|
و كان من دعائه علیه السلام لولده علیه السلام دعاى بیست و پنجم كه آن حضرت مى فرموده اند در حق ولد خود و فرزندان.
«اللهم و من على ببقاء ولدى». جمیعا بخط الشهید و عنى به ولدى- بالتحریك- و ولدى- بضم الواو و تسكین اللام- و ولدى- بكسر الواو و تسكین اللام- ایضا. فى الصحاح: الولد یكون واحدا و جمعا. و كذلك الولد بالضم. و قد یكون الولد جمع الولد. و «من على»، اى: انعم. یعنى: بار خدایا، و نعمت كن بر من به دیر ماندن فرزندان من. «و باصلاحهم لى، و بامتاعى بهم». من: امتعت بالشى ء، اى: تمتعت به. و المتاع: كل ما ینتفع به، على ما هو المستفیض عند ائمه اللغه. و لا یبعد على اخذ الامتاع متعدیا، جعله هاهنا بمعنى التعمیر- من العمر- و الباء فى «بهم» بمعنى مع. اى: بتعمیرى معهم. و منه فى
التنزیل الكریم: (یمتعكم متاعا حسنا)، اى: یعمركم و یعشكم فى امن ودعه فى عیشه واسعه راضیه. (یعنى:) و به اصلاح آوردن ایشان به جهت من و تمتع یافتن و بهره گرفتن من از ایشان- یا: معمر ساختن مرا با ایشان.
«الهى امدد لى فى اعمارهم. و زدلى فى آجالهم». بار خدایا، بسیار گردان براى انتفاع من عمرهاى ایشان را. و بیفزاى به جهت بهره یافتن من در اجلهاى ایشان. و «اجل» در اینجا عبارت از مدتى است كه به واسطه ى زندگانى هر یك از افراد بشر مقرر شده، و اگر چه بیشتر اطلاق اجل را در انقطاع آن مدت مى كنند. و از این كلام میمنت فرجام معلوم مى شود كه به واسطه ى دعا تاخیر در آجال مى شود. «و رب لى صغیرهم». و تربیت كن از براى من كوچكهاى ایشان را. «و قولى ضعیفهم». و قوت ده از براى من ضعفاى ایشان را. «و اصح لى ابدانهم و ادیانهم و اخلاقهم». و صحیح دار به جهت من بدنهاى ایشان را- از امراض- و دینهاى ایشان را- از عقاید باطله- و اخلاق ایشان را- از اخلاق ذمیمه. «و عافهم فى انفسهم و فى جوارحهم و فى كل ما عنیت به من امرهم». عنیت- على البناء للمفعول- اى: اهتممت بشانه. (یعنى:) و عافیت ده، یعنى دور گردان بدى را از نفس ایشان و در اندامهاى
ایشان و در هر چه مرا اهتمام است بدان از كارهاى ایشان. «و ادرر لى و على یدى ارزاقهم». ادرر بالقطع على انه من باب الافعال من الدر- بالفتح- او الدر- بالكسر و یروى بالوصل ایضا على انه من قولهم: الریح یدر السحاب و یستدره، اى: یستجلبه. (یعنى:) و پیوسته گردان بخشش من ایشان را، و بر دستهاى من بوده باشد روزى ایشان.
«و اجعلهم ابرارا اتقیاء بصراء سامعین مطیعین لك». و بگردان ایشان را نیكان و پرهیزكاران، بینندگان در احوال خود، شنوندگان مر اوامر و نواهى تو، فرمانبرندگان در اوامر و نواهى از جهت امر و نهى تو. «و لاولیائك محبین مناصحین». جار و مجرور در محل مفعول واقع شده به محبین و مناصحین بر سبیل تنازع. یعنى: دوست دارنده و نصیحت كننده مر دوستان تو را. «و لجمیع اعدائك معاندین و مبغضین. آمین». و مر همه ى دشمنان تو را دشمنى كننده و بغض دارنده بوده باشند. «آمین» اسم فعل است به معنى استجب. یعنى: بار خدایا، اجابت كن دعاى مرا.
«اللهم اشدد بهم عضدى». یعنى: بار خدایا، سخت گردان به این اولاد من بازوى مرا.
«و اقم بهم اودى». اى: قوم بهم. الاود- بالتحریك-: الاعوجاج. یقال: اود الشى ء- كفرح- اى: اعوج. و اقامه المعوج: تقویمه و تسویته. و فى بعض النسخ: «اقم به» بالضمیر المفرد على انه راجع على شد العضد فى «اشدد بهم عضدى». (یعنى:) و راست گردان به ایشان كجى مرا. یعنى اصلاح آر كار مرا به ایشان. یا: راست گردان به این سختى عضد، كجى مرا. «و كثر بهم عددى». و بسیار گردان به ایشان عدد مرا. «و زین بهم محضرى». و زینت ده به ایشان مجلس مرا. «و احى بهم ذكرى». و زنده گردان به ایشان ذكر و یادآوردن مرا. «و اكفنى بهم فى غیبتى». و كفایت كن مرا به ایشان در غیبت من- كه مرا به نیكى یاد كنند. و اعنى بهم على حاجتى». و اعانت و مددكارى كن مرا به ایشان در حالتى كه مرا حاجت و كارى بوده باشد. «و اجعلهم لى محبین». و بگردان ایشان را دوست دارنده مرا. «و على حدبین».
اى: محبین مشفقین. یقال: حدب علیه، اذا عطف. و فى حدیث على: «و احدبهم على المسلمین»، اى: اعطفهم و اشفقهم. قاله ابن الاثیر فى نهایته. یعنى: و بر من مشفق و مهربان گردان ایشان را. «مقبلین مستقیمین لى». من باب التنازع و حذف المفعول الاول. اى: مقبلین لى مستقیمین لى. (یعنى:) روآورندگان باشند مرا و بر جاده ى محبت من مستقیم باشند. «مطیعین غیر عاصین و لا عاقین و لا مخالفین و لا خاطئین». و طاعت و فرمانبرنده باشند مرا، در حالتى كه عصیان نورزند و عقوق ننمایند- چه عصیان و عقوق والدین از كبایر است- و مخالفت ننمایند مرا و خطاكار نباشند.
«و اعنى على تربیتهم و تادیبهم و برهم». و یارى و اعانت ده مرا بر تربیت نمودن ایشان و ادب یاد دادن ایشان و نیكویى كردن با ایشان. «وهب لى من لدنك معهم اولادا ذكورا. و اجعل ذلك خیرا لى». و ببخش مرا از نزد خود با ایشان فرزندان نرینه. و بگردان آن را سبب خیر و خوبى من. «و اجعلهم لى عونا على ما سالتك». و بگردان ایشان را از براى من مددكار بر آنچه سوال كردم تو را از آن.
«و اعذنى و ذریتى من الشیطان الرجیم».
و پناه ده مرا و فرزندان مرا از دیو رانده شده- از رحمت تو، یا رانده شده از نار كوكب، چنانچه سابقا تحقیق نموده شد. «فانك خلقتنا و امرتنا و نهیتنا و رغبتنا فى ثواب ما امرتنا و رهبتنا عقابه». پس به درستى كه تو آفریدى ما را و فرمودى ما را به طاعت، و بازداشتى از معاصى، و ترغیب كردى ما را در ثواب آنچه فرمودى ما را به آن، و ترسانیدى ما را از عقاب آنچه منع كردى ما را از آن. «و جعلت لنا عدوا یكیدنا». و گردانیدى ما را دشمنى كه مكر مى كند ما را. «سلطته منا على ما لم تسلطنا علیه منه». مسلط ساختى او را بر ما به درآمدن بر آنچه مسلط نساختى ما را بر او به چیزى از او. «اسكنته صدورنا. و اجریته مجارى دمائنا». بیان للتسلط. یعنى: جادادى او را در سینه هاى ما- كه وسوسه كند ما را. و جارى گردانیدى او را در رهگذر خونهاى ما. یعنى در رگ و پى ما درآوردى. «لا یغفل ان غفلنا. و لا ینسى ان نسینا». غافل نمى شود اگر ما غافل مى شویم. و فراموش نمى كند چیزى را اگر ما فراموش مى كنیم. «یومننا عقابك. و یخوفنا بغیرك». فان قیل: كیف قال: «یخوفنا» و نحن لا نشاهده و لا نسمع كلامه؟ قلنا: تخویفه وسوسته بما یخوف. كما تقول: نفسى تخوفنى.
یعنى: ایمن مى سازد ما را از عقوبت تو. و مى ترساند ما را به غیر تو.
«ان هممنا بفاحشه، شجعنا علیها». هم بالشى ء: اراده و قصده. و الفاحشه كل ما نهى الله عز و جل عنه. و ربما یخص بما یشتد قبحه من الذنوب. و قوله تعالى: (و اللاتى یاتین الفاحشه)، اى: الزنا. و الفواحش عند العرب المقابح. و شجعه تشجیعا، اى: حمله على الشجاعه. یعنى: اگر ما اراده كنیم به ناشایستى از اعمال قبیحه، ما را بر آن دلیر مى سازد. «و ان هممنا بعمل صالح، ثبطنا عنه». ثبطه عن الامر تثبیطا، اذا شغله عنه و عوقه. (یعنى:) و اگر قصد كنیم به كارى نیكو، بازدارد ما را از آن. «یتعرض لنا بالشهوات. و ینصب لنا بالشبهات». متعرض ما مى شود و ما را در معرض آرزوها در مى آورد. و به پاى مى كند از براى ما شبهه ها را- یعنى باطلها را كه شبیه است به حق. «ان وعدنا كذبنا. و ان منانا اخلفنا». «كذبنا» بالتخفیف. و «منانا» بالتشدید. اى: وعدنا الامانى و خیل لنا من الامال ما لا یكاد یكون.
منانا، اى: شهانا. و الامانى: ما یتمناه الانسان و یشتهیه. و الاخلاف فى المستقبل كالكذب فى الماضى. و هو ان یعد عده و لا ینجزها. (یعنى:) اگر وعده مى دهد ما را دروغ مى كند. و اگر در آرزو و شهوت مى اندازد ما را، خلاف آن مى كند با ما. «و الا تصرف عنا كیده، یضلنا». اصله: ان لا، فقلبت النون لاما و ادغمت. (یعنى:) و اگر بازندارى از ما كید او را، گمراه مى سازد ما را. «و الا تقنا خباله یستزلنا». ایضا اصله: ان لا. الخبل و الخبال: الفساد. و منه قوله تعالى: (لا یالونكم خبالا)، اى: لا یقصرون فى الناس فسادا. ازل و استزل به بمعنى. ازله الشیطان، اى: حمله على الزلل، و هو الخطا. (یعنى:) و اگر نگاه ندارى ما را از فساد، او ما را بر خطا دارد.
«اللهم فاقهر سلطانه عنا بسلطانك حتى تحبسه عنا بكثره الدعاء لك فنصبح من كیده فى المعصومین بك». اقهر، اى: اكسر. «فنصبح»، اى: نصیر. (یعنى:) بار خدایا، بشكن تسلط او را از ما به غالبیت خود تا بازدارى او را از ما به بسیارى خواندن و طلب رحمت نمودن ما تو را، تا بگردیم ما از كید و مكر او از جمله ى نگاه داشتگان به سبب تو.
«اللهم اعطنى كل سولى. و اقض لى حوائجى. و لا تمنعنى الاجابه و قد ضمنتها لى». السوال: ما یسال الانسان. یعنى: بار خدایا، عطا كن مرا جمیع آنچه سوال كردم من. و بر آور حاجتهاى مرا. و بازمدار مرا از اجابت نمودن خود دعوت مرا و حال آنكه ضامن شده اى اجابت را از براى من- حیث قلت:(ادعونى استجب لكم). «و لا تحجب دعائى عنك و قد امرتنى به». و بازمدار دعاى مرا از خود و حال آنكه فرموده اى مرا به دعا- چنانچه آیه ى مذكوره دال است بر این. «و امنن على بكل ما یصلحنى فى دنیاى و آخرتى ما ذكرت منه و ما نسیت، او اظهرت او اخفیت، او اعلنت او اسررت». الاخفاء: ضد الاعلان. و اعلن الشى ء: اظهره و لم یخفه. و قال الطبرسى فى قوله تعالى: (یعلم السر و اخفى): ان السر ما حدث العبد به غیره فى خفیه. و اخفى منه ما اضمره فى نفسه و لم یحدث غیره. و او للتقسیم. یعنى: و نعمت ده بر من به هر آنچه اصلاح آورد حال مرا در دنیا و آخرت من، خواه آنچه به خاطر داشته باشم و خواه آنچه فراموش كرده باشم، یا آنچه اظهار نموده باشم یا آنچه پنهان كردم، و آنچه آشكارا كردم یا آنچه
در خفیه كردم.
«و اجعلنى فى جمیع ذلك من المصلحین بسوالى ایاك، المنجحین بالطلب الیك». المنجح: اسم فاعل من انجح الرجل فهو منجح، یعنى: صار ذا نجح. (یعنى:) و بگردان مرا در جمیع این احوال از اصلاح كنندگان حال خود به سبب سوال كردن من تو را، و از ظفر یافتگان به حاجت خود به سبب طلب نمودن حاجات خود از جناب تو. «غیر الممنوعین بالتوكل علیك». قد روى «غیر» بفتح الراء على انه حال من ضمیر المفعول فى «اجعلنى»، و بالكسر على انه معطوف على «المنجحین». و الباء فى «بالتوكل» اما بمعنى من- كما فى قوله تعالى: (یشرب بها عباد الله)، اى: منها- و اما بمعنى فى، اى: غیر الممنوعین عن امنیاتهم و مبتغیاتهم فى توكلهم علیك، و اما للسبب كما فى قرینیها السابقین، اى: بسبب توكلهم علیك. یعنى: بگردان مرا از ظفر یافتگان در حالتى كه ممنوع نشده باشیم- یا: از ظفریافتگان نه از ممنوعان- به سبب توكل و اعتماد نمودن بر تو.
«المعوذین بالتعوذ بك». فى نسخه ابن السكون و فى بعض النسخ فى الاول بالمهمله و فى الثانیه
بالمعجمه. و فى بعضها فى الاول ایضا بالمعجمه. و الاصل بالمهمله فیهما. «المعودین» بالدال المهمله على ان یكون اسم مفعول من عود، و هو تفعیل من العاده. و فى نسخه ابن ادریس: «المعوذین» بالذال المعجمه. و هو احسن. یعنى: پناه داده شدگان باشیم به پناه جستن به تو. یا: از عادت كرده شدگان باشیم به عادت كردن به تو. یعنى عادت ما چنان شود كه مطلب و مقصد خود را از تو درخواست نماییم نه از غیر تو. «الرابحین فى التجاره علیك». الظاهر ان «على» بمعنى مع، كقوله تعالى: (و آتى المال على حبه)، اى: مع حبه. یعنى: سودكنندگان باشیم در بازرگانیى كه با تو كنیم. «المجارین بعزك». على جمع صیغه المفعول اما بكسر الراء، من: اجاره یجیره، فهذا مجیر و ذاك مجار، اذا خفره و آمنه و ادخله فى جواره و امانه و خفارته. او بفتحها، من: جاراه مجاراه، فهذا مجار و ذاك مجارى، اذا جرى معه و ماشاه مماشاه عنایه و كلاءه. یعنى: زینهار یافتگان باشیم به سبب عزیزى تو. یا: از رفتگان باشیم به راه تو از روى حفظ و حمایت تو. «الموسع علیهم الرزق الحلال من فضلك الواسع بجودك و كرمك». از جمله ى آن كسانى باشیم كه گشاده شده باشد بر ایشان روزى حلال از فضل واسع تو به محض جود و كرم تو- نه به استحقاق یا عدل تو. «المعزین من الذل بك». عزیز شدگان باشیم از خواریها به سبب تو.
«و المجازین من الظلم بعدلك، و المعافین من البلاء برحمتك». فى نسخه ابن ادریس: «المجازین» بالزاء المفتوحه من المجازاه. و فى نسخه ابى السكون: «المجارین» بالراء المكسوره، من الاجاره و الخفاره. و بخط الشهید رحمه الله بالزاى معا، اى: على صیغتى المفعول و الفاعل، اى: الذین یجازیهم على ما اصابهم من الظلم و ینتصف لهم من ظالمهم عدلك، او: الذین لا یجازون من اعتدى علیه و ظلمهم الا بعدلك. و «المعافین» بفتح الفاء و النون، كالاعلون و المصطفین. و قد مر حكم هذا الجمع فى الدعاء الثانى. یعنى: پاداش یافتگان باشیم از ظلم ظالمان به عدل تو- یا: زینهار یافتگان باشیم، یا: از آن كسانى باشیم كه مجازات و مكافات داده باشند ایشان را از ظلمى كه بر ایشان شده و انتقام كشیده شده باشد از براى ایشان از ظالمین ایشان عدل تو- و عافیت یافتگان باشیم از بلا و رنج به رحمت تو. «و المغنین من الفقر بغناك». بفتح النونین جمع المغنى، كالمصطفین ایضا. (یعنى:) و توانگر شدگان باشیم از درویشى، به توانگرى تو. «و المعصومین من الذنوب و الزلل و الخطاء بتقواك». نگاه داشتگان باشیم از گناهان و لغزشها و خطا كردن به پرهیزكارى تو. «و الموفقین للخیر و الرشد و الصواب بطاعتك». توفیق یافتگان باشیم از براى خیر و راه راست و صواب به فرمانبردارى تو. «و المحال بینهم و بین الذنوب بقدرتك». و فى نسخه ابن ادریس: «المحول بینهم»، من: حال الشى ء بینى و بینه حولا،
اى: حجز. (یعنى:) و از آن كسانى باشیم كه حاجزى و مانعى بوده باشد میانه ى ایشان و میان گناهان، به قدرت تو. «التاركین لكل معصیتك، الساكنین فى جوارك». و از جمله ى آن كسانى باشیم كه ترك كننده باشند مر همه ى نافرمانى تو را، آرام گیرنده باشند در همسایگى تو- به قرب معنوى به جناب مقدس الهى.
«اللهم اعطنا جمیع ذلك بتوفیقك و رحمتك. و اعذنا من عذاب السعیر». بار خدایا، اعطا كن ما را جمیع آنچه ما از تو خواستیم به توفیق و رحمت خود و پناه ده ما را از عذاب دوزخ. «و اعط جمیع المسلمین و المسلمات و المومنین و المومنات مثل الذى سالتك لنفسى و لولدى فى عاجل الدنیا و آجل الاخره». اضافه العاجل و كذا الاجل الى ما یضافان الیه بیانیه. یعنى: اعطا كن جمیع مسلمانان از مردان و زنان و مومنین- یعنى مردان مومن- و زنان مومنه (را) مثل آن چیزى كه من درخواست نمودم از براى خود و از براى فرزندان خود، در عاجل كه دنیا باشد و آجل كه آخرت بوده باشد. «انك قریب مجیب سمیع علیم عفو غفور رووف رحیم». القریب هو الذى لا یبعد نداء احد عنه. و المجیب هو الذى یجیب المضطر و یغیث الملهوف اذا دعیاه. و السمیع: الذى لا یعزب عن ادراكه مسموع خفى او ظهر. و العلیم هو العالم بالسرائر و الخفیات و تفاصیل المعلومات قبل حدوثها و بعد
وجودها. و العلیم مبالغه فى العالم. و العفو الغفور، هما من ابنیه المبالغه من العفو و المغفره. ففریق من اولى العلم یعتبرون اصل المعنى فیجعلون العفو ابلغ، اذ اصل العفو الطمس و المحو، و الغفر الستر و التغطیه. فالغفور هو الذى یستر ذنوب المذنبین و یغطیها بحلمه. و العفو هو الذى یطمس المعاصى برافته و یمحو السیئات برحمته. و فریق یقولون: العفو: التجاوز عن الذنب و ترك العقاب علیه. و الغفران: تغطیه المعصیه باسبال ستر الرحمه علیها، ثم التفضل على من اقترفها بالبر و المثوبه. فالغفور لا محاله ابلغ. و لذلك خصت المغفره بالله سبحانه، فلا یقال: غفر السلطان لفلان، و یقال: عفا عنه، و یقال: استغفر الله، و لا یقال: استغفر السلطان. فالله سبحانه عفو یتجاوز عن الذنوب بصفحه و یترك عقاب المذنبین بعفوه، و غفور یستر الاثام و یعامل الاثمین بالرحمه كانهم لم یقاربوا خطیئه. الرووف: ذو الرافه، و هى شده الرحمه. و الرحیم هو اسم للذات مع اعتبار الرحمه. یعنى: «به درستى كه تو قریبى» یعنى نزدیكى كه دور نیست خواندن شخصى تو را، «و مجیبى» یعنى اجابت كننده اى دعوت مضطرین و ملهوفین را، «و سمیعى» یعنى شنونده اى و پنهان نیست از تو راز و پنهان احدى و یكسان است نزد تو جهر و اخفات و سكوت و نطق، «و علیمى» یعنى دانایى به سرایر و پنهانى و پنهان نیست نزد تو ذره اى نه در آسمان و نه در زمین، دانایى به تفصیل معلومات پیش از حدوث آن و بعد از حدوث آن، «و عفوى» یعنى محو مى گردانى گناهان را و ترك مجازات و مكافات بدیهاى آن مى كنى، «و غفورى» یعنى بسیار است مغفرت و آمرزش تو، «و رووفى» یعنى بسیار
مهربانى، «و رحیمى» یعنى رحمت كننده اى مومنان را.
«و (آتنا فى الدنیا حسنه، و فى الاخره حسنه. و قنا عذاب النار)». و عطا كن در این سراى نیكویى را- یعنى صحت بدن و كفاف عیش و توفیق طاعت را- و در آن سراى نیكویى را- یعنى ثواب و رحمت. و به وجهى دیگر در دعاى مكارم اخلاق شرح كرده شد كه ذكر آن موجب تكرار است.
|
ویدیو مرتبط :
مقدمه و شرح عنوان دعای بیستم صحیفه سجادیه - دعای مکارم
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
تفسیر صحیفه سجادیه - دعای سى و پنجم
و كان من دعائه علیه السلام فى الرضا اذا نظر الى اصحاب الدنیا
دعاى سى و پنجم در خشنودى نمودن حضرت سیدالساجدین از حضرت پروردگار، چون نظر كردى به اصحاب دنیا و تمتعات ایشان.
«الحمدلله رضى بحكم الله».
«رضى» منصوب على المصدریه. اى: رضیت رضى.
یعنى: سپاس و ستایش مر خداى را كه راضى و خشنودم رضایى شدید به حكم خداى تعالى.
و بباید دانست كه «رضا» عبارت است از خشنودى بنده از خداوندگار، به این معنى كه هر اثرى و حكمى كه از او صادر شود، بنده او را مستحسن شمرد. و این است كه ارباب عرفان گفته اند كه رضا از لوازم محبت باشد. چه، محبت مقتضى آن است كه هر اثر كه از محبوب صادر شود محب او را مستحسن شمرد. و در آثار آورده اند كه: جابر بن عبدالله انصارى كه یكى از اكابر صحابه بود، در آخر عمر به ضعف پیرى و عجز مبتلا شده بود. محمد بن على بن الحسین المعروف بالباقر علیه السلام، به عیادت او رفت و او را از حال او سوال كرد. گفت: در حالتى ام كه پیرى از جوانى و بیمارى از تندرستى و مرگ از زندگانى دوست تر مى دارم. محمد گفت: من بارى چنانم كه اگر مرا پیر دارد پیرى دوست دارم، و اگر جوان دارد، جوانى، و اگر بیمار دارد، بیمارى، و اگر تندرست دارد تندرستى، و اگر مرگ دهد، مرگ، و اگر زنده دارد، زندگى. جابر
چون این سخن بشنید روى محمد را- علیه السلام- بوسه داد و گفت: صدق رسول الله كه مرا گفت كه: تو یكى از فرزندان مرا ببینى همنام من كه یبقر العلم بقرا كما یبقر الثور الارض. و به این سبب او را باقر العلوم اولین و آخرین خوانند.
و از این كلمه معلوم شد كه جابر در مرتبه ى اهل صبر بوده- چه، صبر التذاذ است به مكروه از جهت تصور آنكه معبود جل ذكره ایشان را به آن مكروه از دیگر بندگان خاص گردانیده است و به تازگى ملحوظ نظر او شده اند- و حضرت امام محمدباقر علیه السلام در مرتبه ى اهل رضا.
«شهدت ان الله قسم معایش عباده بالعدل، و اخذ على جمیع خلقه بالفضل».
المعایش: جمع المعیشه بلا همز و اصلها معیسه- على مفعله- و الیاء المتحركه اصلیه، فلا ینقلب فى الجمع همزه. و كذا مكایل و مبایع و نحوهما. و المعیشه هى الحیاه الدنیا.
و فى نسخه ابن ادریس: «بالفصل» بالصاد المهمله.
و اخذ، اى: جازى. قاله فى النهایه الاثیریه.
یعنى: گواهى دادم و دانستم كه خداى تعالى قسمت كرده زندگانى دنیاى بندگان خود را به داد و عدل، و مجازات و مكافات داد بر جمیع خلقان خود به فضل نه به عدل- یا: جزا داد جزایى فاصل.
«اللهم صل على محمد و آله. و لا تفتنى بما اعطیتهم. و لا تفتنهم بما منعتنى
فاحسد خلقك، و اغمط حكمك».
لا تفتنى، اى: لا توقعنى فى الفتنه.
غمط النعمه- بالكسر- یغمطها، اى: بطرها و حقرها. و غمط الناس: الاحتقار لهم و الازراء بهم. و فى الحدیث: «انما ذلك من سفه الحق و غمط الناس». یعنى ان یرى الحق سفها و جهلا و یحتقر الناس.
یعنى: بار خدایا رحمت كن بر محمد و آل او. و مینداز مرا در بلا به آنچه داده اى خلقان خود را از اموال و زخارف دنیوى. و به فتنه مینداز ایشان را- به آنچه بازداشته اى از من تا آنكه حسد برم بر خلق تو و حقیر شمارم حكم تو را.
«اللهم صل على محمد و آله. و طیب بقضائك نفسى. و وسع بمواقع حكمك صدرى».
بار خدایا، رحمت كن بر محمد و آل او. و خوش گردان و از ناخوشى برهان نفس مرا به قضا و حكم خود- كه درباره ى من جارى ساخته اى از قلت مال و امتعه ى دنیوى. و وسیع گردان سینه ى مرا به محل وقوع حكم خود. یعنى چنان مكن كه به سبب كثرت اموال و زخارف دنیوى، نزد مردم دلتنگ و بدحال بوده باشم.
«وهب لى الثقه لاقر معها بان قضاءك لم یجر الا بالخیره».
«لاقر معها» من قرت عینه تقر و تقر- بالكسر و الفتح-.
و «بان» متعلق ب«الثقه» لا ب«اقر».
و ببخش مرا وثوق و اعتمادى كه قریر العین و مسرور شوم به آنكه قضا و حكم تو جارى نشده الا به نیكویى.
«و اجعل شكرى لك على ما زویت عنى اوفر من شكرى ایاك على ما خولتنى».
زویت عنى، اى: طردتنى و منعتنى.
و خولتنى، اى: ملكتنى.
(یعنى:) و بگردان شكر و سپاس كردن من تو را بر آنچه بازداشته اى و منع كرده اى آن را از من- از حطام دنیوى- وافرتر و بیشتر از شكر كردن من تو را بر آنچه عطا كرده اى و مالك گردانیده اى مرا به آن.
«و اعصمنى من ان اظن بذى عدم خساسه او اظن بصاحب ثروه فضلا».
العدم بضم العین و سكون الدال- على وزن القفل- و كذا العدم بالتحریك. و وردت الروایه بهما.
و الثروه: كثره المال.
یعنى: و نگاه دار مرا از اینكه گمان برم به فقیر و محتاجى احتیاج و زبونى، یا گمان كنم به خداوند توانگرى و مال بسیار افزونى.
«فان الشریف من شرفته طاعتك، و العزیز من اعزته عبادتك».
پس به درستى كه شریف و بزرگ آن كسى است كه شریف گردانیده طاعت و فرمانبردارى تو او را، و عزیز آن كسى است كه عزیز گردانیده عبادت و
پرستش او تو را.
«فصل على محمد و آله، و متعنا بثروه لا تنفد. و ایدنا بعز لا یفقد».
الظاهر ان المراد بقوله: «و متعنا» فى الاخره لا فى الدنیا، بقرینه قوله: «فى ملك الابد».
لا تنفد، اى: لا تفنى. یقال: نفدا الشى ء- بالكسر-: فنى.
یعنى: پس رحمت كن بر محمد و آل او، و ممتع و برخوردارى ده ما را به توانگریى كه آخر و فانى نشود. و قوت ده ما را به عزتى كه مفقود و نابود نگردد- كه آن توانگرى و عزت عبادت است از نعیم جاودانى بهشت.
«و اسرحنا فى ملك الابد».
سرحت فلانا، اى: ارسلته و انطلقت به. و «ملك الابد» عباره عن الجنه. لان ماسواها من الاملاك منصرم و مجذوذ و منقطع.
(یعنى:) و سر ده و رها كن ما را در پادشاهى جاودانى- كه آن بهشت است، چه، غیر آن منقطع و زایل است.
«انك الواحد الاحد».
قیل: هما بمعنى واحد، و هو الفرد الذى لا یتحد بشى ء. و قیل: الفرق بینهما ان الواحد نفى الشریك بالنسبه الى الافراد، و الاحد نفى الشریك بالنسبه الى الاجزاء و الابعاض.
یعنى: به درستى كه تویى یگانه كه همتا ندارى، و احدى كه اصلا اجزا و ابعاض ندارى، نه جزء ذهنى و نه جزء خارجى.
«الصمد الذى لم یلد و لم یولد و لم یكن له كفوا احد».
الصمد: الذى یصمد الیه فى الحوائج، اى: یقصد. و اصل الصمد القصد. و قیل هو الباقى بعد فناء الخلق. و قیل: هو الذى لا جوف له، و الذى لا یاكل و لا یشرب و لا ینام.
قال وهب: بعث اهل البصره الى الحسین- علیه السلام- یسالونه عن الصمد.
فقال: ان الله فسره فقال: (لم یلد و لم یولد و لم یكن له كفوا احد). و قوله علیه السلام ایضا یشعر بهذا المعنى.
(یعنى:) «و صمدى» یعنى مقصودى در جمیع حوائج و مقاصد «كه نزاده كسى را و زاده نشده از كسى» و اول رد است بر یهود كه گفتند عزیر پسر خداست. و ثانى رد است بر نصارا كه گفتند عیسى خداست. «و نیست و نبود مر او را همتا هیچ كس». رد بر مجوس و مشركان عرب است كه گفتند او را كفو هست. و این افعال هر دو به صیغه ى غایب و حاضر روایت شده. و الله اعلم.
|
انتخاب جراح بینی - بهترین جراح بینی 
عکس: استهلال ماه مبارک رمضان 
عکس: ارزش تیم های حاضر در یورو 2016 
