همه چیز در مورد اسب

 

خاستگاه و تكامل اسب

 

 

از نظر تكاملی طبق یافته های فسیلی ، منشاء اسبهای امروزی از پستاندار كوچكی تحت عنوان ائوهیپوس كه شباهت زیادی به روباه داشته و مربوط به حدود ششصد میلیون سال قبل ، یعنی دوران ائوسن از نظر زمین شناسی است و چنین بر می آید كه از نظر تكاملی اسبهای امروزی درطی میلیونها سال از این پستاندار كوچك منشاء گرفته اند .

 

قد این جانور در حدود 30 الی 35 سانتیمتر بوده و گسترش جهانی داشته است . بدن آن گرد و دارای پشتی خمیده بوده و در هنگام راه رفتن از كف پنجه های خود استفاده می كرده است . در اندام حركتی قدامی خود 4 انگشت و در اندامی خلفی خود 3 انگشت داشته است .حدود 13 نوع از این جاندار در بخشهای مختلف آمریكای شمالی و انگلستان ، سیوئیس ، فرانسه و بلژیك یافته شده است .

 

بنابر كشفیات بعمل آمده نه تنها طویل شده و نیز كاهش تعداد تدریجی اندامهای حركتی اسب استنباط می شود ، بلكه تغییراتی كه بصورت طولانی شدن گردن و جمجمه همراه با تغییر عادات چرا كردن ( مانند خوردن میوه های آبدار كه در بالای سطح زمین رشد می كنند ) به رژیم علف خواری ( خوردن علف های خشبی و سخت از سطح زمین ) ایجاد شده را می توان بر گرفت . گرچه اولین فسیل یافت شده از ائوهیپوس به ثبت رسیده است ، ولی به جرات می توان گفت كه این جانور كوچك اندام از یك دودمان اصلی پستاندار كه دارای 5 انگشت بوده تكامل یافته است .

 

پس از گذشت میلیونها سال انواع تكامل یافته این حیوان ( حدود 57 میلیون سال ) بنام تك سمیان دوران پلیوسن تحت نام پلیوهیپوس شكل گرفت اند .

 

یافته های باستان شناسی در ایران توسط آقای ماكنم ، یكی از معاونان دومرگان باستان شناس معروف ، فسیل یك نوع اسب تحت عنوان هیپاریون در سال 1904 میلادی در ناحیه مرزه چال مراغه بدست آمده است كه مربوط به اواخر دوران سوم زمین شناسی یعنی پلیوسن و قبل از فوارن آتشفشان سهند ( بیش از یك میلیون سال قبل ) می باشد .

 

با آغاز دوره یخبندان در كره زمین و تغییرات جوی انواع مختلف پلیوهیپوس مهاجرتهای گسترده ای به قاره های قدیم ( آسیا ، اروپا و آفریقا ) آغاز كردند . بنابر دلایلی كه هنوز روشن نیست قاره آمریكا بطور ناگهانی و پس از قطع ارتباط آن با قاره های قدیم ، از وجود پلیوهیپوس پاك گردید.

 

انواع مختلف پلیوهیپوس در طی مهاجرتهای خود در بخشهای آفریقا و اروپا و آسیا پراكنده شدند و منشاء انواع مختلف گور خر ، خر و چهار تیپ از اجداد اولیه اسبهای امروزی گردیدند .

بنابر این اسبهای امروزی دارای چهار جد اولیه هستند و از نظر تاریخی فلات ایران منطبق بر محدوده جغرافیائی پراكندگی دو نوع از انواع چهار گانه این اجداد محسوب می شود .

 

اسبهای نژاد تركمن و كاسپین موجود در این سرزمین پس از گذشت قریب به یك میلیون سال از پیدایش آن دو نوع اجداد اولیه اسب ، هنوز بعنوان شبیه ترین اسبهای موجود در جهان به اجداد فوق محسوب می شود و مورد توجه خاص جهانیان و پژوهشگران قرار گرفته است .

 

چگونه اسب انتخاب كنیم ؟

 

انتخاب اسب

 

اسب‌هایی‌ كه‌ اشكال‌ اندام‌ و یا اخلاقی‌ دارند:

درچندین سال‌ گذشته‌ تولید اسب‌ پیشرفت‌ شایانی‌ كرده‌ است‌. اسب‌های‌ ورزشی‌ امروزه‌ از كمیت‌ قابل‌ توجهی‌ برخوردارند. علیرغم‌ این‌ نكات‌ باید بدانیم‌ كه‌ هیچ‌ اسبی‌ كامل‌ نیست‌. همه‌ آرزوی‌ داشتن‌ اسبی‌ كامل‌ داریم‌، ولی‌ پیدا كردن‌ آن‌ چندان‌ هم‌ ساده‌ نیست‌. هنر تربیت‌ اسب‌ پی‌ بردن‌ به‌ توانایی‌های‌ بالقوه‌ اسب‌ و پرورش‌ آن‌ تا حد ممكن‌ است‌ .باید بدانیم‌ كه‌ چگونه‌ و تا چه‌ اندازه‌ای‌ می‌توانیم‌ به‌ نقائص‌ اخلاقی‌ و اندامی‌ اسب‌ پی‌ ببریم‌. این‌ آگاهی‌ نیاز به‌ تجربه‌ای‌ گران‌ و كار كردن‌ سال‌های‌ متمادی‌ با اسب‌های‌ مختلف‌ دارد.

 

باید بدانیم‌ كه‌ تربیت‌ هر اسب‌ با اسب‌ دیگر متفاوت‌ و دارای‌ راز و رمز خاصی‌ است‌. ولی‌ چهارچوب‌ كلی‌ آن‌ همین‌ اصول‌ اولیه‌ تربیت‌ اسب‌ است‌ كه‌ درباره‌اش‌ بحث‌ كردیم‌. به‌ هرحال‌ روش‌هایی‌ وجود دارند كه‌ درباره‌ نحوه‌ كار با اسب‌هایی‌ كه‌ خوش‌ اخلاِق نیستند و نقصی‌ در اندامشان‌ وجود دارد، بحث‌ می‌كنند. معنی‌ این‌ بحث‌ این‌ نیست‌ كه‌ مبانی‌ اصول‌ اولیه‌ نادیده‌ گرفته‌ می‌شوند بلكه‌ علیرغم‌ مشكلات‌، فقط‌ ممكن‌ است‌ این‌ اصول‌ جابه‌جا شوند.

 

بد اخلاقی:

 

اسب‌ با خصوصیات‌ اخلاقی‌ و اندام‌ خاصی‌ خود به‌ دنیا می‌آید. با استفاده‌ از اصول‌ صحیح‌ آموزش‌ و محیط‌ سالم‌ می‌تواند اسب‌ را برای‌ سواری‌ دادن‌ به‌ كار كشید. از طرف‌ دیگر چنانچه‌ روش‌ آموزش‌ و نگهداری‌ غلط‌ در پیش‌ گرفته‌ شود، نتیجه‌ عكس‌ آنچه‌ گفته‌ شد خواهد بود. اصلاح‌ مشكلات‌ طبیعی‌ اسب‌ مشكل‌ است‌. تجربه‌ ثابت‌ كرده‌ است‌ كه‌ علیرغم‌ صرف‌ وقت‌ و تلاش‌ مضاعف‌ چنانچه‌ موفقیتی‌ مناسب‌ به‌وجود آید مشكل‌ نهفته‌ خودنمایی‌ خواهد كرد.

 

اسب‌ عصبی:

 

‌این‌ گونه‌ اسب‌ها در روبرو شدن‌ با موقعیت‌های‌ غیرمعمول‌ از قبیل‌ صدای‌ غریب‌، و حركت‌های‌ سریع‌ و یا پرچم‌ رم‌ می‌كنند: این‌ گونه‌ اسب‌ها در اثر كار دقیق‌ و نگهداری‌ صحیح‌ و حوصله‌ آرام‌ می‌شوند. اگر اسب‌ در حركت‌ عصبی‌ است‌ و یا از اشیاء روی‌ زمین‌ رم‌ می‌كند، كار بسیار مشكل‌ خواهد شد. تجربه‌ من‌ نشان‌ داده‌ كه‌ این‌ گونه‌ اسب‌ها هرگز كاملاً آرامش‌ پیدا نمی‌كنند. مربی‌ فقط‌ باید محدودیت‌ها را در نظر بگیرد و برعكس‌ حساسیت‌های‌ زیادی‌ و یا عصبیت‌های‌ خاصی‌ می‌تواند مورد استفاده‌ قرار بگیرد. خود من‌ ترجیح‌ می‌دهم‌ با اسبی‌ سرحال‌، اگر چه‌ كمی‌ عصبی‌ و نگران‌ كار كنم‌ تا اسبی‌ تنبل‌. اسب‌ عصبی‌ برای‌ سواركاری‌ با حوصله‌ بدون‌ حركت‌ اضافه‌ و آرام‌ روی‌ اسب‌، هدیه‌ای‌ آسمانی‌ است‌. چنین‌ اسبی‌ كمترین‌ اثرها را نیاز دارد و سوار هم‌ كه‌ آرامش‌ خود را روز او حفظ‌ می‌كند و زمانی‌ می‌رسد كه‌ اسب‌ اثر ساِق را پذیرفته‌ و به‌ جلو رانده‌ می‌شود. در این‌ بازی‌ برنده‌ سواركار با حوصله‌ است‌ ولی‌ سوار كار بی‌حوصله‌ هیچ‌گاه‌ نباید اسب‌ عصبی‌ سوار شود.

 

اسب‌ تنبل‌:

 

اسب‌ تنبل‌ سوار را به‌ جنون‌ می‌كشد. در ابتدا می‌بایست‌ پی‌برد كه‌ اسب‌ ذاتاً تنبل‌ است‌ یا این‌ كه‌ دلائلی‌ باعث‌ این‌ تنبلی‌ است‌. به‌ عنوان‌ مثال‌، ممكن‌ است‌ اسب‌ به‌ آمادگی‌ مطلوب‌ نرسیده‌ باشد. مثلاً چاقِ یا لاغر باشد، بیمار بوده‌ و یا اثرهای‌ سوار را نمی‌فهمد. بهتر است‌ اسب‌ تنبل‌ را همراه‌ با اسبی‌ چالاك‌ به‌ صحرا ببریم‌. اگر او همچنان‌ میل‌ به‌ حركت‌ نداشت‌، سوار اثرها را قوی‌تر كند. و در موقع‌ مناسب‌ او ضربات‌ مقطع‌ و شدید شلاِق را به‌ كار خواهد گرفت‌ و اگر اسب‌ به‌ جلو پرید باید او را نوازش‌ كرد. این‌ تمرین‌ باید تا آن‌ جا كه‌ تكرار شود تا اسب‌ منظور سوار را دریافته‌ به‌ سادگی‌ به‌ اثرها جواب‌ دهد. مهم‌ این‌ است‌ كه‌ سوار اسب‌ را به‌ حركت‌ به‌ جلو وادار كند. او می‌بایست‌ این‌ فشارها را به‌ مرور كاهش‌ دهد تا اسب‌ را نسبت‌ به‌ آنها بی‌تفاوت‌ نشود.

 

اسب‌ كله‌ شق‌:

 

این‌ گونه‌ اسبی‌ قادر به‌ تحرك‌ و اعمال‌ قدرت‌ است‌ و مایل‌ نیست‌ آنها را در خدمت‌ سوار كار بی‌تفاوت‌ بگذارد. و نكته‌ این‌ جاست‌ كه‌ اسب‌ پی‌ ببرد سوار آنقدرها خبره‌ و مصمم‌ نیست‌. اسب‌ به‌ سرعت‌ به‌ این‌ موضوع‌ پی‌ برده‌ و سردست‌ می‌زند و مشكل‌ بتوان‌ این‌ حركت‌ را از سرش‌ انداخت‌. برای‌ حل‌ این‌ مشكل‌ سواری‌ مورد نیاز است‌ كه‌ به‌ زین‌ چسبیده‌ و بدون‌ این‌ كه‌ اسب‌ اجازه‌ نافرمانی‌ بدهد او را به‌ جلو هدایت‌ كند. به‌ محض‌ اطاعت‌ اسب‌ سوار باید او را نوازش‌ كرده‌ و اطمینان‌ اسب‌ را جلب‌ كند. به‌ محض‌ این‌ كه‌ سوار احساس‌ كند اسب‌ می‌خواهد رم‌ كند و یا سردست‌ بزند، باید یكی‌ از دستجلوها را كشیده‌ و مانع‌ حركت‌ او شود و دقت‌ كند كه‌ حركت‌ طولانی‌ نباشد، چه‌ ممكن‌ است‌ اسب‌ روی‌ سواركار بغلتد.

 

نامتناسب‌ بودن‌ اندام:

 

‌ امروزه‌ اسب‌هایی‌ كه‌ دارای‌ مشكلاتی‌ در اندام‌ هستند به‌ ندرت‌ برای‌ فروش‌ به‌ عنوان‌ اسب‌ ورزشی‌ ارائه‌ می‌شوند. اگر این‌ عدم‌ تناسب‌ فقط‌ مربوط‌ به‌ ضعف‌ دست‌ و پاها و مفاصل‌ باشد، با مراقبت‌ و پیگیری‌ و حفاظت‌ می‌توان‌ این‌ نقاط‌ ضعیف‌ آنها را همراه‌ با پرورش‌ سایر اندام‌ها پروراند. البته‌ گفتن‌ این‌ مطلب‌ بسیار ساده‌ و عمل‌ آن‌ بسیار مشكل‌ است‌.

 

نامتناسب‌ بودن‌ گردن:

 

امروزه‌ این‌ اسب‌ها كمتر برای‌ فروش‌ ارائه‌ می‌شوند. اگر علاوه‌ برنامتناسب‌ بودن‌ گردن‌ فك‌ پایین‌ هم‌ سنگین‌ و بزرگ‌ باشد، احتمال‌ درست‌ كردن‌ چنین‌ اسبی‌ خیلی‌ ضعیف‌ است‌. بزرگی‌ و سنگینی‌ فك‌ پایین‌ به‌ اسب‌ اجازه‌ نمی‌دهد به‌ آبخوری‌ شود. چرا كه‌ استخوان‌ بزرگ‌ فك‌ پایین‌ روی‌ گردن‌ فشار آورده‌ و اجازه‌ فعالیت‌ را از آن‌ می‌گیرد. من‌ پیشنهاد می‌كنم‌ با چنین‌ اسبی‌ كار نشود.

 

بعضی‌ از اشكالات‌ گردن‌ مثل‌ شكستگی‌ از مهره‌ سوم‌ ناشی‌ از دست‌های‌ خشن‌ سواركار است‌، به‌ هنگام‌ تربیت‌ اسب‌ جوان‌ یا اسبی‌ كه‌ در اثر بدسواری‌ خراب‌ شده‌ است‌، باید پیرو همان‌ اصولی‌ بود كه‌ اسب‌ از عقب‌ به‌ جلو درست‌ می‌شود، نه‌ این‌ كه‌ روی‌ سر و گردن‌ او فشار آورده‌ و آنها را از كار بیاندازیم‌.

 

اسب‌هایی‌ كه‌ دارای‌ گردن‌ قوی‌ مانندی‌ هستند معمولاً برقرار تماس‌ با دهان‌ آنها مشكل‌ است‌. برای‌ تربیت‌ این‌ گونه‌ اسب‌ها باید تلاشی‌ مضاعف‌ داشت‌ و برنامه‌ آموزشی‌ طولانی‌ مدت‌ و سخت‌ از جهت‌ سواركار - برای‌ آنها در نظر گرفت‌. و اگر قصد داشته‌ باشیم‌ آنها را زود به‌ بهره‌برداری‌ برسانیم‌ موجب‌ شكستن‌ گردن‌ از مهره‌ سوم‌ می‌شویم‌. وقتی‌ كه‌ اسب‌ سرو گردن‌ خود را جلو و پایین‌ كشیده‌ به‌ دنبال‌ آبخوری‌ می‌رود می‌توان‌ آموزش‌ او را ادامه‌ داد. اگر از اسبی‌ با این‌ خصوصیات‌ خیلی‌ زود بخواهیم‌ سرو گردن‌ را افراشته‌ كند، عضلات‌ ناحیه‌ جدوگاه‌ او لق‌تر شده‌ و دیگر اصلاح‌ نمی‌شود.

 

این‌ نوع‌ گردن‌ انعطاف‌پذیر است‌ می‌تواند آن‌ را جمع‌ كرد و یا به‌ طرفین‌ انحناء داد كه‌ باعث‌ جابجائی‌ گردن‌ شده‌ و شانه‌ خارج‌ را به‌ طرف‌ خارج‌ متمایل‌ می‌كند. راندن‌ این‌ گونه‌ اسب‌ها به‌ جلو بسیار مهم‌ است‌. اگر اسب‌ آبخوری‌ را قبول‌ نمی‌كند، آبخوری‌ كلفت‌تری‌ استفاده‌ كنید. در حركت‌ روی‌ قوس‌ها اثرهای‌ دست‌ و وزن‌ و پای‌ خارج‌ قوی‌تر باشند. برای‌ ریشه‌كنی‌ این‌ نقیصه‌ باید عضلات‌ زیرین‌ گردن‌ را قوی‌ كرد و با راندن‌ اسب‌ به‌ جلو و واداشتن‌ او برای‌ كشیدن‌ سرو و گردن‌ به‌ جلو و پایین‌ این‌ امر میسر است‌.

 

گردن‌ گوزنی‌:

 

عضلات‌ زیرین‌ این‌ گونه‌ گردن‌ بسیار بزرگ‌ هستند. برای‌ اسبی‌ این‌ چنین‌ كشیدن‌ گردن‌ بسیار مشكل‌ است‌. باید عضلات‌ زیرین‌ گردن‌ را آب‌ كرده‌ و عضلات‌ بالائی‌ را پرورش‌ دهیم‌ و می‌توان‌ اسب‌ را با بغل‌ بندهایی‌ كه‌ پایین‌تر بسته‌ شده‌اند و یا تعلیمی‌ ثابت‌ كه‌ سر او را پایین‌ نگه‌ می‌دارد سوار شد. این‌ گونه‌ اسب‌ها كمر منقبض‌ دارند. كار روی‌ كاوالتی‌ و پرشهای‌ ژیمناستیكی‌ برای‌ نرم‌ كردن‌ كمر آنها بسیار مفیداند.

 

شكل‌ غلط‌ كمر:

 

اسب‌هایی‌ كه‌ طول‌ كمر آن‌ها - كوتاه‌ یا بلند - غلط‌ است‌ همواره‌ از آن‌ دسته‌ای‌ نیستند كه‌ برای‌ كار مشكل‌ داشته‌ باشند. اسب‌هایی‌ كه‌ كمر آنها بلند است‌ معمولاً خوش‌ سواری‌ هستند. اگر عضلات‌ كمر آنها بین‌ جدوگاه‌ و تهی‌گاه‌ به‌ خوبی‌ پرورانده‌ شده‌ باشند، مشكلی‌ برای‌ كار نخواهند داشت‌ و برعكس‌ كمربلند و نرم‌ مزیتی‌ است‌ برای‌ تربیت‌ او. به‌ هرحال‌ اگر كمر آنقدر بلند باشد كه‌ پاها نتوانند خود را به‌ مركز ثقل‌ برسانند، طول‌ گام‌ها كوتاه‌ شده‌ و این‌ گونه‌ اسبها برای‌ درساژ مناسب‌ نیستند، ولی‌ برای‌ پرش‌ و سه‌ روزه‌ مناسب‌ترند، چرا كه‌ در صورت‌ ارتكاب‌ اشتباهی‌، از كمر خود به‌ عنوان‌ ستونی‌ متعال‌ كننده‌ كمك‌ می‌گیرند. باید به‌ هنگام‌ شروع‌ آموزش‌ چنین‌ اسبی‌ در نظر داشت‌ كه‌، كمربلند را نمی‌توان‌ با آموزش‌ كوتاه‌ كرد، فقط‌ می‌توان‌ با نیم‌ توقف‌ و حركت‌های‌ انتقالی‌ متوالی‌ در تمرین‌ها شلنگ‌های‌ او را كشیده‌تر كرد.

 

كمر كوتاه‌:

 

بدیهی‌ است‌ كه‌ پای‌ این‌ گونه‌ اسب‌ها به‌ راحتی‌ به‌ زیرآمده‌ و تجمع‌ آنها ساده‌تر است‌. از طرف‌ دیگر آنها همواره‌ با مشكل‌ كمر مواجه‌اند. كمر كوتاه‌ نیازمند گردن‌ بلند است‌ تا به‌ نرمش‌ آن‌ كمك‌ كند. اگر طول‌ گردن‌ اسب‌ بلند نباشد در عمل‌ مشكل‌ بتوان‌ پاهای‌ اسب‌ را به‌ زیر كشید. این‌ گونه‌ اسب‌ها خوش‌ سواری‌ نیستند. اسب‌های‌ كمر كوتاه‌ فقط‌ زمانی‌ به‌ حداكثر توان‌ ورزشی‌ می‌رسند كه‌ سوار توجه‌ خاصی‌ به‌ تمرین‌های‌ به‌ جلو و پایین‌ كشنده‌ مبذول‌ كرده‌ و دست‌های‌ بسیار نرمی‌ داشته‌ باشد.

 

اسبی كه عقبش‌ بلندترازجلوست‌:

 

از آن‌ جا كه‌ اسب‌های‌ جوان‌ هنوز به‌ كاملترین‌ مرحله‌ رشد نرسیده‌اند، معمولاً عقبشان‌ بلندتر از جلویشان‌ است‌ و در نتیجه‌ وزن‌ روی‌ دستهایشان‌ می‌افتد. اگر پس‌ از رشد كامل‌ این‌ نقیصه‌ برطرف‌ نشود این‌ چنین‌ اسبی‌ برای‌ درساژ مناسب‌ نیست‌. برای‌ پرش‌ نمی‌توان‌ آن‌ را نقص‌ به‌ حساب‌ آورد، چرا كه‌ اسب‌های‌ «هالاوآلا» برنده‌ مدال‌های‌ المپیك‌ شده‌اند.

 

در تمرین‌ها نباید از این‌ اسبها خواسته‌ شود كه‌ در زمان‌ طولانی‌ با سر پایین‌ و كشیده‌ حركت‌ كننده‌، حتی‌ در زمان‌ استراحت‌ هم‌ باید برای‌ حفظ‌ تعادل‌ سرو گردن‌ را كمی‌ بالاتر بگیرند.

 

كپل‌های‌ افتاد‌ یا بُز كپل:

 

زاویه‌ مفاصل‌ خرگوشی‌ این‌ گونه‌ اسب‌ها حاده‌ است‌ و نمی‌توان‌ آنها را آنقدر پرورش‌ داد كه‌ قوی‌ شده‌ و نهایت‌ فعالیت‌ را داشته‌ باشند. آنها مناسب‌ پرش‌ نیستند و برای‌ درساژ هم‌ باید با احتیاط‌ به‌ طرف‌ آنها رفت‌. این‌ چنین‌ اسب‌هایی‌، پاهای‌ خود را به‌ راحتی‌ به‌ زیر می‌كشند ولی‌ فشار مضاعفی‌ روی‌ كمر خود وارد می‌كنند كه‌ مشكل‌ زاست‌. آنها را همواره‌ باید با قدرت‌ و حداقل‌ تجمع‌ به‌ جلو حركت‌ داد.

 

نقص‌ در پاها:

 

آموزش‌ این‌ اسب‌ها محتاطانه‌ است‌. سوار كار باید چگونگی‌ كار با این‌ اسب‌ها را دقیقاً برنامه‌ریزی‌ كرده‌ باشد. هر دو نقیصه‌ به‌ یكسان‌ فشار بیش‌ از اندازه‌ برروی‌ مفاصل‌ خرگوشی‌ وارد می‌كنند.

 

هر دو گونه‌ باید تمرین‌های‌ تجمعی‌ محدود داشته‌ باشند. تجربه‌ به‌ من‌ نشان‌ داده‌ كه‌ با اسب‌ مفصل‌ گاوی‌ می‌توان‌ بیشتر كار كرد، چرا كه‌ فرسایش‌ این‌ نوع‌ مفاصل‌ كمتر از بقیه‌ انواع‌ مفاصل‌ خرگوشی‌ هستند.

 

با تمرین‌های‌ روی‌ دو محور و شانه‌ به‌ داخل‌ می‌توان‌ تعادل‌ برقرار كرد، اما مشكل‌ بتوان‌ به‌ درجاتی‌ از موفقیت‌ اطمینان‌ داشت‌. در جائی‌ كه‌ می‌توان‌ با اسب‌ سالم‌ كار كرد، بهتر است‌ از كار كردن‌ یا خریدن‌ اسب‌هایی‌ كه‌ مشكل‌ اندامی‌ و اخلاقی‌ دارند بپرهیزیم‌.

 

استانداردهای محل نگهداری اسب :

 

محل نگهداری اسب

 

اصطبل : از آنجائی كه اسب بیشتر اوقات شبانه روز را در اصطبل بسر می برد محل نگهداری او باید دارای شرایط زیر باشد :

 

- آفتابگیر باشد ، تا هم خود اسب و هم محیط اطراف او در معرض تابش نور خورشید بوده و در معرض امراض ناشی از عدم تابش نور قرار نگیرد. اسب بطور مداوم خود را تخلیه میكند و محیطی مناسب برای رشد و نمو میكروبها بوجود می آورد و میكروب امراضی از قبیل كزاز در محیط آلوده اصطبلی بدون نور آفتاب ، براحتی زندگی می كنند.

 

- دارای فضای كافی بوده تا اسب براحتی در آن گردش كرده و بخوابد و بلند شود . اسبها در صورت احساس امنیت و داشتن فضای كافی براحتی می خوابند .

 

- حرارت ثابتی داشته باشد .

 

- دیوارهای آن از مصالحی ساخته شده باشد كه در اثر سایش اندامهای اسب با آنها ،او را زخمی نكند .

 

- آخورها و كف آن قابل شستشو باشد و هر چند روز یكبار بخصوص آخورها ، تمیز شوند . بستر نرم و پوشیده از كلش یا خاك اره باشد تا براحتی قابل حمل و نقل بوده و هرچند روز یكبار تعویض شوند .

 

- درب و یا دربها به اندازه كافی فضا برای ورود و خروج اسب داشته باشند .

 

- حصارهای بین اتاقكها طوری تعبیه شوند كه اسبها براحتی یكدیگر را دیده و از مصاحبت با یكدیگر لذت ببرند .

 

مزرعه ، پادوك یا مرتع: اسبها باید مدتی آزادانه در مرتع ، مزرعه ، پادوكها رها باشند . گذشته از علف كه غذای طبیعی اسب است ، وقت گذرانی در محوطه باز به او آرامش می دهد . بعضی از اسبها به طور دائم آزاد هستند و برخی به تناوب ، هفته ای یا ماهی را آزادانه سر می كنند . اسبهای درون اصطبلی كه تمام مدت هم زیر فشار كار هستند معمولا تعطیلات خود را در محوطه آزاد می گذرانند . مهم نیست اسب چه مدت آزاد باشد ، مهم این است كه اطمینان داشته باشیم حصار محوطه ای كه در آن رها شده ایمن است.

 

آنچه را كه باید درفضای آزاد مد نظر داشت ، قبل از آنكه اسب را رها كنیم نكاتی زیر است :

 

حصار اسب

 

دو نكته اساسی دررابطه با حصار وجود دارد ، اول اینكه به اسب آسیب نرساند ، دوم امكان فرار نداشته باشد . حصاری كه به درستی تعبیه نشده است ، اسب را به مخاطره انداخته ، به او آسیب هم می زند . هر حصار نا امنی ممكن است باعث شود تا اسب با پریدن از روی آن ، شكستن آن یا فشار و پائین كشیدن آن ، فرار كند .

 

حصارهائی كه پایه های عمودی و اتصال های افقی چوبی دارند .

 

این نوع حصارها گرانترین و بهترین نوع حصار محسوب می شوند . در این نوع حصارها دو یا سه نرده روی دو پایه نصب می شوند . این نوع حصارها پس از نصب باید به درستی نگهداری شده و هر پایه یا نرده شكسته بلافاسله ترمیم و یا جایگزین شود . چوب های این نوع حصار باید ایزوله شوند تا در مقابل هوا و جویدن اسب مقاومت كنند.

 

پایه های چوبی و سیم:

 

هزینه این نوع حصارها كمتر است. ممكن است ردیف بالا را نرده چوبی استفاده كرد و یا سه یا چهار ردیف سیم از روی هر پایه عبور داد . سیم ها باید به خوبی كشیده شده و روی هر یك از پایه ها محكم شوند . ارتفاع سیم ردیف زیرین از زمین در حدود 45 سانتیمتر است تا اسب نتواند دست و پای خود را از زیر رد كرده و گیر بیفتد. اگر ارتفاع سیم زیرین بیش از حد باشد ، ممكن است اسب سر خود را هم از زیر آن رد كند .

 

حصار های الكتریكی:

 

این نوع حصارها بیشتر برای تفكیك استفاده می شود و زمانی كاربرد دارد كه اسب از وجود آن آگاه بوده و به عملكرد آن پی ببرد .

 

در این نوع حصارها احتمال خطر برای انسان و بخصوص اطفال وجود دارد . بهترین روش نمایان كردن چشم انداز آنست كه در فواصلی علامتی از پارچه یا پلاستیك به آن وصل می كنند .

 

درختچه

 

این نوع حصار باید به اندازه كافی انبوه باشد تا امكان فرار را از اسب بگیرد و در عین حال باید در تعبیه درختچه هائی استفاده كرد كه سمی نبوده و تیغ و خار آنها اسب را به خطر نیاندازد . از این نوع حصارها بعنوان سرپناه هم می توان استفاده كرد .

 

دیوار

 

عرض و ارتفاع این دیوارها باید طوری باشد كه هم جلوی پریدن اسب از روی آنها را گرفته و هم در اثر لگد زدن نریزد .

 

حصارهای نامناسب عبارتند از :

 

 

 

حصارهای توری

 

این نوع حصارها اسب را ترغیب می كنند كه دست یا پای خود را داخل آن فرو كرده و گیر بیفتد.

 

ویا حصارهائی كه پایه های نرده مانند نوك تیز دارند و نرده های آن هم سیمی است ، سرهای نوك تیز پایه های این نوع حصارها اسب را زخمی میكنند.

 

سیم خاردار

 

از این نوع حصارها در اغلب مراتع استفاده می شود . اگر اسب خود را برای خاراندن به خارهای این سیم بمالد زخمی می شود . اگر از این نوع حصار استفاده كردید باید از استحكام سیم ها بطور دائم اطمینان داشته باشید. سیم ها باید محكم و كاملا كشیده شده باشند . اگر سیم از جای خود رها و آزاد شود ، به دو ردست و پای اسب پیچیده و آن را به شدت زخمی می كند. اطراف خارجی حصار هم باید بطور دائم مراقبت شود تا علوفه در دسترس اسب به هنگام كشیدن سرش به بیرون برای چریدن آنها سمی نبوده و آسیب رسان هم نیستند. هر نوع نارسائی در حصار باید به فوریت برطرف شود .

 

دروازه

 

دروازه باید به اندازه كافی عریض باشد تا اسب ها و خودروها یه راحتی از آن عبور كنند و همواره در شرایط مناسب باشد تا در استفاده از آن به زحمت نیفتیم . دروازه باید طوری تعبیه شود كه انسانها به عبور از روی آن تشویق نشوند . اینگونه دروازها گاهی از لولا و یا از جا در رفته غیر قابل استفاده می شوند . چفت ها باید بالا و پائین تعبیه شود تا در لنگر نیاندازد.

 

موقعیت قرار گرفتن درب ورودی برای دسترسی بسیار اهمیت دارد . درب ورودی كه رو به جاده ای پر رفت و آمد تعبیه شده چندان قابل توجه نیست . برای عبور و مرور اسبها ایجاد خطر كرده و دزدی اسب را هم ساده تر می كند .

 

دسترسی به درب ورودی باید راحت ، ساده و دارای امنیت كافی باشد .

 

تغذیه اسب

 

اسبی كه تشنه و یا گرسنه است و یا بد تغذیه می شود هیچگاه به درستی سواری نمی دهد . غذا باید دارای دو خاصیت عمده باشد ، حرارت بدن اسب را ثابت نگهدارد و انرژی لازم را برای زنده ماندن در درجه اول و سپس كارهای اضافه خواسته شده او را تامین نماید.

 

غذا باید متناسب با كار و سن و وزن اسب بوده و تامین كننده نیازهای رشد و انرژی او باشد. ( برای اسبی با متوسط 10 سال سن و 160 سانتی متر قد و 400 كیلو وزن كه در روز بین دو تا چهار ساعت كار می كند 4 كیلو خوراك و 4 كیلو جو كافی است . آب تمیز و بهداشتی همواره باید در دسترس اسب باشد . مگر به هنگام خستگی زیاد و یا عرق دار بودن بدن .

 

آب 60% وزن بدن را تشكیل می دهد و عامل جذب غذاست ، 78 تا 82 درصد از خون را تشكیل می دهد . حرارت بدن را تنظیم و به دفع مواد زاید كمك می كند معده اسب نسبت به جثه او كوچك بوده و به تعدد دفعات غذا به مقدار كم به او فرصت هضم آسان و راحت تر را می دهد .

 

غذا باید حاوی مواد ازته ، چربی ، مواد هیدرو كربنه ، مواد معدنی و ویتامین ها باشد . كه انواع صیفی ( یونجه ، شبدر ، ذرت ) غلات (جو ، چاودار) و میوه ها تامین كننده نیازهای حیاتی اسب می باشند .

 

پرخوری و یا كم خوری هر دو زیان آور هستند .

 

 

نكاتی در مورد تغذیه اسبهائی كه در مرتع و یا پادوك هستند :

 

اسبهائی كه در طول فصول سرد در مرتع به سر می برند باید تغذیه اضافی داشته باشند . گله عادت دارد در اطراف دروازه ها و هر جائی كه خوراك باشد تجمع كند كه این خود موردی است برای جنگ و دعوا .

 

 

برای به حداقل رساندن این موارد باید به نكات ایمنی زیر توجه داشت :

 

- به تعداد اسبها باید ظروف خوراك تعبیه شود كه بهتر است یك ظرف هم اضافه باشد تا از سرشاخ شدن آنها با یكدیگر جلوگیری كند .

 

- ظروف خوراك هرچه بیشتر از هم فاصله داشته باشند .

 

- بسته های علوفه هم تا حد ممكن از یك دیگر دور باشند .

 

- تعداد بسته های علوفه بیشتر از تعداد اسبها باشد .

 

- تغذیه یكی دو اسب در داخل گله ایمن تر است تا آنها را جدا كرده و در محل دیگری تغذیه كنیم .

 

- هرگز با ظرفی مملو از خوراك میان گله اسبها نروید .

 

- علوفه های سمی متنوعی وجود دارند كه خوردنش برای اسب كشنده است و می بایست هرگونه گیاه سمی در اسرع وقت از مرتع و اطراف حصارها تا آنجا كه ممكن است جمع آوری و نابود شود .

 

- اگر مدیریت نگهداری و مراقبت مزرعه ، پادوك و یا مرتع قابل قبول باشد ، محیطی امن آرام و ساكت برای آرامش و چرای اسبها آماده كرده اید .

ویدیو مرتبط :
اسب- اسب سواری-تعزیه-سوارکار-اسب کرد-اسب عرب-اسب اصیل-اسب دره شویی-

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ورزش پر هیجان اسب سواری

اسب، اسب دوانی و پرورش اسب در اسلام، مورد توجه فراوان قرار گرفته است. در قرآن و احادیث، اسب به صور مختلف و از جهات متعدد، به ویژه از دیدگاه نظامی و رزمی، مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است. خداوند متعال در قرآن به رزمندگان اسلام دستور می دهد، همیشه اسبان جنگی را آماده و مهیّا نگهدارند:

"واعدوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم؛

هر چه در توان دارید، از نیرو و اسب های آماده بسیج کنید، تا با این [تدارکات]، دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید."

همچنین، اسب، قاطر و الاغ را وسیله سواری و زینت مناسب معرفی می کند:

"و الخیل و البغال والحمیر لتر کبوها و زینة و یخلق ما لا تعلمون؛

و اسبان و استران و خران را [آفرید] تا بر آن ها سوار شوید و [برای شما] تجملی [باشد]، و آن چه را نمی دانید می آفریند."

حضرت سلیمان پیامبر صلی الله علیه و اله را از علاقه مندان به اسب معرفی نموده و می فرماید: وی از اسبان قوی و چابک جنگی، سان می بیند و به آنان آن چنان علاقه می ورزد که دستور می دهد آن ها را باز گردانند و با این که تاریکی شب همه جا را فرا گرفته و اسبان به خوبی قابل رویت نیستند، با کشیدن دست به ساق ها و گردن هایشان، آن ها را آزموده و مورد نوازش قرار می دهد:

"اذ عرض علیه بالعشیّ الصّافنات الجیاد؛

[به خاطر بیاور] هنگامی که [طرف] غروب، اسبان چابک و تندرو را بر او عرضه داشتند."

"فقال انّی احببت حبّ اخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب؛

گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم[من می خواهم از آن ها در جهاد استفاده کنم. او همچنان به آن ها نگاه می کرد] تا از دیدگانش پنهان شدند."

"ردوها علی فطفق مسحا بالسوق والا عناق؛

[آن ها آن قدر جالب بودند که گفت:] بار دیگر آن ها را باز گردانید، و دست به ساق ها و گردن های آن ها کشید [و آن ها را نوازش کرد]."

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله اسب را که (سبب تقویت بنیه نظامی مسلمانان است)، موجب عزت مسلمین معرفی می کند و می فرماید:

"اربطوا الخیل فان ظهورها لکم عز واجوافها کنز؛

اسب ها را برای سواری و جنگ آماده کنید، زیرا پشت های آن ها (یا ظاهر آن ها) برای شما عزت و قدرت بوده، و شکم هایشان (یا باطن آن ها) برایتان گنج است."

"انّ الله اعزامّتی بسنابک خیلها و مراکز رماحها؛

خداوند، امت مرا به وسیله سم اسب ها و فروگاه نیزه ها عزیز ساخت."

آن حضرت همچنین اسب را یک مرکب بهشتی دانسته و می فرماید:

"خیول الغزاة حنو لهم فی الجنة؛

اسبان رزمندگان اسلام، در بهشت نیز اسبان آن ها خواهند بود."

و پرورش اسب را از شمار سرگرمی های باطل و بیهوده، خارج شمرده و می فرماید:

"کل لهو المومن باطل الا فی ثلاث: فی تادیبه الفرس، و رمیه قوسه، و ملاعبته امراته، فانهنّ حقّ؛

همه سرگرمی های مومن، جز در سه مورد باطل است: در آموزش دادن اسب و پرورش آن، و تیراندازی با کمان، و بازی کردنش با زنش؛ این سه مورد [باطل نبوده] حق است."

و اسب را برای همیشه خوب و خیر می داند و می فرماید:

"اخیر معقود بنواصی الخیل الی یوم القیامة؛

خیر و خوبی به پیشانی اسب تا روز قیامت بسته شده است."

جالب تر این که خود آن حضرت در مسابقه اسب دوانی شرکت می نماید.روزی به همراه گروهی از مسلمانان، دشمنان و دزدان را در خارج از شهر تعقیب می نماید. دشمنان، متفرق شده و می گریزند.آن گاه ابو قتاده به پیامبر صلی الله علیه و اله، پیش نهاد مسابقه اسب دوانی می دهد. آن حضرت نیز پذیرفته و در مسابقه شرکت می کند، و در این مسابقه، گوی سبقت را از همه شرکت کنندگان ربوده و اول می شود.و قابل توجه، این که نه تنها تعیین جایزه و شرط بندی را در این مورد جایز می داند، بلکه گاه، مخارج جوایز برندگان مسابقه را نیز خود به عهده می گیرد:

امام باقر علیه السلام فرمود:

"انّ رسول الله صلی الله علیه واله سابق بین الخیل، و اعطی السّوابق من عنده؛

رسول خدا صلی الله علیه واله مسابقه اسب دوانی ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت."

"رایت رسول الله صلی الله یلوی ناصیة فرس باصبعه؛

رسول خدا صلی الله علیه واله را دیدم که با انگشت خویش موی پیشانی اسبی را می پیچید."

"و هو یمسح وجه فرسه بردائه؛

او صورت اسب خود را با عبای خویش پاک می کرد."

از مجموع مطالب مطرح شده می توان فهمید، اسلام چقدر برای این ورزش سالم، مفید و رزمی، ارزش و اهمیت قایل است.

امام زین العابدین علیه السلام فرمود:

"انّ رسول الله صلی الله علیه واله اجری الخیل و جعل سبقها اواقی من فضة؛

رسول خدا صلی الله علیه و اله، [در مسابقه اسب دوانی]، اسب دوانیده، و جایزه اش را چندین آق از جنس نقره قرار داد."

آن حضرت نیز همانند حضرت سلیمان علیه السلام، آن چنان به اسب اهمیت داده و بدان عشق می ورزد، که به دست مبارک خود، موی پیشانی اسب را پیچیده و صورت آن را با عبای خویش پاک و تمیز می کند.