ورزش‌های مفید و مضر برای سالمندان

ورزش‌های مفید و مضر برای سالمندان
سالمندی دورانی است که فعالیت های جسمانی و روانی فرد کاهش پیدا می‌کند و ابتلا به بیماری‌های جسمی و ذهنی ممکن است منجر به احساس افسردگی در فرد شود.
یکی از روش‌های ساده‌ای که از پیری جلوگیری می‌کند ورزش است. ورزش را باید به صورت پیوسته، مدام و بر اساس اصول صحیح انجام داد.
 بدون فعالیت و کار، انرژی خیلی زود تحلیل می‌رود. افرادی که تحرک کمتری نسبت به افراد پرتحرک دارند، در خطر ابتلا به بیماری‌های گوناگون قرار می‌گیرند. ورزش کردن برای تمام افراد و هر گروه سنی مفید است.
 تحقیقات تازه پزشکی نشان داده است که پیری زودرس، با بی‌تحرکی تسریع می‌شود. خمودگی بدن ناشی از عدم تحرک مهم‌ترین عامل ایجاد پیری زودرس است.
 به طور کلی ورزش با چند هدف مهم انجام می‌شود: از جمله ورزشی که برای فعالیت‌های حرفه‌ای است، ورزشی که برای حفظ سلامتی و ایجاد نشاط و سالم ماندن بدن است و در ‌‌نهایت ورزشی که برای درمان بیماری‌ها انجام می‌شود.
 ورزش سالمندان باعث تقویت عضلات، تسهیل گردش خون، کاهش تنش و انعطاف‌پذیری بدن می‌شود. ورزش علاوه بر اینکه سیستم قلبی و عروقی را تقویت می‌کند، باعث پیشگیری از پوکی استخوان و ترمیم اختلالات استخوان نیز می‌شود.
کدام ورزش ها مفیدند؟
ورزش ایروبیک و هوازی علاوه بر اینکه سیستم اسکلتی و عضلانی را تقویت می‌کند، برای سیستم قلبی، عروقی، عصبی و حالات روحی و روانی فرد نیز موثراست. ورزش غیرهوازی برای تقویت گروه خاصی از عضلات برای تقویت مفاصل انجام می‌شود، ولی عمده‌ترین ورزشی که برای سالمندان توصیه می‌شود ورزش‌های هوازی است.
 پیاده روی، شنا کردن و دوچرخه سواری به عنوان ورزش‌های سودمند به سالمندان پیشنهاد می‌شوند. سالمندان اگر بتوانند به مدت 30 دقیقه ورزش‌های هوازی مثل پیاده روی، را در بیشتر روزهای هفته یا هر روز هفته انجام بدهند بسیار سودمند خواهد بود.
پیاده‌روی یکی از مناسب‌ترین ورزش‌ها برای سالمندان است
انجام ورزش‌های تحمل کننده وزن چون پیاده‌روی سبب افزایش تراکم استخوان می‌شود و ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات بازکننده ستون فقرات پشت باعث بهبود خمیدگی قامت می شوند و ترکیب این دو به همراه ورزش‌های تعادلی و بهبود فضای داخل منزل و محیط کار از جمله مواردی است که می‌تواند به پیشگیری از زمین خوردن و شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان کمک کند.
کدام ورزش ها توصیه نمی شوند؟
انجام ورزش‌های پربرخورد مانند فوتبال، دویدن سریع و یا ورزش‌های رزمی خشن در سالمندان توصیه نمی‌شود.
ورزش‌های گروهی و ورزش‌هایی که بدون در نظر گرفتن شرایط جسمانی هر بیمار تجویز می شوند، ممکن است باعث تشدید بیماری‌ها و حتی ایجاد بیماری جدید شوند.
ورزش‌هایی که در آن بیمار کمر و پشت را خم می‌کند و یا ورزش‌هایی که در آن بیمار عضلات پشت ساق و ران‌ها را کشش می دهد، ممکن است برای مبتلایان به تنگی کانال نخاعی مفید باشد، اما برای مبتلایان به پوکی استخوان مناسب نیستند. برعکس تقویت عضلات بازکننده پشتی برای مبتلایان به پوکی استخوان مفید است، اما درد و ناراحتی مبتلایان به تنگی کانال نخاعی را تشدید می کند.
 قبل از ورزش با پزشک مشورت کنید
انجام ورزش به اندازه داروها و گاه بیش از آن نیاز به دانش و تجربه دارد. به همین علت تجویز ورزش باید مانند نسخه دارویی توسط پزشک یا درمانگر باتجربه تجویز شود.
میزان و نوع ورزش برای هر سالمند متفاوت است و باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه انجام گیرد. در تجویز ورزش باید مواردی نظیر نوع ورزش، شدت، مدت زمان و تعداد جلسات آن در هفته مشخص باشد.
برخی افراد که سابقه بیماری‌های قلبی، بالا بودن فشارخون و... دارند باید برنامه‌ریزی ورزشی دقیق‌تری نسبت به سایر افراد داشته باشند. لذا برای شروع یک برنامه‌ ورزشی در فرد سالمند ابتدا باید با پزشک مشورت کرد
یکی از موارد مهمی که در مورد سالمندان مهم است و باید حتما به آن توجه شود این است که افراد بالای 45 سال اگر می‌خواهند ورزش کنند، حتما باید بررسی کامل قلبی و عروقی شوند و بر اساس میزان توانایی، ورزش مناسب برای آنان تجویز شود که در غیر این صورت فشارهای شدید ناشی از ورزش آسیب‌های جبران ناپذیری را به آنان وارد می‌کند.
 چگونه ورزش را آغاز کنیم؟
قبل از هر ورزش، سالمندان باید به مدت 5 دقیقه بدن خود را گرم کنند، آهسته راه رفتن و نرمش‌های سبک نیز برای گرم شدن و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه مناسب است.
اگر سالمندی تا به حال ورزش نکرده است، بهتر است که آرام و آهسته ورزش کردن را آغاز کند و اکثرا با ورزش‌هایی آغاز کند که با انجام آن راحت‌تر است.
آرام ورزش کردن سبب می‌شود که کمتر به خود آسیب بزند و در ابتدای کار مانع از دردهای عضلانی و مفصل می‌شود.
پیاده روی یکی از بهترین ورزش‌ها برای آغاز کار است و می‌توان آرام آرام مدت و شدت آن را بالا برد.
 توصیه های لازم
- دقت در زمان شروع ورزش سالمندان بسیار مهم است. ضمن اینکه هر گونه ورزشی نیز برای این افراد مناسب نیست.
- محیط انجام ورزش باید آرام و فرد سالمند باید پوشش مناسبی داشته باشد.
- جلوگیری از تعریق و نوشیدن مایعات کافی مهم است تا فرد دچار کم آبی بدن نشود.
- زمینی که فرد در آن پیاده‌روی می‌کند، نرم باشد و بهتر است سراشیبی نداشته باشد.
- اگر سالمندان بیرون از خانه، مشکل دارند از تردمیل و دوچرخه ثابت استفاده کنند. ولی در کل به سالمندان توصیه می‌کنیم که حداقل هر روز 15 دقیقه ورزش کنند.
- باید مشخص شود که کدام قسمت از بدن سالمندان دچار ضعف است که از وزنه‌های کوچک استفاه کنند و ورزش‌های تعادلی را نیز تحت نظر پزشک انجام دهند، مثلا راه رفتن در خط مستقیم به تعادل در راه رفتن کمک می‌کند.
منبع:tebyan.net

ویدیو مرتبط :
ورزش بسیار مفید برای سالمندان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ورزش های مفید و مضر برای قلب را بشناسید

مفیدترین ورزش برای سیستم قلبی‌عروقی، ورزش‌های هوازی است

 

ورزش های مفید و مضر برای قلب را بشناسید
بیماران قلبی‌عروقی شرایطی دارند که حتما قبل از انجام ساده‌ترین ورزش‌ها باید با پزشک‌شان مشورت کنند. برای بعضی از بیماران قلبی اصلا فعالیت‌های ورزشی توصیه نمی‌شود. گروهی از آنها هم باید فعالیت‌های بسیار محدودی داشته باشند. فعالیت ورزشی‌ای که برای بیمار توصیه می‌شود هم باید با توجه به نوع بیماری قلبی او باشد. نخست باید بدانیم بیمار مبتلا به عارضه قلبی در چه وضعیتی قرار دارد و بیماری تا چه میزان پیش رفته و براساس آن نوع فعالیت ورزشی و میزان ورزش را مشخص کنیم.

دکتر محمدرضا رجبی، فوق‌تخصص قلب و عروق، می گوید، وقتی ثابت می‌شود فردی به بیماری قلبی مبتلاست، طبیعی است که دیگر نمی‌تواند مانند یک فرد عادی فعالیت یا هر رشته ورزشی‌ای را برای خود انتخاب کند. ثابت شده ورزش همیشه روی قلب و عروق، کاهش فشار و قند خون و جلوگیری از سکته قلبی و... اثری مثبت دارد، اما بیماران قلبی‌عروقی شرایطی دارند که حتما قبل از انجام ساده‌ترین ورزش‌ها باید با پزشک‌شان مشورت کنند.

 

برای بعضی از بیماران قلبی اصلا فعالیت‌های ورزشی توصیه نمی‌شود. گروهی از آنها هم باید فعالیت‌های بسیار محدودی داشته باشند. فعالیت ورزشی‌ای که برای بیمار توصیه می‌شود هم باید با توجه به نوع بیماری قلبی او باشد. نخست باید بدانیم بیمار مبتلا به عارضه قلبی در چه وضعیتی قرار دارد و بیماری تا چه میزان پیش رفته و براساس آن نوع فعالیت ورزشی و میزان ورزش را مشخص کنیم.

طیف وسیعی از بیماران قلبی هستند که بیماری‌شان چندان جدی نیست و منع ورزشی ندارند. بیمارانی که فشار خون کنترل‌شده دارند به بیماری‌های دریچه‌ای خفیف مبتلا هستند، سابقه عمل جراحی قلب باز یا آنژیوپلاستی دارند، تنگی عروق کرونر دارند و به اختلال‌های ریتم قلبی خوش‌خیم مبتلا هستند جزو این گروه‌اند. چنین بیمارانی با ورزش‌های معمول و ورزش‌های تفریحی مشکلی پیدا نمی‌کنند ولی در بیماری‌های قلبی پیشرفته باید فعالیت ورزشی محدود و تحت‌نظارت پزشک معالج باشد. در بیماران با مشکل قلبی حتما باید پایش و برآوردی از وضعیت قلب قبل از اقدام به ورزش به دست آید.

 

اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید، سراغ ورزش حرفه‌ای نروید
در انجام ورزش‌های حرفه‌ای و رقابتی باید شرایط دیگری را در نظر گرفت حتی در صورتی که فرد سالم است و هیچ علامت و نشانه‌ای از بیماری قلبی ندارد باید تحت پایش قرار گیرد چون ممکن است بعضی از افراد زمینه‌ای از بیماری قلبی بدون علامت داشته باشند که در فعالیت‌های ورزشی سنگین و رقابتی دچار حمله و ایست قلبی شوند. ایست قلبی هنگام ورزش را گهگاه از مطالب مطبوعات نیز می‌شنویم.

 

کدام ورزش‌ها برای قلب و عروق مفید هستند؟
بهترین و مفیدترین ورزش برای سیستم قلبی‌عروقی، ورزش‌های هوازی است. این ورزش‌ها شامل پیاده‌روی، شنا، دویدن ملایم، دوچرخه‎سواری و ورزش‌هایی است که آستانه هوازی ما را تقویت می‌کنند و منجر به تقویت سیستم قلبی‌عروقی و تنفسی و افزایش طول عمر می‌شوند. برنامه ورزشی بیماران قلبی باید براساس ملاحظه‌های ورزشی و پزشکی ورزشی تعیین شود تا بتوانند سیستم قلبی‌عروقی فعال‌تری داشته باشند و خطرهای ورزش گریبانگیرشان نشود.

 

ورزش‌های ممنوعه برای بیماران قلبی
ورزش‌هایی مانند وزنه‌برداری که حالت ایستایی و به زور زدن‌های درجا نیاز دارد اصلا به بیماران قلبی‌عروقی توصیه نمی‌شود چون فشار زیادی به قلب و عروق وارد می‌کنند. همچنین رفتن به جکوزی و سونا که تغییرات همودینامیکی و تغییرات سریع و ناگهانی در سیستم بدن ایجاد می‌کند یا ورز‌ش‌هایی که به حرکات شتابی خیلی سریع نیاز دارد و یکدفعه به سیستم بدن انرژی وارد می‌کند اصلا توصیه نمی‌شود.

 

چنین ورزش‌هایی ممکن است تغییرات ناگهانی در ریتم قلب ایجاد کنند که برای بیمار قلبی خطرناک باشد. یک عادت ناسالم و خطرناک، رفتن داخل جکوزی و سپس وارد شدن داخل آب یخ است. این کار می‌تواند در بیماران قلبی و حتی افراد سالم باعث سنکوپ یا ایست قلبی شود. این کار، به‌خصوص برای بیماران قلبی، ممنوع است.

 

ورزش وزنه‌برداری اصلا به بیماران قلبی‌- عروقی توصیه نمی‌شود

 

 ورزشکاران حرفه‌ای باید از نظر سلامت قلب ارزیابی شوند
سالانه حدود 360 هزار حمله قلبی در ایالات متحده آمریکا اتفاق می‌افتد که منجر به مرگ بیمار می‌شود. بیشتر فوت‌شدگان افراد مسن و فقط تعداد کمی از آنها جوان هستند. ایست قلبی در جوانان اصلا شایع نیست ولی اختلال نهفته‌ای در جوانان وجود دارد به نام کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک که در آن عضله قلب به‌طور مادرزادی ضخیم‌تر از حالت معمولی است. این اختلال کشنده نیست و مشکلی ایجاد نمی‌کند. فقط وقتی چنین جوانانی ورزش سنگین انجام می‌دهند یا کار فیزیکی سنگین می‌کنند ممکن است در یک لحظه قلب توان پمپاژ کافی خون به اعضا را نداشته باشد و فرد دچار ایست قلبی شود. بنابراین بهتر است همه جوانانی که قصد دارند ورزش حرفه‌ای را آغاز کنند قبل از این کار از نظر قلبی پایش شوند.

 

توانبخشی قلبی پس از سکته قلبی
دکتر حمیدرضا حق‌جو، فیزیوتراپیست می گوید، فیزیوتراپی قلب مهم‌ترین بخش توانبخشی است. توانبخشی قلب و عروق توانسته‌ 26 درصد، مرگ و میر بیماران‌ را کاهش دهد. هدف اصلی از فیزیوتراپی این است که سطح سلامت بیمار را ارتقا دهیم و او را به زندگی معمول برگردانیم.

 

این کار نقش مهمی در کاهش زمان بستری بیمار و همچنین کاهش هزینه دارد. توانبخشی قلبی برای 3 گروه از بیماران انجام می‌شود: آنهایی که جراحی شده‌اند، آنهایی که سکته قلبی داشته‌اند و آنهایی که به بیماری قلبی‌ای مبتلا هستند که اگر درمان نشود ممکن است کارشان به جراحی، سکته و... بکشد. فیزیوتراپی قبل از عمل جراحی، بعد از جراحی یا بستری در بیمارستان و بعد از ترخیص انجام می‌شود. آموزش‌ها شامل آگاه‌سازی بیماران برای تغییر شیوه زندگی و آشناسازی آنها برای خودمراقبتی بعد از جراحی است. بعد از ترخیص نیز به بیماران آموزش داده می‌شود با توجه به توان قلب و عروقی‌‌‌شان چگونه راه بروند و فعالیت کنند.

ورزش‌هایی نیز برای بیماران توصیه می‌شود تا بتوانند عضلاتشان را تقویت کنند. فیزیوتراپی قلبی معمولا 6-2 هفته بعد از ترخیص بیمار انجام می‌شود. بیماران بعد از ترخیص باید فعالیت‌های روزمره خود را به آرامی از سرگیرند. قدم برداشتن و اینکه بیمار با چه سرعتی راه برود به وی آموزش داده می‌شود.

 

همچنین فعالیت روی پله‌ها و اینکه در روز بیمار حق دارد چند پله را بالا و پایین برود (البته تعداد پله‌ها به‌تدریج افزایش پیدا می‌کند) نیز آموزش داده می‌شود. برای بیماران ورزش‌هایی هم در نظر می‌گیرند تا بتوانند عضلات بدنشان را تقویت کنند طوری که از فشار روی سیستم قلبی تنفسی کاسته شود. بیمار می‌تواند فعالیت‌هایی مانند آب دادن به گل‌ها، باغبانی، بلند کردن اشیا و رانندگی را با توجه به نظر پزشک متخصص قلب و عروق و فیزیوتراپیست آغاز کند. درنهایت اینکه پزشک تعیین می‌کند بیمار چه موقع می‌تواند به شغل قبلی خود برگردد و آیا لازم است شغل خود یا بخشی از شغل را که برای قلب صدمه ایجاد می‌کند را عوض کند.

منبع :

هفته نامه سلامت

seemorgh.com