مصاحبه خواندنی با فاطمه معتمد آریا و همسرش

فكر می كنم در سال های اخیر نه فقط من بلكه بسیاری از كارهای فرهنگی در سكوت بودند. حالااین وسط بعضی بالاجبار بوده است و بعضی به اختیار. فكر می كنم فضای فرهنگی ما در چند سال گذشته فضای مناسبی نبوده است كه آدم رغبتی به كار كردن داشته باشد. من هم به اختیار یا به اجبار در چنین موقعیتی قرار گرفتم.

در این مدت بیكاری چه كارهایی انجام دادید؟
خوشی و ناخوشی توامانی را در این مدت تجربه كردم. پس از سال ها فرصت این را پیدا كردم كه كارهایی كه دوست دارم را انجام دهم و از روزگار لذت ببرم. مهم ترین لذت این دوران هم همزیستی با پدر و مادرم بود و فرصت این را پیدا كردم كه قبل از دست دادن شان یك زمان طولانی را در كنارشان با عشق زندگی كنم. مهم ترین لطفی كه در دوران ممنوعیت كاری من شد همین مساله بود و بابتش از آنها ممنون هم هستم.
  
راجع به فیلم نبات و تجربه همكاری با سینمای جمهوری آذربایجان بگویید.
آقای رحیم بشارت مرا معرفی كرده بودند و چند تا از فیلم های من را به كارگردان نشان داده بودند. وقتی سناریو را خواندم خیلی خوشم آمد. بعد كارگردان به ایران آمد و با هم صحبت كردیم. كارگردان اصرار داشت كه نقش و فضای كار هیچ شباهتی به كارهای قبلی من ندارد و به خاطر این مساله خیلی خوشحال شدم. به همین دلیل اعتماد كردم و به آذربایجان رفتم و با زبان آذری این نقش را اجرا كردم.
   
آیا آنها نسبت به سینمای ایران شناخت داشتند؟
بله. یكی از الگوهای خوب آنها سینمای ایران است. آنها به خوبی سینما و سینماگران ما را می شناسند و پیگیر كارهای ما هستند.
  
شما بعد ازمدت ها با یك فیلم غیر ایرانی فعالیت تان را از سر گرفتید. آیا این یك جور تست بود كه توانایی خودتان را در عرصه های دیگر بسنجید؟
قبلاهم چند تجربه داشتم كه بیشتر شبیه به ویدئو آرت بودند. فیلم نبات هم برایم متفاوت نبود، همان كار بازیگری بود به زبانی كه همیشه برایم آشنا و دوست داشتنی است.
   
در كنار فیلم «بهمن» شما فیلم «یحیی سكوت نكرد» را هم بازی كرده اید، راجع به تجربه بازی در این فیلم بگویید، چطور شد این نقش را برای بازی انتخاب كردید؟
وقتی سناریو را خواندم تصمیم گرفتم با آقای كاوه ابراهیم پور همكاری كنم. هراسی كه از دریچه دید یك كودك در آن ترسیم می شد، مرا جذب كرد. سناریو در چند ماه بعدش دچار تغییراتی شد. سرمایه گذار پیدا نمی شد، تیم چند بار تغییر كرد و پس از آن مجوز به كار داده نمی شد و به همین خاطر یك سال و نیم طول كشید تا كار به مرحله فیلمبرداری برسد. من هم در این فاصله فیلم «بهمن» را كاركردم تا همه چیز حل شد و بالاخره در این فیلم بازی كردم.
   
نظر شما كه یكی از بهترین و پر سابقه دار ترین بازیگران سینمای ایران هستید، درباره كلیت جشنواره فجر چیست؟ آیا جشنواره فجر در این سال ها توانسته به سینمای ایران كمك كند؟
من در هشت سال اخیر به جشنواره فجر نرفته ام دعوت هم نشده ام كه بخواهم بروم. هشت سال بی خبری عمر زیادی برای فستیوالی است كه ٣٣ سال عمر دارد. ولی این را می دانم كه اهداف و سلایقش با آنچه كه من در ذهنم داشتم خیلی فرق كرده است. مهم ترین ویژ گی جشنواره، حضور نسل جدیدی است كه وارد سینما می شوند و برای آنها همیشه فرصتی بوده و موقعیت هایی را فراهم كرده است كه خود را معرفی كنند این بیشترین كمك جشنواره به سینمای ایران بوده و شاید مهم ترین وظیفه اش نیز محسوب می شود كه فكر كنم این وظیفه به هر شكل انجام شده است.

در سال های اخیر تغییرات زیادی رخ داد. از تغییرات فنی گرفته مثل كنار رفتن نگاتیو و آمدن انواع و اقسام دوربین های دیجیتال تا تغییر نسل كه خودتان هم اشاره كردید. به نظر می رسد كه این نسل تفاوت هایی با نسل های گذشته دارد. شما این تفاوت را احساس می كنید؟
خیلی زیاد. كار كردن در دوران ما از همه نظر بسیار سخت و پر مشقت بود. از سرمایه گرفته تا امكانات فنی و... این تغییر به راحتی اتفاق نیفتاد: سینما در گذر از نگاتیو به دیجیتال مدیون بسیاری از آدم هاست. از كارگران و مسوولان لابراتوار ها گرفته تا تهیه كننده های بزرگ سینمای ایران بسیاری خون دل ها خوردند تا سینمای نگاتیو به اوج برسد و پس از آن به دیجیتال تبدیل شود. منتها از موقعی كه سینمای ما دیجیتالی و سهل الوصول شد، یك نوع سهل انگاری هم وارد شده...
   
نسل شما از ریشه های سینمای كلاسیك تغذیه كرده است. نسل جدید خاستگاه متفاوتی دارد. با دی وی دی بزرگ شده است و انتخاب های بیشتری داشته و گستره بزرگ تری از سینما را تجربه كرده است. اتفاقا آنها باید جاه طلب تر هم باشند. چون این سهل الوصولی باعث شده كه آنها به قصد فتح دروازه های جهانی، فیلم بسازند. آیا این مساله تغییری ایجاد نمی كند؟ فقط سهل الوصول ترشان می كند؟
من اصلاآدم كلاسیكی نیستم. سینمای كلاسیك را دوست داشته ام، اما پیش از هر چیز سینما را با نئورئالیسم ایتالیا شناختم. . موج نوی سینمای فرانسه، سینمای روسیه، چین و سینمای كنونی كره را دوست دارم. بنابراین در این زمینه خود را آدم پیشرویی می دانم. وقتی هم مانی حقیقی می خواست اولین كار هایش را انجام دهد از سینمای دیجیتال استقبال كردم. ولی فكر نمی كنم امكان دیدن فیلم های روز دنیا و تلاش برای ساختن فیلمی كه بتواند قله های جهانی را فتح كند، این نسل را جاه طلب تر از ما كند. نسل ما با وجود دانش زیاد از سینمای روز دنیا اعتنایی به هیچ سینمایی جز سینمای ایران نداشت. ما فكر می كردیم برای خودمان كسی هستیم. به همین خاطر نسل خودم را جاه طلب تر می بینم و نتیجه همین جاه طلبی ها و بلندپروازی ها و سختكوشی های نسل ما موقعیت و اعتبار سینمای امروز ایران در دنیاست كه سرمایه و میراث مهمی است برای نسل امروز...
  
با توجه به تغییرفضا در دو سال اخیر آیا سینمای ایران تغییری كرده است و این جوان ها می توانند اوضاع را عوض كنند؟
جابه جایی مسوولان سینمایی خیلی روی پیشرفت و پسرفت سینمای ما تاثیر ندارد: كار فرهنگی جناح ندارد. فقط می خواهد ذهن مخاطبش را لطیف كند برای آنكه بگوید در جهان چیز دیگری بجز خشونت وجود دارد و مردم را برای ادامه حیات شان امیدوار كند. هر بهره دیگری بجز این از كار فرهنگی گرفته شود، بار مضاعفی است كه بر دوش فرهنگ گذاشته می شود. سینمای ما سینمای انسانی است و بهره اش را هم از این نگاه انسانی برده است و نسل جدید هم خوشبختانه بیشتر دنبال همین نگاه است: این در سینمای ما خاصیتی است كه نباید عوض شود.
  
كارگردان های نسل گذشته ما در سال های اخیر خیلی دچار افت شده اند. یك جور خستگی و دلزدگی در آثارشان دیده می شود. شما این مساله را چگونه می بینید؟ آیا این ركود به خاطر فضای پیش آمده است یا دلایل شخصی دارد؟
اگر ركودی كه می گویید واقعی باشد دلایل شخصی ندارد. به نظرم علت را باید در فضای سال های اخیر جست وجو كرد. وقتی فضا به این سمت می رود كه برای كار فرهنگی سد ایجاد شود مسلما دلزدگی پدید می آید.
  
كدامیك از فیلم هایی كه برایش سیمرغ گرفتید را بیشتر دوست دارید؟ كلانظرتان راجع به جایزه گرفتن چیست؟
من همه كار هایم را دوست دارم. اگر برای كاری هم جایزه گرفته ام به معنای این است كه آن كار دیده شده و مورد تشویق قرار گرفته ... جایزه گرفتن به معنای تشویق شدن نیاز هر كسی است كه كارش را خوب انجام می دهد در هر كار و فعالیتی است. ولی سیمرغ آن قدر مهم نیست كه یك بازیگر بخواهد خودش را درگیر و گرفتارش كند.
  
به نظر شما چه نقش هایی در كارنامه شما وجود داشته كه شایسته توجه بیشتری بوده است؟
من هیچ وقت به خاطر بهترین فیلم هایی كه بازی كردم جایزه نگرفتم. حتما سلیقه داور ها در آن دوره ها چیز دیگری بوده و بازی من را نسپندیده اند ولی بهترین جایزه و مهم ترین اتفاقی كه برای فیلم هایم افتاده استقبال مردم بوده است كه در اوج سینمای تجاری ایران كارهای فرهنگی من بیشتر فروخته است. این برای من افتخار بزرگی است.
  
از نظر شما چه دلایلی وجود دارد كه بازیگری این همه افت كرده است؟
 بازیگری كه افت نمی كند. موضوع مخدوش شدن مرزهاست، وقتی سینمای سطحی غالب می شود، تصویر غالب از فیلم ها و كارگردانان و بازیگران، تصویر همان فیلم هاست وگرنه فیلم های خوب، كارگردانی های خوب و بازی های خوب را می توان دید هر چند كه معدود و انگشت شمار هستند.
  
 آیا این مساله به خاطر نفوذ جریان های غیرسینمایی به سینماست؟
این و خیلی چیزهای دیگر مثل پول، سوء مدیریت و… در ضمن وقتی شما راجع به كاری كه انجام می دهید اطلاع كافی نداشته باشید، دچار تزلزل و عدم اعتماد به نفس می شوید. عدم اعتماد به نفس همه چیز را متزلزل می كند!
   
آخرین كار شما در صحنه تئا تر «ننه دلاور» بوده است. در سال های اخیر تئا تر را تعقیب كرده اید؟ تئا تر ایران در سال های اخیر به سمت خصوصی شدن حركت كرده و تغییرات زیادی كرده است. آیا تغییری را در فضای تئا تر ما احساس كرده اید؟
یك جور اختلاف طبقاتی در تئا تر ایران به وجود آمده است. مثل فرق بین كسی كه مازراتی سوار می شود و كسی كه موتور هم نمی تواند بخرد. امكانات بعضی از سالن ها زیر صفر هستند و یك سری سالن ها نزدیك به استاندارد هستند. جدای از این ناعدالتی، بی توجهی و مشكل روحی روانی در تئا تر ما به وجود آمده است.
  
هم در تئاتر و هم در سینما تغییرات اقتصادی زیادی به وجود آمده است.
كما اینكه چندی پیش در بیانیه اهالی تئاتر آمده بود كه این تغییرات اقتصادی دارد آرام آرام بخشی از تئاتر را حذف می كند. این مساله بر مشكلات مجوز و باقی معضلات اضافه شده است.

درست است اقتصاد بر همه چیز تاثیر دارد، اما این دیگر یك ذره غیر عادی است كه شما نزدیك به سه سال نمایشی را تمرین كنی و بعد در نهایت دو میلیون دستمزد به شما بدهند! این برای كسی كه از این راه زندگی می كند فاجعه است. تازه بعد از سه سال كار باید درصدی از دستمزدش را به تئا تر شهر بدهد، دو میلیون تومان یعنی خیلی زیر خط فقر و این مبلغ برای هر كسی چه بازیگر جوان، چه بازیگری پرسابقه بسیار بسیار غیرعادی است. چرا باید چنین مبلغی به یك بازیگر داده شود؟ باید ریشه این مساله را پیدا كرد. مگر بازیگر تئاتر غذا نمی خورد؟ مگر بازیگر تئاتر هیچ وسیله نقلیه نیاز ندارد؟ این معادله را چه جوری می شود حل كرد؟
  
آیا می شود به راهی فكر كرد كه شكلی از تئا تر یا سینمای خصوصی از طریق خودش تولید سرمایه كند؟

ما تا وقتی تعریف درستی از این حرفه نداشته باشیم، وارد كردن بخش خصوصی بادكنكی است كه بادش می كنیم. ما ابتدا باید ریشه ها را درست كنیم. چرا تئا تر شهر بخشی از بودجه خود را از طریق درصد فروش بلیت تامین می كند؟ چیزهای دیگری هم هست كه ترجیح می دهم راجع به آنها حرف نزنم.
   
با توجه به حرف های شما با وجود چنین فضایی در سینما و تئا تر ما آیا در آینده وضع تغییر خواهد كرد و اوضاع رو به بهبودی خواهد رفت؟
تردید نكنید اوضاع رو به بهبودی خواهد رفت. اگر من آنقدر ناامیدانه راجع به حرفه ام حرف می زنم به خاطر چیزهایی است كه از بین رفته است. اما گذشته تمام شده است و آینده را هم نمی توانم پیش بینی كنم. ولی می توانم بگویم كه پر از امید است. امید برای اینكه نسل جوان را نمی شود حذف كرد. نسل جوان پر از خلاقیت و آینده نگری و امید است. ممكن است این نسل امروز به بیراهه هم برود، اما تصور من از آنها تصوری پر از امید است.
 
به هر حال از یك دوران پر آشوب به دوران آرام تری وارد شده ایم.
می دانید الان را چگونه می بینم؟ انگار زلزله ای آمده است و هراسش همچنان پابرجاست. نمی دانی كه باز هم زلزله ای اتفاقی می افتد یا خیر فقط پس لرزه است. من هر از چند گاهی دچار حس این پس لرزه ها می شوم كه مغزم را ١٨٠درجه می چرخاند و دوباره سعی می كنم تعادل خودم را دراین حرفه حفظ كنم.

همسر فاطمه معتمدآریا در فیلم «كارگران مشغول به كارند» ساخته مانی حقیقی خوش درخشید و برخی از اهالی سینما تصور می كردند بعد از این فیلم احمد حامد را بیشتر بر پرده سینما خواهند دید. اما تجربه بازیگری برای احمد حامد چنان نبود كه مجذوب سینما شود. او از سال ٨٥ تا به امروز كه نزدیك به ١٠ سال می گذرد تنها در دو فیلم «نسل جادویی» ساخته ایرج كریمی و «بهمن» ساخته مرتضی فرشباف به ایفای نقش پرداخته است كه انگیزه اصلی اش كیفیت فیلمنامه و سابقه دوستی با كارگردان این فیلم ها بوده است. در فیلم «بهمن» احمد حامد و فاطمه معتمدآریا در نقش زن وشوهر فیلم ظاهر شده اند. گفت وگوی كوتاه ما را با او می خوانید.

آقای حامد چطور شد كه شما پذیرفتید در فیلم بهمن بازی كنید؟
من بازیگر نیستم اصرار آقای فرشباف باعث شد.
   
این نقش چه ویژگی هایی داشت كه شما را برای بازی ترغیب كرد؟
حقیقتش به ویژگی های نقش كاری نداشتم ویژگی های فرشباف باعث شد، كار كنم.
   
علاقه دارید كه بازیگری را ادامه دهید؟
اصلا. من این كار را بلد نیستم.
   
یعنی سه فیلمی را كه بازی كرده اید به خاطر حس و حال و شرایط بازی كردید؟
حس و حال و رفاقت و تفریحی كه در این كار ها بود و مختصری هم پول و اصرار دوستان.
   
فیلمبرداری بهمن در چه زمانی بود و چقدر طول كشید؟  
اواخر سال گذشته از جایی در نزدیكی دیزین شروع شد. جالب این بود كه ما به خاطر احتیاج فیلم به فضای برفی به آنجا رفتیم، اما در تهران سی سانت برف بارید و آنجا اصلابرف نیامد. به همین خاطر فیلمبرداری ١٠ روزی هم به تعویق افتاد: كل كار هم فكر كنم بیشتر از دوماه....
   
 راجع به نقش تان كمی توضیح می دهید؟
نقش همسر خانم پرستاری است كه به خاطر شیفت شب همسرش، مدتی تنهاست. این تنهایی باعث می شود كه به كارهای شخصی خودش بپردازد و درگیر مسائلی شود كه تاكنون فرصت آن را نداشته.
  
در سه نقشی كه تا به حال بازی كرده اید سفر نقش پررنگی داشته است.
این قضیه خیلی اتفاقی پیش آمده است. من اتفاقا خیلی اهل سفر نیستم. شاید ویژگی مشترك دوتا از این كار ها سفر و سرمای بیش از حد جغرافیای فیلم ها باشد. یادم می آید كه كارگران مشغول كارند هم در سرمای خیلی وحشتناكی ساخته شد.
  
به نظرتان نتیجه بازی شما در فیلم «بهمن» رضایت بخش است؟
فیلم را دیده ام به نظرم بسیار تر و تمیز و خوش ساخت است. در این كار از هر نما می توانی به قصه ای برسی. با توجه به فیلم های ایرانی كمی كه دیده ام می توانم بگویم این ویژگی متمایز فیلم «بهمن» است. اما درباره نتیجه كار خودم در این فیلم نمی توانم چیزی بگویم.
  
شما پیش از این در فیلم «كارگران مشغول كارند» به كارگردانی مانی حقیقی در یك صحنه با خانم معتمد آریا همبازی شدید. از تجربه همبازی شدن با همسرتان در فیلم «بهمن» بگویید.
در فیلم سینمایی «كارگران مشغول كارند» صحنه مشترك كوتاهی داشتیم. اما در فیلم «بهمن» صحنه های بیشتری داریم.

در هر دو فیلم همبازی شدن با ایشان كه كار برایش بسیار جدی است، سخت بود حتی از زندگی خصوصی مان هم سخت تر... .

اخبارفرهنگی - برترین ها

ویدیو مرتبط :
اولین گفتگوی ویدئویی فاطمه معتمد آریا و همسرش

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

فاطمه معتمد​آریا در جشنواره تئاتر فجر

 

 

نمایش «نامه​هایی به تب» با کارگردانی سیامک احصایی در دومین روز جشنواره تئاتر فجر در تالار سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به صحنه رفت.

در این نمایش که متن​ آن را محمد چرمشیر نوشته، فاطمه معتمد آریا به عنوان بازیگر نقش اصلی حضور داشت.

طراحی صحنه متفاوت یکی از نقاط قوت نمایش سامک احصایی بود..../تحلیل :آفتاب