خانه مقدم، ارزشمندترین خانه جهان در تهران!

وب‌سایت چیدانه: حتما که نباید از شهر خارج شوید تا بتوانید آخر هفته تان را به خوبی و خوشی بگذرانید، گاهی وقت ها می شود در داخل شهر هم جایی را پیدا کرد که بتواند به اندازه یک تور یک روز شما را خوشجال کند. فقط کافی است که آن ها را بشناسید. ما هم در این مطلب قصد داریم یکی از همین جاذبه های داخل شهری را به شما معرفی کنیم تا بتوانید در این روزهای پایانی هفته به آن جا سری بزید و لحظاتتان را به خوبی سپری کنید. امروز می خواهیم با خانه مقدم آشنا شویم، خانه ای که خیلی ها آن را ارزشمندترین خانه جهان می دانند؛ اسمی که قطعا برای خانه ای که در بندبند وجودیش تکهه ای تاریخ جای دارد اسمی مناسب است، پس با ما همراه باشید.

خانه موزه مقدم

آدرس: تهران، خیابان امام خمینی، بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، جنب بانک ملت ، پلاک ۲۴۹

ممکن است افرادی زیادی از جلوی گران ترین خانه تاریخی ایران و جهان بارها عبور کرده باشند اما آن را نشناسند. ممکن است افرادی زیادی در میدان حسن آباد و خیابان های اطرافش زندگی کنند یا ترددشان به آن منطقه زیاد باشد اما ندانند موزه مقدم کجاست. خانه کوچکی که در بین همه خانه‌ها و مغازه‌های آن اطراف به راحتی گم می‌شود اما وقتی آن را پیدا کردید تازه متوجه مهجوریت این بنا خواهید شد.


این خانه در واقع ملک پدری استاد محسن مقدم است. زنده‌یاد استاد مقدم جزو اولین باستان شناسان ایرانی بود که به همراه اساتید باستان شناسی در محوطه‌های تاریخی فعالیت می‌کرد و همین علاقه به باستان شناسی موجب شد تا او و همسرش تصمیم بگیرند تا آثار فاخر ایرانی را در این خانه جمع آوری کنند.


مقدم و همسرش سلما، در کنار فعالیت های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع آوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی و تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد  تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نمود.

آشنایی با بخش های مختلف خانه مقدم


این خانه دارای بخش های زیادی است که همگی دارای زیر جزییات های فراوان هستند. که با هم تعدادی از آن ها را بررسی می کنیم.

ساختمان اربابی یا برج


این ساختمان که یکی از جالب ترین قسمت های این خانه است؛ در زمان حیات دکتر محسن مقدم در سال ۱۳۴۵ ه.ش و با کمک دکتر ابوالقاسمی یکی از شاگردان ایشان در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران به شکل قلعه های قرون وسطی اروپا ساخته شده است. دکتر مقدم سعی بر این داشته تا در این محل بخشی از هنرهای مردمی ایران را به نمایش بگذارد. این ساختمان بخش های مختلفی چون اتاق کدخدا، حمام کوچک و خانگی با کاشی های قاجاری با مضمون استحمام، اتاق صدف، اتاق تدخین و زیرزمین با تزیینات سفال را در بر می گیرد.

ایوان قاجار


در این برج ایوانی وجود دارد به نام ایوان قاجار. دکتر مقدم در ضلع شمالی ساختمان اربابی (برج) ایوانی را بر پایه چند ستون و طاق ساخته است. این ایوان با استفاده از کاشی های دوران زندیه و قاجار مزین شده است. در وسط این ایوان حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه کار گذاشته شده است که آب از آن فوران کرده و از طریق یک جوی باریک به داخل استخر می ریزد. استخر مذکور که در حاشیه شمالی حیاط بیرونی واقع شده است در سال ۱۳۳۵ ه.ش در جریان سفر زنده یاد دکتر مقدم به اسپانیا، از روی استخر و آب نماهای باغ الحمراء (باغی از دوران صدر اسلام اسپانیا) الگو برداری و با استفاده از حوض یاد شده و تعدادی فواره قدیمی اجرا گردید.

حوض حیاط شرقی


شاید برای تان جالب باشد که بدانید این حیاط توسط دکتر مقدم و همسرشان با الهام از طرح فرش های دوران صفوی و قاجار با محوریت حوض در وسط و باغچه های پیرامونی طراحی شده است.

اتاق قاجار


دکتر مقدم این محل را با آثار ارزنده ای از دوران زندیه و قاجاریه چون : طاقچه گچبری زندیه از اصفهان، شومینه ای از قصر فیروزه، کاخ «فیروزه خانم» سوگلی ناصرالدین شاه و غیره تزئین نموده است و به همین دلیل آن را اتاق قاجار نامیدند. در حال حاضر نیز آثاری از دوران قاجار و پهلوی در این اتاق به نمایش گذارده شده است.

ستون‌هایی که از کاخ خواهر ناصرالدین شاه آمد


دکتر مقدم این پایه ستون ها را در هنگام تخریب کاخ خواهر ناصرالدین شاه به این محل انتقال داده است. ایوان هم با نمای بیرونی به شکل دو سنتوری با گچبری ایرانی و بر روی چهار ستون با گچبری کرنتی بر پا شده است. این ایوان با دو رشته پلکان مارپیچ از حیاط قابل دسترسی است و هنوز شکل قدیم خود را حفظ کرده است. تزیینات این محل توسط دکتر مقدم و با استفاده از کاشی های کوباچه (چند رنگ) صفوی، آینه کاری زندیه و قاجار و کاشی های معرق و خشتی قاجار و پهلوی اول صورت گرفته است.

قطعا این خانه دارای فضاهای بی شمار و زیبایی های غیر قابل توصیفی است که مجال صحبت در رابطه با همه آن ها در این مطلب نیست، پس پیشنهاد می کنم تا خودتان سری به این باغ موزه زیبا بزنید و زیبایی آن را از نزدیک ببینید و لمس کنید. این موزه همه روز به جز جمعه ها و تعطیلات رسمی از ساعت ۹ صبح تا ۱۶:۳۰ پذیرای شما است. 

خبرگزاری مهر: میدان حسن آباد به سمت خیابان امام خمینی(ره) یک خانه تاریخی وجود دارد که طراح و مالکش یک استاد دانشگاه بوده ولی از آن در دهه ۴۰ به عنوان گرانترین خانه به خاطر آثار تاریخی‌اش یاد می‌کردند.

ممکن است افرادی زیادی از جلوی گران ترین خانه تاریخی ایران و جهان بارها عبور کرده باشند اما آن را نشناسند. ممکن است افرادی زیادی در میدان حسن آباد و خیابان های اطرافش زندگی کنند یا ترددشان به آن منطقه زیاد باشد اما ندانند موزه مقدم کجاست.

خانه کوچکی که در بین همه خانه‌ها و مغازه‌های آن اطراف به راحتی گم می‌شود اما وقتی آن را پیدا کردید وارد حیاطی خواهید شد که دنیای بیرون را از فضای داخل جدا می‌کند. یک پا گرد و حوض وسط عمارت هشتی ورودی تنها فاصله میان دنیای شلوغ شهر با خلوت استاد دانشگاه تهران است.

موزه مقدم درحقیقت خانه پدری استاد محسن مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمد تقی خان احتساب الملک  بوده است. احتساب الملک دارای دو پسر به نام‌های حسن و محسن بود که برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند.

حسن در فعالیت‌های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت کرد. از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به جا ماند. برادر کوچکترش محسن، پس از اتمام تحصیلات خود در رشته های نقاشی، تاریخ هنر و باستان شناسی در سال ۱۳۱۵ به وطن بازگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری یعنی محل فعلی موزه ساکن شدند.

ارزشمندترین خانه جهان به واسطه داشتن اشیای تاریخی و گرانبها به گرانترین خانه جهان در سالهای دهه ۳۰ و ۴۰ توسط پروفسور پوپ مورخ آمریکایی که مقاله‌ای با عنوان بررسی هنرهای ایران در مجله سپید و سیاه نوشته بود، معروف شد و هنوز هم جزو یکی از منحصر به فردترین خانه های ایران و جهان است.

در سال ۵۱ زنده یاد استاد مقدم خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری شده وقف دانشگاه تهران کرد و در سال ۶۶ دار فانی را وداع گفت و پس از مرگ همسرش در سال ۱۳۶۹، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.

این خانه تاریخی مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است. در ساختمان بیرونی(تابستانی) اتاق پیشخوان وجود دارد که  در زمان حیات محسن مقدم به عنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اکنون در بخشی از این اتاق به معرفی فعالیت های كاری و علمی مقدم در قالب عكس، لوازم شخصی و در بخشی دیگر به نمایش آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق خانه های قدیمی پرداخته شده است.

زیرزمین خانه در دوره مظفری همزمان با احداث خانه توسط احتساب الملک پدر محسن مقدم بنا شده است. تزئینات دیوارهای حوضخانه از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم هجری قمری است که سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران را به نمایش می گذارد.

هر کسی که پا در این خانه می گذارد از زیبایی آن اظهار شگفتی می‌کند. تنها وجود اشیای تاریخی آن نیست که این خانه را به موزه تبدیل کرده بلکه وجود درختان تنومند و معماری خانه نیز بر زیبایی‌های آن افزوده است.