افسانه سی مرغی که «سیمرغ» شدند

کمتر فارسی زبانی است که با افسانه ی سیمرغ آشنا نباشد؛ با این همه حضور سیمرغ به شاهنامه ی فردوسی محدود نمی شود. یکی از آثاری که سیمرغ محور آن قرار گرفته است «منطق الطیر» شیخ عطار نیشابوری است.

صبح بخیر- محمودرضا حائری: کمتر فارسی زبانی است که با افسانه ی سیمرغ آشنا نباشد؛ با این همه حضور سیمرغ به شاهنامه ی فردوسی محدود نمی شود. یکی از آثاری که سیمرغ محور آن قرار گرفته است «منطق الطیر» شیخ عطار نیشابوری است. این اثر ارجمند یکی از شاهکارهای ادبیات عرفانی فارسی است. که در قرن ششم هجری قمری سروده شده است.

این اثر بزرگ به زبان های اروپایی ترجمه شده است. همچنین ژان کلود کریر نمایش نامه نویس مشهور فرانسوی با همکاری پیتر بروک ، کارگردان تئاتر مشهور بریتانیایی، نمایش نامه ای بر اساس منطق الطیر نوشته اند که در چندین شهر جهان به روی صحنه رفته است.

سیمرغ عطار با سیمرغ شاهنامه به طور کل تفاوت دارد. اگر در شاهنامه سیمرغ پرنده ای افسانه ای است که گاهی به کمک زال و رستم می آید در منظومه منطق الطیر سیمرغ مظهر بی نشان حق است که دیگر پرندگان در جستجوی او تصمیم به سفر می گیرند.

در ادبیات صوفیانه جان انسان به مرغ و جسمش به قفس تشبیه شده است. این مرغ همواره مشتاق فرار از قفس است. این ادبیات بیشتر از هر چیز شرح این شوق است.

همان طور که دکتر شفیعی کدکنی بیان کرده است در منطق الطیر آثار شاعران و نویسندگان پیش از عطار هویدا است. عطار در منطق الطیر بسیاری از سخنان مشایخ را از تذکره الاولیا خودش نقل کرده است. اما منظومه منطق الطیر بیش از همه متأثر رساله ای از احمد غزالی و رساله الطیر ابن سینا  است. رساله ی ابن سینا را سهرودی به زبان فارسی ترجمه کرده است.

ماجرای منطق الطیر این گونه آغاز می شود: « مرغان همه گرد آمدند و گفتند ما را پادشاهی باید که به پادشاهی او تسلیم شویم و او را به پادشاهی بشناسیم. بیایید در طلب او به راه افتیم و او را بیابیم و در سایه او زندگی کنیم و در ریسمان او آویزیم. فرمان بردار او باشیم و گوش به اوامر او داریم و پیرو احکام او شویم. ما شنیده ایم که پادشاهی است که او را سیمرغ می خوانند فرمان او در خاور و باختر جریان دارد. بیایید نزد او برویم و خویشتن بدو بسپاریم»

در این داستان جمع مرغان که مظهر سالکان راه حقند، در طلب پادشاهی خود به جستجوی سیمرغ، که جلوه ی حق است بر می آیند. در این میان هدهد راهنما و پیر طریقت مرغان است. آنها به سوی کوه قاف که جایگاه سیمرغ است رهسپار می شوند.

در ابتدای راه عده ای از مرغان هر کدام به بهانه ای از ادامه ی راه صرف نظر می کنند. هدهد با روایت داستان شیخ صنعان مابقی مرغان را به ادامه ی راه  وا می دارد. مرغان در این مسیر سخت هفت وادی پیش رو دارند که اشاره به هفت وادی سلوک دارد این وادی ها به ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید،حیرت، فقر و فنا در عبور از این وادی ها بسیاری از مرغان از پای در می آیند. و از میان آن همه پرنده فقط سی مرغ باقی می مانند که به جایگاه سیمرغ می رسند. در واقع سیمرغ  خود این سی مرغ هستند که پس از عبور از هفت وادی «سیمرغ» شده اند.

این کتاب آرایش است ایام را

خاص را داده نصیب و عام را

گر چو یخ افسرده ای دید این کتاب

خوش برون آمد چو آتش از حجاب

نظم من خاصیتی دارد عجیب

زانکه هردم بیشتر بخشد نصیب

گر بسی خواندن میسر آیدت

بی شکی هر بار خوشتر آیدت

آنجه من بر فرق خلق افشانده ام

گر نمانم تا قیامت مانده ام

گل فشانی کرده ام زین بوستان

یاد داریدم به خیر ای دوستان

بهترین تصحیح موجود از منطق الطیر

منطق الطیر، تصحیح، مقدمه و تعلیقات : دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، چاپ یازدهم 1391

گزیده منطق الطیر

گزیده منطق الطیر(هفت شهر عشق)، تلخیص، مقدمه و شرح: دکتر حسین الهی قمشه ای، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول 1373

سوپراستارهای سینمای ایران که در جشنواره سی و یکم سیمرغ را از دست دادند+تصاویر

سوپراستارهای سینمای ایران که در جشنواره سی و یکم سیمرغ را از دست دادند+تصاویر

جشنواره سی و یکم فیلم فجر با هنرمندانی پرکار چون محمدرضا فروتن، مهناز افشار و حمید فرخ نژاد شگفتی ساز خواهد شد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، جشنواره سی و یکم فیلم فجر نیز همانند سال گذشته با بازیگرانی همراه است که برخی از آن ها با دو یا سه فیلم جشنواره را پر سرو صدا و جنجالی می کنند.

با توجه به آماری که تاکنون از آثار این دوره از جشنواره به چشم می‌خورد از میان بازیگران زن مریلا زارعی با فیلم های "همه چیز برای فروش"، "هیس دخترها فریاد نمی زنند"، "چ"، "خواب های طلایی" جزو پرکارترین بازیگر زن در جشنواره امسال بود اما با اعلام اسامی فیلم های بخش مسابقه مریلا زارعی با حذف 3 فیلم "خواب های طلایی"،‌ "چ" و "همه چیز برای فروش" شانس خود را برای رقابت از دست داد.

مریلا زارعی جزو بازیگرانی بود که هر ساله بیش از یک فیلم برای جشنواره فیلم فجر ایفا کرده بود به طوری که سال گذشته دو فیلم "خرس" و "خوابم می آد" را داشت و با استقبال خوبی هم از سوی مردم و منتقدان روبرو شد.

با حذف برخی از فیلم ها مهناز افشار با فیلم "چه خوبه که برگشتی" و "هیچ کجا هیچ کس"، شقایق فراهانی با فیلم های "تجریش ناتمام" و "گناهکاران"،‌ میترا حجار با فیلم های "دلتنگی های عاشقانه" و "خاکستر و برف" و رویا تیموریان با فیلم های "چه خوبه که برگشتی" و "دلتنگی های عاشقانه" در جشنواره‌ی سی و یکم فیلم فجر حضور دارند و سهم هر کدام از بازیگران دو فیلم است.

در جشنواره امسال شاهد کم فروغی ستاره های زن سینما هستیم به طوری که لیلا حاتمی، نیکی کریمی، هنگامه قاضیانی، پانته آبهرام، نگار جواهریان و پگاه آهنگرانی از جمله بازیگران محبوب سینما هستند که تنها با یک فیلم در جشنواره شرکت می کنند. از غایبان مشهور زن سینمای ایران می‌توان به فاطمه معتمدآریا، باران کوثری، گلاب آدینه و ترانه علیدوستی و یکتا ناصر اشاره کرد اما در صورت حذف نشدن فیلم زندگی "مشترک آقای محمودی و بانو" می‌توان به حضور ترانه علیدوستی امیدوار بود.

اکبر عبدی نیز در صورت انتخاب شدن فیلم هایی چون "رسوایی"، "عملیات مهدکودک"، "جا به جا" می‌توانست پرکارترین بازیگر مرد جشنواره باشد و همچنین صابر ابر نیز با حذف فیلم های "همه چیز برای فروش"، "آسمان زرد کم عمق"، فرصت رقابت را از دست داد و هر دو بازیگر تنها با فیلم "رسوایی" و "هیچ کجا، هیچ کس" شانس برگزیده شدن دارند.

اما پرکارترین بازیگر مرد سینمایی ایران کسی نیست جز محمدرضا فروتن که با 3 فیلم "دلتنگی های عاشقانه"، "هیچ کجا، هیچ کس" و "تجریش ناتمام" شانس بیشتری برای جایزه سیمرغ بلورین را دارد ستاره های مرد سینمای ایران نیز همچون شهاب حسینی، مصطفی زمانی و رضا عطاران و در کنار آن ها بازیگرانی چون جمشید هاشم پور، امیر‌ آقایی، محمدرضا شریفی نیا، امیر جعفری، همایون ارشادی، افشین هاشمی، ساعد سهیلی و کوروش تهامی هر کدام تنها با دو فیلم در میان بازیگران مرد با هم رقابت می‌کنند.

از کم فروغی بزرگان و ستارگان مرد سینما ایران می‌توان به رضا کیانیان، آتیلا پسیانی، حمید فرخ نژاد، فرامرز قریبیان، حامد بهداد اشاره کرد که با یک فیلم سعی در تصاحب سیمرغ بلورین جشنواره سی و یکم فیلم فجر دارند. اما از غایبان بزرگ جشنواره سی و یکم از میان بازیگران مرد می توان به چهره هایی چون مهدی هاشمی، فرهاد اصلانی، حبیب رضایی، بهرام رادان، پرویز پرستویی، علی مصفا، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، داود رشیدی و علی نصیریان اشاره کرد./باشگاه خبرنگاران