چی بخورم تهوع نگیرم؟

مجله سیب سبز - میترا جلیلی: هر بویی حال‌تان را به هم می‌زند و توان خوردن خوشمزه‌ترین غذاهایی که قبلا با ولع سراغ‌شان می‌رفتید را ندارید؛ برای خانم‌های باردار، چنین وضعیت آزاردهنده‌ای ویار نامیده می‌شود و تهوع صبحگاهی دوران بارداری، معمولا 3 تا4 ماه با آنها می‌ماند. همه خانم‌ها این روزهای سخت را سپری نمی‌کنند اما در بعضی موارد این شرایط در کل 9ماه بارداری با مادر همراه است و حتی به کاهش وزن مادر در برخی ماه‌ها و اضافه نشدن میزان طبیعی وزن در ماه‌های دیگر می‌انجامد.

اگر شما هم باردار هستید و ویار امان‌تان را بریده، بهتر است بدانید به‌جز قرص‌های معمولی که مصرف می‌کنید می‌توانید با داشتن یک رژیم غذایی مناسب و متعادل از روزهای بارداری‌تان لذت بیشتری ببرید. برای باخبر شدن از فوت و فن‌های طبیعی مهار ویار، می‌توانید از دکتر زهرا شاه‌حسینی، متخصص طب سنتی کمک بگیرید. او به شما می‌گوید چطور تهوع و حساسیت‌تان به بوها را بدون دارودرمانی کنترل کنید.

پرخوری را کنار بگذارید

ممکن است در این روزها حرف‌های عجیب و غریبی بشنوید که هیچ نیازی نیست به آن گوش کنید. مثلا می‌گویند«حالا که بارداری پس باید جای دو نفر غذا بخوری». این گفته کاملا اشتباه است و هیچ نیازی نیست در این روزها از دستگاه گوارش خود بیش از حد کار بکشید چون مطمئنا حالت تهوع شما شدیدتر می‌شود. درعوض باید تعداد وعده‌های غذایی را زیاد و حجم غذاها را کم کنید. اگر در هر وعده غذایی تنها دو، سه قاشق گنجایش غذا خوردن دارید، اشکالی ندارد، شما حتی می‌توانید تعداد وعده‌های غذایی را به 15 بار در روز هم برسانید.

فقط یادتان باشد كه هرگز گرسنه نمانید چون گرسنگی به تهوع شما دامن می‌زند. هرچه به ماه‌های آخر نزدیک‌تر می‌شوید این قاعده را بیشتر رعایت کنید تا بارداری راحت‌تری داشته باشید. همچنین باید غذا را آرام‌آرام بخورید و بعد از آن هم استراحت کنید.


غذای نفخ‌دار ممنوع

می‌توانید پزشک خودتان باشید و با کمی توجه به عادات غذایی‌تان، غذاهایی که سبب تهوع شما می‌شود را حذف کنید. بهتر است از مصرف هرگونه غذایی که باعث نفخ یا سنگینی معده، ترش کردن و مانند آنها می‌شود خودداری کنید. غذاهای آبکی و ترید هم سبب تهوع می‌شود پس آن را از وعده‌های غذایی‌تان حذف کنید. بهتر است شکلات، قهوه، چای پررنگ، نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های حاوی کافئین را زیاد مصرف نکنید چون معده را تحریک کرده و سبب تهوع، همچنین سوزش سر دل می‌شود. یکی دیگر از نبایدها هم مصرف سرکه و ترشی، همراه غذا یا سالاد است.

 همه این موارد را که رعایت کردید، بهتر است به موارد دیگری نیز توجه کنید یعنی از دراز کشیدن و خم شدن به جلو، بعد از غذا پرهیز کنید و در زمان استراحت هم سر را بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا با مشکلات ناشی از ویار کمتری مواجه شوید.

عرق نعناع بخورید

اگر با وجود رعایت این موارد بازهم بعد از خوردن غذا دچار حالت تهوع می‌شوید، می‌توانید اندکی عرق نعناع بعد از غذا بخورید. از دیگر موادی که می‌توانید پس از غذا مصرف کنید، مخلوط زیره، نبات و هل به نسبت مساوی است. این مواد را با یکدیگر آسیاب کرده و بعد از هر وعده غذا یک قاشق چای‌خوری قورت بدهید.


نعناع، گیاهی خنک است پس اگر علاوه بر تهوع دائم احساس گرما می‌کنید، احساس گر گرفتگی دارید و صورت‌تان قرمز می‌شود یا دل‌تان برای نوشیدنی خنک پر می‌کشد سراغش بروید. بهترین راهکار مقابله با ویار این دوران، مصرف چای نعناع، شیرینی‌های رژیمی نعناعی یا حتی آدامس نعنای است. البته عده‌ای هم هستند که به بو خیلی حساسند و بوی قوی این آدامس‌ها ممکن است سبب دل به هم خوردن آنها شود که بهتر است از آن اجتناب کنند.

زیره را فراموش نکنید

یکی دیگر از موادی که می‌توانید برای مقابله با حالت تهوع پس از غذاخوردن استفاده کنید، زیره است. می‌توانید زیره را بو دهید و با مرزه مخلوط کنید و بعد از غذا به میزان خیلی کمی از آن بخورید یا اینکه دو قاشق غذاخوری زیره سبز را با سه قاشق غذاخوری شکر مخلوط و آسیاب کنید تا به صورت پودر دربیاید و بعد از هر وعده غذایی، یک قاشق چای‌خوری از این مخلوط را در دهان بگذارید تا کم‌کم و آرام‌آرام حل شود و جلوی حالت تهوع شما را بگیرد.

با غذاهای چرب، تند و شور خداحافظی کنید

یکی از مشکلات زنان باردار حالت دل به هم خوردگی با استشمام بوهای مختلف است پس تاحد امکان در غذای خود از سیر و پیاز کمتری استفاده کنید و مصرف روغن، غذاها و مواد شور، مواد تلخ مثل زیتون تلخ، فلفل، لوبیا، کنجد، غذاهای تند، پرادویه، چرب و سرخ کردنی را هم برای خودتان خط قرمز بدانید. غذاهای سرخ کرده، چرب و سس‌دار به علت تشدید اسید معده می‌توانند باعث تشدید حالت تهوع شوند. وقتی می‌گوییم شور، حتی آجیل شور را هم دربرمی‌گیرد. شاید دل کندن از فست‌فودها و غذاهای پررنگ و بو برای‌تان سخت باشد ولی برای داشتن یک نوزاد سالم و البته حالت تهوع کمتر، بهتر است این موارد را رعایت کنید. به طور کلی غذاهایی بخورید که راحت هضم می‌شوند و دستگاه گوارش شما را اذیت نمی‌کنند.


به مزاج خود اهمیت دهید

در طول بارداری بهتر است به مزاج خود بیش از هر زمان دیگری اهمیت بدهید و از خوردن غذاهای بسیار گرم یا بسیار سرد هم از نظر دما و هم از نظر مزاج خودداری کنید. مثلا آب بسیار سرد یا بسیار گرم، یخ و بستنی را بهتر است زیاد استفاده نکنید. گوجه‌فرنگی، سرکه و ماست ترش هم سرد هستند پس بهتر است این مواد را هم کمتر مصرف کنید تا حالت تهوع شما تشدید نشود.

ویار شدید دارید؟ داروی گیاهی خودسرانه مصرف نکنید

برخی معتقدند گیاهان ضرری برای بدن ندارند ولی از آنجا که در دوران بارداری بدن در حالت خاصی قرار دارد حتی در مصرف داروهای گیاهی نیز باید دقت شود. اگر کسی ویار خیلی شدیدی دارد، آب بدنش مرتب کم شده و وزنش هم کاهش می‌یابد نباید خودسرانه داروی گیاهی مصرف کند. بهتر است حتما به پزشک مراجعه کند تا دوز مناسبی از این داروها به وی توصیه شود.

1 /  زعفران ممنوع!

 به طور کلی بهتر است زنان باردار از داروهای گیاهی با خاصیت قاعده‌آور پرهیز کنند چون ممکن است این دارو را به نیت بهتر شدن حالت تهوع بخورند ولی سبب سقط جنین و مشکلات دیگری برای آنها شود. پس بهتر است در این دوران از مصرف اسطوخدس، بومادران، خارمریم، رازک، رازیانه، ریشه گزنه، مریم‌گلی، همیشه بهار، ترخون، وانیل، پرسیاوش، خارخسک، دم اسب، شاهی و عنّاب خودداری کنند.

2 /  آسپرین مصرف می‌کنید زنجبیل ممنوع

زنجبیل یکی از داروهای گیاهی است که در رفع همه حالت‌های تهوع ازجمله تهوع صبحگاهی ناشی از بارداری می‌تواند مفید باشد. زنجبیل به راحتی هضم می‌شود و شکم را نیز گرم می‌کند. اما به یک نکته مهم باید دقت کرد؛ اگر از آسپرین یا داروهای ضدلختگی خون استفاده می‌کنید، باید دور زنجبیل را خط بکشید چون زنجبیل هم همین خاصیت را دارد. از سوی دیگر اگر مزاج گرمی دارید بهتر است از این داروی گیاهی گرم استفاده نکنید چون تهوع شما را بدتر می‌کند ولی اگر سردمزاج هستید، دائم احساس سرما می‌کنید، به دنبال پوشیدن لباس بیشتر هستید و نیاز به نوشیدنی گرم دارید زنجبیل داروی تهوع صبحگاهی شماست.

بهتر است بیسکویت زنجبیلی را فراموش کنید چون شکر زیاد و زنجبیل ناکافی دارد درعوض سراغ زنجبیل تازه بروید. دو قاشق چای‌خوری زنجبیل رنده‌شده را در آب جوش بریزید و کنار بگذارید تا آرام‌آرام سرد شود و از این مایع خنک در طول روز بنوشید. فقط یادتان باشد مصرف روزانه بیش از سه گرم زنجبیل معادل سه قاشق چای‌خوری از این گیاه مجاز نیست. اگر هم تهوع شما به درازا کشید و خواستید بیش از سه ماه برای مقابله با حالت تهوع خود از زنجبیل استفاده کنید حتما با پزشک مشورت داشته باشید تا مشکلی پیش نیاید.

میوه‌های خشک

اگر ویار زیادی دارید و نمی‌توانید میوه بخورید، بهتر است از توت خشک، انجیر، کشمش و مویز استفاده کنید چون مصرف این میوه‌های خشک‌شده می‌تواند حالت تهوع، استفراغ، ویار شدید و همچنین مشکل بی‌اشتهایی زنان باردار را حل کند.

با میوه‌ها معجزه کنید

انار:  در بین میوه‌ها، انار را فراموش نکنید به‌ویژه انواع ملس آن یعنی نه ترش باشد و نه شیرین. اگر برای زن باردار امکان دارد لایه‌های سفیدرنگ نازک درون انار را هم با دانه‌ها بخورد که عاملی مهم در کاهش ویار است و عملا ضدتهوع محسوب می‌شود. همچنین می‌توانید دانه انار را با ساییده برگ نعناع به صورت قرص درآورید و آن را در دهان نگه دارید. انار دانه خشک را نیز می‌توانید با سماق مخلوط کرده و آن را با کباب بخورید تا حالت تهوع‌تان برطرف شود.

سیب: عملکرد سیب و به نیز در کاهش حالت تهوع و مقابله با ویار بسیار مناسب است. قبل از خواب، آب سیب مصرف کنید تا قند خون‌تان تنظیم شود. خوردن و بوییدن به شیرین، گلابی و سیب نیز می‌تواند در کاهش تهوع صبحگاهی تاثیرگذار باشد. زردآلو، انگور و خشکبارهایی مانند بادام، پسته، فندق و گردو نیز می‌تواند در کاهش ویار تاثیرگذار باشد. سیب با مزه ترش هم می‌تواند در کاهش ویار موثر باشد.

به: میوه «به »را در دو حالت می‌توان استفاده کرد. در حالت نخست، به را لابه‌لای فویل بپیچید و سپس آن را در فر بپزید و بعد غذا کمی از آن را میل کنید. در حالت دوم نیز از «به» می‌توانید به صورت دم‌کرده استفاده کنید یعنی این میوه را رنده کرده و تفت دهید، سپس آن را چند دقیقه در دهان نگاه داشته یا بجوید حتی می‌توانید آن را دم کنید تا حالت تهوع شما کمتر شده و کم‌کم از بین برود. سنجد و خرمالو هم تا حدودی می‌تواند مانع ویار زیاد شود.


رایحه درمانی نمی‌گذارد حال‌تان بدتر شود

با اینکه زنان باردار از بسیاری بوها دچار حال به هم خوردگی می‌شوند و نمی‌توانند تحمل کنند ولی باز هم رایحه درمانی می‌تواند به بهتر شدن حال‌شان کمک کند هرچند برخی نمی‌توانند این بو را تحمل کنند و باید از این موضوع چشم‌پوشی کنند. ولی اگر شما هم از افرادی هستید که می‌توانید این رایحه را تحمل کنید بهترین راه، روشن کردن شمع یا روغن با بوی نعناع، زنجبیل و لیمو است.  همچنین می‌توانید با کمک ماساژ درمانی حال خود را کمی بهتر کنید.

شکم خود را خیلی آرام با مخلوطی از سه قطره روغن بابونه و یک قطره نعناع بمالید تا شکم گرم شود و از میزان تهوع‌تان کاسته شود. همچنین ماساژ دست و پا و گرم نگه داشتن زیر دنده‌ها با پارچه لطیف ازجمله توصیه‌های طب سنتی برای زنان باردار است. از نظر طب سنتی رشد جنین در دمای مناسب (گرما) انجام می‌شود پس از آنجا که جنین در حال رشد است مادر باردار باید پهلوهای خود را گرم نگه دارد تا میزان تهوعش هم کم شود.

درست بنوشید

اگر ویار دارید مصرف مایعات را فراموش نکنید؛ حتی اگر فکر می‌کنید با خوردن یک لیوان آب، حالت تهوع شما بیشتر می‌شود.

چای طعم‌دار

بابونه را همراه با چای دم کنید یا پوست لیموترش، نارنگی، پرتقال یا گریپ فروت را در چای رنده کنید. دانه‌های هل هم برای کم کردن حالت تهوع بسیار مناسب است  البته می‌توانید «به» را دم کنید یعنی رنده آن را در چای بریزید تا با یکدیگر دم بکشند.

آب با طعم لیمو

ورقه‌های نازک لیموترش را در ظرف حاوی آب سرد قرار داده و آن را در یخچال بگذارید و در طول روز به‌عنوان نوشابه بنوشید.

شربت عسل

 باتوجه به مزاج و میزان علاقه‌تان به شیرینی(حداقل یک قاشق غذاخوری) عسل را در یک لیوان آب حل کنید و سپس مقداری آب لیموترش که بهتر است تازه باشد را در آن بچکانید. اگر هم مجاز به استفاده از زنجبیل هستید، می‌توانید کمی از این گیاه در حد یک نوک قاشق چای‌خوری را به این نوشیدنی اضافه کنید.

مجله سیب سبز: رنگ به رنگ، از همه رنگ و البته از همه طعم! تا همین چند وقت پیش فقط یک سس مایونز سفید و یک سس کچاپ قرمز بود و هر غذا یا سالادی که درست می‌کردیم، درنهایت با همین 2 نوع سس طعم‌دار می‌شد اما این روزها تنوع سس‌ها آنقدر زیاد شده که یک سالاد فصل ساده را با چندین طعم مختلف می‌توان امتحان کرد و نه‌تنها میزان کالری و چربی این سس‌ها با هم متفاوتند که سس مخصوص هر غذا هم تولید شده؛ سس ساندویچ، سس سیب‌زمینی و... اما این سس‌ها تا چه حد باید در سبد غذایی روزانه ما مصرف شوند؟ اصلا فایده‌ای هم دارند یا فقط چاق‌کننده‌اند؟ واقعا چاق‌کننده هستند یا این فقط یک شایعه است؟! آیا انواع بدون چربی سس‌ها بهترند؟ در ادامه خواص 6 سسی که نسبت به مایونز و کچاپ کمتر با آنها آشنا هستیم همچنین پاسخ سؤالات بالا را  از زبان آقای دکتر رضا راست‌منش، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و آقای دکتر رضا حشمت، متخصص طب سوزنی را می‌خوانیم؛ با ما همراه باشید.


صددانه یاقوت در یک قوطی!

سس انار از آن سس‌هایی است که 4-3 سالی است وارد بازار مصرف شده و برای انواع غذاهای گوشتی، دریایی و جوجه‌کباب مناسب است. این سس از ترکیب پوره انار، نمک، شکر و آب تولید شده و ازجمله فواید مصرف آن می‌توان به: جلوگیری از آسیب‌های عصب و پیری، پیشگیری از ابتلا به آلزایمر، پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت سرطان به ویژه سرطان سینه و پروستات، تنظیم هورمون‌های استروژن، کاهش کلسترول بد خون و فشارخون بالا، بهبود جریان خون، ضدسرفه، تقویت سیستم ایمنی بدن، مقابله با مشکلات گوارشی (نفخ، اسهال، تهوع)، ضدالتهاب، ضدباکتری و ضدویروس بودنش اشاره کرد.

نکته: حتما با خودتان می‌گویید حالا که این سس این‌قدر پرخاصیت است، بهتر است تا می‌توانم از آن استفاده کنم اما فراموش نکنید که اولین اصل تغذیه تعادل و توازن است؛ غذاها صرفا به‌دلیل خاصیتی که دارند، خورده نمی‌شوند بلکه آثار روانی غذا خوردن نیز برای ما بسیار مهم است. پرزهای چشایی ما نیاز دارند که با طعم‌ها، بافت‌ها و قوام‌های مختلف نواخته و نوازش شوند. پس ما مجازیم که از همه غذاها حتی نمک، شکر، نوشابه و سس بهره‌مند شویم اما اصل توازن و تعادل را هم نباید فراموش کنیم، پس زیاده‌روی ممنوع!

ماست و لیمو، مخصوص سالاد! 

بعضی شرکت‌های خوش‌ذوق آمده‌اند ماست پاستوریزه، سرکه، سبزیجات معطر، روغن مایع، شکر و نمک را با پودر خردل مخلوط کرده‌اند و سس خوشمزه‌ای به اسم سس ماست درست کرده‌اند که از سس‌های ماستی خانگی بسیار بسیار خوشمزه‌ترند. البته این شرکت‌ها با ترکیب روغن مایع، آب، تخم‌مرغ، سرکه، شکر، آبلیمو و نمک با پودر خردل هم سس لیمو را راهی بازار کرده‌اند که آن هم طعم بسیار دلنشینی دارد و باید قبول کنیم که اسم این سس‌ها، خیال آدم را از بابت چربی و کالری اضافه راحت می‌کنند؛ شما هم همین حس را دارید؟

نکته: نباید فکر کنید که سس لیمو یا سس ماست چون از لیمو و ماست تهیه شده‌اند، بهتر از مایونز معمولی بوده و کم‌ضررترند. ماده موثره موجود در این سس‌ها هم آنقدرها نیست که بخواهد مجوزی در زیاده‌روی مصرف‌شان باشد اما یادمان نرود همان‌طور که بخشی از جامعه دچار چاقی است، بخش دیگری هم دچار کمبود وزن است و اگر این سس‌ها با تنوعی که دارند، بتوانند اشتهای افراد را برای غذا خوردن باز کنند، جای‌تقدیردارد!

سس مخصوص فلفل‌خورها!

سس چیلی‌تای از ترکیب فلفل تند قرمز، شکر، نمک، سرکه، پیاز، سیر، گلوکز، ادویه‌جات و آب تولید شده و برای همه غذاهای گوشتی، دریایی و سوخاری، پیتزا، لازانیا و حتی ماکارونی مناسب است. اما از فواید بی‌شمار این سس می‌توان به این موارد اشاره کرد: تقویت‌کننده قلب، بازکردن رگ‌های خونی، ضد خونریزی، تحریک‌کننده ترشحات معده و رفع سوء‌هاضمه.

نکته: چیلی حاوی ماده‌ای به نام کسپیسین است که سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد و برای کاهش وزن و مواردی که ذکر شده، خوب است اما برای فردی که دچار زخم معده یا زخم اثنا عشر است، همچنین برای فردی که مشکلات شبکیه است، مضر است. البته نباید انتظار داشته باشیم تمام محصولات برای همه افراد با سلیقه‌های مختلف غذایی و بیماری‌های متفاوت مناسب باشد چون به این ترتیب باید نانوایی‌ها را هم، به دلیل ضرری که برای بیماران سلیاکی دارند، تعطیل کنیم!


مخصوص ساندویچ!

اگر تا حالا ساندویچ‌های‌تان را با کچاپ، سس فرانسوی یا خردل می‌خوردید، حالا دیگر سسی هست که مخصوص ساندویچ است. متخصصان صنایع غذایی رب گوجه‌فرنگی، زرده تخم‌مرغ، ادویه‌جات، روغن مایع سویا، خیارشور، سرکه، شکر، نمک و آب را مخلوط کرده و سسی فقط برای ساندویچ تولید کرده‌اند.

نکته: در رژیم غذایی معمول افراد، امکانش بسیار زیاد است که در خوردن نمک افراط شود اما افراط در مصرف سس کمتر دیده می‌شود چراکه غذاهای چندانی در فرهنگ ما وجود ندارد که بتوان آنها را با سس مصرف کرد، بنابراین اگر بخواهیم این لذت را هم از خودمان بگیریم، دیدگاهی افراطی خواهد بود. کسانی که در مصرف سس افراط می‌کنند، نشان‌دهنده این است که رژیم غذایی‌شان به طور اساسی با مشکل مواجه است؛ چون اساسا سس‌ها با فست‌فودها خورده می‌شوند و مصرف بیش از حد سس یعنی مصرف بیش از حد فست‌فود و قطعا مشکلات زیادی برای سلامت فرد ایجاد می‌شود؛ یادمان باشد این مشکلات در درجه اول ناشی از مصرف زیاد فست‌فود است نه سس!

مخصوص سیب‌زمینی

روغن مایع سویا، رب گوجه‌فرنگی، ادویه، گلوکز، سرکه، شکر، نمک و آب را ترکیب کرده‌اند و سسی مخصوص سیب‌زمینی سرخ‌کرده درست کرده‌اند که البته با انواع ساندویچ و غذاهای گوشتی هم مناسب است. ادویه کاری موجود در سس سیب‌زمینی، به دلیل داشتن ماده «کرکیومین» که عامل ضدالتهاب و یک آنتی‌اکسیدان قوی است، باعث کاهش التهاب مفاصل می‌شود. کاری همچنین محافظ کبد، ضدمیکروب، ضدنفخ، مقوی معده، معرق، دارنده ویتامین C، ضدسرطان و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد است و برای لاغر شدن و بهبود سرماخوردگی مفید است.

نکته: نباید بیش از حد درگیر عناوین تجاری شویم؛ اینکه نام یک محصول رژیمی است، یعنی کالری کمتری دارد، نه‌اینکه کالری ندارد! بنابراین با استفاده بیش از حد باز هم چاق‌کننده است. همچنین وقتی در فواید سسی ذکر شده که به دلیل داشتن کرکیومین خواص آنتی‌اکسیدانی دارد، باید حواس‌مان باشد که کرکیومین برای اینکه بتواند مفید واقع شود، باید روزانه 3 میلی‌گرم مصرف شود؛ آیا این ماده به حد کافی در این سس وجود دارد؟ در ضمن، آنتی‌اکسیدان‌ها در طولانی‌مدت اکسیده می‌شوند و به این ترتیب اگر فرض کنیم خوردن آنتی‌اکسیدانی که اکسیده شده، ضرر ندارد، مطمئنا خاصیتی هم ندارد. همچنین سس‌های غنی شده با امگا3؛ آیا امگا 3 موجود در این سس به اندازه‌ای هست که بتواند در بدن مفید واقع شود؟ اگر نیست، پس نباید تبلیغی بر این موضوع صورت گیرد و اگر به اندازه کافی امگا3 دارد، آیا ویتامین E هم در این سس وجود دارد که بتواند امگا 3 را جذب بدن کند؟! بنابراین نباید با تکیه بر این عناوین، مجوز زیاده‌روی در مصرف چنین محصولاتی را برای خود صادر کنیم؛ در حد تفنن مصرف کنیم تا هم لذت ببریم و هم سالم بمانیم.