با فرزندتان درباره اتفاقات مدرسه حرف بزنید

نی نی سایت - دکتر مسعود اسدی، روانشناس: بدون شک تابستان فصل مورد علاقه بیشتر دانش‌آموزان است چون برنامه‌ریزی فشرده‌ای برای آنها وجود ندارد و معمولا بچه‌ها درگیر ساعت و قوانین سفت و سخت فصل مدرسه نیستند اما با بازگشایی مدارس و به دنبال آن کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه‌ها ریتم زندگی بسیاری از دانش‌آموزان و البته والدین به هم می‌خورد و مشکلات زیادی ایجاد می‌شود.

البته از آنجایی که ممکن است بسیاری از کودکان تجربه مهدکودک و پیش دبستانی نداشته باشند یا اگر هم داشته باشند مکلف به انجام مشق و درس و حضور مستمر نبوده‌اند، محیط مدرسه و ورود به آن می‌تواند ایجاد دلهره و اضطراب کند.

اصلی به نام آمادگی

مهم‌ترین نکته برای والدین این است که قبل از ورود به این محیط باید آمادگی لازم را برای کودکشان ایجاد کنند. به این ترتیب اولین روز مدرسه به جای همراه شدن با گریه فرزندتان با خاطره‌ای هیجان‌انگیز همراه خواهد بود و او دیگر از نشستن کنار فرد دیگری که اصلا برایش آشنا نیست واهمه ندارد و آن را فرصتی برای دوستی می‌بیند.

در این میان نباید فراموش کنیم چند روز پیش از شروع مدرسه استرس سراغ دانش‌آموزان می‌آید و هر چه به روزهای پایانی تعطیلات نزدیک می‌شویم این استرس‌ها و اضطراب‌ها به ویژه برای دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی بیشتر می‌شوند.

پس شما به عنوان والدین باید با فرزندتان درباره مدرسه حرف بزنید و برایش توضیح دهید که اصلا باید به مدرسه برود و رفتن به مدرسه چه مزایایی به همراه دارد. البته صحبت‌هایتان باید مطابق با شخصیت و سن فرزندتان باشد.

مثلا همکلاسی‌هایش را دوباره می‌بیند یا با همکلاسی‌های جدید آشنا خواهد شد، چیزهایی را یاد می‌گیرد که او را به آرزوهایی که در سر دارد نزدیک‌تر می‌کند. همه این انرژی‌های مثبت، آمادگی لازم برای رفتن به مدرسه را فراهم کرده و دانش‌آموز راحت‌تر با فصل درس و مدرسه کنار می‌آید.

آموزش سالم غذا خوردن

از همان هفته‌های اول مدرسه فرزندتان را به خوردن خوراکی‌های سالم عادت دهید. دلیلی ندارد تمام خوراکی‌های رنگارنگ سوپرمارکت را در کیف فرزندتان بگذارید بلکه باید به او بیاموزید پاستیل، چیپس، پفک، اسنک و... او را بیمار می‌کند و دیگر بچه سالم و سرحالی نخواهد بود. برای زنگ‌های تفریح هم یک برنامه غذایی سالم برای کودکتان بچینید.

مثلا میوه‌های سفت که پوست‌شان راحت جدا می‌شود یا باید آنها را گاز زد (به جای آبمیوه پاکتی)، نان‌ و پنیر و گردو، مغز‌ها، پاکت شیر کوچک (به جای شیر کاکائو)، خرما، حلوا، کلوچه‌های خانگی را جایگزین هله‌هوله‌هایی کنید که بی‌خاصیت و مضرند و مطمئن باشید ذایقه کودک شما با کمی خلاقیت و توجه به مزه‌ها به مرور زمان تغییر خواهد کرد.

یک کودک مستقل

کودک شما از لحظه ورود به مدرسه باید مسائل زیادی را خودش به تنهایی مدیریت کند اما شما به عنوان مادر و پدر می‌توانید با صحبت کردن او را برای این مسئله آماده کنید.

به او مسئولیت بدهید. مثلا به او بگویید خودش برای تکالیفش برنامه بریزد؛ اینکه کی و چگونه تکالیف را انجام دهد. اگر فرزندتان کوچک است (قبل از دبستان) می‌توانید کارهایی به او یاد دهید که اعتماد به نفسش را بالا ببرد؛ مثلا گره زدن بند کفش‌ها. اگر کودک شما بتواند نیازهای اساسی را بدون تکیه به شما برآورده کند راحت‌تر به مدرسه می‌رود و کمتر دچار مشکل خواهد شد.

توضیح فراموش نشود

شما باید طوری با کودکتان رفتار کنید که از استرس مدرسه یک غول بزرگ نسازد. به او بگویید همه بچه‌ها به اندازه او می‌دانند و محیط مدرسه برای همه آنها مانند او جدید و کمی استرس‌زا است.

حتی باید به کودکتان بیاموزید خودش به همکلاسی‌ها سلام کند، اسم‌شان را بپرسد، در مورد علایق مشترک و... سر صحبت را باز کند. کودک شما باید یاد بگیرد محیط کلاس برای درس خواندن و یادگیری و بازی‌ها و دوستی‌ها برای زنگ تفریح است.

 همچنین از خاطرات مدرسه، مدیر، ناظم، معلم، هم‌کلاسی‌ها، گچ و تخته سیاه، زنگ تفریح و... برای کودکتان بگویید و از آینده آنهایی که درس خوانده‌اند و موفق شده‌اند با آب و تاب تعریف کنید تا اشتیاق او برای رفتن به مدرسه بیشتر شود.

اگر کودک کلاس اولی دارید...

کم نیستند بچه‌هایی که روز اول مدرسه را با گریه و ترس از تنهایی آغاز می‌کنند اما واقعا چطور می‌توانیم کودکمان را برای ورود به مدرسه آماده کنیم؟

اکثر کودکان هنگام جدایی از والدین، درجاتی از اضطراب و ناراحتی را نشان می‌دهند که این موضوع هم برای کودک و هم برای والدین او دردناک است. البته در مرحله‌ای از سن کودک، این ترس و اضطراب یک پدیده رشدی طبیعی است.

مثلا اولین روز مدرسه برای بسیاری از بچه ها با ترس جدایی از والدین و ورود به محیطی جدید همراه است و همین ترس ها است که باعث اشک ریختن کودک در اولین روز های ورود به مدرسه می شود اما جای هیچ نگرانی نیست چرا که پس از گذشت چند روز این مشکل برطرف خواهد شد.

البته آمادگی جدا شدن چه قبل از مدرسه و چه بعد از مدرسه باید بین پدر و مادر و کودک ایجاد شود. یعنی پدر و مادر با آموختن مهارت‌هایی به فرزندشان این اعتماد به نفس را در او ایجاد می‌کنند که کودک بتواند ساعاتی دور از والدین باشد و این تجربه را کسب کند که عدم حضور یا خروج آنها از خانه برای ساعاتی، نه تنها اتفاقی ایجاد نمی‌کند که شاید بعد از آن منجر به بهتر شدن روابط میان آنها نیز بشود.

 به همین دلیل روان شناسان توصیه می‌کنند که باید کودک را قبل از سنین ورود به مدرسه در زمان‌هایی کوتاه به مراقب جدید یا مهد کودک بسپارید و یا به بهانه خرید برای مدت کوتاهی بیرون بروید تا کودک تنهایی و جدایی از مادر را تجربه کند.

در عین حال، می‌توانید از تجربیات خوب زمان تحصیلشان برای کودک بگویید تا از مدرسه تصویر مثبتی در ذهنش بسازد.

از طرفی،اجازه دهید تا کودک شما بداند که می‌فهمید چقدر سخت است که انسان از کسی که تا این حد دوستش دارد جدا شود اما زیاد با او همدردی و دلسوزی نکنید، تسلیم خواسته کودک نشوید و به او بفهمانید که در مدرسه نیز در امنیت و سلامت خواهد بود.

 در این میان قوانینی هم برای ترک کودک و خداحافظی با او بعد از رساندنش به مدرسه وجود دارد.

هرگز مراسم خداحافظی و ترک کودک را طولانی نکنید، پس از بردن کودک به مدرسه مدتی آنجا بمانید و سپس کودک را با معلم یا دانش آموزان تنها بگذارید و به خانه برگردید.

در عین حال، فراموش نکنید که یواشکی ترک کردن کودک بزرگ‌ترین اشتباه است چون استرس زیادی به او تحمیل می‌شود و ترس از تنها شدن حتی در دوران بزرگسالی گریبان او را می‌گیرد. اگر هم کودک تحت هیچ شرایطی حاضر نشد با میل و رغبت به مدرسه برود، برای او فعالیت‌های تفریحی و سرگرمی فراهم نکنید.

با وجود همه موارد گفته شده پس از گذشت یک ماه کودک هنوز از مدرسه رفتن بیزار است و صبح‌ها با گریه و زاری از مادر جدا می‌شود، مشکلات هنگام جدایی ادامه دارد و یا صبح‌ها به بهانه سردرد، دل‌درد، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، و ... می‌خواهد خانه بماند، حتما باید با یک مشاور از نزدیک صحبت کنید چون درمان اضطراب‌های جدایی این چنینی کمی زمان‌بر است و به تکنیک‌های خاصی نیاز دارد.

البته نگران نباشید چون بیش از 90 درصد بچه‌ها تنها پس از گذشت چند روز از شروع مدرسه با محیط جدید آشنا می‌شوند و مشکلی از این بابت نخواهند داشت.

از او درباره اتفاقات مدرسه بپرسید

وقتی با فرزندتان به خانه برمی‌گردید از اینکه در مدرسه چه کارهایی کرده، سؤال کنید و از او بخواهید روزش را برایتان تعریف کند. بهتر است با معلم فرزندتان صحبت کنید تا بفهمید کودکتان بیشتر از چه چیزی در کلاس خوشش می‌آید که بتوانید آن را در خانه اجرا کنید تا به مدرسه رفتن رغبت بیشتری نشان دهد.

مجله سیب سبز: روشی که شما با کوچولوی‌تان صحبت می‌کنید در نحوه رشد زبانی او تاثیر بسزایی دارد و حتی می‌تواند ضریب هوشی او را هم تحت تاثیر قرار دهد.

یکی از نگرانی‌های هر مادری بعد از به دنیا آمدن فرزندش این است که تا وقتی نوزاد بخواهد حرف بزند چطور باید بفهمد چه چیز لازم دارد و چه می‌خواهد. در ضمن نگرانی بعدی این است که چطور قرار است کوچولو مثل بزرگ‌ترها حرف زدن یاد بگیرد. همه اینها می‌تواند به راحتی هر پدر و مادری را نگران کند اما نکته مهم آن است که والدین سعی کنند با کودک ارتباط کلامی داشته باشند. ایده‌آل‌ترین حالت ممکن این است که والدین روزانه 30 هزار کلمه در ارتباط با کودک استفاده کنند. در حقیقت مطالعات مختلف نشان داده است تعداد لغاتی که در حرف زدن با کودک استفاده می‌شود رابطه مستقیم با افزایش ضریب هوشی کودک دارد. در این مطلب با بعضی روش‌های موثر برای صحبت با کودک بیشتر آشنا شوید.

بگویید و تکرار کنید

ممکن است برای‌تان کسل‌کننده باشد اما تکرار برای کودک‌تان لذت‌بخش است. شنیدن چندباره یک کلمه در تقویت مسیر ارتباطی صدا و معنا در مغز کودک موثر است. تکرار همچنین باعث می‌شود او دنبال معنای آن به حافظه‌اش رجوع کند و آن را در ذهنش ثبت کند. تا یک سالگی کودک شما اغلب اصوات لازم را می‌داند اما نمی‌داند چه موقع باید از آنها استفاده کند. تکرار به او کمک می‌کند بتواند این وظیفه را به درستی انجام دهد.

از زبان اشاره استفاده کنید

برخی والدین فکر می‌کنند اگر با اشاره با کودک‌شان صحبت کنند او هیچ وقت انگیزه‌ای برای حرف زدن پیدا نمی‌کند اما مطالعات نشان داده کودکانی که اشاره‌ها را یاد می‌گیرند زودتر حروف صداها را می‌آموزند و به حرف می افتند.


داستان  تعریف کنید

برای کارهای روزانه تشریفات داشته باشید؛ پوشک عوض کردن، غذا خوردن، حمام کردن، لباس پوشاندن، خوابیدن تا با کودک‌تان ارتباط بگیرید. با توصیف کاری که برای آنها انجام می‌دهید و توصیه‌هایی که در کنجکاوی و عکس‌العمل‌هایش دارید می‌توانید 30 هزار کلمه در روز حرف بزنید.

دنبال بهانه‌ای برای صحبت کردن بگردید

هر وقت دیدید کودک‌تان زل زده به شما یا یکی از وسایل موجود در خانه یا حرکات بدن یا صدای عجیب و غریب درمی‌آورد فرصت را غنیمت بشمارید و مکالمه را شروع کنید. مثلا وقتی کودک‌تان به نحوه درست کردن شیرش توسط شما نگاه می‌کند، به او بگویید «می‌بینم که داری به من نگاه می‌کنی! می‌خوای بدونی دارم چیکار می‌کنم؟ دارم شیرت رو آماده می‌کنم. فکر کنم گرسنه‌ای.»

اینها را به یاد داشته باشید

 الگوها را دنبال کنید: کلا ما 2 نوع والدین داریم والدین «کمک‌کننده» که اجازه می‌دهند کودک مکالمه و فعالیت‌ها را هدایت کند و نوع دوم، والدین «دستوری» که اسباب‌بازی‌هایی را برای بازی کودک انتخاب و موضوع مکالمه را مشخص می‌کنند. بهتر است بدانید که والدین کمک‌کننده در بهبود زبان کودک خود تاثیر بیشتری دارند.

 نوبتی صحبت کنید: وقتی فرصت حرف زدن به کوچولوی‌تان را می‌دهید ضمن آنکه به او احترام می‌گذارید، می‌آموزید که چطور یک مکالمه دو طرفه داشته باشید. این کار را از روز تولد می‌توانید انجام دهید؛ خیلی زودتر از آنکه کودک کلمه‌ای بیاموزد. بعد از آنکه با او صحبت کردید مکث کوتاهی انجام دهید و منتظر جواب باشید. به مرور زمان او می‌فهمد که این زمان شانسی است که او برای دادن پاسخ خواهد داشت.

 مادرانه با او صحبت کنید: حالت سرزنده حرف زدن با کودک بسیار جالب است. تحقیقات نشان داده است کودکان دوست دارند با زبان خودشان با آنها صحبت شود. در این روش ساختار زبانی و دامنه لغات بهتری پیدا می‌کنند اما حواستان باشد که بین 18 ماه تا 2 سال و نیم کودک این نوع حرف زدن را ترک کنید چون ممکن است لحن آرام و پراغراق شما را تقلید کند.

بگذارید تقاضا کند

این کار را قبل از اینکه او به حرف زدن بیفتد هم می‌توانید انجام دهید. وقتی کودک شما موزی را که برایش خرد کردید خورد و شما احساس کردید که او باز هم موز می‌خواهد بدون آنکه ناخودآگاه مقداری در بشقابش بگذارید صبر کنید تا بسته به سن و سطح زبانش اشاره یا علامتی از او بگیرید یا به سادگی سؤال کنید «بازم موز می‌خوای؟» به جای اینکه همه چیز را آماده کنید، به کودک فرصت دهید درباره آنچه می‌خواهد از شما تقاضا کند.


5 اشتباه زبانی

همه والدین با وجود تمام مهارتی که در زمینه‌های مختلف دارند گاهی اشتباه می‌کنند. اینها بعضی از مهم‌ترین اشتباهات است:

 شما با کودک صحبت می‌کنید: بیشتر افراد شنوندگان خوبی نیستند. در حقیقت برخی محققان متوجه شده‌اند که بیشتر والدین اولین کلمه‌ای که کودک ادا می‌کند را به یاد نمی‌آورند. طبیعی است که درست صحبت نکردن کودک این کار را آسان می‌کند اما تامل کردن و شنیدن همان چیزهای نامشخصی که کودک ادا می‌کند به شما کمک می‌کند آنچه او می‌خواهد را بفهمید. مثلا وقتی می‌گوید شی می‌دانید که شیر می‌خواهد.

 تاکید بر کلمات: این کاری است که نباید انجام دهید. کودک به توپ رسیده است و می‌گوید اووه اما والدین توپ را از او دور می‌کنند: بگو توپ. کودک در حالی که عصبانی شده: اَه. والدین هنوز توپ را دور نگه داشته‌اند: اگه توپ رو می‌خوای بگو توپ. کودک: دوووووب

 تصحیح می‌کنید: تا به حال برای‌تان پیش آمده در حال حرف زدن باشید یک نفر وسط حرف‌تان بپرد و شما را تصحیح کند؟ این کاملا می‌تواند رشته کلام را از دست شما خارج کند به گونه‌ای که دیگر نخواهید صحبت کنید. این کار را نباید با کودک انجام دهید حتی اگر کلمه‌ای را اشتباه بگوید. زمانی که می‌خواهید به او پاسخ دهید کلمه درست را ادا کنید.

 مدام از لحن بچگانه استفاده می‌کنید: وظیفه شما این است که درست صحبت کنید و بچگانه حرف زدن می‌تواند بدترین راهنما باشد. بچگانه حرف زدن با مادرانه حرف زدن فرق می‌کند اگر کودک می‌گوید: «دوپ می‌خوام» والدین می‌گویند:‌ « بیا اینم دوپت» اما والدینی که مادرانه حرف می‌زنند می‌گویند «توپت رو می‌خوای؟!»

 زیاد حرف می‌زنید: کودک را به پارک می‌برید و مدام با او حرف می‌زنید؛ این درخته، بگو درخت، اینها برگه و رنگشون سبزه، کبوترها رو ببین، اونا دونه می‌خورن. او احساس می‌کند همه 30 هزار کلمه‌ای را که باید در روز می‌شنید در عرض یک ساعت دارد می‌شنود. این روش غلط است و نباید استفاده شود.