اصطلاحات رایج دوربین های دیجیتال

حسگر در واقع جانشین فیلم در دوربین‌های آنالوگ و قلب دوربین است. نوع، اندازه و دقت آن اهمیت فراوانی در کیفیت عکس دارند. حسگرها از جنس سیلیکون هستند و هزاران دیود حساس به نور روی سطح کوچک آنها وجود دارند. کار این قطعه سخت‌افزاری، تبدیل تصویر به سیگنال‌های الکتریکی است. هر چه اندازه آن بزرگ‌تر باشد، تصاویر و عکس‌ها کیفیت بهتری خواهند داشت. با افزایش اندازه حسگر، نویز عکس‌ها نیز کمتر می‌شود. حسگرها دو نوع CCD و CMOS دارند. وضوح تصاویر  CCD خوب است و در محیط‌های کم نور نیز عکس‌های خوبی می‌گیرد اما مصرف انرژی بالایی دارد و در مقایسه با سیموس گران‌تر است. اما CMOS از فناوری نیمه رسانا استفاده می‌کند و مصرف انرژی بسیار پایینی دارد. بدون شک، میزان شارژدهی باتری دوربینی که حسگر سیموس دارد بیشتر از CCDدارهاست.  پس اگر عمر زیاد باتری دوربین برایتان مهم است، بهتر است به دنبال دوربین‌هایی باشید که حسگر سیموس دارند.

---

دقت حسگر دقیقا همان چیزی است که برای تبلیغات و بازارگرمی از آن استفاده می‌شود و واحد آن مگاپیکسل است. بیشتر ما تصور می‌کنیم هرچه مگاپیکسل دوربینی بالاتر باشد، بهتر است. همیشه نخستین چیزی که در مورد دوربین می‌پرسیم همین عدد مگاپیکسل است. اما باید توجه داشته باشید که این عدد فریبنده می‌تواند گاهی ما را از مسیر انتخاب مناسب منحرف کند. درست است که دقت بیشتر حسگر تاثیر مثبتی در کیفیت عکس دارد اما لزوما بالا بودن مگاپیکسل دلیل بر بهتر بودن نیست. عوامل و موارد بسیاری در کیفیت عکس دخالت دارند که دقت حسگر فقط یکی از آنهاست. به طور مثال اگر دوربین مگاپیکسل بالایی داشته باشد اما کند کار کند، تقریبا به هیچ دردی نمی خورد زیرا ممکن است شما سوژه موردنظرتان را از دست داده باشید!
عوامل دیگر همچون نوع حسگر و لنز تاثیر بیشتری در کیفیت عکس دارند. به طوری که گاهی ممکن است کیفیت عکس‌ دوربین دیجیتال با مگاپیکسل پایین‌، کیفیت بهتری نسبت به عکس‌ دوربین دیگری با مگاپیکسل بالاتر داشته باشد.
البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که عکس‌هایی با مگاپیکسل بالاتر را می‌توان با اندازه‌های بزرگ‌تر چاپ کرد. اما به طور مثال، عکسی با کیفیت سه مگاپیکسل را حداکثر تا اندازه 25 × 20 می‌توان بزرگ و چاپ کرد.

---

اگر به عکس‌برداری از فاصله نزدیک و سوژه‌های کوچک علاقه‌دارید، مطمئنا باید دوربینی تهیه کنید که حالت ماکروی آن قوی باشد. در عکاسی با حالت ماکرو، کاربر می‌تواند دوربین را تا چند سانتی‌متری سوژه نزدیک‌ کند و از آن عکس ‌بگیرد و جزئیاتی ببیند که با چشم معمولی قابل تشخیص نیست. این فاصله در انواع دوربین‌ها، متفاوت است. در بعضی از مدل‌ها حتی تا یک سانتی‌متر هم می‌توان به سوژه نزدیک شد. البته نورپردازی مناسب مورد مهمی است که درعکاسی ماکرو حتما باید به آن توجه کرد زیرا فلاش کاربرد موثری در این حالت ندارد.
از آن جا که در عکاسی ماکرو سرعت شاتر بسیار پایین است، قرار دادن دوربین در جایی ثابت یا استفاده از سه پایه، بسیار کاربردی و مفید است. حتی برای داشتن عکس‌های خوب و شفاف می‌توان از تایمر خودکار دوربین نیز به منظور کاهش لرزش دست استفاده کرد. 

---

لنز یکی از بخش‌های بسیار مهم دوربین عکاسی است که تاثیر به‌سزایی در کیفیت عکس دارد. لنزها انواع مختلفی همچون معمولی، تله‌فوتو (Telephoto)، عریض (Wide angle)، زوم و ... دارند.
لنز معمولی همچون چشم انسان می‌ماند. زاویه دید چشم حدود 140 درجه است و فقط می‌تواند تا 50 درجه را واضح و کامل ببیند. زاویه دید لنز معمولی نیز تقریبا به همین اندازه است.
لنز تله‌فوتو، بلند با فاصله کانونی زیاد و زاویه دید کوتاه است. کاربرد اصلی این لنز برای عکاسی از سوژه‌های بسیار دور و مناظر طبیعی است. جاهایی که امکان نزدیک شدن به سوژه وجود ندارد، از این لنز استفاده می‌شود.
لنز واید، همان طور که از نامش برمی‌آید زاویه دید عریضی دارد. البته فاصله کانونی این نوع لنز کوتاه است و  بیشتر در جاهایی استفاده می‌شود که عکاس فضای کافی برای عقب رفتن و عکاسی از سوژه را ندارد و با کمک لنز واید می‌تواند نمای وسیع‌تر و عریض‌تری از سوژه را ثبت کند.
کارایی لنز زوم نیز تقریبا مشخص است. از آنجا که این لنز فاصله کانونی متغیری دارد، زاویه دیدش نیز متغیر است و برای بزرگ کردن سوژه‌هایی به کار می‌رود که در دوردست هستند. 
لنزهای دیگری نیز همچون ماکرو برای عکاسی از اجسام بسیار کوچک و فاصله‌های بسیار کم یا Fish Eye با زاویه دید بسیار وسیع نیز وجود دارند که بیشتر برای عکاسی‌های حرفه‌ای‌ استفاده می‌شوند.

---

ISO در اصل نشان دهنده میزان حساسیت فیلم یا حسگر به نور است و رابطه مستقیم با میزان نویز عکس‌ها دارد. هر چه میزان حساسیت را روی عدد بالاتری تنظیم کنید، دوربین به نور حساس‌تر می‌شود و عکس‌های روشن‌تری می‌گیرد اما نویز عکس هم بیشتر می‌شود. میزان حساسیت نور در دوربین‌های غیرحرفه‌ای حداکثر تا 3200 قابل تنظیم است ولی در دوربین‌های  SLRیا حرفه‌ای تا 12 هزار و 800 نیز می‌توان آن را تنظیم کرد. وجود ISO در مواقعی که فلاش پاسخگوی نور مورد نیاز نیست، بسیار ضروری است. به طور مثال اگر محدوده تحت پوشش فلاش دوربین در حساسیت یکصد،  3 متر است، می‌توانید با زیاد کردن ISO به 200، برد فلاش را نیز دو برابر یعنی 6 متر کنید. با تغییر میزان ISO و بالا بردن آن، می‌توان در محیط‌های کم نور نیز عکس‌های خوبی گرفت. در ضمن استفاده از تنظیمات مختلف ISO به جای فلاش باعث طبیعی‌تر دیدن شدن عکس‌ها نیز می‌شود و از تار شدن آنها جلوگیری می‌کند.

---

فوکوس به فرایند جلو و عقب شدن لنز گفته می‌شود تا زمانی که مناسب‌ترین و دقیق‌ترین تصویر روی حسگر شکل بگیرد. برای این منظور لنز باید فاصله خود را با حسگر تغییر دهد و در موقعیتی قرار بگیرد تا تصویر به واضح‌ترین حد خود برسد. بیشتر دوربین‌های دیجیتال سیستم فوکوس خودکار دارند که بر اساس تشخیص میزان کنتراست کار می‌کند. این حالت به صورت خودکار روی سوژه یا تصویری که در مرکز نمایشگر یا منظره‌یاب قرار دارد، فوکوس می‌کند. سوژه‌ای که درون کادر فوکوس قرار می‌گیرد شفاف‌تر و واضح‌تر از بقیه قسمت‌های عکس دیده می‌شود. بعضی از دوربین‌ها، سیستم فوکوس خودکار پیاپی (Continuous AF ) نیز دارند که با نصفه فشار دادن کلید شاتر به صورت پشت سر هم  روی سوژه فوکوس می‌کند. با اینکه این فرایند باعث کاهش میزان تاخیر فوکوس می‌شود اما متاسفانه باتری دوربین را خیلی زود خالی می‌کند.

---

همه دوربین‌ها عکس‌ها را با فرمتJPG  ذخیره می‌کنند. اما اگر دوربینی امکان ذخیره فرمت‌هایTIFF  و RAW را نیز داشته باشد، مسلما بسیار بهتر است. البته توجه داشته باشید که اگر از این دو فرمت آخر بیشتر استفاده می‌کنید باید به فکر کارت حافظه با سرعت بالا برای دوربین خود باشید تا زمان کپی شدن عکس‌ها روی کارت کاهش یابد.
بعضی از دوربین‌های حرفه‌ای امکان تهیه و ذخیره یک عکس با دو فرمت را به‌طور هم‌زمان هم دارند.

---

تقریبا همه دوربین‌ها فلاش دارند اما بُرد و قدرت آنها با هم متفاوتند. این تفاوت‌ها برای عکاسی حرفه‌ای‌ اهمیت بیشتری دارند. خوب است که دوربین امکان اتصال فلاش‌های خارجی را نیز داشته باشد. بیشتر دوربین‌های دیجیتال کامپکت فلاش داخلی دارند که در محیط‌های کم نور اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. البته مساله‌ای که در مورد فلاش داخلی دوربین‌ها گاهی مشکل ساز می‌شود تابش مستقیم نور به سوژه است. فلاش مستقیم، باعث ایجاد سایه‌ای ناخوشایند در پشت سوژه، انعکاس‌های ناخوشایند روی سطوح، از بین رفتن برجستگی‌های صورت در عکاسی پرتره و ... می‌شود که جالب نیستند.
فلاش‌ها حالت‌های مختلفی دارند که از جمله آنها می‌توان بهRed-Eye  برای از بین‌ بردن قرمزی چشم اشاره کرد.

---

با قرار دادن دوربین روی حالت فوکوس دستی، فوکوس خودکار آن غیر فعال می‌شود. همه دوربین‌های SLR یا همان حرفه‌ای،  کلیدی چرخشی برای فوکوس دستی دارند که تنظیمات مختلف آن با چرخاندن این حلقه انجام می‌گیرد. اما در دوربین‌های کامپکت این کار توسط موتورهای الکتریکی لنز از طریق فشار کلید فوکوس صورت می‌گیرد. داشتن فوکوس دستی یکی از مزایای دوربین به شمار می‌رود. گاهی پیش می‌آید که به دلیل وجود خطوط عمودی یا افقی منظم و موازی زیاد در تصویر، فوکوس خودکار چندان دقیق عمل نمی‌کند. در این مواقع استفاده از فوکوس دستی به کاربر کمک شایانی می‌کند. در مکان‌های تاریک و کم نور که فوکوس خودکار قادر به  تمرکز روی سوژه نیست و همچنین در حالت ماکرو نیز می‌توان از فوکوس دستی استفاده کرد.

---

بسیاری از دوربین‌های عکاسی دیجیتال قابلیت ضبط تصویر هم دارند. البته کیفیت این نوع فیلم‌ها به پای دوربین‌های فیلم‌برداری نمی‌رسد اما بد هم نیست. این کیفیت 720p یا 1080p HD با سرعت فیلم‌برداری 30فریم در ثانیه است. توجه داشته باشید که همه دوربین‌ها قابلیت ضبط صدا و برخی هم امکان زوم کردن هنگام فیلم‌برداری را ندارند. بهتر است دوربین پورت HDMI هم داشته باشد تا بتوانید آن را مستقیما به تلویزیون وصل کنید و از فیلم‌هایتان لذت ببرید!

---

لرزش‌گیر یا IS در واقع تعدادی تکنیک و فرایند برای کاهش میزان نویز و تار شدن عکس هنگام نوردهی (Exposure) دوربین است. وقتی دوربین روی تنظیمات با سرعت زیاد یا زوم نوری بالا قرار می‌گیرد، امکان تار شدن عکس هم بیشتر می‌شود. در این مواقع وجود لرزش‌گیر برای آن یک مزیت به شمار می‌رود. این قابلیت کمک می‌کند لرزش‌های ناخودآگاه دست - که باعث کاهش کیفیت عکس می‌شوند - تا حدی بی‌اثر شوند. دوربین این کار را با زیاد کردن سرعت شاتر یا کم کردن حساسیت لنز به نور انجام می‌دهد.
لرزش‌گیر نیز دو نوع نوری و دیجیتال دارد و نوع نوری بهتر و کاربردی‌تر از نوع دیجیتال است.

---

سرعت دوربین‌ شامل زمان روشن کردن دوربین تا آماده‌گی آن برای گرفتن عکس، سرعت شاتر، فوکوس و ... است که در عکاسی اهمیت فراوانی دارد. به طور مثال، به محض برداشتن درب لنز دوربین‌های حرفه‌ای می‌توان عکاسی را شروع کرد اما دوربین‌های کامپکت چند ثانیه زمان نیاز دارند تا آماده عکس‌برداری شوند. یا سرعت شاتر SLRها بین 16 میلی‌ثانیه تا 60/1 ثانیه متغیر است اما کامپکت‌ها از زمان فشار شاتر تا ثبت عکس، دست کم یک ثانیه و نیم زمان صرف می‌کنند؛ یعنی حدود 15 برابر کندتر از دوربین‌های SLR. البته این موضوع برای عکاسی از صحنه‌های ورزشی یا سوژه‌های در حال حرکت اهمیت پیدا می‌کند و در مورد سوژه‌های ثابت چندان مهم نیست.

---

فوکوس در دوربین‌های دیجیتال با نیمه فشار دادن کلید شاتر فعال می‌شود و با نشان دادن کادر سبز رنگ، قسمتی را که بر آن فوکوس شده مشخص می‌کند. در این حالت با فشار دادن کامل کلید شاتر عکس گرفته می‌شود.
سرعت فوکوس در دوربین‌های دیجیتال کامپکت حدود سه ثانیه یا بیشتر است. شاید تصور کنید سه ثانیه زمان زیادی نیست اما ممکن است به از دست رفتن سوژه‌های جالبی منجر شود.  همه دوربین‌های دیجیتال - حتی انواع SLR - برای فوکوس در محیط‌های کم نور و تاریک  مشکل دارند. در دوربین‌های SLR می‌توان با تنظیم فوکوس در حالت دستی این مشکل را برطرف کرد.

---

همه دوربین‌ها عکس‌ها را با فرمتJPG  ذخیره می‌کنند. اما اگر دوربینی امکان ذخیره فرمت‌هایTIFF  و RAW را نیز داشته باشد، مسلما بسیار بهتر است. البته توجه داشته باشید که اگر از این دو فرمت آخر بیشتر استفاده می‌کنید باید به فکر کارت حافظه با سرعت بالا برای دوربین خود باشید تا زمان کپی شدن عکس‌ها روی کارت کاهش یابد.
بعضی از دوربین‌های حرفه‌ای امکان تهیه و ذخیره یک عکس با دو فرمت را به‌طور هم‌زمان هم دارند.

---

پیش از هر چیزی خوب است بدانید دوربین‌ها دو نوع بزرگ‌نمایی دیجیتال و اپتیکال دارند. زوم دیجیتال اهمیت چندانی ندارد زیرا تغییری در فاصله کانونی لنز ایجاد نمی‌کند. کیفیت عکس‌هایی که با زوم دیجیتال بزرگ شده‌اند چندان خوب و مناسب چاپ کردن نیست. به همین دلیل بهتر است پیش از خرید، عددهای بزرگ زوم دیجیتال شما را گول نزنند. در مورد بزرگ‌نمایی باید بیشتر به زوم نوری یا اپتیکال دوربین توجه کنید. زوم نوری که در واقع همان بزرگ‌نمایی لنز نیز هست، با عقب و جلو بردن لنز موجب تغییر و تنظیم فاصله کانونی لنز می‌شود.

---

اکسپوژر (Exposure) در عکاسی به معنای میزان نوری است که هنگام عکس‌برداری به لنز دوربین تابیده می‌شود. بیشتر عکاسان حرفه‌ای از این سیستم استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که عکس از نظر نور مشکلی ندارد. این تکنیک بیشتر برای صحنه‌های تاریک یا مکان‌هایی با سطوح نوری متفاوت استفاده می‌شود. بیشتر دوربین‌های دیجیتال سیستم هوشمند نورسنجی دارند. این سیستم به صورت خودکار با تغییر سرعت شاتر و اندازه دریچه دیافراگم، به تنظیم نوردهی دوربین می‌پردازد. البته همیشه هم نمی‌توان به نورسنجی خودکار دوربین اعتماد کرد زیرا ممکن است در صحنه‌هایی که سطوح نوری محیط و کنتراست متفاوت دارند، چندان خوب کار نکند.

---

Burst که به نام عکاسی پیاپی نیز شناخته می‌شود یکی از قابلیت‌های دوربین‌های دیجیتال برای ثبت چند عکس پشت سرهم در عرض چند ثانیه است. به طور مثال با قرار دادن دوربین در این حالت در عرض 3 ثانیه می‌توان بدون هیچ وقفه‌ای 10 عکس از یک منظره یا چهره گرفت. این قابلیت در دوربین‌های و مدل‌های مختلف، متفاوت است و محدودیت‌هایی در اندازه عکس‌ها ایجاد می‌کند. بعضی از محدودیت‌های این حالت با ظرفیت خالی کارت حافظه نیز رابطه مستقیم دارد.
حالت Burst بیشتر برای عکاسی از سوژه‌های در حال حرکت کاربرد دارد.

منبع : مجله گزارش بازار