چقدر مهم است IQ فرزند شما بالا باشد؟

خلاقیت: سال ها پیش وقتی از هوش و بچه باهوش صحبت می کردیم. منظورمان از هوش، کاملا ملموس بود و احتمالا فقط شامل بچه های درس خوان می شد و بس. اما امروز در روزگاری به سر می بریم که هر روز تعریف جدیدی از هوش های مختلف ارائه می شود و کم کم کار به این جا رسیده که درمورد کارکرد هوش اصلی که همان هوش ریاضی معروف باشد به شک افتاده اند.

درواقع شک دارند که این هوش به کار زندگی می آید یا فقط به درد همان دوران مدرسه می خورد و بعد از آن هوش ها و بینش های دیگر است که می تواند زندگی فرد را در مسیر تحول و پیشرفت قرار دهد.


واقعیت هم این است که عده زیادی از کارشناسان این حوزه به این نتیجه رسیده اند که هوش ریاضی یا همان IQ در بسیاری از موارد حتی باعث پس رفتن فرد در موقعیت های اجتماعی می شود و هوش های دیگری لازم است تا فرد بتواند مسیر درست را برای رسیدن به اهداف زندگی خود، تشخیص دهد.

در صفحات پیش رو درباره همین موضوع صحبت کرده ایم. این که «آیا هوش ریاضی به کار زندگی آینده فرزند ما می آید یا نه؟» نکات دیگری هست که به جای IQ باید توجه مان را معطوف به آنها کنیم.

ساخت افسانه هایی درباره تست هوش

تضمینی برای درس خوان ها وجود ندارد

امروزه والدین بیش از هر زمان دیگری درمورد این که فرزندان آنها در زندگی موفق باشند، نگران هستند. بیشتر آنها می خواهند فرزندان شان پیشرفت کنند و بیشتر والدین علاقه مند هستند که فرزندان آنها به عنوان کودکان بسیار باهوش معرفی شوند. اما از آنجا که هوش یک شی قابل معامله نیست، این واژه را به سختی می توان توصیف و حتی درک کرد.


بعضی از کارشناسان، هوش را به عنوان نوعی قابلیت فکرکردن، استدلال آوردن و حل مشکلات می دانند. روان شناسان بحث های تکمیلی تری درمورد این موضوع انجام داده و مطالعات خود را به نقش محیط به عنوان عاملی در تحریک هرچه بیشتر هوس کودک یا کم شدن آن و اینکه آیا هوش افراد ریشه ای در ژن یا مغز آنها دارد، تمرکز کرده اند.

دیگران تئوری های تکامل یافته تری درمورد هوش موسیقایی یا هوش فرد در عوامل احساسی و رفتارهای شخصی ارایه کرده اند. عموم مردم با واژه آی کیو به معنای میزان سطح هوش آشنایی دارند. متاسفانه برداشت اشتباه مشترکی در بین عموم رواج دارد که اگر میزان آی کیو یک کودک را بدانیم می توانیم اطلاع دقیقی درمورد این که چقدر باهوش است و چه میزان در زندگی آتی خود موفق می شود، پیدا کنیم. اما این برداشت کاملا اشتباه است. اطلاعات دریافت شده از یک تست آی کیو کاملا محدود هستند.

منشا

بگذارید نگاهی به منشا تست آی کیو بیندازیم. این نتست ها از ابتدا با اهدافی نظامی توسعه یافتند تا اگر سربازی از نظر فردی مشکلی داشت، تشخیص داده شود. سپس این تست روی دانش آ»وزانی که به تحصیلات ویژه نیاز داشتند، انجام شد. اما خیلی زود تست IQ به عنوان آزمونی برای تشخیص میزان توانایی یا سطح هوش معرفی شد. برای همین عموم مردم فکر می کنند که هوش افراد توسط تست آی کیو مشخص می شود.

از نظر تئوری تست های آی کیو سطح توانایی افراد در اندیشیدن و استدلال کردن آنها را در مقایسه با اکثریت افراد دیگر در گروه سنی آنها تخمین می زند. اما خیلی چیزها می توانند روی تست و امتیاز آی کیو تاثیرگذار باشند.

مثلا اگر کودک خسته یا حواس پرت باشد، این امتیاز تحت تاثیر قرار می گیرد. گاهی اوقات رابطه میان آزمون گیرنده و کودک یا حتی شرایط محل تست هم تاثیرگذار می توانند باشند. درواقع والدین باید بدانند که انجام یک تست آی کیو می تواند مثل آزمایش خون گرفتن یا وزن کردن باشد. معمولا نتیجه این جور چیزها با گذشت زمان ثابت می مانند ولی ممکن است اگر در زمان دیگری سنجش شوند، امتیاز متفاوتی حاصل شود.

محدوده

این که بدانیم تست آی کیو تنها محدوده ای از توانایی هایی را که از یک کودک انتظار داریم برای مان مشخص می کند، خیلی مهم است. روان شناسان واژه هایی نظیر متوسط، بالا و کندی در یادگیری را برای تعیین این محدوده به کار می گیرند. معمولا آی کیو بین 90 تا 109 به طور متوسط درنظر گرفته می شود.

در این شرایط باید توجه بیشتری به کودک شود تا آی کیو او به سطح بالاتری برسد. تست آی کیو می تواند درمورد این که کودک برای کسب کامیابی به چه آموزش هایی در زمینه تحصیلی نیاز دارد هم کمک شایانی کند. اگر نتیجه تست پایین تر از این میزان باشد، زمانی است که کودک با مشکلاتی در یادگیری تحت عنوان Specific Learning (Disability SLD) و در خواندن موسوم به dyslexia و در ریاضیات تحت نام dyscalculia رو به رو می شود.


کامیابی در زندگی

IQ چه تاثیری در کامیابی کودک در زندگی می گذارد؟ با اینکه این تاثیر زیاد به نظر می رسد ولی یک رابطه کوچک نسبی میان امتیاز IQ شخص و کامیابی های بعدی او در دنیای واقعی خارج از مدرسه وجود دارد. تحقیقات نشان داده که تست IQ در پیش بینی کامیابی کودکان در مدرسه در رده های ابتدایی بسیار قوی هستند و در رده های راهنمایی و به خصوص دبیرستان از امتیاز کمتری برخوردار خواهند بود.

می توان گفت که خیلی عوامل دیگر روی کامیابی فرد تاثیرگذارند که شامل نگرش، انگیزه، مهارت های اجتماعی، قدرت رهبری و اعتماد به نفس هستند. این بدین معنا نیست که والدین تاثیر کمی در کمک به کودکان برای رسیدن به سقف پتانسیل آن ها می توانند داشته باشند. والدین در فاکتورهای دیگر نظیر اعتماد به نفس و رفتارهای خوب تحصیلی کودکان تاثیر به سزایی دارند.

ضمن این که توسعه حس صلاحیت کودک و ایجاد نگرشی نظیر «من می توانم از عهده این کار برآیم» نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. والدین می توانند برنامه هایی برای جهت دادن به توانایی های طبیعی و ذاتی کودکان در خانه و محیط زندگی آن ها فراهم آورند.

موسیقی، هنر و امکانات دیگر فرهنگی نه تنها زندگی کودک آنها را غنی تر می کند بلکه پایه هایی برای یادگیری های آتی آنها  نیز ایجاد می کنند. دوستان خانوادگی و شرکای تجاری هم می توانند به عنوان محرکی برای علایق خاص عمل کنند. علاوه بر همه اینها یکی از موثرترین اقداماتی که والدین می توانند انجام دهند این است که به فرزندان شان وظایف مشخصی در خانه بدهند و این وظایف را باتوجه به افزایش سن آنها بیشتر کنند و روی انجام این وظایف نظارت داشته باشند.

تست های IQ فقط می توانند سطح توانایی های کودک را معین کنند ولی فقط تجربیات واقعی زندگی او را به سمت شکوفایی حقیقی سوق می دهند. فراموش نکنید آلبرت انیشتین، والت دیسنی و استفن کینگ همگی در دوران مدرسه با مشکلات زیادی رو به رو بودند و حتی نتوانستند دوران تحصیل خود را به پایان برساند.


نقش

نقش اصلی یک تست IQ پیش بینی میزان کامیابی کودک در مدرسه و کمک به مدرسان او برای تصمیم گیری درمورد نیازهای آموزشی اوست. به طور کلی، هرچه IQ بالاتر باشد، آموزش قوی تری در مدرسه برای کودک نیاز خواهد بود. با این وجود، خیلی چیزهای دیگر می توانند روی کامیابی مدرسه ای کودک تاثیر بگذارند.

کودکان با IQ متوسط پایین در کلاس درس بهتر از دیگران عمل می کنند برای این که آنها خصوصیات مثبت دیگری مثلا اعتماد به نفس بالاتر، اراده بیشتر، تمرکز بالا، علایق خاص و غیره دارند. برخلاف آنها بعضی از کودکان با آی کیو بالا، ممکن است در کلاس درس تحت تاثیر مشکلات احساسی، توجه کم یا انگیزه پایین قرار گیرند.