فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
آداب و رسوم ماه رمضان در استان گیلان
چهره شهرها و روستاهای گیلان از نیمه ماه مبارک شعبان دگرون می شود و مردم به جنب و جوش و تکاپو افتاده و خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان؛ ماه عبادت، ماه پرهیز از گناه، ماه پالوده شدن از دوگانگی و ماه نزدیک شدن به پروردگار آماده می کنند.
چند روز قبل از آغاز ماه رمضان، مردم به نظافت و پاکسازی خانه ها، محله ها، تیمچه ها، بازارها، دکانها، تکیه ها، مساجد و حسینیه ها می پردازند، خانه تکانی، تمیز کردن و تهیه مایحتاج ماه رمضان از دل مشغولیهای این روزهای مردم است.
در برخی شهرهای گیلان از جمله رشت، رودسر ،بندرانزلی و سایر مناطق به پیشواز رفتن ماه رمضان را " پیشاشو" گویند و اکثر مردم پیشواز ماه رمضان را مستحب می دانند و بر انجام این امر مصر هستند.
مردم گیلان با رویت هلال ماه مبارک رمضان روزه گرفتن را آغاز می کنند، در برخی از مناطق گیلان معتقدان چند روز قبل از ماه رمضان علاوه بر تمیز کردن مساجد، منازل و شستشوی لباسها و طهارت خود یک شب مانده به ماه رمضان به پیشواز می روند و آخرین روز ماه شعبان المعظم را روزه می گیرند که در اصطلاح محلی "پیشاشو" می گویند.
در ماه مبارک رمضان رسم پسندیده و شایسته ای در بخشهای کوهستانی استان گیلان رواج دارد بدین شکل که بچه های نوجوان خانواده که برای نخستین بار روزه می گیرند از سوی پدر بزرگ یا پدر خانواده مورد تشویق قرار می گیرند.
در مناطق کوهستانی که مردم بیشتر دامدار هستند و زندگی آنها وابسته به پرورش دام است نوجوان بعد از خوردن سحری و خواندن نماز صبح اولین روزه زندگی خود را می گیرد.
پدر بزرگ یا پدر خانواده در نزدیکیهای اذان مغرب از مادر خانواده می پرسد که آیا روزه را کامل گرفته است یا نه؟ اگر جواب مثبت شد پدر بزرگ یا پدر خانواده نصف سهم گاو و گوساله را به نام نوجوان روزه دار می کند و قبل از افطار دست او را می گیرد و به طرف طویله می برد گاوی که با او شریک شده را به نوجوان نشان می دهد، پاداش نوجوان روزه دار قبل از افطار به او داده می شود.
با شنیدن بانگ "سحر شده خواب نمانید" می توان تشخیص داد که اینجا گیلان است. به وقت سحر هنوز هم این بانگ از گلدسته مساجد و بام برخی خانه ها، هنگام سحر و بیداری را اعلام می شود تا کسی خواب نماند.
مردم گیلان در سالیان گذشته هنگام سحر " گوش به بانگ خروس سفید " می دادند
در برخی نقاط گیلان هم مردم در سالیان گذشته هنگام سحر گوش به بانگ خروس سفید می دادند و با نخستین آواز خروس از جا برمی خاستند و با آواز دوم خروس غذایشان را روی آتش می گذاشتند و با آواز سوم غذا می خوردند. در گذشته های دور آواز خروس سفید را در گیلان خوش یمن می دانستند و در مرغدانیهای اغلب خانه های روستایی حداقل یک خروس سفید پیدا می شد.
از دیگر رسوم منسوخ شده گیلان در ماه رمضان تنظیم وقت سحر با ستاره میزان است. برخی از کوه نشینان گیلان چشم بر ستاره میزان یا ششه داشتند که مجموعه شش ستاره است که وقتی از شرق آسمان طلوع می کند زمان بیداری است و چون یک سوم آسمان را طی کند غذا بر آتش می نهند و وقتی در افق مغرب غروب کرد دیگر باید دست از طعام خوردن بکشند که در هر دو مورد تقسیم سه گانه زمان قابل توجه است.
از آنجا که در گذشته وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون و حتی ساعت وجود نداشت مردم گیلان با استفاده از روشهای مختلف از جمله "ستاره شب " که به ستاره شام معروف است صدای شلیک تیر، صدای زنگ، آواز خروس که در اصطلاح محلی به آن سوکله سوم (خروس خوان) می گویند از خواب بیدار می شدند. اما امروز با استفاده از وسایل ارتباط جمعی زمان سحر را تشخیص می دهند و در زمانی که از خواب برمی خیزند، صدای مناجات از مساجد به گوش می رسد.
طنز گیلانی ها در سحر ماه مبارک رمضان: " پلا دکون تی خیکه "
تا چند سال پیش، قبل از اذان صبح از بالای منارهها و ایوان خانه ها فریاد می زدند: " سحر نزدیکه یعنی ای مومنان بخورید و بیاشامید که وقت سحر نزدیک و فرصتی باقی نمانده است و بعضی ها به طنز ادامه می دادند: " پلا دکون تی خیکه " یعنی پلو در خیک (معده) ات بکن!
در همه جا امروزه گردش عقربه های ساعت جای بانگ خروس و حساب گردش ستاره را گرفته و جعبه جادویی رادیو و تلویزیون نیز آوای مناجات را هنگام سحر به در خانه ها می برد.
به هر حال غذاهایی که معمولا در هنگام سحر گیلانیها می خورند بیشتر کته و انواع خورشهای محلی مثل باقالی قاتوق، ترش تره و فسنجان است.
" عشرخوانی " در روزهای ماه رمضان گیلان مرسوم است
بعد از مناجات دعای سحر می خوانند و اذان می گویند و اغلب برای نماز صبح به مساجد می روند. بعد از نماز صبح به خانه برمی گردند و تا ساعت 10 صبح می خوابند. سپس مردها به دنبال کار روزانه می روند و زنهای محله در خانه ای جمع می شوند و "عشرخوانی" (قرآن خوانی) می کنند. مردم بعد از انجام فرایض نماز ظهر و عصر را بدون وقفه می خوانند و به خانه برمی گردند و می خوابند. یکی دو ساعت مانده به افطار بیدار می شوند و به مسجد می روند و بعد از نماز مغرب و عشا افطار می کنند.
در گذشته روزه داران با تاریک شدن هوا یا به قول محلی ها با گرگ و میش شدن هوا یعنی زمانی که تشخیص گرگ از میش مشکل می شد یا اولین بانگ خروس (سوکله اول) افطار می کردند و در شهر رشت و توابع آن با صدای توپی که هر روز موقع افطار شلیک می شد افطار می کردند.
امروز مردم گیلان نخست با نمک یا چای یا آب داغ روزه خود را باز می کنند و غذاهای مرسوم افطار آنها نان، پنیر و سبزی خوردن، لوبیا پخته، کباب، آش کشک، شامی، فرنی و حلوا است.
برای افطار نیز در گیلان رسمهای وجود دارد. افطاری دادن به عنوان نذری و دعوت از خویشاوندان عروس یا داماد به ویژه در دوران نامزدی تقریبا در تمام نقاط استان گیلان در ماه مبارک رمضان معمول است. در برخی مناطق و روستاهای استان گیلان مانند نومندان برای خیرات به اصطلاح "احسان آش" می پزند و "افطار آشی" می دهند.
بعد از افطار بچه های کوچک و عده ای از زنان و مردان می خوابند، گروهی به حمام می روند ولی در حدود 50 درصد مردم شهر اعم از مردان، نوجوانان و پیران به خیابان می آیند یا در چایخانه ها، مغازه دوستان و آشنایان می نشینند.
جنب و جوش و گردش مردم در شبهای ماه رمضان گیلان بیش از روزهاست
شاید گیلان تنها منطقه ایران باشد که جنب و جوش و گردش مردم در شبهای ماه رمضان بیش از روزهای آن است. آلبالو، اخته، آلو و انجیر خیس کرده به مقدار زیاد عرضه و خورده می شود، تقریبا کمتر کسی است که بعد از افطار به خیابان و بازار بیاید و انجیر و آلبالوی خیس کرده نخورد.
نیم ساعت بعد از افطار بچه های بزرگتر زولبیا، بامیه و رشته خشکار را در سینی می چینند و برای فروش در کوچه ها به راه می افتند و عده ای نیز پس از صرف افطاری به مسجد می روند و به سخنان واعظ یا امام جماعت گوش می دهند.
یکی از مراسم رمضان دعوت از آشنایان و فامیل به هنگام افطاری است که در برخی از مناطق اهالی از یکدیگر در مسجد برای افطار پذیرایی می کنند و در روز میلاد امام حسن (ع) در پانزدهم ماه رمضان کسانی که نذری دارند، آش و رشته خشکار بین مردم پخش می کنند.
همچنین آش نذری حضرت فاطمه زهرا (س) کوکو، خرما، رشته خشکار، شیر، فرنی و آبگوشت نیز از غذاهای افطاری گیلانی هاست.
یکی از آداب ماه رمضان دعوت از یک روحانی از سوی هیئت امنای مساجد روستاها از شهرهای بزرگ است، اهالی از قبل برای روحانی خانه ای در روستا یا شهر اجاره می کنند و اجاره خانه و غذای او را هیئت امنا تهیه می کند، بین دو نماز ظهر و عصر یک نفر از زنان و مردان از تمام نمازگزاران پولی به عنوان " مال امام " برای ساخت و تعمیرات مساجد و تامین مخارج روحانی جمع می کنند
منبع:mehrnews.com
ویدیو مرتبط :
آداب و رسوم ماه رمضان در اردبیل
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
آداب و رسوم مردم مازندران در ماه رمضان
مردم استان مازندران ماه مبارك رمضان را در حالی آغاز كردند كه روزه اولیها مثل همیشه بر سر سفره افطار متبرك شمرده میشوند.
ماه مبارك رمضان ماه توبه، ماه محو گناهان، ماه سلام و اسلام است كه مردم استان مازندران با امید به دست آوردن بازگشت به خویشتن از راه پیروزی بر طاغوت نفس، روزهشان را آغاز كردند.
ماه رمضان در فرهنگ عامه ایرانیان جایگاه ویژهای دارد و در تمامی شهرهای كشور ماهی مقدس به شمار میرود.
از جمله آداب و رسوم و اعتقادات مردم در این ماه نذورات مختلفی است كه مردم به آن توجه خاصی دارند. مردم استان مازندران برای برآورده شدن آرزوها و ارتباط معنوی با خدا سه روز مانده به ماه مبارك رمضان را روزه میگیرند.
در مازندران افرادی كه حاجتی داشته باشند برای برآورده شدن آن نذر ختم انعام میكنند و برای این كار از كسانی كه در قرائت قرآن تبحر دارند دعوت میكنند و به هنگام خواندن قرآن مقداری نمك، چند قرص نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی میگذارند و در مجلس قرار میدهند.
پس از خواندن سوره انعام افراد روزه خود را با غذاهایی كه در سینی قرار دارد باز میكنند و نانهای باقیمانده را به عنوان تبرك در سفره نان قرار میدهند تا بركت پیدا كند و در ادامه صاحب مجلس سفره افطار را پهن میكند.
قدیم در مازندران رسم بود افرادی كه فرزند پسر میخواستند نذر میكردند كه در طول ماه مبارك رمضان مردم را برای خوردن سحری بیدار كنند، به این صورت كه یك پیت حلبی خالی به گردن خود میآویختند و با چوب به آن ضربه میزدند تا مردم برای سحری بیدار شوند كه البته این رسمها هماكنون از بین رفته است.
نذر حلوا از دیگر نذورات مردم این منطقه است كه در شب 15 ماه مبارك رمضان همزمان با میلاد امام حسن مجتبی (ع) زنان به عنوان نذر قند، چای، خرما و زغال به مسجد میبرند كه این كار تا پایان ماه مبارك رمضان ادامه دارد.
همچنین در كنار این مواد حلوا، آش، زولبیا و بامیه سنتی، فرنی، آبگوشت و باقلای پخته با پلو به میان روزهداران میبرند.
قدیم در ساری در زمان افطاری هر كسی كه نذر داشت مجمعهای از كل نذورات خود را به عنوان افطاری درست میكرد و به زندان شهر میبرد.
در خصوص عزاداری مردم مازندران از شب نوزدهم تا آخر ماه رمضان میتوان گفت که مردم استان در این شبها در مدح امام علی (ع) شعر میگویند و مردم نذورات خود را به صورت پول داخل كشكول میگذارند، در آن شب خرما، شربت زعفرانی و فرنی به عنوان نذورات به روزهداران داده میشود.
روزهسری
كسانی كه در مازندران برای نخستین بار به سن تكلیف میرسند و روزه میگیرند تا زمانی كه از جانب بزرگترها به عنوان روزهسری هدیهای نگیرند، افطار نمیكنند.
معمولاً این هدایا شامل چادر نماز و طلاجات برای دختران، پول و انواع نقرهجات قدیمی برای پسران است.
سحر و افطار
مازندرانیها بر این اعتقادند كه سحر را نمیخوابند، زیرا نماز نافله شب میخوانند و به ویژه مناجات حضرت امیر در مسجد امیر را به نام مولا یا مولا زمزمه میكنند.
مردم استان مازندران یا با صدای خروس و یا با سحرخوانی آوازخوانان خود را برای سحر آماده میكنند.
سحرخوانان با صدای بلند میخواندند: سحر شد بپا خیز هنگام نماز است و همسایهها نیز با این آواز دیگران را برای سحری در صورت خواب بودن بیدار میكردند.
قرائت مناجات ابوحمزه ثمالی و خواندن یك جزء از قرآن توسط باسوادان از دیگر سنتهای مردم مازندران بوده است.
ساك با كوكو، تخم مرغ و برنج و در قدیم نیز قرقناق از غذاهای محلی مازندران بود كه اعتقاد داشتند خوردن این غذاها در طول روز مانع گرسنگی و ضعف میشود.
دعوت از اقوام و فامیل به افطاری یكی از مهمترین مراسمی است كه مردم مناطق مازندران به آن پایبند هستند.
وداع با ماه مبارك رمضان
این مراسم در مازندران از شب 27 ماه مبارك رمضان برگزار میشود.
در این شبها مداحان و مبلغان دینی ندای خوش الوداع با رمضان، الوداع شهر نور و القرآن را سروده و با اشعار زیبایی از سرودههای محلی با ماه رمضان وداع میكنند و برای ورود به ماه شوال و بزرگترین عید اسلامی آماده میشوند.
در این ماه فوت كردن به قند و بستن گره به نخ هنگام خواندن دعای جوشن كبیر و دادن آن به مریض برای شفا نیز رسم است.
مردم مازندران در شب ضربت خوردن حضرت علی (ع) خوردن شیرینی را حرام میدانند.
منبع:ido.ir