سرخابی‌ها و کارمندان نامرئی!

هفته نامه تماشاگران امروز - سنا حیدریان: اگر گذرتان به ادارات و مراکز مختلف دولتی افتاد باشد، همیشه با تعداد زیادی از کارمندان تقریبا بیکار مواجه می شوید؛ کارمندانی که عملا باری از روی دوش اداره برنمی دارند اما همیشه دیده می شوند و حقوق می گیرند.

پرسپولیس و استقلال، دو باشگاه پرطرفدار ایران هم از همین قاعده پیروی می کنند. با این تفاوت که آنها با پدیده ای جدید به نام «کارمندان نامرئی» طرف هستند. کارمندان پر تعداد که هیچ وقت دیده نمی شوند اما باشگاه هر ماه حقوق کلانی به حساب آنها می ریزد. فقط در یکی از این باشگاه ها، رقم حقوق ماهانه به کارمندان مرئی و نامرئی 120 میلیون تومان شده است.

از آلمان به ایران

فدراسیون فوتبال آلمان طی سال های اخیر به عنوان یکی از باثبات ترین فدراسیون های فوتبال جهان شناخته شده است. دلیل این انتخاب فقط نتایج تیم ملی آلمان در جام جهانی و جام ملت های اروپا نیست، بلکه این فدراسیون هر سال با کمتر از 20 کارمند اداره می شود در حالی که فدراسیون فوتبال ایران چند برابر این تعداد کارمند رسمی و غیررسمی دارد و دو باشگاه سرخابی پایتخت به بیش از 80 کارمند حقوق می دهند؛ کارکنانی که اتفاقا در اکثر مواقع تعدادی نام هستند که در باشگاه ها هم رؤیت نمی شوند. البته مسئولان این دو باشگاه هیچ وقت زیر بار پر جمعیت بودن کارکنان خود نمی روند و معمولا مدعی اند که تعداد کارمندان شان از 20 نفر بیشتر نشده است.

واعظ آشتیانی و سونامی تعدیل نیرو

ماجرای کارمندان پر تعداد سرخابی سالیان سال است که از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس شنیده می شود. امیررضا واعظ آشتیانی، مدیری بود که پس از حضورش در رأس مدیریت باشگاه استقلال در اواخر دهه ه80 دست به یک تعدیل نیروی گسترده زد. او بعد از به عهده گیری سمت مدیرعاملی باشگاه استقلال با تعداد زیاد کارمندان حقوق بگیر مواجه شده و در یک اقدام ضربتی تعدیل نیروی گسترده ای در این باشگاه انجام داد.

به گفته نزدیکان باشگاه استقلال او تعداد بالغ بر 50 نفر کارمندان باشگاه را به 18 نفر کاهش داده است. خود او در این باره می گوید: «در سال 89 باشگاه استقلال با 18 نفر اداره می شد که اتفاقا هیچ وقت نیاز باشگاه از این تعداد بیشتر نشد. یک اصل مهم در مدیریت وجود دارد که می گوید یک سازمان زمانی باید به تعداد نیروهایش اضافه کند که تعداد کارکنان در بازدهی سازمان تاثیرگذار باشند. با این حال متاسفانه ما در بسیاری از باشگاه ها شاهد تعداد زیادی از کارکنان هستیم که به واسطه رابطه با مسئولان بالادستی نام آنها در لیست حقوق بگیران رؤیت می شود. جالب اینکه در این لیست ها نام تعداد زیادی از همسران کارمندان هم دیده می شود.»

مدیرعامل سابق باشگاه توضیح می دهد پرسپولیس و استقلال فقط دو تیم فوتبال هستند و نیاز به تشریفات زیادی ندارند: «شاید اگر دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به معنای واقعی یک باشگاه فعالیت داشتند، حضور این تعداد از کارمندان در باشگاه منطقی به نظر می رسید اما با توجه به تک تیمی بودن این باشگاه حتی نباید نام باشگاه برای آنها استفاده شود چه برسد به اینکه بخواهد بحث نوکر ما، نوکری داشت در باشگاه راه بیفتد. از سوی دیگر وقتی این دو باشگاه به قول آقایان بالغ بر 70 میلیارد تومان بدهی دارند چرا باید با حضور کارمندان پر تعداد خرج تازه ای روی دست باشگاه که در حال حاضر درآمدش از سوی دولت تامین می شود گذاشته شود.»

60 کارمند اضافی

در یک حساب و کتاب سر انگشتی می توان به این نتیجه رسید که در حالت عادی باشگاه هایی با سیستم مدیریت استقلال و پرسپولیس، یک نفر به عنوان مدیرعامل، دو نفر به عنوان کارمندان بخش دبیرخانه، یک نفر به عنوان مسئول روابط بین الملل و دو نفر برای رسیدگی به امور حسابرسی و حسابداری و یک نفر به عنوان کارمند بخش حقوقی و کمیته انضباطی کفایت می کنند. از سوی دیگر برای بخش روابط عمومی و ارتباط با رسانه ها دو نفر، انبارداری دو نفر و پشتیبانی و خدمات هر کدام دو نفر کارآیی لازم را دارند که این تعداد در مجموع به کمتر از 15 نفر می رسد. با این حال با احتساب کارمندان شاغل در کمپ های باشگاه ها این تعداد نباید از 20 نفر بالاتر برود.

کارمندان اضافه چه می کنند؟

برخی منابع نزدیک به دو باشگاه اطلاعات جالبی درباره نحوه فعالیت کارمندان اضافه دارند. یکی از کارمندان سابق یکی از باشگاه های سرخابی درباره فعالیت کارمندان باشگاه می گوید: «به جز تعداد مشخصی که کار آنها در باشگاه مشخص است، تعداد زیادی از افراد هستند که اغلب در باشگاه حضور ندارند و به نوعی خبرچین یا راپورت چی مدیران سابق در باشگاه هستند که مدیران جدید هم بنا به برخی محدودیت ها مثل قانون کار و بیمه چاره ای جز حفظ آنها در باشگاه ندارند. این افراد مسئولیت اطلاع رسانی اخبار درونی باشگاه به بیرون را دارند و حقوقی جز این دریافت نمی کنند.»

بعضی از این افراد هم به نوعی از باشگاه صدقه می گیرند: «عده دیگری هستند که بر اساس روابط قومیتی و فامیلی با مدیر باشگاه حقوق می گیرند که اغلب پسوندهای فامیلی آنها گواهی بر این ادعاست. به علاوه تعداد دیگری هم هستند که با وجود حقوق پایینی که از باشگاه دریافت می کنند، بخش اعظم درآمدشان از طریق کمک های بازیکنان و مربیان تامین می شود و تنها برای اینکه کمکی به زندگی آنها شود به استخدام باشگاه درآمده اند.»

اضافه شدن لیدرها

هنوز زمان زیادی از لو رفتن لیست حقوق بگیران باشگاه پرسپولیس در زمان مدیریت محمد رویانیان نگذشته است؛ لیستی که گفته می شد حاوی اسامی مختلفی از میان خبرنگاران، کارمندان ادارات مختلف و ... بوده و تعدادی از آنها حقوقی بالغ بر پنج میلیون تومان از باشگاه پرسپولیس دریافت می کردند.

قبل از رویانیان هم حبیب کاشانی لیدرهای پرسپولیس را به جمع کارمندان این باشگاه اضافه کرده بود؛ روشی که در ماه های ابتدایی، کاشانی را از شعارهای تند روی سکو در امان نگه داشت اما به مرور تبدیل به یک حاشیه جدید و هزینه اضافی برای باشگاه شد.

مشکل بزرگ اینجاست که لیست کارمندان حاضر و غایب باشگاه، هر سال طولانی تر می شود و در حال حاضر افراد مختلفی از کارمندان اداری و لیدر گرفته تا روزنامه نگار و افراد سرشناس در آن حضور دارند؛ فعلا هم کسی جرأت نمی کند روی بخشی از این نام ها خط قرمز بکشد.