کودک امروز باهوش تر از کودک دیروز؟

عامل مهم و تأثیر گذار بر هوش هیجانی، عامل محیط در مقابل وراثت می‌باشد. کودک معاصر از وقتی چشم به این جهان می‌گشاید، تفاوت‌های اساسی با کودکان نسل‌های قبل دارد.

روزنامه ایران - محمدرضا ولدخانی، روان شناس کودک و نوجوان: عامل مهم و تأثیر گذار بر هوش هیجانی، عامل محیط در مقابل وراثت می‌باشد. کودک معاصر از وقتی چشم به این جهان می‌گشاید، تفاوت‌های اساسی با کودکان نسل‌های قبل دارد. والدین اغلب باسوادتر از والدین نسل قبل هستند. وسایل کمک تربیتی و کمک آموزشی بسیاری در اختیار تربیت کنندگان کودک از خانه گرفته تا مدرسه قرار دارد. او در ادامه می‌افزاید: تلویزیون و رسانه‌ها بسیار تأثیرگذارند، ارتباطات و مدارس و شیوه‌های آموزشی و تربیتی نو، همگی تأثیرات بسزایی در میزان اثرگذاری بر پرورش و غنی‌سازی هوش هیجانی کودکان دارد. این امر موجب شده تا والدین به خطا به این نتیجه برسند که فرزندشان از هوش وراثتی یا همان IQ بالاتری برخوردارند.

بعضی وقت‌ها احساس می‌کنم دخترم آرزو، سرشار از هوش است و وقتی که در ذهنم با گذشته و دوران کودکی خودم مقایسه می‌کنم، به این نتیجه می‌رسم که فرزندان نسل جدید باهوش تر از نسل ما هستند. اما از طرفی، گاهی اوقات در جایی که زمان استفاده از هوش و بروز دادن آن پیش می‌آید، آرزو این نتیجه‌گیری را نقض نموده و هوش مورد انتظار را از خود نشان نمی‌دهد و مرا در یک تردید و دوگانگی قرار می‌دهد که آیا واقعاً آرزو باهوش است یا من اشتباه کرده ام؟

این تردید و تشکیک، افکار و ذهنیت هایی است که برای بسیاری از والدین پیش می‌آید و علت اصلی آن هم این است که این پیش فرض را که «فرزندان نسل جدید باهوش ترند» بدون تحقیق و اثبات، برای خود مسلم و قطعی در نظر می‌گیرند و بر اساس آن تحلیل و نتیجه‌گیری می‌کنند.

محمدرضا ولدخانی، روان شناس کودک و نوجوان، بدون اینکه بخواهد به رد یا اثبات با هوش تر بودن کودکان نسل جدید بپردازد، والدین را از این دوگانگی ذهنی خلاص می‌کند.

ولدخانی دو نوع هوش را تعریف می‌کند: ضریب هوشی (IQ)، همان هوش حاصل از ارث و وراثت است که معمولاً وقتی خانواده‌ها به هوش فرزند خود اشاره می‌کنند، به این نوع هوش اشاره دارند، اما در مقابل، هوش هیجانی (EQ) قراردارد و آن هوش حاصل از تربیت خانواده و کلاً تأثیر محیط و جامعه‌ای است که فرزند شما در آن زندگی می‌کند و از آن تأثیر می‌پذیرد. به‌طور خلاصه، این هوش، همان توانایی سازگاری با محیط تعریف شده و بسیار مهم تر و کاربردی تر از IQ است.

این روان شناس با تفکیک این دو نوع هوش، مسأله را بسیار روشن می‌کند؛ به‌طور قطع، هوش هیجانی فرزندان نسل جدید در سطح بالاتری نسبت به فرزندان نسل‌های قبل قرار دارد و این بدان معنا نیست که الزاماً ضریب هوشی (IQ) هم در سطح بالاتری نسبت به نسل قبل باشد.

بسیاری از مردم، از آنجایی که هوش را همان IQ درنظر می‌گیرند، با چنین مشکلی مواجه می‌شوند. اما اگر بپذیرید که به‌جای ضریب هوشی که به وراثت افراد مربوط می‌شود، هوش هیجانی را در فرزندان نسل حاضر و یکی دو نسل قبل مقایسه کنید، به سادگی متوجه می‌شوید که فرزندانتان در سطح بالاتری از همسالان نسل‌های قبل از خود قرار دارند.

براستی چرا فرزندان ما دارای هوش هیجانی بالاتری نسبت به نسل‌های قبل هستند؟

ولدخانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: در اینجا بدون اینکه نسبت به کمتر یا بیشتر بودن ضریب هوشی نسل‌ها اظهار نظر کنیم، توضیح می‌دهیم که چگونه هوش هیجانی نسل جدید از نسل‌های قبل بیشتر و بالاتراست. هر چند که ممکن است اگر بخواهیم درباره IQ بررسی و اظهار نظر کنیم به این نتیجه می رسیم که این رابطه افزایشی بودن IQ در نسل‌های جدید، غیر قابل اثبات می‌باشد.

عامل مهم و تأثیر گذار بر هوش هیجانی، عامل محیط در مقابل وراثت می‌باشد. کودک معاصر از وقتی چشم به این جهان می‌گشاید، تفاوت‌های اساسی با کودکان نسل‌های قبل دارد. والدین اغلب باسوادتر از والدین نسل قبل هستند. وسایل کمک تربیتی و کمک آموزشی بسیاری در اختیار تربیت کنندگان کودک از خانه گرفته تا مدرسه قرار دارد. او در ادامه می‌افزاید: تلویزیون و رسانه‌ها بسیار تأثیرگذارند، ارتباطات و مدارس و شیوه‌های آموزشی و تربیتی نو، همگی تأثیرات بسزایی در میزان اثرگذاری بر پرورش و غنی‌سازی هوش هیجانی کودکان دارد.

 این امر موجب شده تا والدین به خطا به این نتیجه برسند که فرزندشان از هوش وراثتی یا همان IQ بالاتری برخوردارند، در صورتی که هوش هیجانی فرزندشان تحت تأثیر عوامل مختلف محیط، خواسته یا ناخواسته قرار گرفته و کودک از قدرت و توانایی بروز سازگاری بالاتری برخوردار گردیده است و اشکال اینجاست که کودک از هوش هیجانی بالایی برخوردار شده اما والدین به خطا با یکی دانستن هوش هیجانی و ضریب هوشی، بالا بودن هوش هیجانی و تأثیرات عوامل محیطی را به ضریب هوشی و عوامل وراثتی او نسبت می‌دهند.

به گفته این روانشناس، IQ حاصل وراثت و EQ محصول تربیت و تأثیرات عوامل محیطی بر کودک می‌باشد و به ارث و وراثت مربوط نمی‌شود. با عدم تفکیک این دو موضوع از هم، والد دچار سردرگمی در خصوص فرزند خود می‌شود. اما در صورت تفکیک آن، بخوبی درمی یابد که مهم نیست که فرزندش دارای ضریب هوشی بالا، متوسط و یا حتی کمی پایین باشد، بلکه اگر بکوشد تا هوش هیجانی او را هر چه بیشتر و بهتر تقویت کند و آن‌را پرورش دهد، فرزند دلبند خود را در مراتب بالایی از روابط اجتماعی و جایگاه اجتماعی مناسب خواهد دید که هیچگاه به صرف داشتن ضریب هوشی بالا به آن دست نخواهد یافت.

رابطه تغذیه قبل از بارداری و باهوش شدن کودک

برای با هوش تر شدن و زیباتر شدن كودك چه اصول تغذیه ونكاتی را قبل از بارداری ودر حین بارداری و بعد از ان باید رعایتكرد پاسخ :

اگر مایل هستید، هوش خود را افزایش دهید، یك لحظه تامل كنید و مطلب زیر را بخوانید. انتخاب این غذاها نه تنها شما را نزد دیگران باهوش جلوه می دهد، بلكه به شما كمك می كند كه توانایی تفكر و وضوح ذهنی خود را افزایش دهید.

1- روغن ماهی

طبق یك گفته قدیمی می توان گفت : " ماهی غذای مغز است."

روغن ماهی یك ماده غذایی مناسب برای مغز است، زیرا DHA ( چربی اُمگا-3 موجود در ماهی ) التهاب مغز را كاهش می دهد و از آن محافظت می كند.

مغز ما دارای 60 درصد چربی است كه بیشتر آن چربیDHA یاAA ( آراشیدونیك اسید ) است.AA به مقدار زیاد در لبنیات مثل كره و خامه وجود دارد، اماDHA فقط در انواع ماهی وجود دارد و در منابع گیاهی مثل دانه كتان وجود ندارد.

برای تهیه روغن ماهی یا روغن كبد ماهی سعی كنید مارك های معتبر آنها را خریداری كنید. در ضمن شكل مایع این دو ماده بهتر از كپسول آنهاست.

در تابستان و بهار كه شدت و مدت تابش نور خورشید كافی است، بدن به مقدار لازم ویتامینD مورد نیاز خود را می سازد. همانطور كه می دانید ویتامینD بر اثر تابش نور خورشید بر پوست بدن، ساخته می شود. ولی در زمستان و پاییز كه مدت و شدت تابش آفتاب كمتر است، نیاز به دریافت مكمل ویتامینD داریم. روغن كبد ماهی یكی از مهم ترین و غنی ترین منابع ویتامینD است.

بنابراین فرق روغن ماهی و روغن كبد ماهی در این است كه روغن كبد ماهی علاوه بر اسیدهای چرب اُمگا-3 ( DHA) ، منبع خوبی از ویتامین های A و D نیز می باشد.
توصیه می كنم روغن ماهی را از ابتدای بهار تا آخر تابستان مصرف كنید و از ابتدای پاییز تا آخر زمستان روغن كبد ماهی را دریافت كنید. ولی كسانی كه در مناطق آب و هوایی گرم ( آفتابی ) هستند، می توانند در تمام سال فقط روغن ماهی مصرف كنند و نیازی به مصرف روغن كبد ماهی ندارند.

2- سبزیجات تازه و خام

مواد غذایی كمی وجود دارد كه از نظر ارزش تغذیه ای با سبزیجات برابری كنند. كاهش سطح اسید فولیك در بدن با بروز بیماری آلزایمر ( فراموشی دوران پیری ) مرتبط است. همچنین آنتی اكسیدان ها و فیتوكمیكال ( رنگدانه های گیاهی ) های موجود در سبزیجات، هوش شما را حفظ خواهند كرد.

توصیه می كنم روزانه به ازای هر 25 كیلوگرم از وزن بدن خود 5/0 كیلوگرم سبزیجات مختلف مصرف كنید. اگر نوع متابولیسم بدن خود را بدانید، می توانید مقدار دریافت سبزی را تنظیم كنید. مثلاً اگر دریافت پروتئین شما بالاست، به مصرف سبزی زیادی نیاز ندارید؛ مثلاً بجای 5/0 كیلو ، روزانه 250 گرم سبزیجات به ازای هر 25 كیلو از وزن بدن نیاز دارید. اگر پروتئین رژیم شما بالاست، بایستی سبزیجاتی را مصرف كنید كه پتاسیم كمتری دارند مثل گل كلم، لوبیای سبز، اسفناج، مارچوبه، قارچ و كرفس ، زیرا مصرف سبزیجاتی كه پتاسیم زیادی دارند مثل كاهو، كلم پیچ و سایر انواع كلم به همراه پروتئین زیاد ، باعث عدم تعادل بیوشیمیایی بدن خواهد شد.

ولی افرادی كه دریافت كربوهیدرات غذایی اشان نسبت به پروتئین و چربی بیشتر است، می توانند سبزیجات فراوانی مصرف كنند به خصوص انواعی را كه پتاسیم بالایی دارند.

3- تخم مرغ خام

تخم مرغ منبع ارزان و مفیدی از مواد مغذی با ارزش است. مصرف تخم مرغ علاوه بر حفظ سلامت بدن، برای هوش و عملكرد ذهنی مفید است . در این مورد تخم مرغ خام فواید بیشتری نسبت به تخم مرغ پخته دارد.

شاید بپرسید چگونه تخم مرغ خام را مصرف كنیم ؟

برای مصرف تخم مرغ به صورت خام می توانید آن را با یك قاشق عسل، یك قاشق كنجد یا پودر گردو و یك قاشق پودر كاكائو در یك لیوان شیر ولرم یا گرم مخلوط كرده و میل كنید. در این صورت هم آن را خام مصرف كرده اید و هم معجون بسیار مفیدی برای سلامتی بدن خود و افزایش وزن ( برای افراد لاغر ) دریافت نموده اید.

اگر در مورد خطر باكتری " سالمونلا " كه در تخم مرغ خام وجود دارد، نگران هستید، مقاله ای را كه مربوط به خواص تخم مرغ خام است، مطالعه كنید تا نگرانی شما بر طرف شود.

4- از مصرف شكر خود داری كنید

شكر به عنوان یك غذا محسوب نمی شود، اما بیشتر اوقات جزء آن دسته از مواد غذایی است كه باید از مصرف آنها پرهیز كرد. اگر می خواهید میزان هوش خود را افزایش دهید و نمی توانید كاملاً از مصرف شكر پرهیز كنید، مصرف آن را كاهش دهید.

مواد غذایی خیلی شیرین، تعادل هورمون انسولین بدن شما را به هم می ریزند كه باعث ایجاد بیماری و گرفتگی ذهن شما می شوند.

ساده ترین روش برای كاهش مصرف شكر، پرهیز از مصرف انواع نوشابه های صنعتی، آب نبات و شیرینی جات است. همچنین در مصرف آب میوه های صنعتی میانه روی كنید.

5- توت فرنگی

توت فرنگی نه تنها خوشمزه است، بلكه یكی از مهم ترین منابع آنتی اكسیدانی قوی و فیتو كمیكال هاست كه سلامتی بدن را بهبود می بخشد. همچنین دارای فواید بی شماری برای مغز است. مطالعات نشان داده، مصرف این میوه فرآیند پیری را در مغز كاهش می دهد.

فقط زمانی كه یك مرتبه مقدار زیادی از آن را مصرف می كنید، مراقب قند موجود در آن باید باشید. سایر انواع توت نیز كه رنگ تیره ای دارند، دارای چنین اثراتی هستند؛ مثل تمشك و شاه توت.(در هنگام حاملگی از مصرف انواع توت خودداری کنید زیرا ممکن است ایجاد حساسیت کند)

كولین، ماده ای است كه به طور طبیعی در غذاهای چرب وجود دارد و حافظه را تقویت می كند. پزشكی از دانشگاه كارولینای شمالی بیان كرد، اگر در دوران بارداری مادر، به رژیم غذایی او كولین اضافه شود، قدرت حافظه جنین در حال رشد را برای مراحل بعدی زندگی افزایش می دهد.

در دوران بارداری و شیردهی، ذخایر كولین بدن مادر تخلیه می شود، در نتیجه كولین كافی برای رشد طبیعی مغز در دسترس نخواهد بود. كولین برای حفظ سلامتی افراد، موردنیاز است.

كولین یك تركیب فسفولیپیدی است كه در بدن، مواد محلول در چربی را حمل و چربی ها را امولسیه* می كند. این ماده مستقیماً روی پیام های عصبی موثر است و قدرت ساخت و آزادسازی استیل كولین را سرعت می بخشد. استیل كولین یك ناقل عصبی است كه در كنترل عضلات و قدرت حافظه دخالت دارد. منابع غذایی كولین عبارت اند از: شیر، جگر، تخم مرغ و بادام زمینی. در بدن نیز از اسید آمینه متیونین ساخته می شود. كولین به صورت مكمل های خوراكی نیز وجود دارد و مقدار مورد نیاز آن برای مردان 550 میلی گرم در روز و برای زنان بالغ 425 میلی گرم در روز است.