خلعتبری در صحن جامع رضوی حرم امام هشتم علیه السلام / عكس

 

اخبار ورزشی - در اینستاگرام منتشر شد؛
خلعتبری در صحن جامع رضوی حرم امام هشتم علیه السلام / عكس

 

 محمدرضا خلعتبری در حرم امام رضا علیه السلام

اخبار ورزشی - جام نیوز

 

ویدیو مرتبط :
جشن مبعث//صحن جامع رضوی حرم امام رضا//محمودکریمی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آثار و اماكن حرم مطهر امام حسین علیه السلام

آثار و اماكن حرم مطهر امام حسین علیه السلام
1 ـ صندوق و ضریح امام حسین(علیه السلام)
در عصر آل بویه، عضد الدوله برای نخستین بار در 371ق ضریحی از جنس چوب ساج و تزیین شده با عاج را روی قبر امام حسین(علیه السلام) نصب كرد و قبر را با پارچه های گران بهای دیباج پوشاند.1 در 620 ق مؤیدالدین محمد قمی، وزیر شیعی الناصر لدین الله عباسی، صندوقی از چوب بر روی قبر قرار داد و آن را با پارچه های گران قیمت پوشاند.2 شاه اسماعیل صفوی در 932 ق صندوق بسیار زیبایی از خاتم بر روی قبر نهاد. پس از آن، شاه عباس صفوی برای نخستین بار، ضریحی از مس بر فراز قبر و روی صندوق یاد شده گذاشت و ضریح را با پرده های حریر قیمتی پوشاند.3 در 1153 ق، گوهرشاد خانم، دختر سلطان حسین صفوی و همسر نادر شاه، صندوقی از خاتم بر روی قبر گذارد.

گفته اند صندوق كنونی همان صندوقی است كه همسر نادر شاه روی قبر قرار داده بود.4 برخی نیز گفته اند این صندوقی است كه شاه طهماسب صفوی در 1123 ق به حرم هدیه كرده است. این صندوق در اثر تهاجم وهابیان در 1216 ق آتش گرفت و بخشی از آن سوخت. در 1225ق به توصیه شیخ جعفرآل كاشف الغطاء و به دستور « خان جان » قاجاری صندوق را با پوششی از نقره ترمیم كردند و با پارچه حریر پوشاندند.5 روی صندوق به این موضوع چنین اشاره شده است:
« بعد تكسیر اعداء الله فی سنة 1216 ق قام بتجدیده خان القاجار 1225 ق كتبه صالح الكلكاوی ».
آقا محمد خان نیز ضریحی از نقره بر فراز قبر نصب كرد6 و درهای ورودی را، كه از رواق به داخل حرم باز می شد، با نقره تزیین نمود.7 پس از چندی، ناصرالدین شاه، كه به شخصه به زیارت كربلا مشرف شده بود، دستورهایی برای تعمیر و بازسازی حرم صادر كرد؛ ضریحی از نقره ساخت و آن را روی قبر گذاشت. بدین گونه قبر مطهر دارای دو ضریح بیرونی و داخلی شد.

نام هدیه كننده ضریح بیرونی، یعنی ناصرالدین شاه، بر آن ثبت شده است. روی درِ آن، پنجره نقره ای كوچكی است و بر بالای آن این عبارت دیده می شود: قال رسول الله(صلّی الله علیه و آله) « الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنه و ابوهما خیرٌ منهما » این ضریح، ضریح مسین شاه عباس را در خود جای داده است.8 ناصر الدین شاه كه خود داخل آن شده، ضریح و قبر را چنین توصیف می كند: « من و میرزا حسن كلید دار جسارت كرده توی ضریح حضرت رفته از ضریح هم درب كوچك دیگر بود میرزا حسن باز كرد، شمعی در دست داشت دور قبر منور با آجر فرش شده بود كه پا روی آجر گذاشته شود.

من از طرفی میرزا حسن از طرفی به زحمت زیاد رفتیم. میرزا حسن متصل شمع را كج می كرد. من از دست او گرفتم. من به طور عجیبی روی آجرها نشسته بودم جا تنگ بود. سرم به تخته ضریح می خورد. جای نشستن تنگ و بسیار مشكل بود. میرزا حسن تخته روی قبر مطهر را كشید. دست برده دو سه مشتی تربت صحیح از روی قبر مطهر برداشتم ».9 در پایین پای آن، ضریح دیگری متصل به ضریح بیرونی قرار گرفته كه به علی اكبر، فرزند دلاور امام حسین(علیه السلام )، تعلق دارد. در 1355 ق، سیف الدین طاهر، از داعیان اسماعیلی، پنجره ای از نقره برای مرقد مطهر ساخت و آن را از هند به كربلا فرستاد كه بر بالای آن نوشته شده بود:
« ان الداعی الی حب آل محمد الطاهر بن ابی محمد الطاهر سیف الدین نجل سیدنا محمد برهان الدین من بلاد الهند سنه خمس و خمسین و ثلث مائة بعد الالف 1355 ق ».10 در 1360 ق استاد محمد صنیع خاتم شیرازی، از استادان برجسته خاتم كاری، صندوق مطهر را تعمیر كرد.
در طول تاریخ، همواره پادشاهان و بزرگان، چراغ دان های گران قیمتی از طلا و نقره به داخل ضریح مبارك هدیه می كردند. یك جفت شمعدان طلای بسیار بزرگ از سوی سلطان عبدالمجید خان عثمانی به حرم هدیه شده است.

بعضی از قندیل های آویزان شده از جنس طلا و نقره، از هند و جاهای دیگر آمده است.11 امروزه طول ضریح مطهر به پنج پنجره و عرض آن نیز به چهار پنجره تقسیم می شود. هر قسمت هشتاد سانتی متر عرض دارد. اما بخشی كه مرقد علی اكبر( علیه السلام) در آن است، یعنی پایین پای آن حضرت، از ضریح تنها یك بخش و از طول دو بخش را در بر می گیرد.

طول ضریح مرقد امام حسین(علیه السلام) 5/5 و عرض آن 5/4 متر است و طول آن قسمت كه قبر علی اكبر(علیه السلام) را در خود جای داده 6/2 و عرض آن 4/1 متر است. ارتفاع ضریح به 5/3 متر می رسد و بر بالای آن در چهار گوشه، چهار گویچه شكلی است كه طول هر یك نیم متر و زر اندود است.12 بر روی ضریح، دیوارهای صحن، حرم و گل دسته ها آثاری از گلوله دیده می شود كه حاصل تهاجم نیروهای بعثی به شیعیان متحصن در مرقد در 1370 ش است. این شیعیان علیه حكومت وقت قیام كرده بودند.
بربالای سر مبارك آن حضرت، بیرون ضریح، سنگ قهوه ای رنگی به نشانه جایگاه دفن سر آن حضرت نصب است. برخی گفته اند شمر ملعون سر مبارك امام(علیه السلام) را روی آن جدا كرد.

بر اساس روایت های موجود، امام سجاد(علیه السلام) سر مبارك امام حسین و برخی از شهیدان را به كربلا بازگرداند و در كنار جسدهای پاك شان به خاك سپرد. بر اساس روایتی دیگر، سر مبارك امام در بالای قبر پدر بزرگوارش امام علی(علیه السلام) در نجف دفن شده است. امام صادق(علیه السلام) در این مكان نماز می گزارد و توصیه می كرد كه بر سر مبارك امام حسین(علیه السلام)، در این مكان نماز گزارده شود13 برخی نیز گفته اند سر آن حضرت را به عسقلان مصر بردند و در آن جا دفن كردند.

امروزه، در شهر قاهره در مسجدی به نام مسجد الحسین(علیه السلام) ضریحی با عنوان رأس الحسین قرار دارد كه مردم آن شهر پیرامون آن دعا و زیارت می خوانند و سوم شعبان، روز تولد امام حسین(علیه السلام)، را ده روز جشن می گیرند و احترام خاصی به این مكان می گذارند.
قبر و ضریح علی اكبر(علیه السلام) محل دفن جوان شجاع و دلاور امام حسین(علیه السلام) در پایین پای آن حضرت است. ضریح امام حسین(علیه السلام)، چنان كه شرح آن در صفحه های پیشین رفت، به صورت شش ضلعی است كه دو ضلع پایین آن به علی اكبر و شهیدان بنی هاشم تعلق دارد. این قسمت به ضریح بیرونی قبر امام حسین(علیه السلام) وصل شده و 6/2 متر طول و 4/1 متر عرض دارد. بنابر این از عرض یك بخش و از طول دو بخش را در بر می گیرد و دو ضلع از آن را به خود اختصاص می دهد.
2 ـ مزار شهیدان بنی هاشم
مزار شهیدان بنی هاشم در كنار مزار علی اكبر و پایین پای مبارك امام حسین(علیه السلام) قرار دارد. بر اساس روایات، بنی اسد وقتی شهیدان را به خاك سپردند جنازه های شهیدان بنی هاشم را، كه در یك خیمه توسط امام حسین(علیه السلام) جمع آوری شده بود، پایین پای آن حضرت دفن كردند و سپس چند متر پایین تر از آن دیگر شهیدان كربلا، غیر از بنی هاشم، را به خاك سپردند.14
3 ـ قبرهای دیگر شهیدان كربلا
تمامی شهیدان كربلا، به جز حضرت ابوالفضل، حربن یزید ریاحی و حبیب بن مظاهر، در نزدیكی قبر حضرت امام حسین(علیه السلام) به خاك سپرده شده اند و قبرهای آنان در سمت جنوب شرقی ضریح امام حسین(علیه السلام)، به فاصله چند متری آن قرار دارد.

اكنون این قبرها، كه در داخل یك اتاقك دوازده متری و حاوی صندوق خاتم است، پنجره ای از نقره به طول پنج متر دارد و آرامگاه را مشخص می كند. بر بالای این پنجره، اسامی حدود 120 تن از شهیدان كربلا، همراه با زیارت نامه مخصوص بر روی كتیبه ای از كاشی های آبی نقش بسته است. قبل از توسعه جدید حرم، یعنی تا 1213 ق، این قبرها بقعه ای جداگانه داشت و از حرم امام حسین(علیه السلام) مستقل و مجزا بود به گونه ای كه طواف پیرامون آن میسر بود.

سخن ابو حمزه ثمالی این مطلب را تأیید می كند: « سپس از حرم مطهر خارج شو و در مقابل قبور شهدا بایست ».15 كسانی كه قبل از توسعه آن را دیده اند توصیف شان به همین گونه است.16 در 1213 ق، عملیات توسعه جدید آغاز شد و به دلیل زیاد بودن زائران و تنگیِ مكان زیارت، سید علی طباطبایی و آیت الله شهرستانی برای تأمین رفاه زائران دیوار آن بقعه را برداشتند و راهروی درِ ورودی رواق جنوبی به مزار شهیدان را بستند و در قسمت شمالی آن، ضریحی از چوب ساج قرار دادند سپس دیوار حائل را برداشتند و آن را به حرم متصل كردند.

با این كار امكان طواف پیرامون مزار شهیدان از بین رفت اما فضای زیارتی مناسبی ایجاد شد. در 1230 ق از سوی ملا محمد صالح برغانی ضریحی از برنج با كتیبه نقره ای حاوی شعرهای محتشم كاشانی بر آرامگاه شهیدان نصب شد و صندوقی از خاتم نیز در داخل آن قرار گرفت. در اوایل قرن چهاردهم، انیس الدوله، همسر ناصرالدین شاه، ضریح نقره ای به طول حدود 80/4 در پنج شبكه و ارتفاع 70/1 برای آرامگاه شهیدان تقدیم كرد. این ضریح به جای ضریح قبلی نصب شد و هم اكنون نیز در همان مكان باقی است. در 1361 ق صندوق خاتم كاری این آرامگاه به كوشش محمد صنیع خاتم شیرازی تعمیر شد و دیوارهای مجاور ضریح را هنرمندان توانای ایرانی آینه كاری كردند.17
پی نوشت ها:
1. جعفر الخلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، 8/182.
2. مدرسی، همان، 259.
3. آل طعمه، همان، 98.
4. مدرسی، همان، 260.
5. آل طعمه، همان، 100.
6. ناصر الدین شاه، همان، 119.
7. سفرنامه سیف الدوله به مكه مكرمه، 231.
8. ادیب الملك، سفرنامه ادیب الملك به عتبات، 160.
9. ناصر الدین شاه، همان، 120.
10. آل طعمه، همان، 100.
11. سیف الدوله، همان، 231؛ ابن بطوطه، همان، 273.
12. آل طعمه، همان 100 ـ 101.
13. بنگرید زیارت مخصوص امیر المؤمنین كه در آن به دفن سر امام حسین(علیه السلام) در این مكان اشاره شده است.
14. دایرة المعارف تشیع، 3/363.
15. مدرسی، شهر حسین، 347.
16. همان جا. 17. دایرة المعارف تشیع، 1/44؛ مدرسی، همان، 423.
منبع: عتبات عالیات عراق؛ دكتر اصغر قائدان
hadj.ir