فرهنگ و هنر


2 دقیقه پیش

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس

تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ...
2 دقیقه پیش

خواندنی ها با برترین ها (81)

در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ...

آداب و رسوم مردم کردستان



 آداب و رسوم مردم کردستان, آئین ها و جشن های کردستان

استان كردستان یكی از استان های كردنشین در غرب ایران است، اكثریت ساكنان این استان، كرد زبان هستند كه به لهجه های مختلف تكلم می كنند. درباره زبان كردی مردم شناسان بر این رأی هستند كه زبان كردی یكی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است.


جشن ها
جشن‌ها و آیین‌هایی‌ كه‌ در میان‌ كردان‌ مرسوم‌ است‌، در برگیرنده‌ جشن‌های‌ مذهبی‌، قومی‌ و باستانی‌ است‌ كه‌ ریشه‌ در باورهای‌ كهن‌ مردم‌ دارد و اغلب‌ تاریخی‌ و پاره‌ای‌ اسطوره‌ای‌ است‌.

 

میرنوروزی‌ و مراسم‌ كوسه‌ گردی
میرنوروزی‌ و مراسم‌ كوسه‌ گردی‌ از جمله‌ بازی‌ها و نمایش‌هایی‌ بود كه‌ تا دو دهه‌ پیش‌ به‌ عنوان‌ مقدمه‌ نوروز در استان‌ كردستان‌ برگزار می‌شد مراسم‌ كوسه‌ گردی‌ توسط‌ دو نفر به‌ اجرا در می‌آمد. یكی‌ را كوسه‌ و دیگری‌ را زن‌ كوسه‌ می‌نامیدند .

 

مراسم‌ میرمیرین‌ یا امیربهادری
یكی‌ دیگر از مراسم‌ كه‌ از دیرباز در میان‌ كردها رواج‌ داشت‌ و هر سال‌ به‌ مناسبت‌ فرا رسیدن‌ نوروز با تشریفات‌ و شكوه‌ خاصی‌ برگزار می‌شد، «میرمیرین‌» یا «امیربهادری‌» است‌.

 

مراسم سمنو پزان (روستای قلعه-قروه)
این مراسم معمولا در 15 روز انجام می گیرد. اهالی معتقدند که سمنو مهریه ی فاطمه زهرا (س) است. به گفته اهالی این مراسم که در واقع مراسمی زنانه است، نوعی عروسی و پایکوبی به شمار می رود. زنان دور سمنو جمع می شوند هلهله می کنند و می رقصند. اما در حال حاظر این مراسم بیشتر تبدیل به مراسم دعا و روضه شده است.

 

مراسم پیر شالیار
پیر روحانی‌ از مغان‌ زرتشت‌ به‌ نام‌ پیر شالیار نزد مردم‌ اورامان‌ بسیار محترم‌ است‌ و كتابش‌ را به‌ بیگانگان‌ نشان‌ نمی‌دهند و كلماتش‌ به‌ جای‌ ضرب‌المثل‌ به‌ كار می‌رود. جشن‌ بزرگ‌ مردم‌ اورامان‌ در بهمن‌ماه‌ كه‌ سال‌ روز ازدواج‌ اوست‌ برگزار می‌شود. این‌ مراسم‌ هر سال‌ در بهمن‌ماه‌، در آغاز چله‌ كوچك‌، در سه‌ مرحله‌ و طی‌ سه‌ هفته‌ انجام‌ می‌شود.

 

 آداب و رسوم مردم کردستان, آئین ها و جشن های کردستان

 

بازی های محلی
کلاوریزان
فردی کلاهی را پر از سنگریزه می نمود وآن را وارونه روی یک سطح قرار می داد سپس می بایست کلاه را طوری از زمین بردارد که سنگریزه ای برجای نماند اما اگر موفق نمی شد می بایست سنگریزه های باقیمانده در روی زمین را تک تک طوری بردارد که بقیه سنگریزه ها موجود در سطح تکان نخورند در غیر این صورت بازنده اعلام می گردید.

 

هر کس در این بازی موفق می شد که یا کلاه را پر از سنگریزه برگرداند یا اینکه سنگریزه ها را تک تک بردارد به طوری که بقیه ی آنها تکان نخورد برنده اعلام می شد در این بازی دقت زیادی لازم بود و کسی که نمی توانست اعصاب آرامی داشته باشد موفق نمی گردید.

 

هیله مارانی
(تخم مرغ شکستن) این بازی که به صورت برد و باخت انجام می گرفت به این صورت بود که در هر مرحله دو نفر با هم روبرو می شدند؛ هر کدام از طرفین تخم مرغی را محکم در دستش نگه می داشت به طوری که یک سر تخم مرغ به طرف بالا باشد و دیده شود سپس فرد دیگری تخم مرغ خود را از طرف سر آن به تخم مرغ طرف مقابل می زد اگر تخم مرغ یکی از آنها ترک بر می داشت این بار دو سر دیگر تخم مرغ را به هم می زدند اگر این بار نیز همان تخم مرغ ترک بر می داشت صاحب این تخم مرغ بازنده محسوب می شد و می بایست تخم مرغ خود را به طرف مقابل بدهد و اگر هر دو ترک برمی داشتند آن طرفی بازنده محسوب می شد که تخم مرغش بیشتر شکسته باشد. به این طریق یک فرد ممکن بود در روز چند تخم مرغ را صاحب شود.

 

خوراک
دوخوا (آش دوغ)، دوینه (ترخینه)، شله گنیه، شوروا، شل کینه، گرماو، رشته رون، یک آبه، پرشتین (آش کردی)، شلغم باغی یا شلغم ترش، کلانه، بریان یا کباب کردی.

 

پوشاك‌
پوشاك‌ مردان‌ و زنان‌ كرد شامل‌ تن‌پوش‌، سرپوش‌ و پای‌افزار است. ساخت‌ و كاربرد هریك‌ از این‌ اجزا بسته‌ به‌ فصل‌، نوع‌ كار و معیشت‌ و مراسم‌ و جشن‌ها با یكدیگر تفاوت‌ دارد. هرچند پوشاك‌ نواحی‌ مختلف‌ كردستان‌ مانند اورامان‌، سقز، بانه‌، گروس‌، سنندج‌، مریوان‌ و ... متفاوت‌ است اما از نظر پوشش‌ كامل‌ بدن‌، همه‌ با هم‌ یكسان‌ هستند.

 

 آداب و رسوم مردم کردستان, آئین ها و جشن های کردستان

 

پوشاک مردان
چوخه
نیم‌تنه‌ای‌ پنبه‌ای‌ یا پشمی‌ است‌ كه‌ در ناحیه‌ سقز، بانه‌ و مریوان‌ به‌ آن‌ «كوا» می‌گویند و درسنندج‌ آن‌ را «چوخه‌» می‌نامند.


پانتول
شلواری‌ گشاد با دمپای‌ تنگ‌ است‌ كه‌ «رانك‌» نیز نامیده‌ می‌شود.

 

ملكی
نیم‌تنه‌ای‌ بدون‌ یقه‌ است‌ كه‌ از پایین‌ نیم‌تنه‌ تا بالا به‌ وسیله‌ دكمه‌ بسته‌ می‌شود.

 

شال
كه‌ به‌ آن‌ «پشتون‌» و «پشتینه‌» نیز می‌گویند، پارچه‌ای‌ است‌ تقریباً به‌ طول‌ 3 تا 10 متر كه‌ بر روی‌ لباس‌ در ناحیه‌ كمر بسته‌ می‌شود.

 

دستار
یا «كلاغه‌» كه‌ به‌ آن‌ «دشلمه‌»، «مندلی‌»، «رشتی‌»، و «سروین‌» (سربند) نیز می گویند و مردان‌ به‌ جای‌ كلاه‌ از آن‌ استفاده‌ می‌كنند.

 

فرنجی
یا «فره‌جی‌» كه‌ ویژه‌ مردان‌ ناحیه‌ اورامانات‌ است‌ و از نمد ساخته‌ و آماده‌ می‌شود.

 

كله‌ بال
نوعی‌ از نمد پوششی‌ است‌ كه‌ چوپانان‌ در مناطق‌ چرای‌ گله‌ در صحرا استفاده‌ می‌كنند.

 

 آداب و رسوم مردم کردستان, آئین ها و جشن های کردستان

 

پوشاك‌ زنان
جافی
شلواری‌ همانند شلوار مردان‌ است‌. این‌ شلوار را زنان‌ كرد، به‌ ویژه‌ زنان‌ روستایی‌، هنگام‌ كار می‌پوشند. در سایر مواقع‌، زنان‌ شلوار گشاد از جنس‌ حریر به‌ پا می‌كنند.

 

كلنجه
نیم‌تنه‌ای‌ است‌ كه‌ روی‌ پیراهن‌ بلند می‌پوشند و در اورامان‌ آن‌ را «سوخمه‌» می‌نامند و از پارچه‌ زری‌ یا مخمل‌ دوخته‌ می‌شود.

 

شال
از پارچه‌ای‌ زیبا بر روی لباس‌ در ناحیه‌ كمر بسته‌ می‌شود.

 

كلاو
یا كلاه‌ كه‌ از جنس‌ مقوا و به‌ شكل‌ استوانه‌ای‌ كوتاه‌ است‌ كه‌ آن‌ را با پولك‌هایی‌ رنگین‌ به‌ صورت‌ بسیار زیبایی‌ تزیین‌ می‌كنند

 

كلكه
روسری‌ یا دستاری‌ است‌ كه‌ به‌ جای‌ كلاه‌ مورد استفاده‌ زنان‌ قرار می‌گیرد كلكه‌ دارای‌ رشته‌ بلندی‌ از ابریشم‌ سیاه‌ و سفید با ملیله‌دوزی‌ است‌.
منبع:ichto.ir


ویدیو مرتبط :
آداب و رسوم

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آداب و رسوم - عروسی شیراز



 

 

 

آداب و رسوم - عروسی شیراز

 

٭ تهیه جهاز :

خانواده عروس در خلال عقد تا عروسی دست اندر کار تهیه جهیزیه دختر هستند. اگر چه ممکن است از زمان کودکی دختر، چیزهایی برای او به مرور ایام خریده و تهیه کرده باشند ولی خرید درست جهیزیه در فاصله عقد و عروسی صورت می گیرد. معمولاًجهیزیه شامل :

اسباب سفره که خود شامل : سفره, یک دست بشقاب، کارد و چنگال و ....

اسباب آشپزخانه که شامل : قابلمه، جارو، و ....

اسباب حمام که شامل : حوله، بقچه و سوزنی، لگنچه و تاس و ....

وسایل خانه شامل : یخچال، پنکه، قالی و ...

لوازم آرایش که شامل همه لوازم و وسایل آرایش خود عروس است به علاوه خلعت برای داماد که شامل : یک قواره کت و شلوار، جوراب و ...

تهیه وسایل عروسی نیز به عهده داماد است که در خلال عقد و عروسی به فکر تهیه وسایل پذیرایی برای برگزاری عروسی است. برای برگزاری مجلس عروسی ساعت را خوب می کنند. بعد از طرف خانواده داماد محل و مکان و روز و ساعت برگزاری به اطلاع خانواده عروس می رسد و ضمناً تعداد مهمانانی که می آیند، دقیقاً تعیین و روشن می شود. دراین مراسم از مطرب ها نیز دعوت می شود.

خانه داماد نیز برای مراسم عروسی آذین بندی می شود چراغانی می کنند و حصین (گلدان های سفالی) که معمولاً دارای گل شمعدانی است دور حوض می گذارند کف حیاط فرش می گسترند بعد از حضور همه مدعوین و گرم شدن مجلس به دنبال عروس می روند. موقع بردن عروس به خانه داماد واسونک هایی خوانده می شود که این گونه است :

اومدیم و اومدیم و می گویین خوش اومدین

گل به دس دسمال به جیب و شاد و خرم اومدیم

گل و خی چادر به سرکن گل هوای رفتنه

قوم و خویشونش خبر کن وخت رخصت دادنه



معمولاً زنان هنگام ورود به خانه عروس کل می زنند و زنانی که در خانه عروس یعنی از یاران نزدیک او هستند با کل KEL جواب می دهند بعد بزرگتری که همراه داماد است از پدر و مادر عروس اجازه می خواهند که او را با خود ببرند عروس دست پدر و مادر خود را می بوسد و خداحافظی می کند بعد عروس را از زیر قرآن می گذرانند . هنگامی که عروس به خانه داماد وارد می شود یک نفر ظرفی را که درآن عسل است جلو عروس می آورند عروس انگشتش را کمی درآن زده به در خانه می کشد و وارد می شود.
سینی دیگری که یک جلد قرآن مجید و یک ظرف و یک کاسه آب که برگ سبز یا شاخه گل در آن می افکنده اند و یا نارنجی که روی آب کاسه افتاده جلوش آورده می شود. عروس قرآن را می بوسد و از زیر آن می گذرد و دیگران ظرف نقل را روی سرش می پاشند. بعد کاسه آب را که نارنج یا برگ سبز یا شاخه گل در آن شناور است پیش پایش می گذارند تا عروس از روی آن رد شود. عروس باید طوری عبور کند که پایش به ظرف اصابت کند و ظرف واژگون شود. ممکن است گوسفندی را هم جلو پایش سرببرند و در این هنگام نقل و سکه روی سر عروس و داماد می ریزند و این واسونک ها خوانده می شود:

 

یی عروسی ما آوردیم ده دوازه سالشه

سوریا گویین مبارک هرچی می خواین جازشه


٭ پاانداز :

صبح عروسی داماد با یکی دو تن از بستگان نزدیکش به دست بوسی مادر زن می رود و از سوی مادرزن هدیه ای چون ساعت و یا چیز دیگری دریافت می کند.

 

آداب و رسوم - عروسی شیراز

 

٭ بردن جهاز :
جهیزیه را که معمولاً جاز یا جهاز یا جهیز یا جیز می گویند پیش از ظهر یعنی بعد از بازگشت داماد به خانه برای عروس می فرستند و مادر عروس به دیدن او می آید و عروس دست مادر را می بوسد و در این دیدار از طرف عروس و داماد از مادر زن به گرمی پذیرایی می شود. جهیزیه که سینی های بزرگ متعددی گذاشته شده و روی سر چند نفر است، وارد خانه می شود و همه را در اطاق می گذارند بعد نام تک تک وسایل خوانده می شود و یکی صورت بر می دارد و در آخر داماد آن را امضاء می کند.

 

 

٭ گل عروسی :
کسانی که می خواهند برای عروس و داماد هدیه ای بفرستند هدیه خود را که گل عروسی خوانده می شود در همین روز می فرستند. هدایا معمولاً وسایل خانه و یا سکه طلا و یا اشیاء لوکس و گرانقیمت است .

 

 

٭ پاگشا :
بعد از یکی دو هفته پدر و مادر عروس، عروس و داماد و بستگان نزدیک آنها و خود را به افتخار و شادمانی زندگی عروس و داماد و به عنوان پاگشا دعوت می کنند مراد از پاگشا گشوده شدن پای عروس و داماد در زندگی مشترک برای رفتن به خانه بستگان است که از آن جمله اند پدر و مادر هریک از آنان و به ترتیب بقیه اقوام نیز آنها را پا گشا می کنند و در آخر هم عروس و داماد نیز همه آنها را دعوت می کنند که به این دعوت دست بوسان می گویند.

 


٭ آب چله زنی :
از مراسمی که باید در روز عروسی انجام گیرد آداب آب چله زنی است و آن بدین طریق است که عروس را می نشانند و بعد در یک شیردان یک دسته کلید و یک شانه و مقداری اسپند می ریزند و آن را از آّب پرمی کنند بعد مجمعه ای به وسیله یک یا دو نفر روی سر عروس گرفته می شود و آن وقت یکی از زنان کارآمد و مسن و با تجربه چهل و یک مشت آب از شیردان برداشته و درمجمعه می ریزد و چهل قل می خواند ضمناً هنگام برداشتن و پاشیدن آب نام پری زادها را می برد.

 


عقائدی نیز درباره عروسی وجود دارد که از آن جمله اند:
ساعت عقد و عروسی را باید خوب کرد. شب شنبه نباید عروسی کرد. شب دوشنبه برای عروسی بسیار خوب است و یمن دارد. قدم عروس ممکن است برای داماد خوب یا بد باشد. اگر خوب است برای داماد و خانواده اش خوشی و بهروزی به همراه دارد و الا برعکس. زمین زیر پای آدم عزب می لرزد. عقد و عروسی سنت پیغمبری است .