با «هنر سنگینه‌سازی» آشنا شوید + عکس

 

هنرمند سنگینه‌ساز، سفالگری است که اشیاء سفالی خود را از خمیر شیشه‌ای كه با لعاب قلیایی فیروزه‌ای لیقه شده است می‌سازد. در این مقاله با این هنر بیشتر آشنا می‌شوید.

هنر ساختن ظروف به این شیوه هنوز هم پایدار است و كسانی كه این كار را انجام می دهند عتیقه ساز یا سنگینه ساز نامیده می شوند. این قبیل ظروف در اصفهان نظیر كاشان و قم ساخته می شود و بیشتر آن در شهر قم ساخته شده و به زواری كه برای زیارت حضرت معصومه به آن شهرستان می‌آیند فروخته می‌شود و این خود جزو سنت‌ها شده كه زوار گلدان یا كاسه‌ای را از قم خریداری و با خود ببرند و البته نباید فراموش كرد كه مهره‌های فیروزه‌ای خمیری (خرمهره) را نیز برای شكون خریداری می‌كنند .

گل اینگونه سفال از 70 تا 80 درصد در كوهی سفید یا چخماق، ده تا 20 درصد خاك بسیار نرم به نام گل بوته یا گل سفید آنقدر نرم است كه سفالسازان امروزی آن را گل نرم می‌نامند و 10 درصد خمیر شیشه با همان تركیباتی كه در مورد لعابسازی گفتیم، ساخته می شود. بهترین گِل چاه ریسه است كه از دهاتی در حدود 80 كیلومتری اصفهان كه معادن فراوانی دازد بدست می آید. پس از آنكه این خاك را كندند مقداری آب روی آن می‌ریزند و بدین ترتیب دوغابی تهیه می‌شود كه آن را به وسیله پارچه‌ای صاف می كنند تا ذرات زبر و درشت آن جدا شود. با سنگ چخماق خمیر شیشه به همان طریق كه در لعاب سازی گفتیم عمل می‌كنند.

تمام تركیبات به دقت وزن و آمیخته شده و سپس با پا آن را مالـش می‌دهند گلـی كه به دسـت می‌آید كشـش گل خـاك رس معمولی را ندارد ولی می‌توانند آن را روی چرخ بسازند. كوزه گر معمولی تمام ظرف‌های خودش را به صورت یك تكه یا یك فصلی چرخ می‌كند در صورتی كه سنگینه‌ساز برایش آسانتر است كه آن را دو تكه یا دو فصلی چرخ كند و حتی شاید هم سه فصلی. یا هر فصل را جداگانه روی چرخ كشیده و می گذارند تا بخشكد .

وقتی كه به اندازه كافی خشك شد گوشه‌های آن را مرطوب می‌كنند و آنها را با خمیر اضافی به یكدیگر می‌چسبانند. پس از اینكه بیشتر خشك شد محل اتصال آنها را با كارد تراش صاف می‌كنند بـرای اینكه رویـهء آن هموار و متراكم شود تمام ظرف را در داخل دوغاب فرو می‌برند این كار را لایه ور كردن می‌گویند، و یا اینكه از كاسهء كوچك روی آن دوغاب می‌ریزند .

این لایهء رویی شامل 90 درصد در كوهی سفید بسیار نرم و 7 تا 9 درصد خاك نرم و یك درصد كتیرا است. برای تزیین آن خطوط اساسی طرح را با قلم مو رسم می‌كنند رنگیزه آن شامل كرومیت، منگنز و سیلیكات منیزیم است كه از معدن نزدیك نطنز بدست می‌آید و آن را سیاه قلم می‌گویند.

وقتی كه خطوط كامل شد لعاب مینایی با رنگهای مختلف بین خطوط سیاه، رنگ آمیزی می‌شود و سرانجام همه آن را در لعاب قلیایی كه نود درصد آن از جوهر شیشه، نه درصد از شیشه شكسته یك درصد كتیراست فرو می‌برند. پس از اینكه ظرف خوب خشك شد آن را در كورهء لوله ای آتش می‌دهند. گداز لعاب (صاف شدن لعاب) را می‌توان از سوراخ كوچكی كه در بالای آتشخانه است دید و پس از آن به تدریج در ظرف سه روز كوره را خنك می‌كنند تا آنكه لعاب خرد نشود. با رعایت احتیاطات لازم، لعاب به خوبی روی سطح ظرف می‌چسبد و این ظاهراً به علت جوهر شیشه‌ای است كه در تنه و لعاب موجود است .

نوع دیگر این كار كندن برجسته (گل برجسته) روی سطح ظرف است كه با ابراز حكاكی انجام می‌شود. برای برجسته كاری، در نطنز روش عجیبی به كار می‌برند. در آنجا نقاش چسب شكر درست كرده و آن را با قلم مو روی خطوط سیاه رنگ كه علامت گلها و سایر نقشهاست می زند. شكر روی سطح آن خشك می شود به طوری كه وقتی تمام سطح آن را برس بزنند زمینهء آن كه شكر روی آن نیست و سفت نشده است به تدریج ساییده شده و از بین می رود .

اینقدر برس می‌زنند تا اینكه زمینه در حدود 15/0 سانتیمتر فرو رفتگی پیدا كند سپس لعاب مینا روی گل‌ها كشیده می شود و همهء آن را در لعاب فیروزه ای فرو می برند. پس از پختن لعابی كه در روی زمینه برس زده شده است قدری سیرتر نشان می‌دهد در صورتی كه رنگ‌های مینایی تحت تأثیر لعاب قرار نگرفته اند. سنگینه ساز به استثنای ظروف، لعابی، كاشی لعابی هم درست می‌كند و اخیراً مقره‌های برق را هم تولید می كند .

منبع: tebyan.net

ویدیو مرتبط :
با مهرآفرین آشنا شوید

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

با هواپیماهای رویایی ۲۰۳۰ آشنا شوید / عکس

 

با هواپیماهای رویایی ۲۰۳۰ آشنا شوید / عکس

فناوری - برترین مهندسان هوانوردی در پاسخ به ناسا، راه‌حل‌هایی برای دشوارترین مساله هوانوردی تجاری یافته‌اند، اینکه چطور می‌توان پاک‌تر، بی‌صداتر و کم‌مصرف‌تر پرواز کرد. تا 20 سال دیگر شاهد پرواز این هواپیماها خواهید بود.

محمود حاج‌زمان: ناسا از برترین مهندسان هوافضای دنیا خواسته است که برای دشوارترین مساله هوانوردی تجاری جوابی پیدا کنند: اینکه چطور می‌توان پاک‌تر، بی‌صداتر و کم‌مصرف‌تر پرواز کرد. نمونه‌های اولیه‌ای که برای این منظور طراحی شده است، شاید استاندارد جدیدی را برای دو دهه بعدی هوانوردی بنا نهند. در این گزارش با سه طرح برتر آشنا می‌شویم.

 

 

جت Box Wing، لاکهید مارتین

زمان ارائه: 2025 / 1404

جت‌های مسافربری مقدار زیادی سوخت مصرف می‌کنند. یک فروند هواپیمای بوئینگ 747 به ازای هر مایل هوایی که طی می‌کند، 5 گالن سوخت مصرف می‌کند (10 لیتر در هر کیلومتر) که با توجه به افزایش سرسام‌آور قیمت سوخت، باعث افزایش قیمت بلیط می‌شود. مهندسان شرکت لاکهید مارتین مدل مفهومی Box Wing (بال جعبه‌ای) را ارائه کرده‌اند تا بدون کنار گذاشتن شکل پایه هواپیماهای امروزی، راه‌های جدیدی برای کاهش مصرف سوخت پیدا کنند. با اقتباس از مواد سبک سازنده جت‌های جنگنده اف-22 و اف-35، آنها یک پیکربندی بال حلقه‌ای طراحی کرده‌اند که می‌تواند نسبت نیروی بالابرنده به نیروی پسا (مقاوم) را به میزان 16 درصد افزایش دهد. به این ترتیب در عین حال که هواپیما هنوز برای فرودگاه‌های امروزی مناسب است، امکان پرواز طولانی‌تر را با مصرف کمتر سوخت فراهم می‌کند.

 

آنها همچنین به جای موتورهای توربوفن متداول، از موتورهای توربوفن فراکنارگذر (Ultrahigh-Bypass) استفاده کرده‌اند. همانند تمام موتورهای توربوفن، آنها نیروی پیشران را با کشیدن هوا به داخل موتور از طریق فن جلوی موتور، و سوزاندن مخلوطی از سوخت-هوا در هسته موتور تامین می‌کنند. با استفاده از پره‌هایی 40 درصد پهن‌تر از فن‌های امروزی، نسبت کنارگذاری موتورهای Box Wing چندین برابر موتورهای معمولی است. در سرعت‌های مادون‌صوت، این چیدمان باعث افزایش 22 درصدی راندمان می‌شود. اگر این مقدار را به کاهش مصرف سوخت ناشی از پیکربندی بال هواپیما اضافه کنید، راندمان این هواپیما 50 درصد بیشتر از هواپیماهای مسافربری امروزی است. نیروی برا (بالابر) اضافی بال همچنین به خلبانان اجازه می‌دهد که در عین استفاده از نیروی کمتر موتور، در فرودگاه‌های شلوغ با شیب بیشتری فرود بیایند. این تغییرات باعث می‌شود که میزان سر و صدا 35 دسی‌بل کاهش یابد و فاصله لازم برای فرود هواپیما روی باند فرود تا 50 درصد کاهش یابد.

 

 

ماشین سبز مافوق‌صوت، لاکهید مارتین

زمان ارائه: 2030 / 1409

نخستین دوره حمل و نقل تجاری مافوق صوت در تاریخ 26 نوامبر 2003 / 5 آذر 1382 به پایان رسید؛ زمانی‌که هواپیمای پر سر و صدا، پر مصرف و با آلودگی بالای کنکورد آخرین پرواز خود را انجام داد. اما رویای پرواز مافوق صوت کماکان باقی ماند تا اینکه در سال 2010 / 1389، مهندسان شرکت لاکهید مارتین هواپیمای Supersonic Green Machine را که 1.6 ماخ سرعت داشت طراحی کردند. موتورهای چرخه متغیر هواپیما با سوئیچ کردن موتورها به حالت توربوفن معمولی در حین برخاستن و فرود هواپیما، راندمان هواپیما را بهبود می‌بخشند. ساخت محفظه‌های احتراق درون موتور میزان آلودگی اکسیدهای نیتروژن را تا 75 درصد کاهش می‌داد. دم وی-شکل وارونه هواپیما و قرارگیری موتورها در زیر بال، غرش صوتی وحشتناک هواپیما را که باعث ممنوعیت پرواز کنکورد بر فراز خشکی شده بود تقریبا حذف کرد.

 

این پیکربندی هواپیما، امواج فشار هوا را (که در اثر برخورد هوا با هواپیمایی ایجاد می‌شود که با سرعت بیش از 1 ماخ پرواز می‌کند و با پیوستن به امواج ضربه‌ای (Shock Waves) باعث تولید غرش صوتی می‌شود)کاهش می‌دهد. پیتر کوئن، محقق ارشد پروژه‌های مافوق‌صوت ناسا می‌گوید: «ایده کلی طراحی کم غرش؛ کنترل قدرت، موقعیت و اندرکنش امواج ضربه‌ای است.» به جای ایجاد حلقه مداومی از غرش‌های بلند، این هواپیما یک غرش کمرنگ منتشر می‌کند که شدت آن از روی زمین، تنها به بلندی صدای یک جاروبرقی شنیده می‌شود.

 

 

جت SUGAR Volt، بوئینگ

زمان ارائه: 2035 / 1414

بهترین راه برای حفظ سوخت جت، خاموش کردن موتورها است. این عمل تنها با وجود یک منبع قدرت جایگزین امکان‌پذیر است؛ کاری که با استفاده از بسته‌های باتری و موتورهای الکتریکی در سیستم پیشرانش ترکیبی (هیبریدی) هواپیمای SUGAR Volt بوئینگ انجام می‌شود. این هواپیما که ابعادی به اندازه بوئینگ 737 دارد و برد پروازی آن نیز حدود 6500 کیلومتر است، انرژی مورد نیاز خود در حین برخاستن را از هر دو سوخت جت و باتری تامین می‌کند؛ اما زمانی‌که ارتفاع می‌گیرد خلبان می‌تواند وضعیت را به حالت تمام الکتریکی تغییر دهد.

مهندسان بوئینگ همزمان با اندیشیدن به نیروی پیشرانش، به طراحی مجدد بال‌ها نیز فکر کرده‌اند. مارتی بردلی، محقق ارشد بوئینگ برای این پروژه می‌گوید: «با نازک‌تر کردن بال‌ها و افزایش فاصله دو سر بال‌ها، می‌توان نیروی برا بیشتر و نیروی پسا کمتری تولید کرد.» بال‌های بزرگ‌تر از اندازه این هواپیما این قابلیت را دارند که تا بخورند (جمع بشوند) تا خلبانان بتوانند از باندهای فرود استاندارد استفاده کنند. وجود بال‌هایی با نیروی برا بیشتر، به همراه سیستم پیشرانش هیبریدی و موتورهای کارآمد، باعث شده است تا راندمان SUGAR Volt به میزان 55 درصد بیشتر از هواپیماهای مسافربری معمولی باشد. این هواپیما 60 درصد کمتر دی‌اکسید کربن و 80 درصد کمتر اکسید نیتروژن تولید می‌کند. علاوه بر اینها، نیروی تقویتی بیشتری که سیستم هیبریدی در حین برخاستن هواپیما تامین می‌کند، خلبان را قادر می‌سازد تا از باند پروازی تنها به طول 1200 متر استفاده کند (اغلب هواپیماها به فضای کمتری برای فرود در مقایسه با برخاستن نیاز دارند). یک بوئینگ 737 برای برخاستن به باندی حداقل به طول 1500 متر نیاز دارد، در نتیجه SUGAR Volt می‌تواند در پروازهای داخل کشوری از فرودگاه‌های کوچکتری استفاده کند./خبرآنلاین