را برای آنها تکرار کند که اتفاقا می کوشد از نگاه یک شخصیت کاملا حاشیه ای به نام «شبلی/عبدا..» به روایت عاشورا بپردازد. صدالبته که در این بین بازگویی اسرار زندگی همین کاراکتر حاشیه ای نیز به اندازه خود در پیشبرد درام نقش دارد. خبرگزاری میزان برخی نکات خواندنی مربوط به پروسه تولید این کار را در قالب نقل قولهایی از مشاور تولید کار، کارگردان و بازیگر اصلی آن مرور کرده است.

از داریوش فرهنگ تا شهرام اسدی
عبدا.. اسفندیاری که در فاصله زمانی سالهای 1359 تا 1362 به عنوان مدیر گروه فیلم و سریال شبکه اول سیما مشغول فعالیت بود و در تمامی پروسه تولید کار به عنوان مشاور تولید نقش داشت درباره روند شکل گیری "رو واقعه" گفته است: حوالی سال 1360 برای داریوش فرهنگ داستان مسلمان شدن یک مسیحی همزمان با وقوع وقایع عاشورا را تعریف کردم و از وی خواستم به سراغ گسترش طرح و نگارش فیلمنامه برود. فرهنگ یک طرح پنج صفحه‌ای نوشت و آن را برای ما آورد. ما هم بعد از تایید طرح از او خواستیم که فیلمنامه کار را براساس همان طرح بنویسد اما فرهنگ که ادعایی در فیلمنامه‌نویسی نداشت گفت من چنین کاری نمی‌کنم برای همین به سراغ گزینه‌های دیگری برای نگارش سناریو رفت. یکی از این گزینه‌ها مرحوم کیهان رهگذار بود؛ یعنی نویسنده سریال «سربداران» اما رهگذار گفت: من جرات نمی‌کنم چنین کاری را بسازم. بعد فرهنگ به توصیه ما به سراغ محسن مخملباف رفت اما مخملباف هم از نگارش این فیلمنامه طفره رفت؛ مخملباف در آن دوران تئاتری با عنوان «حصار در حصار» را که مضمونی ضدمارکسیستی داشت اجرا کرده بود؛ تئاتری که فرج‌الله سلحشور و محمدرضا هنرمند هم در آن بازی کرده بودند و به واسطه این اجرا بود که پیشنهاد نگارش این فیلمنامه به مخملباف ارائه شد اما او هم گفت:«نمی‌توانم چنین فیلمنامه‌ای بنویسم؛ چراکه با عقایدم جور نیست.» این را که چرا او فکر می‌کرد این فیلمنامه با عقایدش جور نیست من نمی‌دانم.

 

اخبار,اخبار فرهنگی,روزه واقعه

 

اسفندیاری ادامه داده است: رفت و آمدهای داریوش فرهنگ به شبکه اول برای مشاوره برای پیداکردن سناریست ادامه داشت تا اینکه بناگاه فرهنگ حدودا یک سالی غیبش زد و بعد از این یک سال فیلمنامه‌ای با عنوان «روز واقعه» را برای ما آورد؛ فیلمنامه‌ای نوشته «ع.سالک». فیلمنامه در شورای فیلم و سریال بررسی و تایید شد و جالب اینکه تا قبل از تایید فیلمنامه فرهنگ نام نویسنده واقعی کار را نگفت. هر چقدر اصرار کردم بگوید نام نویسنده چیست او مرتب می‌گفت:«چه فرقی می‌کند، شما فیلمنامه را بخوانید و ببینید مورد تایید است یا نه.» شخصا در همان بار اولی که فیلمنامه را خواندم به واسطه سبک و سیاق حاکم بر کار فهمیدم که احتمالا بهرام بیضایی در نگارش آن نقش داشته است. وقتی حدسم را با فرهنگ در میان گذاشتم، او تایید کرد که فیلمنامه کار بیضایی است اما به خاطر اینکه ممکن است آوردن نام بیضایی حساسیت‌برانگیز شود، نام مستعار روی فیلمنامه زده. به هر حال فیلمنامه تصویب و قرار بر ساخت آن شد اما به دلیل وقوع جنگ، ساخت آن به تعویق افتاد.

اسفندیاری درباره چگونگی انتخاب شهرام اسدی برای کارگردانی «روز واقعه» بیان کرده است: فیلمنامه به دلیل ساخت جنگ به تعویق افتاد تا اینکه من از تلویزیون به فارابی هجرت کردم و در این فاصله حسن جلایر تهیه‌کننده فیلم «سفیر» این فیلمنامه را از بیضایی خریداری کرد و برای دریافت پروانه ساخت آن را به ارشاد ارائه داد. شورای نظارت هم حدودا دو سال روی فیملنامه وقت گذاشت تا بعد از ارائه یک سری اصلاحات مجوز ساخت آن را صادر کند. من در آن زمان در بخش معاونت فرهنگی فارابی بودم و چون شهرام اسدی را که تازه از خارج بازگشته بود می‌شناختم و کارهایی را که پیشتر ساخته بود دیده بودم، به او پیشنهاد ساخت دادیم.

به عشق امام حسین(ع) این فیلم را ساختم
شهرام اسدی که "روز واقعه" را بر اساس فیلمنامه ای از بهرام بیضایی کارگردانی کرده است درباره دلایل ماندگاری این اثر گفته است: من به شخصه به اصل و موضوع فیلمنامه علاقه داشتم. این عشق نشئت گرفته از نام امام حسین(ع) بود که از کودکی، زمانی که در هیئت‌های سلماس کاسه‌ به دست می‌گرفتم در وجودم بود. از همان دوران همیشه دوست داشتم کاری درباره امام حسین(ع) انجام دهم، پس وقتی فیلمنامه را خواندم، بهترین فرصت را برای رسیدن به این خواسته به دست آوردم.

 

اخبار,اخبار فرهنگی,روزه واقعه

 

اسدی درباره انتخاب بازیگران و بخصوص استفاده از علیرضا شجاع نوری به عنوان بازیگر نقش "عبدا.." اظهار داشته است: ما در آن زمان از تمام جوانان تئاتر و سینما تست گریم گرفته بودیم، اما به شخصه من به دنبال چهره‌ای بودم که رسوبات نقش‌های قبلی را برای "روز واقعه" به همراه نداشته باشد، برای همین این طراوت و تازگی را در علیرضا شجاع نوری و لادن مستوفی پیدا کردم، اما برعکس دو نقش اصلی، می‌خواستم تمام نقش‌های فرعی حتی آنهایی که دو یا سه سکانس بازی داشتند از بازیگران بزرگ سینما باشند، چون درصدد برقراری تعادلی در کار بودم تا کسانی که تعلق خاطری به بازیگران مطرح سینما دارند به فیلم گرایش پیدا کنند.

حتی یک نفر هم در گروه نبود که حالش بد باشد
علیرضا شجاع نوری بازیگر اصلی "روز واقعه" درباره حضورش در این کار گفته است: اولش که قرار شد در "روز واقعه" بازی کنم هیچ فکر نمی‌کردم سالها بعد، این‌همه با اشتیاق از آن یاد کنم. خاطره‌هایش، کم‌رنگ و پررنگ هنوز برایم شیرین‌اند. خاطرات بد، همان اوایل از ذهنم رفت مثل شکستن دنده‌ام که الان دیگرجزئیاتش یادم نیست.

شجاع نوری ادامه داده است: این‌کار هم مثل باقی فیلم‌ها درست روزهای آخرِ پیش‌تولید بهم پیشنهاد شد. شهرام‌اسدی آمد دفترم و گفت همه‌ بازیگرها انتخاب شده‌اند، تمام لباس‌ها و لوکیشن‌ها مشخص شده‌اند و فقط جای هنرپیشه‌ نقش اول خالی‌ست که هنوز پیدا نکردیم و اگر تو بازی نکنی، ساخت فیلم با مشکل روبه‌رو می‌شود. وقتی رسیدیم سر محل فیلم‌برداری، همه‌چیز آماده بود و باید بلافاصله کار را شروع می‌کردیم، هیچ دلیلی هم برای تاخیر وجود نداشت.

 

اخبار,اخبار فرهنگی,روزه واقعه

 

این بازیگر درباره امدادهای غیبی در جریان این کار اظهار داشته است: آن‌قدر اتفاقات عجیب‌وغریب و یاری‌کننده سر راه فیلم پیش آمد که شهرام اسدی دیگر مطمئن بود حتی اگر در کار تدارکات مشکلی ایجاد شود، همه‌چیز سرِ صحنه یک جوری فراهم می‌شود. نمی‌دانم چرا این‌طور می‌شد. شاید به این دلیل که حال همه‌مان خوب بود. فیلم‌برداری حدود چهارماه طول کشید و در گروهی به این بزرگی حتی یک نفر هم نداشتیم که حالش بد باشد. .

 

اخبار فرهنگی - میزان

 


ویدیو مرتبط :
دیالوگهای ماندگار فیلم روز واقعه -فیلم روز -RoozeVaghe

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ماجرای اسب هاشمی در فیلم «روز واقعه»


علیرضا شجاع نوری شب گذشته پس از نمایش فیلم "روز واقعه" در نشست نقد و بررسی فیلم این فیلم که در قالب هفته فیلم های عاشورایی در برج میلاد تهران در حال برگزاری است، گفت: این اسب از ترکمنستان به هاشمی رفسنجانی هدیه داده بودند گرچه بعدها عوضش کردند.

نسیم آنلاین: علیرضا شجاع نوری شب گذشته پس از نمایش فیلم "روز واقعه" در نشست نقد و بررسی فیلم این فیلم که در قالب هفته فیلم های عاشورایی در برج میلاد تهران در حال برگزاری است، گفت: این اسب از ترکمنستان به هاشمی رفسنجانی هدیه داده بودند گرچه بعدها عوضش کردند.

من به نوعی برای حضور دراین فیلم ها خوانده شدم . روزی شهرام اسدی به دفتر من آمد و گفت که برای نقش عبدالله تاکنون از 40 نفر تست گرفته اما کسی را مناسب ندیده است و به نظر وی من مناسب این نقش هستم.

او در ادامه افزود: تا آن زمان 15 میلیون تومان برای فیلم هزینه شده بود که در زمان خود مبلغ زیادی بود اما بازیگران نقش اصلی فیلم که عبدالله و راحله بودند انتخاب نشده بودند.

بازیگر نقش عبدالله ادامه داد: البته قرار بود نقش راحله را هدیه تهرانی بازی کند که با انصراف وی این مساله منتفی شد و لادن مستوفی به جای وی نقش راحله را بازی کرد.از زمانیکه من در تست گریم شرکت کردم تا شروع فیلمبرداری یک هفته بیشتر زمان نبرد.

شجاع نوری با اشاره به اینکه در زمان بازی در این فیلم مدیر بخش بین الملل فارابی بود، گفت: با وجود آنکه فارابی از این فیلم حمایت کرد اما سید محمد بهشتی موافق حضور من به عنوان بازیگر نبود هرچند برای خود من نیز بازی کردن و بازیگری مانند عاشق شدن است. انسان در زندگی تصمیم نمی گیرد که عاشق چه کسی شود بلکه ناگهان متوجه می شود که عاشق یک نفر شده است.
این بازیگر ادامه داد: آن زمان بنیاد سینمایی فارابی از فیلم های سینمایی و تهیه کنندگان سینما با این امید حمایت می کرد که بخش خصوصی تقویت شود.

او در پاسخ به این سوال که فیلمنامه ای که بیضایی نوشت تا چه اندازه شبیه نسخه نهایی فیلم به کارگردانی اسدی بود، گفت: محال است که یک فیلم در نسخه نهایی مانند فیلمنامه درآید و این مساله درباره روز واقعه نیز صدق می کند. البته شهرام اسدی کارگردان فیلم همه تغییرات در فیلم را با بهرام بیضایی هماهنگ می کرد هرچند بخش هایی از فیلمنامه نیز به دلیل نبود امکانات قابل اجرا نبود.

شجاع نوری درباره بخش هایی که از فیلم حذف شد نیز گفت: در این فیلم اصلا بحث ممیزی مطرح نبود اما مواردی بود که اجرا نشد و یا بعد از اجرا کنار گذاشته شد. مثلا، در فیلمنامه ملاقات عبدالله با شهربانو و گذشتن وی از کنار ایوان مدائن وجود داشت و یا بعضی صحنه های اسب سواری و شترسواری اجرا نشد.

او ادامه داد: امتیاز بزرگ روز واقعه این بود که اصلا بحث سیاسی و یا اینکه بازیگران و عوامل بخواهند برای بزرگ شدن و مشهور شدن کاری کنند در این فیلم حضور پیدا نکردند بلکه هر فردی بر اساس اخلاصش در روز واقعه حاضر شد و اخلاص آدم ها در آن زمان به نظر من بیشتر از امروز بود.

به گفته بازیگر «روز واقعه» باید در زندگیمان از رفتار و منش حضرت امام حسین(ع) الگو بگیریم،اینکه در ماه محرم و صفر عزاداری می کنیم و این عزاداری امر مقدسی است شکی نیست؛ اما نباید اینگونه باشد که در طول سال یک نفر هزار کار دیگر را انجام دهد و بعد تصور کند که در ماه محرم با انجام یک عزاداری و یا نذری دادن می توان همه کارهای ناپسندی که در طول سال انجام داده است را جبران کند.

شجاع نوری در پاسخ به این سوال که چرا بعد از روز واقعه کمتر فیلمی در گونه سینمای دینی و مذهبی مورد استقبال قرار گرفته است، گفت: باید در فیلم های مذهبی از شعار دادن و کارهای تبلیغاتی خودداری کنیم . ما باید در فیلم هایی که درباره عاشورا ساخته می شود به حقیقیت ماجرا اشاره کنیم و حقیقت ماجرا این است که امام حسین (ع) حق بود و همواره تاکید داشت که اگر حرف حقی زده ‌می‌شود باید پای آن ایستاد.

بازیگر فیلم«سربداران» ادامه داد: البته یکی از دلایل اصلی ضعیف بودن فیلم های مذهبی به دولتی بودن سینما بازمی گردد، زیرا تا زمانیکه در سینما این امر حاکم نشود که تماشاگر باید پول بدهد و یک فیلم بفروشد تا سرمایه بازگردد مشکلات حل نمی شود.

او با اشاره به اینکه در سریال هایی همچون سربداران و روز واقعه صحنه هایی همچون سوارکاری را بازی کرده است، گفت: در فیلم روز واقعه اسبی که برای نقش اصلی انتخاب شده بود اسبی بود، که از ترکمنستان به هاشمی رفسنجانی هدیه داده بودند و ایشان نیز اسب را به این فیلم اختصاص داده بود و قرار بود یک نفر این اسب را آموزش دهد.

شجاع نوری ادامه داد: این اسب بسیار اسب اصیلی بود اما مخصوص فیلم های سینمایی نبود بلکه اسب مسابقات اسب دوانی (کورس اسب دوانی) بود. روزی سوار این اسب شدم و در حین بازی اسب من را بلند کرد و از ارتفاعی نزدیک به دو طبقه ساختمان به زمین زد به گونه ای که دنده های من شکست و فیلمبرداری متوقف شد، بعدها این اسب را از فیلم خارج کردند و اسب دیگری را جایگزین کردند.

او در پاسخ به این سوال که چرا خود بیضایی این فیلم را کارگردانی نکرد گفت: دلیلی واقعی آنرا نمیدانم اما این را می‌دانم که فیلمنامه ای که بیضایی قصد داشت کارگردانی کند نقش اولش را یک زن ایفا می کرد نه یک مرد.

شجاع نوری ادامه داد: در دوره ای به دعوت بیضایی قرار بود من در نمایش مکبث بازی کنم اما اینکار منتفی شد بعد نیز قصد داشتیم فیلمنامه سیاوش خوانی را بسازیم و من تهیه کننده باشم اما آن نیز اتفاق نیافتاد.

او با اشاره به اینکه فیلم روز واقعه در زمان اکران خود با استقبال مواجه نشد گفت: در کشورهای همسایه فیلم با استقبال خوبی همراه شد و حتی امروز نیز در بعضی کشورها همچون ترکیه با نام کربلا فروخته می شود و در کشورهای مسلمان نیز طرفدار دارد.

شجاع نوری گفت: آن زمان فیلم را در ماه محرم و صفر اکران کردند اما به دلیل آنکه همه مردم در فضای ایام محرم بودند به تماشای فیلم نیامدند اما کسانیکه آمدند فیلم را دوست داشتند. مثلا یک‌روز صبح یک هیات عزاداری به دعوت ما به تماشای فیلم آمد و در میانه فیلم آنقدر متاثر شدند که جلوی پرده رفتند و شروع به عزاداری کردند.

او با اشاره به وضعیت امروز سینما گفت: امروز ما در سینما تماشاگران را قدر نمی دانیم و فیلمی می تواند تماشاگران را به خود جذب کند که یک شگفتی داشته باشد.

شجاع نوری گفت: هیچ فیلمی نمی تواند عظمت عاشورا را آنگونه که باید بیان کند، زیرا ظرفیت های تصویری جهان به اندازه‌ای نیست که بتواند عاشورا را تصویر کند و ما در نهایت با کمک شعر و ادبیات می توانیم عظمت عاشورا را در ذهن مخاطب و تخیل وی به نمایش درآوریم.