متفرقه


2 دقیقه پیش

با زخم های زندگی چه کنیم؟

در این سلسله مطالب مباحثی درباره زندگی معنای زندگی روابط و احساسات و ... توسط دکتر شیری ارائه خواهد شد. صبح بخیر: ممکن است شما هم مانند بسیاری از افراد جامعه برای حل مشکلات ...
2 دقیقه پیش

نظر آیت‌الله محقق داماد درمورد سید حسن

آیت الله سید مصطفی محقق داماد، برادر حضرت آیت الله سید علی محقق داماد در پاسخ به سئوالی در خصوص اجتهاد آیت الله سید حسن خمینی، گفت: نظر بنده در مورد ایشان همان نظر اخوی ...

آداب سفر



 

 

آداب سفر

 

« در تعطیلات عده بسیاری از هموطنان عزیز به سفر می‏روند، چه مسافرتهای دیداری و صله رحم، چه برای زیارت ، چه به قصد تفریحات سالم، كه هر سه نوع آن خوب و پسندیده است. به همین مناسبت، نگاهی به سفر از دید معارف اسلامی داریم، تا سفرهایمان هم مكتبی و خداپسندانه باشد.»


بسیار سفر باید، تا پخته شود خامی!


امام صادق(علیه السّلام) در حدیثی فرموده است:


مسافرت باید برای یكی از این سه امر باشد:


1 ـ تهیه توشه آخرت
2 ـ تأمین معاش و زندگی
3 ـ لذّت مباح و تفریح غیر حرام1

 

بنابراین، در سفرها باید آدابی را كه از پیشوایان دین نقل شده است، به عنوان رهنمود گرفتن از مكتب، رعایت كرد.


فواید مسافرت بسیار است. كسب تجربه و پخته شدن، آشناییها و ارتباطات جدید، از آن جمله است.


سفر، آزموده كند مرد را
هم از دل براند غم و درد را
ز گیتی بدو نیك، بنمایدش
وز آن گنج دانش بیفزایدش


نگاهی به مجموعه روایات اسلامی، نكاتی را به عنوان «آداب سفر» به ما می‏آموزد كه مهمترین آنها، آموختنِ «آیین همراهی و همسفری» است. تأكید شده است كه پیش از سفر، همسفر مناسبی پیدا كنید. چرا كه مسافرت تنهایی مكروه است. رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) از سه كس مذّمت كرده است:


یكی آنكه غذایش را تنها می‏خورد.
یكی آنكه در خانه‏ای تنها می‏خوابد.
سوّم آنكه تنها به مسافرتهای دور و دراز می‏رود.

 


آداب دیگر سفر را طبق تعالیم دینی، فهرست‏وار اینگونه می‏یابیم:


1 ـ خداحافظی كردن از خانواده و بستگان از سوی مسافر، بدرقه كردن كسی كه به سفر می‏رود، از سوی اهل خانه و بستگان.


2 ـ شروع كردن سفر با «صدقه»، جهت سلامتی و رفع و دفع بلاها.


3 ـ خواندن دو ركعت نماز، دعا كردن و جان و مال خانواده را به خدا سپردن و بر او توكل كرد.


4 ـ خواندن این دعا: «بسم اللّه‏، آمَنتُ باللّه‏، توكّلتُ عَلَی اللّه‏، ماشاءَ اللّه‏، لا حولَ و لا قوَّة الاّ باللّه‏.»


5 ـ برداشتن عصا، یا وسیله‏ای جهت دفع شرّ و خطرات احتمالی و حمل ابزار دفاعی.


6 ـ همراه داشتن مسواك و شانه و لباس و ظرف.


7 ـ همراه برداشتن مواد غذایی و خوراكهای مورد نیاز و رهتوشه سفر.


8 ـ همراه داشتن داروهای مورد نیاز، سوزن، نخ، طناب و زیرانداز.


9 ـ رعایت اخلاق خوب با همسفر در طول مسافرت.


10 ـ در سفر، بار بر دوش دیگران نبودن، خرج خود را به گردنِ دیگران نینداختن.


11 ـ مراعات حال همسفر، در صورتی كه خسته یا مریض باشد.


12 ـ همكاری در كارها، برعهده گرفتن كارهای سنگین در مسافرت.


13 ـ گوش كردن به حرف بزرگترها.


14 ـ مشورت با همسفران در انجام كارها و تصمیم‏گیریها.


15 ـ مواظبت بر خواندنِ نماز در اول وقت.


16 ـ پس از سفر، نقل نكردن سختیها و ناملایمات مسافرت.


17 - در بازگشت از سفر، برای اهل خانه، هدیه و سوغات آوردن


18 ـ هنگام مراجعت از مسافرت به وطن، خدا را شكر كردن و بر نعمتِ سلامتی، حمد كردن.


برای تك تك آنچه یاد شد، احادیث مكرری در متون دینی آمده است كه مجال طرح آنها نیست.2
به علاوه، سفر وسیله شناخت است، هم شناختِ خود، هم شناختِ دیگران. چون رنجها و سختیهای مسافرت و حالتهای فوق‏العاده، جوهره انسان را می‏نمایاند و خصلتهای درونی بروز می‏كند. حتی انسان میزان تحمّل و مقاومت و كاردانی و تجربه خود را هم در سفر به محك می‏تواند بزند.


از جمله سفرهای پسندیده، مسافرت به شهرهای مذهبی و زیارتگاه ها و دیدن اماكن تاریخی و دیدار با بزرگان و شخصیت های علمی و اخلاقی است.


زیارت خانه خدا، مرقد حضرت رسول، قبور مطهر ائمه معصومین(علیهم السّلام) ، مزار پاكِ شهدای راه حق، زیارت قبر انبیا و اوصیاء و اولیا و صحابه و تابعین. دیدار از مرقد علمای بزرگ، فرزندان اهل بیت و قبور مؤمنان و صالحان، همه از مواردی است كه در متون دینی به آنها تشویق شده است و زیارت قبور امامان، نوعی تجدید عهد و پیمان با صاحبانِ ولایت است. امام سجاد(ع) بیست و پنج بار به سفر حج رفت.


به فرموده حضرت رضا(علیه السّلام) :


«هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش، عهد و پیمانی دارد. از جمله اموری كه وفای به این عهد و پیمان است، زیارت قبور ائمه است.»3


امید است كه هر جا باشید، چه در سفر و چه حضر، ایامی خجسته و روز و شبی پربركت داشته باشید.


«سفر آخرت»، سفر دیگری است كه همه در پیش داریم.


آن هم آداب و شرایط و پیش‏نیاز و تهیه مقدمات و رهتوشه لازم دارد كه موضوعی جداست و نیازمند نگاهی دوباره و جدّی.


ما ... همه مسافریم، و نیازمند آمادگی برای آن «سفر بی‏بازگشت».


علی(علیه السّلام) ، رهتوشه آن سفر را «تقوا» می‏داند.

 

......................................

پی نوشت :

1 ـ اِنّ العاقلَ لا یكونُ طاعِنا الاّ فی تَزوّدٍ لِمعادٍ، او مَرَمّةٍ لِمَعاشٍ، اَوْ لذّةٍ فی غیرِ محرّمٍ (مكارم‏الاخلاق، طبرسی، ص 240).


2 ـ از جمله در كتابهای: مكارم‏الاخلاق، ص 240؛ محاسن برقی، ص 345؛ بحارالانوار، ج 73 (بیروت)؛ سفینة البحار، ج 1، واژه سفر؛ میزان الحكمه، ج 4، ص 467.


3 ـ اِنّ لِكلّ امامٍ عهدا فی عُنُقِ اولیائه و انّ مِن تمام الوفاء بالعهد زیارة قبورهم (محجة البیضاء، ج 4، ص 45).

 

 

 


ویدیو مرتبط :
اهمیت و آداب سفر از آیات و روایات در بیان استاد تقوی

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آداب سفر در آیینه آیات و روایات در نوروز 90



 

 

آداب سفر در آیینه آیات و روایات در نوروز 90

 

جهان هستی، آینه دار خداست و جمال پروردگارش را به تماشا گذاشته است و بهار یكی از باشكوه ترین جلوه های خدا در جهان هستی است كه می توان با تماشای آن، جمال پروردگار را به تماشا نشست.

طبیعت به عنوان یكی از نشانه های خدا، سرشار از درس و عبرت است. دلی كه بیدار است، در هر پدیده ای عبرتی می بیند و از هر نشانه ای، درسی می آموزد.

بیداردلان، از بهار، درس تحول و نوشدن می آموزند. به تعبیر رسول اكرم (ص) 'آن كس كه با تغییر دنیا از وضعی به وضع دیگر آگاه نشود، از غافل ترین مردمان است.'

اگر طبیعت شكوفا و زیبا می شود، ما نیز می توانیم. اگر بهار، فصل سرزندگی و طراوت است، چرا ما این گونه نباشیم. از امام خمینی (ره) در این باره نقل است:

'در دعای روز نوروز، از خدای متعال درخواست می كنیم كه حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا كه باشیم و هر چه نیكویی در حال ما باشد، نیكوتر از آن هم هست. باید توجه داشته باشیم كه دگرگونی هر پدیده ای در عالم، به دست انسان است و همه تحول ها با اراده انسان انجام می گیرد. اگر انسان بخواهد در وضعیت جامعه خود، كشور خود و زندگی خود تحول ایجاد كند، باید این تحول را در خود آغاز كند؛ تحول اخلاقی و درونی، رفتن به سوی صفا و انسانیت، عبودیت پروردگار و تسلیم (شدن) در برابر اراده خداوند عالم و آفریننده هستی؛ كه این تحول، سعادت انسان ها را تضمین می كند.'

مسلمانان همواره تمامی امور خود را با یاد و ذكر خدا آغاز می كنند نوروز نیز از این قاعده مستثنی نیست به گونه ای كه در مفاتیح الجنان در اعمال روز نوروز دعای مخصوصی ذكر شده است.

امام خمینی قدس‌سره در یكی از پیام‌های نوروزی می‌فرماید: 'این عید هر چند یك عید اسلامی نیست، ولی اسلام آن را نفی نكرده است.'

در مفاتیح الجنان در اعمال روز نوروز آمده است: 'پروردگارا! این سال، سالی است جدید و تو پادشاه و فرمانروایی قدیم هستی. از درگاه تو مسئلت دارم كه از خیرات این سال و هر چه خوبی در این سال خواهد بود، برخوردارم كنی و از بدی های این سال و زشتی هایی كه در آن است، مرا پناه دهی و خودت عهده دار تامین هزینه و اشتغالاتم در این سال باشی ، ای پروردگار صاحب جلال و بزرگواری!.'

پیامبر اكرم (ص) در رابطه با بهار می فرماید: 'باد بهاری با بدن های شما همان گونه عمل می كند كه با درختان می كند و چه خوش سروده است.'

* سنت های ماندگار نوروزی

پاكیزه یا نو كردن خانه، جامه و وسایل زندگی در آستانه نوروز، به دیدار قبور مردگان رفتن در پنج شنبه پایان سال، دید و بازدید ایام عید و عیدی دادن به كودكان و مهربانی كردن با آنها، حلالیت طلبیدن از كسانی كه كدورتی از ما به دل دارند و بخشیدن آنها كه به ما بدی كرده اند، شكرگزاری و استغفار و آرزوهای خوب كردن در لحظه تحویل سال و رفتن به دامن طبیعت در پایان جشن های نوروز همه از سنت های زیبا و ماندگار نوروزی اند كه اگر چه ریشه در سنت های پیش از اسلام ایرانیان دارند، اما انسانی و جهانی اند و اسلام نیز آنها را تایید و بلكه تشویق كرده است.

* برخی از منابع مورد استفاده: جلد اول مروج الذهب، آثار الباقیه، بحار الأنوار، جلد 12 وسائل الشیعه .... / تحلیل : ایرنا