شكوفایی خیره كننده در ادبیات آمریكا

 

 

 

 

كاوه میرعباسی، مترجم شناخته شده ادبیات داستانی، درباره ی جهان داستانی ماریوبارگاس یوسا می گوید: یوسا درمیان نویسندگانی كه در دهه ی شصت، شكوفایی خیره كننده ای را در ادبیات آمریكایی رقم زده اند، نظیر گارسیا ماركز، فونتس، كورتاسارو ....، تنها نویسنده ای است كه كوچك ترین قرابتی با رئالیزم جادویی ندارد.

میرعباسی در تبیین خصوصیات آثار بارگاس یوسا، برنده ی نوبل ادبیات ۲۰۱۰، گفت: آثار یوسا حائز سه مولفه اصلی است:

۱ـ واقع گرایی

۲ـ توجه خاصی كه به مقوله قدرت اجتماعی و سیاست دارد. از قبیل آنچه در رمان های «سوربز» و گفت وگو در «كاتدرال» می بینیم.

۳ـ این ویژگی كه شاخص ترین ویژگی آثار یوسا محسوب می شود، بداعت های او در زمینه تكنیك های روایی است.

میرعباسی افزود: این ویژگی مهم ترین شاخصه آثار یوساست.

او برای هر داستان شیوه روایی خاص آن را خلق می كند، شیوه ای كه كاملا در ساختار داستان، علیرغم پیچیدگی اش، تاثیر می گذارد. برای مثال در اثری كه به فارسی تحت عنوان «زندگی سگی» برگردانده شده است، یك روایت خطی با اجرایی خیره كننده اجرا می شود.

میرعباسی تاكید كرد: شیوه روایت یوسا جلوه و خصوصیت برجسته آثار اوست.

او در توضیحی بیشتر تاكید كرد: درباره ی تكنیك های روایی یوسا مثال های متعددی می توان آورد. برای نمونه «در سوربز» ماجرای زندگی دیكتاتور دومینیكن از چند منظر روایت می شود. از یك سو با روایت زنی مواجهیم كه پس از ۳۶ سال به زادگاهش بازمی گردد. از طرف دیگر وقایع آخرین روزهای زندگی دیكتاتور روایت می شود، از وجهی دیگر، با فلاش بك های بجا و متعدد، واقعه از ذهن پرسوناژ هایی كه آماده شده اند دیكتاتور را ترور كنند، روایت می شود.

میرعباسی با اشاره به اینكه سلطه بودن بر چنان روایتی با چنان ساختاری كاری بسیار پیچیده است، تاكید كرد: یوسا، مشخصه برجسته دیگری هم دارد و آن داستانگو بودنش است. رمان های او، به تمامی، پر از ماجرا و حادثه است.

میرعباسی افزود: برخی منتقدان، این ویژگی را ماحصل تاثیر الكساندر و ما بر این نویسنده، در نوجوانی می دانند.

میرعباسی در رابطه با ریشه های شیوه و سبك یوسا در رمان هایش گفت: نحله ای از داستان نویسی در قرن نوزده وجود داشت به نام رئالیزم انتقادی كه زولا، بالزاك و دیكنز نمونه های بارز آن بوده اند.

ماریو بارگاسا یوسا ادامه ی منطقی آن نحله است، منتها با شیوه ها و تكنیك های نوآورانه در روایت.

میرعباسی افزود: برای مثال در یكی از رمان های ترجمه نشده او به نام «سروان پانتوها و خدمات ویژه » می بینیم كه از انواع گوناگون روایت استفاده كرده است. خبر روزنامه، برنامه زنده تلویزیونی، آگهی ترحیم و.... یك جور كولاژ از تمام شكل های نوشتار...

میرعباسی ادامه داد: تكنیك ها و تمهیدات یوسا برای روایت در هر اثرش تقریبا متفاوت است. او را بر حسب تكنیك روایت، نوآوری در آن و انطباق این تكنیك با ساختار داستان می توان غول ادبی محسوب كرد.

میرعباسی در خاتمه افزود: این تصمیم آكادمی نوبل، حیثیت دوباره ای برایش به ارمغان آورد. این سزاوارترین و به حق ترین نوبلی بود كه از سال ۲۰۰۰ به این طرف اهدا شد.

قاسم صنعوی كه او نیز یكی از مترجمان كهنه كار و شناخته شده ادبیات در ایران است، درباره ی جهان داستانی ماریو بارگاس یوسا گفت: باتوجه به اینكه رمان «مردی كه حرف می زند» را از یوسا ترجمه كرده ام، باید تاكید كنم كه به این نویسنده دلبستگی بسیار دارم.

صنعوی، با اشاره به اینكه این كتاب را انتشارات توس منتشر كرده است، ادامه داد: رمان «مردی كه حرف می زند» را به خاطر جهان بینی خاصی كه داشت با روحیاتم تطابق داشت.

قاسم صنعوی گفت: اولین كاری كه از قاسم صنعوی به فرانسه منتشر شد «شهر و سگ ها» بود كه در دهه ی شصت در فرانسه منتشر شد.

صنعوی در پاسخ به این پرسش كه مشخصات جهان بینی یوسا در كتاب «مردی كه حرف می زند» چیست، گفت: تم اصلی كتاب درمورد آدمی است كه در گریز از زندگی مدرن به یك جور زندگی بكر و طبیعی برمی گردد، او همه چیز را در زندگی روزمره اش رها می كند، به میان قوم های بدوی می رود و با آن قبلیه ها زندگی می كند، با آنها اخت می شود تا جایی كه پس از مدتی به صورت شخصیت طبیب/ جادوگر درمی آید.

صنعوی درباره ی نثر یوسا گفت: نثر بسیار زیبایی دارد اما مشكل.

وی افزود: بر اینكه «گفت وگو در كاندرال» را بفهمید باید آن را چند بار و با دقت بخوانید تا بفهمید كه راوی نقل قول ها كیست و اصلا زمان نقل قول را دریابید.

قاسم صنعوی تاكید كرد: نثر یوسا، تا جایی كه آثارش را خوانده ام، این طور است، این مترجم نام آشنا در پاسخ به این پرسش كه آیا می توان آثار یوسا را ذیل خصوصیات سبكی رئالیزم جادویی طبقه بندی كرد، گفت: به طور قطع نمی توان آثار یوسا را در این سبك(رئالیزم جادویی) درنظر آورد. او بیشتر به نویسنده ای واقعیت گرا نزدیك است.

صنعوی در خاتمه تاكید كرد: به نظر من نوبل ادبی، در میان آثار نویسندگان آمریكای جنوبی، شایسته خوبیو كورتاسار، نویسنده فقید، بوده است..... / خبرگزارى ایلنا 

ویدیو مرتبط :
نقاشی خیره كننده

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ادبیات احمدی‌نژاد نگران كننده بود نه روحانی

 

اخبار سیاسی - ادبیات احمدی‌نژاد نگران كننده بود نه روحانی

قابل پیش‌بینی بود كه سخنان اخیر رییس‌جمهوری‌واكنش‌های بسیاری را به همراه داشته باشد. حسن روحانی كه همیشه از باز بودن فضای انتقاد سخن می‌راند اكنون به نظر می‌رسد شدت فشارهای تحمیلی بر نمایندگان كشور در موضوع پرونده هسته‌ای او را به تغییر موضع واداشته و برای چندمین بار برخورد تندی با منتقدان داشته كه حتی شگفتی طیف اصلاح‌طلب حامی وی را نیز موجب شده است.

 

هر چند تعداد افرادی كه به‌كارگیری ادبیات خاصی در سخنان روحانی را بر نتابیدند بسیار زیادند اما هستند كسانی كه چاره كار دولت روحانی در برخورد با منتقدان را همین سخنان تند می‌دانند كه البته به‌كارگیری بعضی از الفاظ را تایید نمی‌كنند.

مرتضی حاجی یكی از آن معدود افرادی است كه سخنان روحانی را از سر ناچاری و بنابر تبیین مواضع برای ملت می‌داند. وی در گفت‌وگو با اعتماد ضمن تاكید بر اینكه برخی الفاظ در سخنان روحانی را صحیح نمی‌داند ولی معتقد است كه باید جواب منتقدان را در هر زمان داد و این نحوه دفاع از تیم مذاكره‌كننده بسیار بجا و به‌موقع صورت گرفت.

بدون شك صحبت‌های دو روز پیش آقای روحانی را شنیده‌اید. این اظهارات ایشان انتقادها و دفاع‌های متعددی داشته است. ارزیابی شما از صحبت‌های آقای روحانی چیست؟فكر می‌كنید صحبت‌های آقای روحانی چقدر بجا بوده است؟
استنباطم این است كه نكات محوری و كلیدی در صحبت‌های رییس‌جمهور وجود داشت. با توجه به اینكه حاضران در آن جلسه دیپلمات‌های كشور‌مان در نقاط مختلف دنیا بودند و طبیعتا باید به‌عنوان سفرای ملت ایران شناخته شوند بنابراین باید با تكیه بر پشتوانه مردمی، حمایت رهبری و دولت بتوانند مواضع خود را به‌درستی تبیین كنند.

 

نكات اصلی این سخنرانی مربوط به سیاست خارجی كشور و مذاكرات مربوط به هیات سیاسی ایران با كشورهای 1+5 و در موضع احقاق حقوق كشورمان در انرژی هسته‌ای است و بجا بود كه آقای روحانی با شفافیت كامل این موضوع را برای دیپلمات‌ها و سفرا مطرح كرده و حمایت خود و دولت را از این مذاكرات اعلام كند، بر درستی راهی را كه در آن گام برداشته‌اند تاكید كند تا شرایط مساعد باشد و مذاكره‌كنندگان در محل ماموریت خود بتوانند با كمك این پشتوانه، با جدیت و قاطعیت مواضع ایران را تضمین كرده و از آن دفاع كنند.

بعد از سخنرانی ریاست جمهور بحث‌های زیادی در مورد الفاظی كه ایشان به‌كار گرفته‌اند، شده است. با توجه به شرایطی كه طی هشت سال گذشته بر كشور حاكم بود و در شرایطی كه حرف از انتقاد‌پذیری از سوی روحانی شده چقدر این رفتار را از ایشان بجا می‌دانید؟
یك عده دیپلمات با خلوص نیت و تمام توان در یك كارزار بسیار سخت دیپلماتیك برای دفاع از حقوق ملت به عرصه وارد شده و از این حقوق دفاع می‌كنند. به گونه‌یی كه می‌شود گفت فشاری كه بر طرف مذاكره‌كننده وارد شده است چیزی كمتر از نبرد در عرصه‌های نظامی نیست. وقتی كه آنان با همه توان خود دارند این حقوق را تبیین و از آن در صحنه سیاسی دفاع می‌كنند بجاست كه در داخل كشور نیز یك انرژی مثبتی به آنان داده شود و تلاش آنها را مضاعف كند تا بتوانند در موضع خود استحكام لازم را داشته باشند و بدون تزلزل، سستی و نگرانی از اینكه چه اتفاقی برای آنان ایجاد خواهد شد،با اطمینان بر اینكه رهبری نظام بر كارشان نظارت دارد و كار را در مجموعه نظام پیش ببرند نه در مجموعه یك وزارتخانه.

 

اما كسانی در داخل هستند كه این مواضع را تضعیف می‌كنند این در حالی است كه در دوران جنگ هم رزمنده‌ها در صحنه پیكار با همه وجود و توان و بضاعت محدودی كه داشتند مبارزه می‌كردند و طبعا انتظار نمی‌رفت كسی در پشت جبهه ایشان را تضعیف كند. اینجا نیز كار و تاثیر كار مذاكره‌كنندگان كمتر از نظامی جنگنده‌یی نیست در نتیجه نباید دغدغه و نگرانی از پشت جبهه وجود داشته باشد كه ذهن آنان را از محتوای مذاكرات منحرف كرد. وقتی اینچنین اتفاقی می‌افتد تیم مذاكره‌كننده، هدایت‌كننده و تبیین‌كننده مسیر موضوعات دچار رنجش خاطر می‌شوند. روحانی با اینكه با قاطعیت از تیم مذاكره‌كننده و از استحكام مواضع ملت ایران حمایت و حمایت رهبری و مردم را اعلام كرد بسیار كار خوب، بجا و ارزنده‌یی بود.

 

اما طبیعتا انتظار می‌رود با مختصات شخصیتی روحانی و با سوابق روشنی كه در عرصه سخنوری دارد و كه در این زمینه دارد ادبیاتی در شأن و جایگاه خود به‌كار بگیرند. به نظرم ایشان یك مقداری در این مساله تندی به خرج داد و كلماتی را مورد استفاده قرار داد كه از آقای روحانی انتظار نمی‌رفت. كسان دیگری بودند كه سابقه چنین كاری را داشتند و اتفاقا افتخار هم می‌كردند و بسیار بدتر از این الفاظ را به‌كار گرفته‌اند. اما آقای روحانی متفاوت با بقیه است. بنابراین ضمن تاكید بر درستی مواضع وی ایشان باید از الفاظ مناسب‌تری استفاده می‌كرد.

به نكته خوبی اشاره كردید، فكر می‌كنید كه مواضع آقای روحانی و لحن و ادبیات‌شان چقدر شبیه به برخی افرادی است كه در گذشته مردم از ادبیات آنها رویگردانی كرده بودند؟
نزدیك نیست. آقای روحانی صرفا جواب منتقدان را دادند. جواب منتقد را هم باید داد. منتها جواب همان محتوای صحبت‌های ایشان بود؛ تاكید بر درستی مواضع، تاكید بر درستی حقوق مسلم مردم در مذاكرات. جواب‌های روشنی بود كه داده شد، خیلی از محتویات مذاكرات را طبیعتا نمی‌شود علنی كرد همان‌طور كه ایشان عنوان كردند. به نظرم جواب باید داده شود. منتقدان ابهاماتی را ایجاد می‌كنند كه دولت هم ابهام را باید رفع كند. اگر منتقد معاند نیست و خصمانه موضع نگرفته ذهنش روشن می‌شود و دیگرانی كه ممكن است تحت تاثیر آن شبهه‌افكنی‌ها قرار بگیرد تفهیم می‌شود. جواب باید داده شود اما با حفظ جایگاه و شخصیت منتقد فرض بر این است كه از موضع دلسوزی و مصلحت‌اندیشی برای كشور صحبت می‌كنند.

‌ خیلی‌ها تحلیل می‌كنند كه این نوع برخورد روحانی به ضرر دولت تمام می‌شود و هزینه بزرگی را برای پایگاه اجتماعی ایشان خواهد داشت، نظر شما چیست؟
خیلی نگران نیستم البته ترجیحم این است كه در این‌گونه ادبیات در آینده تجدیدنظری شود خیلی هم معتقد نیستم به این موضوع دامن زده شود پیدا بود كه آقای روحانی از اتفاقاتی كه در كشور افتاده و جوسازی‌هایی كه عمدتا با استفاده از منابع عمومی علیه دولت انجام می‌شود بسیار دلگیر و دلشكسته شده است و خلاف توقع و انتظار او بوده. اما باید عنان سخن را محكم در دست نگه می‌داشت كه كلمه‌یی از زبان جاری نشود كه بهانه‌یی به دست آنانی داده شود تا شبیه‌سازی صورت بگیرد. فكر می‌كنم منتقدان از موضع دلسوزی حرف نمی‌زنند و بیشتر قصد اذیت دولت را دارند، منتظر چنین فرصتی هستند؛ بهانه‌یی پیدا كنند و بزرگنمایی كنند. تصورم این است كه در آینده به خواست خدا اصلاح خواهد شد .

‌ آیا چنین برخوردی تنها راه مواجهه با منتقدان است؟
نه. این‌گونه نیست. باید مواضع را تبیین كرد. ملت خود خوشبختانه بسیار آگاه و هشیار است و تشخیص می‌دهد كه چه كسی از موضع دلسوزی و استدلال و منطق صحیح سخن می‌گوید و چه كسی خارج از این موضع. لذا قضاوت را باید به دست مردم سپرد منتها باید كارهای دولت را با شفافیت در اختیار مردم قرار داد تا فرصت را برای كسانی كه می‌خواهند القای مشكل كنند فراهم نكند.

‌ فكر می‌كنید توده مردم چه واكنشی نسبت به این‌گونه برخوردها خواهند داشت؟
كسانی كه دیدم از اینكه روحانی خیلی قاطع و روشن از مواضع دولت و مذاكرات حمایت كردند و با شجاعت از توانایی نمایندگان كشور در مواجهه با مسائل دنیا و تعامل سخن گفت روحیه جدیدی ملت پیدا كردند و آنچه من استنباط كردم خیلی از این موضوع خرسندند اما اینكه برخی كلمات استفاده شده معتقدم خیلی‌ها نپسندیدند.

‌ بسیاری معتقد هستند كه آنهایی كه در سال‌های گذشته در مقابل ادبیات چندین برابر تندتر آقای احمدی‌نژاد سكوت كرده‌اند حالا نباید در مقابل آقای روحانی نیز چنین واكنش منفی نشان دهند چرا كه در گذشته سكوت كرده بودند، شما چه فكر می‌كنید؟
من این‌گونه تحلیل می‌كنم كه این افراد به‌كارگیری این ادبیات را از آقای روحانی توقع نداشتند اما از نفر قبلی این‌گونه سخن گفتن را بعید نمی‌دانستند اگر می‌بینیم كه امروز برخی كه در برابر بسیاری از سخنان ركیك رییس دولت قبلی سكوت می‌كردند و اكنون در قبال حسن روحانی موضع گرفته‌اند به این دلیل است كه این ادبیات روحانی برایشان قابل تصور نبود. اما هر چه باشد ادبیات روحانی به مانند احمدی‌نژاد نگران كننده نیست.

اخبار سیاسی - اعتماد