پل وِرِسک یکی از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن ایران

پل ورسک از جمله پل های استراتژیک ایران است

 

پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می شود که در مهرماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۳۴ ثبت آثار ملی شده است.

ورسک از جمله پل های استراتژیک ایران است که توسط شرکت سوئدی-دانمارکی کامپساکس و با تضمین ۷۰ ساله احداث شد. این پل فقط مخصوص عبور قطار است و در حال حاضر قطارهای مسافری تهران-ساری و تهران-گرگان پس از گذشت بیش از ۷۰ سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می گذرند. همچنین قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن عبور می کنند. امروزه پل ورسک علاوه براهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل، از جاذبه های سیاحتی ایران نیز محسوب می گردد.

  
تاریخچه پل ورسک :
در زمان حکومت رضاشاه و در اول اردیبهشت سال ۱۳۱۲ یورگن ساکسیلد به عنوان مدیرعامل شرکت دانمارکی کامپساکس (Kampsax) قرارداد احداث راه آهن شمال- جنوب ایران را امضاء کرد. تا قبل از آن برخی شرکت های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه آهن از میان کوه های البرز ناکام مانده بودند. یورگن ساکسیلد در این قرارداد تعهد داد تا احداث ۹۰۰ کیلومتر خط راه آهن را در مدت شش ماه به پایان برساند و برای ساخت هر متر راه آهن، معادل پنج دلار طلا (حدود ۱.۵ گرم طلای خالص) دریافت کند.

پس از آن بهترین مهندسان اروپا به ایران آمده و پس از تهیه عکس هوایی از کوه های البرز متوجه شدند که راه آهن باید از روستای عباس آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور می کرد و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به سمت تونل گدوک حرکت می کرد که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود. پس آنان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد.

همچنین وجود دره ورسک از چالش های دیگر این پروژه بود که مهندسان کامپساکس را مجبور کرد تا پلی با دهانه بزرگ را روی آن در نظر بگیرند. سرانجام کار ساخت این پل در اواسط آبان سال ۱۳۱۳ در شهرستان سوادکوه استان مازندران، توسط شرکت مهندسی دانمارکی کامپساکس، به عنوان برنده مناقصه ساخت پل، و توسط مهندسان آلمانی و اتریشی آغاز شد و در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۱۵ بازگشایی شد.

پل ورسک از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن سراسری ایران است

 
مهندس پل ورسک کیست؟
براساس گزارش روزنامه اطلاعات مورخ ۱۳۱۵/۲/۵ و آرشیو شرکت کامپساکس، لادیسلاوس فون رابسویچ (L. Von Robcevidc) مهندس سازنده پل ورسک می باشد. رابسویچ (۱۸۹۳ ٓ۱۹۷۵. م) که اهل اتریش است و مهندس ورسک نامیده می شد در مصاحبه خود با خبرنگار روزنامه اطلاعات می گوید: «روزی که این مدل را برای احداث پل ورسک تهیه کردم مهندسان دیگر با نظر حیرت به آن نگریسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار یکی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز که این پل احداث گردیده همه من و رفقایم را تحسین می کنند و آن را در شمار بهترین پل های قشنگ و شاهکار مهندسی می دانند» سمت مهندس رابسویچ رئیس نظارت ساختمان پل بوده است و او به همراه خانواده اش در خانه ای واقع در دره ورسک و نزدیک پل اقامت داشت. همچنین رابسویچ مسئولیت احداث تونل های مسیر راه آهن را نیز به عهده داشت و از بنیان گذاران روش تونل زنی جدید اتریشی (NATM) بود.

همچنین سرپرستی مهندسان محاسب و طراح پل برعهده هانس اتو ناتر (Hans Otto Nater) مهندس سوئیسی بوده است که در طراحی و احداث پل و ایستگاه راه آهن برن سوئیس نقش داشت. هانس ناتر (۱۸۵۶ ٓ۱۹۵۴. م) نابغه ریاضی و پل سازی، فارغ التحصیل دانشگاه پلی تکنیک زوریخ(سوئیس) بود که طراحی و انجام محاسبات پل های راه آهن سراسری ایران و نیز پل ورسک توسط گروهی از مهندسان تحت نظارت او انجام شد. در ۱۷ شهریور ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی تصویب کرد تا هانس ناتر با حقوق ماهانه ۱۷ هزار ریال به مدت یک سال به استخدام وزارت طرق درآید. همچنین مقرر شد نصف حقوق وی به صورت ریال و نصف دیگر آن که معادل ۱۰۵ لیره کاغذ و ۱۱ شیلینگ انگلیسی بود از قرار هر لیره ۸۰.۵۰ ریال در آخر هر ماه پرداخت شود. همچنین صد لیره کاغذ بابت هزینه مسافرت به سوئیس و صد لیره کاغذ برای برگشت به وی پرداخت شود. در سال ۱۳۱۸ از خدمات وی رسماً تقدیر شد. هانس ناتر بعد از جنگ دوم جهانی سه بار به ایران مراجعت کرد، ولی بر اثر بیماری و شدت ضعف مجبور به بازگشت به سوئیس شد.

ساکسیلد در کتاب خاطرات خود که آن را در سال ۱۳۵۰ با نام «خاطرات یک مهندس دانمارکی» چاپ کرد، برای طرح جلد کتابش از نمای پل ورسک استفاده کرد.  

 پل ورسک در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سواد کوه در استان مازندران قرار دارد

 
مشخصات فنی پل ورسک:
این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است. به بیان دیگر این بنا از ملات غیر مسلح ساخته شده است.

حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی اصلی و ۱۱۰ متر ارتفاع از ته دره است، جمعاً ۴۵۰۰ مترمکعب است. طول کلی پل ۸۶ متر است.هزینه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بوده است. برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی براستفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسید.

مکان پل ورسک:
این پل در درّه ورسک در روستای ورسک عباس آباد، واقع در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر زیرآب و ۸۵ کیلومتری شهر قائمشهر در محور فیروزکوه و در مسیر راه آهن شمال قرار دارد. این پل دو کوه عظیم و سخت گذر عباس آباد را به یکدیگر اتصال می دهد.  

  پل ورسک که از شاهکارهای مهندسی به حساب می‌آید در سال ۱۳۱۵ بازگشایی شد

جنگ جهانی دوم:
در سال ۱۹۴۳ که حمله متفقین به ایران قریب الوقوع بوده و آلمانها به شدت از این موضوع که متفقین ایران را تحت تصرف در بیاورند و در پی آن کمکهای نظامی و غذایی به استالینگراد برسانند، شخصی به نام ژنرال مایر نامه ای را از طرف شخص هیتلر به دست رضاشاه می رساند که در آن نامه، هیتلر از رضاخان درخواست می کند تا ایران، تمامی پلها و تونلهایی را که آلمانیها در مسیر راه آهن سراسری برای ایرانیها ساخته اند، از جمله پل ورسک را منفجر کرده تا در صورت حمله متفقین به ایران، اعزام نیرو و غذا از جنوب ایران به شمال آن و به سمت مرزهای روسیه با تاخیر و مشکلات فراوانی همراه گردد و آلمانها فرصت کافی برای نابودی استالینگراد را داشته باشند. در ادامه هیتلر به رضا شاه قول می دهد تا پس از پایان جنگ و پیروزی کامل بر روسها، به پاس زحمات رضاشاه در جریان جنگ، همان راه آهن، پلها و تونلها و چه بسا بهتر از آن را برای ایران خواهد ساخت. اما رضاشاه در جواب نامه هیتلر از ژنرال مایر خواست تا ضمن ارسال سلام او به پیشوا به هیتلر اطمینان خاطر دهد که ایران عضو کنوانسیون ژنو بوده و در این جنگ نیز اعلام بی طرفی نموده است. به این ترتیب هیچ کشوری حق ورود به خاک ایران را در زمان جنگ ندارد.

نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس، در بخش پل های با ارتفاع بیش از ۶۱ متر به ثبت رسیده است.

منابع: tebyan.net

ویدیو مرتبط :
پل قوسی Ulla بلندترین پل راه آهن سریع السیر در دنیا

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند

رضایی در دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه:

ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند

وی گفت: اقتصاد ایران در گذشته بیشتر وابسته به دولت بود اما از چند سال پیش بدنبال کاهش حجم فعالیتهای اقتصادی دولت و فعال کردن بخش خصوصی هستیم که این امر به سیاستهای کلی اصل 44 مشهور شده است و ما این سیاستها را در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و به تصویب رهبر انقلاب اسلامی ایران رسانده ایم.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بازدید از دانشگاه بورس و بازرگانی (tob) ترکیه گفت: همکاری ایران و ترکیه مسیر توسعه اقتصادی در منطقه را هموار خواهد کرد.

به گزارش "تابناک" دکتر محسن رضایی و هیات همراه با حضور در دانشگاه بورس و بازرگانی (tob ) ترکیه با جمعی از اساتید و صاحبنظران حوزه اقتصاد دیدار و گفتگو کرد.

 

رضایی در ابتدای این دیدار گفت: روابط اقتصادی و سیاسی ایران و ترکیه رشد خوبی داشته و ظرفیتهای مناسبی جهت برقراری ارتباطات اقتصادی و سیاسی میان دو کشور وجود دارد.

 

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: ایران و ترکیه پل بزرگ اقتصادی منطقه هستند که از جمعیت 150 میلیون نفری عبور کرده و اروپا و سایر بخشهای آسیا به آن متصل شده و این جمعیت، یک بازار بزرگ اقتصادی را در منطقه تشکیل می دهند که این خود جمعیتی بالغ بر 500 میلیون نفر را تشکیل می دهد که از هند و چین تا اروپا ادامه خواهد داشت.

بنابر این گزارش دکتر رضایی با اعلام اینکه ایران و ترکیه می توانند همانند آلمان و فرانسه در اتحادیه اروپا، نقش مهمی در خاورمیانه ایفا کنند و به نظر می رسد همکاری دو کشور عاملی برای ایجاد نظم نوین اقتصادی در منطقه خواهد بود، اظهار داشت: من از طریق مذاکره با مسئولین اقتصادی و تجاری ترکیه دریافتم که این عزیزان هم با ما هم عقیده هستند که ما نیازمند این نظم نوین اقتصادی در منطقه هستیم، بنابراین هم ما و هم شما یک مسیر توسعه ای نامحدود را پیش روی خود خواهیم داشت.

وی در ادامه خطاب به میزبانان خود با تاکید بر اینکه اگر ما و شما خوب کار کنیم، در مقابل رشد اقتصادی 3 درصدی غرب، بیش از 7 درصد رشد خواهیم داشت گفت: بنده این مطلب را از طریق مطالعه و تحقیق علمی بدست آورده ام و این گونه نیست که بر پایه احساسات شخصی بر آن تاکید کنم.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با توجه به نقش نخبگان و دانشگاهیان گفت: البته این امر فقط برعهده دولتها نیست و شایسته است که دانشگاهیان و نخبگان و مراکز علمی و پژوهشی ایران و ترکیه برای دستیابی به این رشد و توسعه، دولتهای متبوع خود را یاری کنند.

در ادامه این دیدار یکی از مسئولان دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه به ارائه دیدگاه خود پرداخت و گفت: بنده با آنچه آقای رضایی بیان کردند کاملا موافقم و بر همین اساس است که با شورای ترکیه و ایران همکاری می کنم و معتقدم که بخش خصوصی ترکیه باید از فرصتهای اقتصادی موجود در ایران کمال استفاده را ببرد.

وی با تاکید برحسن همجواری دو کشور گفت: نزدیکی دو کشور با هم و دارا بودن جمعیت جوان از جمله مزایای ایران و ترکیه است که در مناسبات اقتصادی هم تاثیر بسزایی خواهد داشت.

او اضافه کرد: برای افزایش امور تجاری باید قراردادهای تجارت آزاد به امضای طرفین برسد، البته ما در حوزه اکو و D 8 ، همچنین در پروژه جاده ابریشم همکاریهای خوبی را با مسئولان ایرانی داشته ایم.

وی تاکید کرد: ترکیه همواره در صدد افزایش حجم ارتباطات تجاری با جمهوری اسلامی ایران است.

 

دکتر محسن رضایی در ادامه اظهار داشت: اقتصاد ایران در گذشته بیشتر وابسته به دولت بود اما از چند سال پیش بدنبال کاهش حجم فعالیتهای اقتصادی دولت و فعال کردن بخش خصوصی هستیم که این امر به سیاستهای کلی اصل 44 مشهور شده است و ما این سیاستها را در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و به تصویب رهبر انقلاب اسلامی ایران رسانده ایم.

وی در ادامه بیان کرد: ما در حال حاضر به دنبال آزاد سازی اقتصاد و آماده سازی محیط کسب و کار در ایران هستیم و به خصوصی سازی توجه ویژه ای داریم، حتی بنا داریم تا کارخانجات داخلی را به غیر ایرانیان هم به فروش برسانیم، مثلا کارخانه پتروشیمی رازی به یکی از برادران ترک فروخته شده است و بسیاری دیگر از کارخانجات هم در معرض فروش هستند.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: برگزاری سمینارهای مشترک اقتصادی، تشکیل صندوق مشترک سرمایه گذاری و تاسیس بانک ایران و ترکیه از جمله اهداف مهمی است که باید مد نظر مسئولین دو کشور قرار گیرد.

 

در ادامه استاد دانشگاه بورس و بازرگانی ترکیه ضمن عرض تسلیت به دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به مناسبت حوادث تروریستی زاهدان گفت: ترور در هر شکل آن محکوم است و ما به شدت این حادثه تروریستی را محکوم می کنیم.

وی یادآور شد: ما اقدامات مفید ایران در مسیر خصوصی سازی را ارج می نهیم و معتقدیم که دیگر دنیا به اقتصادهای بسته چراغ سبز نشان نخواهد داد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: ما پیشنهادات شما را با مسئولان عالیرتبه خودمان در میان خواهیم گذاشت و امیدواریم روزی فرا رسد تا به این ایده های مهم اقتصادی جامه عمل پوشانده شود.

در پایان این نشست و مذاکرات آن، مقرر شد هیاتی از دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای همکاری های علمی و پژوهشی به دانشگاه بورس و بازرگانی عزیمت کند و همایش بین المللی مشترکی درباره منطقه آسیای جنوب غربی در ایران یا ترکیه برگزار گردد.