چرا استقلال جایگزینی برای پورحیدری ندارد؟

ایران ورزشی: در روزهایی که پورحیدری در بیمارستان بستری است و ممکن است اجازه فعالیت دوباره در فوتبال را نداشته باشد، استقلال برای پر کردن جای خالی او هیچ گزینه‌ای ندارد. پورحیدری پس از سال‌ها مربیگری در استقلال، به عنوان سرپرست، مدیر فنی و عضو هیات‌مدیره باشگاه فعالیت کرد و در این سال‌ها باشگاه هیچ برنامه‌ای برای تربیت نیروهایی که بتوانند روزی در پست‌های مدیریتی جایگزین او شوند، نداشته است.

این مشکلی نیست که فقط محدود به باشگاه استقلال باشد. در فوتبال ایران اصولا بازیکنان بازنشسته علاقه زیادی به بخش مدیریت ندارند و اکثرا دنیای مربیگری را ترجیح می‌دهند. مدیریت به عنوان یکی از اضلاع مثلث موفقیت و پیشرفت، بخش مغفول فوتبال ایران است و بیشتر مشکلات هم از همین جا می‌آید.

نگاهی به مدیران شاغل در فوتبال ایران نشان می‌دهد که جای بازیکنان سابق چقدر خالی است. صندلی‌های مهم فوتبال متعلق به مدیرانی است که سابقه فوتبالی ندارند. به‌جز چند نمونه نادر، آنها عموما مدیران متوسط حوزه‌های دیگر بوده‌اند که به لطف خلا مدیریتی در فوتبال و تفکر سیستماتیک در ابتدایی‌ترین سطح توانسته‌اند به القابی مثل «مدیر موفق» و حتی «ناجی» برسند.

بررسی نمونه‌های خارجی هم نشان می‌دهد که شیفت کردن از زمین بازی به پشت میز مدیریت اتفاقی مرسوم است. بایرن مونیخ شاید بهترین مثال باشد که اکثر بازیکنان قدیمی‌اش پست‌های مختلف مدیریتی را در اختیار دارند و بعد از بازنشستگی بلافاصله در سنگر دیگری یاور باشگاه هستند. بکن‌باوئر، هوینس، رومنیگه، سامر و برایتنر همگی بخشی از کار مدیریت را به‌عهده گرفته‌اند و این باشگاه پرطرفدار را به یکی از سه باشگاه برتر جهان تبدیل کرده‌اند. در رئال‌مادرید، اینترمیلان، یوونتوس و باشگاه‌های کوچکتر اروپایی هم از این نمونه‌ها فراوان است. بارسلونا در کنار مربیان بی‌نظیری که تربیت کرده، مدیری مثل بگریستن ساخته و این هافبک سابق تیم کرویف، حالا مدیر فوتبال منچسترسیتی است و پروژه توسعه این باشگاه متمول را هدایت می‌کند.

دلیل بی‌میلی بازیکنان ایرانی به صندلی‌های مدیریت نیاز به یک بررسی دقیق دارد، ولی در نگاه اول می‌توان به چند مورد اشاره کرد. مدیریت فوتبال در ایران به عنوان یک حرفه و تخصص چندان جدی گرفته نمی‌شود و اکثر مدیران بیشتر بر اثر اتفاقات به سمت فوتبال کشیده می‌شوند. سهل گرفتن بحث مدیریت را می‌توان در قراردادهای مالی مدیران فوتبال هم دید. در حالی که دستمزد سالانه بازیکنان لیگ‌برتر به یک میلیارد رسیده، معمولا مدیران باشگاه‌های دولتی بدون قرارداد مالی مشغول کار می‌شوند و همیشه بابت اینکه بدون قرارداد کار می‌کنند، منت‌شان بالای سر فوتبال است! شاید گفته شود که بازیکنان قدیمی به‌دلیل اینکه به‌ندرت سراغ تحصیلات آکادمیک رفته‌اند، رغبتی برای مدیریت ندارند، ولی حتی بازیکنان تحصیلکرده هم ترجیح می‌دهند سراغ مربیگری بروند که ارج و قرب بیشتری دارد و البته قراردادهای جذابتر.

بی‌مدیری فوتبال قطعا با بحران سال‌های اخیر فدراسیون فوتبال هم مرتبط است. ریاست فدراسیون در این سالها در اختیار یک دونده سابق است که با وجود مشکلات و انتقادات توانسته موقعیتش را حفظ کند، چرا که در خانواده فوتبال هیچ رقیبی برای او دیده نمی‌شود. شاید کلید تحول فوتبال در ایران هم ورود بازنشسته‌ها به عرصه مدیریت در باشگاه‌ها و بخصوص فدراسیون باشد. درست مثل چهره‌هایی مانند دراگان استویکوویچ و داور شوکر که پس از بازنشستگی ریاست فدراسیون‌های صربستان و کرواسی را به‌عهده گرفته‌اند. البته لازم است که بازیکنان بازنشسته برای مدیریت آموزش ببینند ولی قبل از آن باید به این باور برسند که نیاز فوتبال ایران تنها به بخش فنی محدود نمی‌شود.