چگونگی کاشت ،داشت و برداشت گیاه اسفناج

اسفناج نسبت به آب و هوا حساسیت چندانى ندارد

 

چگونگی کاشت و داشت و برداشت گیاه اسفناج

اسفناج یکى از سبزى‌هائى است که بومى ایران بوده به‌همین نام احتمالاً به‌وسیله اعراب به اسپانیا راه یافته و سپس در تمام دنیا انتشار یافته است.

 

گیاه‌شناسى اسفناج
اسفناج گیاهى است با نام علمى .Chenopodiacea Spinacia oleracea L و از این نظر خویشاوندى نزدیکى با چغندرقند دارد. اسفناج به‌عنوان یگ گیاه روزبلند به‌شدت تحت‌تأثیر طول روز بلند قرار مى‌گیرد، یعنى روزها بلند مى‌شوند. تمایل گیاه به ساقه و گل رفتن افزایش مى‌یابد.

 

اسفناج یکى از سبزى‌هاى حساس به علف‌هرزه مى‌باشد

 

هر چند عوامل آب و هوائى دیگر مانند گرما مى‌تواند به‌گل رفتن اسفناج را تسریع نماید ولى عامل اصلى نبوده و فقط طول مدت روشنائى است که نقش عمده را خواهد داشت، بنابراین اگر طول مدت روشنائى کمتر از ۱۲ ساعت باشد، اسفناج به‌گل نخواهد رفت. اسفناج از نظر تلقیح یک گیاه آلوگام است و انتقال دانه‌هاى گرده آن به‌وسیله باد صورت مى‌گیرد.

 

شرایط اقلیمى و خاکى برای کاشت اسفناج
اسفناج نسبت به آب و هوا حساسیت چندانى ندارد و جزء محصولات فصل خنک است. رطوبت کافى هوا و خاک در رشد و نمو و کیفیت اسفناج اثر مثبت دارند. در مناطق خیلى سرد اسفناج زمستانه صدمه مى‌بیند.

اسفناج از جمله گیاهانى است که داراى ریشه بسیار عمیق بوده و همان‌طورى‌ که گفته شد در خاک‌هاى عمیق لومى سیلتى تا 1/40 متر نفوذ مى‌کند. بنابراین زمین‌هاى کم عمق و یا زمین‌هاى غیرقابل نفوذ چندان مناسب کاشت اسفناج نمى‌باشند، در زمین‌هاى شنى و سبک اسفناج مى‌روید ولى محصول کافى نخواهد داد.

 

اسفناج را مى‌توان به‌دو صورت دست‌پاش و ردیفى با ماشین بذرپاش کشت کرد

 

البته در زمین‌هاى رسى‌ سنگین نیز کاشت اسفناج نتیجه خوبى نخواهد داد. مناسب‌ترین PH خاک را براى اسفناج ۵/۶ تا ۵/۷ ذکر کرده‌اند بعضى از محققین نتیجه گرفته‌اند که محصول اسفناج در PH برابر ۵ به نصف کاهش یافته و در PH ۴/۵ رشد و نمو گیاه متوقف مى‌شود. مناسب‌ترین خاک‌ها براى اسفناج خاک‌هاى نم‌دار لیمونى عمیق و هوموس‌دار مى‌باشند. البته براى محصول زودرس باید از زمین‌هاى سبک و قوى استفاده کرد.

 

زمین‌هاى کم عمق چندان مناسب کاشت اسفناج نمى‌باشند

 

تهیه زمین برای کاشت اسفناج
زمین اسفناج باید کاملاً نرم باشد و بذر کاشته شده به‌خوبى به ذرات خاک بچسبد. بنابراین قبل از کاشت باید زمین را به‌وسیله دیسک و یا کولتیواتر خوب نرم کرد و بعد از کاشت غلطک زد. فواصل کاشت را بین ۲۵ تا ۳۵ سانتى‌متر در نظر مى‌گیرند مقدار بذر لازم متغیر و تابع فواصل کاشت مى‌باشد.

 

زمان کاشت اسفناج
با توجه به اینکه اسفناج یک گیاه روزبلند مى‌باشد کاشت آن باید در بهار و یا پائیز یعنى در روزهاى کوتاه انجام گیرد. بنابراین بذر اسفناج را در مناطقى که داراى زمستان‌هاى ملایم مى‌باشند مانند نقاط جنوبى ایران به‌تدریج از اواسط پائیز تا اوایل اسفند مى‌کارند. اسفناج بهاره را مى‌توان در اواخر زمستان مثلاً در اسفندماه به مجرد مساعد شدن هوا کاشت. در مورد اسفناج پائیزه یعنى محصولى که باید در پائیز برداشت شود، نباید زودتر از اواسط مرداد و دیرتر از اواسط شهریور کاشت، زیرا در صورت اول امکان به‌گل رفتن در طول روز بلند زیاد است و در صورت دوم ممکن است به‌موقع قابل برداشت نشود.

 

از بین مواد غذائى مختلف کود ازته باعث رشد سریع اسفناج مى‌شود

 

روش بذرپاشى اسفناج موقع کاشت
اسفناج را مى‌توان به‌دو صورت دست‌پاش و ردیفى با ماشین بذرپاش کشت کرد. در روش دست‌پاش زمین را قبلاً کرت بندى کرده و مقدار ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم بذر در هکتار به‌وسیله دست پاشیده مى‌شود.

 

 داشت
کوددهى گیاه اسفناج
اسفناج قادر است مقادیر زیادى مواد غذائى جذب نماید. بنابراین در موقع تهیه زمین باید به‌اندازه کافى از مواد غذائى مختلف با خاک مخلوط نمود. از بین مواد غذائى مختلف کود ازته باعث رشد سریع اسفناج مى‌شود. چون دوره رشد اسفناج کوتاه است بهتر است آن را به محصول قبلى داد، در غیر این‌صورت و در صورت امکان مى‌توان مقدار ۱۰ تا ۱۵ تن در هکتار کود حیوانى کاملاً پوسیده به‌کار برد.

 

برداشت اسفناج قبل از شروع به‌گل رفتن آن باید انجام شود

 

 آبیارى گیاه اسفناج
اسفناج جهت سبز شدن در مرحله جوانه زدن احتیاج به رطوبت زیادى دارد.

 

علف‌هاى هرز گیاه اسفناج
اسفناج یکى از سبزى‌هاى حساس به علف‌هرزه مى‌باشد. بنابراین زمین اسفناج باید عارى از علف‌هاى ریشه‌اى مانند مرغ و غیره باشد. در کاشت ردیفى فواصل ردیف‌ها باید طورى باشد که وجین ماشینى ممکن گردد. اولین وجین باید بلافاصله پس از سبز شدن اسفناج انجام گیرد و به هیچ‌وجه نباید غفلت شود، در اسفناج مانند بعضى دیگر از سبزى‌ها مانند گوجه‌فرنگى لازم است وجین ماشینى یا مکانیکى توأم با مبارزه شیمیائى با علف‌کش‌ها انجام شود.

 

بیمارى‌ها گیاه اسفناج
سفیدک دروغی: مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیمارى اسفناج محسوب مى‌شود.در این بیمارى روى برگ‌هاى اسفناج لکه‌هاى زرد نامنظم و در قسمت زیرین برگ‌ها به‌وسیله رشته‌هاى قارچ پوشیده مى‌شود و براى مبارزه علاوه‌ بر استفاده از ارقام مقاوم به سفیدک اسفناج مى‌توان از قارچ‌کش‌ها استفاده کرد.
مگس چغندر: در بعضى از سال‌ها روى اسفناج تخم‌گذارى مى‌کند و لاروهاى سفیدرنگ برگ‌ها را سوراخ مى‌کند به‌طورى که سوراخ‌ها و لکه‌هاى روشن به‌وجود مى‌آیند.

 

برداشت
برداشت اسفناج
زمان برداشت اسفناج کوتاه است، زیرا از یک طرف رشد برگ‌هاى اسفناج باید حتى‌الامکان کامل شده باشد و از طرف دیگر باید برداشت اسفناج قبل از شروع به‌گل رفتن آن تمام شده باشد. اسفناج به‌گل رفته معمولاً تلخ مزه بوده و به‌عنوان سبزى کاملاً بى‌ارزش مى‌باشد.

 منبع : vista.ir

ویدیو مرتبط :
کاشت، برداشت و فرآوری گیاه دارویی مریم گلی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

نحوه کاشت ،داشت و برداشت گیاه جعفری

گیاه جعفری  به حالت وحشی می روید و در بعضی نواحی پرورش داده می شود

 

نحوه کاشت ،داشت و برداشت گیاه جعفری
تیره : Umbelliferae
نام لاتین : Petroselinum Crispum Mill.,P.sativum Hoffm
نام انگلیسی : Percile - Parsley

 

شرح گیاه جعفری
جعفری گیاهی دو ساله به ارتفاع 3/0 تا یک متر و دارای ریشه راست دوکی شکل یا متورم (بر حسب نژادهای مختلف) و به رنگ مایل به زرد است.گیاه جعفری  به حالت وحشی می روید و در بعضی نواحی پرورش داده می شود. برگهای جعفری ، شفاف به رنگ سبز تیره ، دارای بریدگیهای لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است. برگهای قسمت فوقانی ساقه جعفری، منقسم به قطعات باریک و نوار مانند با ظاهری متفاوت از برگهای تحتانی می باشد، جعفری گلهائی کوچک مایل به سبز و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد.

 

در قاعده اشعه چترهای اصلی و فرعی آن، زائده های باریک و غیر منقسم دیده می شود. میوه جعفری کوچک و به درازای 2 میلیمتر به قطر یک میلی متر یا کمی بیشتر به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی شود. عمق ریشه جعفری زیاد است (گاهی تا عمق 160 سانتی متر) از آنجائیکه جفعری دارای ریشه های فرعی کمی است به همین دلیل برای به سازی خاک مناسب نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی ندارد.

 

ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی شود

 

نیاز اکولوژیکی گیاه جعفری
جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است. کشت گیاه جعفری در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است ولی در آب و هوای خشک بهترین نتیجه را می دهد. جعفری یک گیاه سایه دوست است. زمین مورد کشت جعفری باید نرم مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. زمین های نیمه سنگین با هوموس ، لومی و شن لومی بهترین زمین های کشت گیاه جعفری می باشند.

 

گیاه جعفری در خاکهای عمیق و قوی به علت وفور مواد غذایی خوب رشد می کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می شود، بنابراین احتیاج آن به کودهای ازته بیشتر است ،PH مناسب خاک برای این گیاه 6 تا 7 است.

 

آماده سازی خاک برای کاشت گیاه جعفری
زمین مورد کشت گیاه جعفری باید نرم ، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. کود دامی نپوسیده برای رشد و نمو گیاه مناسب نیست و باعث اختلال رشد در گیاه جعفری می شود. میزان کودهای شیمیایی با توجه به نوع و مواد غذایی موجود در زمین حدود 90 تا 100 کیلوگرم ازت (در دو مرحله)، 80 کیلوگرم p2o5 و 160 تا 130 کیلوگرم K2O در هکتار است. اگر بخواهند عمل برداشت را در چند مرحله اجراء کنند، بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کودازته به زمین بدهند (25 تا 30 کیلوگرم در هکتار).

 

جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است

 

تاریخ و فواصل کاشت گیاه جعفری
زمان کاشت جعفری در سبزیکاریهای بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و گاهی نیز در پائیز است ، جعفری را در ردیفهایی به فاصله 15 تا 20 سانتی متر روی ردیف میکارند. فاصله بین ردیفها در کشتهای مکانیزه 25 سانتی متر است.

 

کاشت گیاه جعفری
تکثیر جعفری به سهولت از طریق کاشتن دانه صورت می گیرد. مقدار بذر با توجه به نوع کشت و جنس خاک حدود 5/3 تا 6 و گاهی اوقات بین 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار است. عمق کاشت 2 تا 3 سانتی متر است. بذر گیاه جعفری را از اسفند تا فروردین در ردیفهایی به فاصله 15 تا 25 سانتی متر روی ردیف می کارند فاصله بین ردیف ها در کشت های مکانیزه 25 سانتی متر است.بخاطر ظرافت بذرها و طولانی بودن مدت جوانه زدن آنها (حدود 3 هفته) در هر هکتار 4 کیلوگرم بذر مخلوط به آن می افزایند.

 

داشت گیاه جعفری
سمپاشی قبل از کشت با دورینول (Deurinol) هکتاری 4 تا 5/6 لیتر- با تنوران (Tenoran) هکتاری 8 کیلوگرم و بعد از کشت با آفالون (Afalon) هکتاری 5/1 کیلوگرم با پوتابلان (Potablan) هکتاری 8 کیلوگرم در 400 تا 600 لیتر آب و 2 تا 3 بار دیسک و چنگک زدن ماشینی ضروری است.

 

تکثیر جعفری به سهولت از طریق کاشتن دانه صورت می گیرد

 

برداشت گیاه جعفری
میوه های جعفری را از اول مرداد تا شهریور ماه، ریشه ها در آبان ماه و برگها را از اواسط خرداد تا اواسط آبان محصول برداری می نمایند. چین اول برگ جعفری را از اواسط تا اواخر خرداد با علف چین یا کمپاین سبزی چین برداشت می کنند برگهای جعفری را معمولاً بر حسب نوع بذر کشت شده و دفعات بذر پاشی،شرایط آب و هوایی و آبیاری تا مهر ماه با فواصل حدود 4 هفته‌ای، 3 تا 4 بار برداشت می کنند.

 

ریشه جعفری را از اواخر مهر تا اوایل آبان ماه با چغندر کن یا کمپاین مخصوص چغندر و سیب زمینی برداشت می نمایند. میوه های جعفری هم در شهریور ماه آماده استفاده می شوند. از هر هکتار زمین 2/1 تن میوه(دانه)پاک شده و 30 تن گیاه تازه بدست می آید. برگهای برداشت شده را در دستگاههای خشک کن در حرارتی معادل 40 درجه سانتی گراد خشک کرده و در ماشین برگ چین یا در دستگاههای برش در اندازه های 2 میلیمتر می برند.

 

ریشه های جعفری را که با دست یا به وسیله شخم زن برداشت شده شستشو داده و آنها را بوسیله ماشینهای مخصوص به قطعات کوچک تقسیم می کنند و در دستگاههای خشک کن در حرارت 60 تا 80 درجه سانتی گراد خشک و سپس پرداخت می نمایند. میوه ها را نیز در دستگاه های بذر پاکن در شرایط استاندارد پرداخت و بوجاری می نمایند.

 

دامنه انتشار جعفری
جعفری بحالت خودرو و نیمه خودرو و در نواحی مختلف یافت می شود. جعفری در اکثر نقاط کشور پرورش داده می شود.

 

 منبع : daneshnameh.roshd.ir