صدای اوشین، یانگوم و هوسان‌نیانگ متعلق به کیست؟

هفت صبح: پخش سریال ‌هانیكو از شبكه تماشا، فرصتی شد تا به سراغ مینو غزنوی صداپیشه‌ این شخصیت برویم. در حالی ‌هانیكو و شخصیت‌های معروف دیگر چون اوشین، یانگوم و هوسان‌نیانگ با صدای او در ذهن مخاطبان نقش بسته‌اند كه خودش علاقه‌ای به ‌این كاراكترها‌ی ژاپنی و كره‌ای ندارد

مینو غزنوی، از جمله دوبلورهای پیشکسوتی است که علاوه بر انواع و اقسام فعالیت‏هایی که در این عرصه انجام داده، در اکثر سریال‌های ژاپنی و کره ‏ای مطرح، صدای او را روی شخصیت‏های اصلی سریال‌ها به یاد داریم. شخصیت به یاد ماندنی «هانیکو» در سریال «داستان زندگی» و «یانگوم» در «جواهری در قصر» با صدای این شخصیت در ذهن مخاطبان نقش بسته‏اند و شاید یکی از دلایل اثرگذاری و جذابیت این نقش‏ها هنر صدای غزنوی باشد.

این دوبلور علاوه بر این دو سریال، در سریال‌هایی نظیر «سال‌های دور از خانه» به جای شخصیت اوشین، «جنگجویان کوهستان» به جای هوسان‌نیانگ حرف زده است. «افسانه شجاعان»، «دونگ ئی» و ... دیگر مجموعه‌هایی است كه غزنوی صدا پیشه آنها بوده . به بهانه پخش «داستان زندگی» (هانیکو) از شبکه تماشا، سراغ این دوبلور پیشکسوت رفتیم تا درباره حال و هوای آن دوران و ویژگی‏های دوبله کارهای ژاپنی و کره‏ای، با او گفت و گو کنیم.

اواخر دهه60، با پخش سریال «سال‌های دور از خانه» و جذابیت شخصیت «اوشین» برای مخاطبان ایرانی، موج توجه به سریال‌های ژاپنی به وجود آمد و بعدها با پخش «داستان زندگی» (هانیکو) و «جنگجویان کوهستان» پی گرفته شد. شما از جمله دوبلورهایی هستید که در هر سه این سریال‌های پرمخاطب دهه شصتی ژاپنی، به عنوان دوبلور حضور داشتید. چیزی از حال و هوای آن دوران را به یاد دارید؟

اولین سریال ژاپنی که بعد از انقلاب پخش شد همین «سال‌های دور از خانه» بود. آن دوران کسی فکر نمی‏کرد شخصیت «اوشین» تا این حد میان مخاطبان جا بیفتد. اصلا بعد از استقبال مخاطبان از «اوشین»، تلویزیون تصمیم گرفت سریال‌های «هانیکو» و «جنگجویان کوهستان» را هم پخش کند. بعد از گذشت این همه سال حق بدهید که چیز زیادی یادم نباشد.

زبان ژاپنی، از نظر نوع گویش، سرعت بیان کلمات و حتی نوع نمایش احساسات، تفاوت فراوانی با زبان‌های فارسی و انگلیسی دارد، چقدر این مسئله در دوبله برای‌تان مشکل ایجاد می‌کرد؟

همانطور که گفتم «سال‌های دور از خانه» اولین سریال ژاپنی بود که بعد از انقلاب روی آنتن رفت و خب طبیعتا ما زیاد با نوع گویش و دوبله این زبان آشنایی نداشتیم ولی خب به هر حال حرفه ما دوبله بود و هرطور شده باید کاری می‏کردیم که در کنار این مشکلات، دوبله به بهترین نحو ممکن انجام شود.

چطور از پس سرعت بالای ادای کلمات توسط بازیگران ژاپنی در می ‏آمدید؟

بخش مهمی از این سختی‏ها متوجه مدیر دوبلاژ بود. او حرف‌ها و کلمات و جمله دوبلورها را اندازه دهان هنرپیشه می‏کند و درواقع بیشترین وقت را برای این کار می‏گذارد. برای ما دوبلورها این مسئله چندان سختی نداشت. او کار را آماده می‌کرد و ما هم تمرین می‌کردیم.

زمان پخش سریال «سال‌های دور از خانه»، صحبت‏هایی شنیده می‏شد مبنی بر اینکه علاوه بر سانسور، بخش‌های مهمی از داستان سریال هم برای اینکه از تلویزیون قابل پخش باشد تغییر کرده. در این صورت شما هم طبیعتا مجبور می‏شدید دیالوگ‌هایی بگویید که شاید چندان مرتبط با دیالوگ‌های اصلی نبودن. این مسئله برای‌تان سخت نبود؟

البته داستان سریال، زیاد تغییر پیدا نکرده بود. به اقتضای آن دوران یک مقدار سانسور روی بخش‌های مختلف انجام شده بود. به هرحال دهه 60 و ابتدای انقلاب، یک مقدار محدودیت‌ها برای پخش سریال‌های خارجی بیشتر بود و به همین دلیل با توجه به آن حساسیت‌ها سانسورهای بیشتری روی کارها انجام می‏شد.

این مسئله برای شما به عنوان دوبلور، مشکلی به وجود نمی‏آورد؟

برای من نه ولی مدیر دوبلاژ ریتم فیلم و داستان را می‏دانست، جمله‏ها را اندازه کرده بود و نهایتا کاری انجام داده بود که ریتم سریال به خاطر سانسورها از هم نپاشد. بخش‌های مختلف هرطور شده مرتبط با هم جلو رود و نهایتا منظور درست منتقل شود.

«سال‌های دور از خانه» آن دوران خیلی سرو صدا به پا کرد. درواقع شاید به دلیل جذابیت اوشین برای مخاطبان ایرانی، سریال‌های ژاپنی بعدی مثل «هانیکو»، با استقبال مواجه شدند. موقعی که به شما پیشنهاد شد تا نقش ‌هانیکو را دوبله کنید، فکر می‏کردید این شخصیت هم تا این حد برای مخاطبان جذابیت داشته باشد؟

به هر حال آن دوران تلویزیون برنامه‏های آنچنانی نداشت. ما فقط دو شبکه تلویزیونی داشتیم و در تمام طول هفته فقط یکی دو سریال تلویزیونی پخش می‏شد. طبیعی بود که مردم از سریالی یک مقدار متفاوت‏تر استقبال زیادی کنند اما موقعی که قرار شد جای ‌هانیکو صحبت کنم، مطمئن نبودم مردم از ‌هانیکو هم به‌اندازه اوشین استقبال کنند. درواقع 50 درصد احتمال می‏دادم ‌هانیکو جای اوشین را برای مردم بگیرد اما خوشبختانه خیلی استقبال بالا بود و بیشتر مردم خوش‌شان آمد.

از اولین روزی که به شما پیشنهاد شد تا در نقش ‌هانیکو صحبت کنید و با این شخصیت آشنا شدید چیزی به خاطر دارید؟

زنده یاد کاملی من را به کار دعوت کرد. رفتم یک مقدار راجع به شخصیت و قصه سریال برایم توضیح داد و من هم کارم را شروع کردم؛ درست مثل بقیه کارها!

خاطره خاصی از زمان دوبله این سریال ندارید؟

راستش آن زمان صحبت کردن جای ‌هانیکو برایم مسئله خیلی مهمی نبود. خب به هر حال من از هشت سالگی دوبلور بودم و جای افراد خیلی زیادی حرف زده بودم. برایم چندان فرقی نداشت که شخصیتی که جایش صحبت می‏کنم کیست. این مسئله مال خیلی سال پیش است. بعد از آن من خیلی فیلم و سریال کار کردم. اگر قرار باشد همه اینها یادم بماند که دیگر باید نابغه باشم.

چون این شخصیت خیلی با صدای شما برای همه مخاطبان ماندگار شده، خیلی‏ها دوست دارند از حال و هوای آن دوره شما بدانند.

بله اما متاسفانه چیز زیادی از آن دوران به یاد ندارم.

دو دهه بعد از فراگیر شدن موج سریال‌های ژاپنی و پخش اوشین و ‌هانیکو و ... با پخش سریال «جواهری در قصر»، توجه‏ ها به سمت سریال‌های کره‏ ای کشیده شد. شما از آنجایی که دوبله شخصیت «یانگوم» در این سریال را بر عهده داشتید، فکر می‏کنید از نظر دوبله چه تفاوتی میان سریال‌های ژاپنی با کره ‏ای وجود دارد؟

به نظرم تفاوت چندانی بین گویش ژاپنی و کره‏ ای وجود نداشت. هر دو آنها در کل روی حرف‏های‌شان سر می‏خورند. یعنی اینکه یک جور خیلی سختی حرف می‏زنند که هیچ شباهتی به نوع گویش انگلیسی، فرانسوی و ... ندارد.

پس دوبله سریال‌های کره‏ای هم مثل ژاپنی، کار سختی است؟

خب به هر حال آدم که با زبان آنها آشنایی کامل ندارد. خیلی سخت است تا عادت کنیم.

تجربه سختی که سری دوبله سریال‌های ژاپنی داشتید در دوبله سریال‌های کره ‏ای، کمک‌تان نکرد؟

راستش من زیاد برایم خوشایند نیست جای شخصیت‏های سریال‌های کره‏ای و ژاپنی حرف بزنم. البته کارهایی که تا به حال دوبله کرده‏ام، کارهای به نسبت خوبی بوده‏اند. با این حال شاید تعداد کمی از کارهای ژاپنی و کره‏ای باشد که از نظر قصه و ساختار، حرفی برای گفتن داشته باشد اگر نه به نظرم بیشتر سریال‌ها و فیلم‏های‌شان بی‌محتواست و ارزش وقت گذاشتن برای دوبله شخصیت‏های‌شان را ندارد.

این مسئله در مورد «جواهری در قصر» که صدق نمی‏کرد؟! چون آن زمان این سریال میان طبقات مختلف جامعه طرفدارهای بسیاری داشت.

اتفاقا یانگوم از جمله سریال‌های کره‏ای بود که معنا و مفهوم بالایی داشت. سریالی بود که واقعا موقع پخش آن خیابان‌ها خلوت می‏شد. در خود کره خیلی طرفدار داشت و در چند کشور دیگر هم جزو پرمخاطب‏ترین‏ ها بود.

همانطور که گفتید دوبله را از هشت سالگی شروع کردید و در زمان دوبله سریال‌هایی مثل «سال‌های دور از خانه» و «داستان زندگی»، دوبلوری کاملا با تجربه بودید. اگر قرار باشد بین وضعیت دوبله در دهه 60 و شرایط فعلی این هنر مقایسه‏ای داشته باشید، به نظرتان دوبله در این سال‌ها چه میزان پیشرفت داشته است؟

از نظر من اصلا پیشرفتی صورت نگرفته!

یعنی با گذشت زمان و اضافه شدن تکنیک‏های جدید به عرصه دوبله، پیشرفت خاصی در این هنر به وجود نیامده؟

الان خیلی فرق می‏کند. یک زمانی بود که با آپارات کار می‏کردیم بعد دستگاه ویدئو آمد و حالا هم سی دی. خب کارها خیلی راحت‌تر شده. اگر جایی را خراب کنی، در کامپیوتر قابل جبران است اما من شرایط فعلی دوبله را دوست ندارم.

چرا؟ فکر می‏کنید با وجود تکنیک‏های جدید، دوبله‏ ها دیگر طبیعی به نظر نمی‏رسند؟

بله دقیقا. به نظرم اصلا طبیعی نیست. عجله در کار است و بیشتر از هر چیز سرعت اهمیت دارد.

در دهه 60همانطور که گفتید ما دو کانال تلویزیونی داشتیم و هر کدام هم در طول هفته شاید دو یا سه سریال بیشتر پخش نمی‏کردند. خب طبیعی بود که دوبله خیلی سر فرصت‌تر و با آرامش بیشتری انجام شود تا الان که نزدیک به 20 کانال تلویزیونی وجود دارد و پشت سر هم سریال روی آنتن می‏رود. جدا از اینکه حجم بالایی از فیلم‏های مختلف هر روز برای ورود به شبکه نمایش خانگی دوبله می‏شوند.

بله آن موقع به خاطر زیاد بودن زمان، تمرین‏های خیلی بیشتری هم انجام می‏شد. الان تمام چیزها ماشینی شده و شبکه خیلی سریع به سریال نیاز دارد و باید بدون کمترین تمرین و تعلل، کار را آماده کنیم و تحویل دهیم.

برای شما که پیشکسوت هنر دوبله هستید این مسئله قطعا تاثیر چندانی ندارد اما به قول شما پایین بودن تمرین قطعا به کار دوبلورهای جوان آسیب می‏زند. چون مدت زمانی که شما برای یادگیری صرف می‌کردید الان دیگر وجود ندارد!

به نظر من دوبله الان دیگر دوبله نیست. فقط فارسی گفتن است.

یعنی احساس و موقعیت شخصیت دیگر توسط دوبلورها منتقل نمی‏شود؟

بعضی اوقات چرا ولی من نمی‏پسندم. شاید خیلی‏ها شیوه جدید را قبول داشته باشند و خیلی بیشتر از قبل آن را بپسندند اما من دوست ندارم. به نظرم خیلی افت کرده.

شما و سایر دوبلورهای با تجربه چرا هیچ وقت سعی نکردید، مقابل این شیوه جدید بایستید و روش خودتان را ثابت کنید؟

با چهار،‌ پنج نفر دوبلور با تجربه که نمی‏شود کار کرد. بله ما الان داریم تلاش می‏کنیم تا هرطور شده عرصه را نگه داریم اما بعد از ما چه اتفاقی می‏افتد؟! به هرحال این جوانان هم آمده‏اند که کار کنند. ما که تا ابد زنده نیستیم. آنها باید جایگزین ما باشند. خیلی چیزها هست که نمی‏توانم راجع به همه‏شان صحبت کنم.

این مشکلات از پایین بودن سطح آموزش آکادمیک در این زمینه ناشی نمی‏شود ؟

نه. این طور نیست که آموزش اصلا وجود نداشته باشد. اتفاقا خیلی از جوانانی که الان در عرصه دوبله فعالیت می‏کنند، از نظر سطح تجربه و سواد جایگاه خوبی دارند اما اینقدر همه چیز گران است بچه‏ها دنبال این هستند که کار بیشتری بگیرند تا پول بیشتری دست‌شان بیاید. خب بسیاری از بچه‏های ما باید کرایه خانه بدهند. در چنین شرایطی دیگر عشق و علاقه از بین می‏رود و دوبلورها فقط به این فکر می‏افتند که کار کنند و پول بگیرند. خب معلوم است ماحصل کار خوب در نمی‌آید. فکرشان چند جا مشغول است. من کاملا به آنها حق می‏دهم.

خانم غزنوی شما علاوه بر سریال‌های خارجی، در سریال امام علی(ع) هم جای خانم ویشکا آسایش در نقش قطام صحبت کردید. این دوبله با دوبله‏هایی که اخیرا در سریال‌های تاریخی انجام می‏شود اصلا قابل مقایسه نیست. صدای قطام طوری روی حرکات و رفتار بازیگر نشسته بود که به هیج وجه نمی‏شد شخصیت و صدا را از هم جدا کرد. چطور چنین اتفاقی افتاد؟

مشکل بعضی از سریال‌های تاریخی جدید این است که فقط صدای چند کاراکتر را دوبله کرده‏اند و بقیه صدای خودشان را داشتند. همین مسئله باعث شده که کار یکدست در نیاید. درواقع رمز موفقیت دوبله در «امام علی(ع)» هم یکدست بودن دوبله بود. 90 درصد صداها دوبله بود و شاید فقط 10 درصد بازیگران جای خودشان صحبت می‏کردند. بعد هم خب به هر حال مدیر دوبلاژ خیلی اهمیت دارد. آقای بهرام زند واقعا برای دوبله «امام علی(ع)» تلاش زیادی کرد. مدت‌ها فکر می‏کرد که صدای چه کسی به کدام کاراکتر می‏خورد. می‌توانم به جرات بگویم تمام گوینده‏ها در آن سریال حرف زدند.
تا آنجایی که به یاد داریم شما در زمینه دوبله کارتون هم فعالیت داشتید. صدای شما را در «باخانمان»، «سفرهای گالیور»، «معاون کلانتر» و ... به خاطر داریم. هنوز هم کار دوبله کارتون انجام می‏دهید؟

بعضی از کارتون‌ها واقعا قشنگ است و آدم دوست دارد جای شخصیت‏هایش حرف بزند اما بعضی‏های دیگر اصلا جذابیتی ندارد.

دوبله کارتون چقدر با فیلم‏های سینمایی و سریال فرق می‏کند؟ سخت‌تر است؟

 نه اصلا شخصیت‏های کارتونی هم هنرپیشه هستند. آنها هم حس دارند راه می‌روند حرف می‌زنند پلک می‌زنند. هیچ فرقی با آدم‌های معمولی ندارند.

بازیگر خاصی بوده که شما معمولا جایش حرف زده باشید؟ طوری که مردم آن بازیگر خاص را فقط با صدای شما به خاطر بیاورند؟

خیلی از هنرپیشه‌ها بودند الان زیاد یادم نمی‏آید. یکسری فیلم‌های هندی است که خب هر وقت قرار باشد جای هنرپیشه آن کسی صحبت کند من را خبر می‌کنند. بعضی از هنرپیشه‌های‌ هالیوود هم هستند. ترجیح می‏دهم اسم‌هایشان را نگویم چون شاید افراد دیگری هم جای آنها صحبت کرده باشند.